Nr 11-12 (548-549) 2019

Spis treści 11–12/2019

   Table of Contents

OCENA REALIZACJI PRZEZ POLSKĘ PRZEPISÓW KONWENCJI NR 102 MOP DOTYCZĄCEJ MINIMALNYCH NORM ZABEZPIECZENIA SPOECZNEGO – Gertruda Uścińska, Adri­anna Binaś
WYSYCHAJĄ ŹRÓDŁA TRÓJSTRONNOŚCI. KILKA UWAG W STULECIE MIĘDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY – Bar­bara Sur­dykowska
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO PRZEJAW ZASPOKAJANIA POTRZEB SPOŁECZNYCH W POLSCE – Bogu­miła Szopa, Mar­i­ola Mam­car­czyk
Stan­dardy i dys­funkcje w pro­ce­sie doboru kandy­datów na rodz­iców zastępczych – Zdzisława Janowska

POLITYKA SPOŁECZNA ZA GRANICĄ
Akty­wność zawodowa osób w wieku 50+ w kra­jach bał­ty­c­kich (Esto­nia, Litwa, Łotwa) w lat­ach 1998–2017 – Dawid Banaś

RECENZJE
Jerzy Wratny, FENOMEN PARTYCYPACJI PRACOWNICZEJ W NURCIE PRZEMIAN STOSUNKÓW PRACY – rec. Juliusz Gar­dawski
Teresa Liszcz, AKSJOLOGICZNE PODSTAWY PRAWA PRACY. ZARYS PROBLEMATYKI – rec. Jerzy Wratny
Anna Gierusz, MODELE PODZIAŁU RYZYKA W HYBRYDOWYCH PRACOWNICZYCH PROGRAMACH EMERYTALNYCH – rec. Mirosław Szreder

INFORMACJE
Z PRAC KOMITETU NAUK O PRACY I POLITYCE SPOŁECZNEJ PAN – Dorota Gło­gosz

DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ

Gertruda Uścińska (prof., Wydział Nauk Poli­ty­cznych i Studiów Międzynaro-dowych, Uni­w­er­sytet Warsza­wski)
Adri­anna Binaś (dok­toran­tka Wydzi­ału Nauk Poli­ty­cznych i Studiów Międzynaro-dowych, Uni­w­er­sytet Warsza­wski)
OCENA REALIZACJI PRZEZ POLSKĘ PRZEPISÓW KONWENCJI NR 102 MOP DOTYCZĄCEJ MINIMALNYCH NORM ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO (s. 1–8)
Artykuł omawia stan­dardy Między­nar­o­dowej Orga­ni­za­cji Pracy w obszarze zabez­pieczenia społecznego, a głównie Kon­wencję nr 102 MOP doty­czącą min­i­mal­nych norm zabez­pieczenia społecznego. W tekś­cie prezen­tuje się ocenę real­iza­cji przez Pol­skę tej najważniejszej kon­wencji w obszarze zabez­pieczenia społecznego oraz wnioski wynika­jące z tej oceny.

Słowa kluc­zowe: MOP, zabez­piecze­nie społeczne, kon­wencja nr 102 MOP, Pol­ska, stan­dardy MOP

BIBLIOGRAFIA
Direct Request (CEACR), przyjęte w 2006 r., opub­likowane na 96. sesji ILC (2007).
Direct Request (CEACR), przyjęte w 2012 r., opub­likowane na 102. sesji ILC (2013).
Pier­wsze spra­woz­danie sporząd­zone przez Rząd Rzecz­pospo­litej Pol­skiej z kon­wencji nr 102 doty­czącej min­i­mal­nych norm zabez­pieczenia społecznego z 1952 r. (2005), Warszawa.
Spra­woz­danie za okres od dnia 1 lipca 2005 r. do 30 czer­wca 2006 r. sporząd­zone przez Rząd Rzecz­pospo­litej Pol­skiej z Kon­wencji nr 102 doty­czącej min­i­mal­nych norm zabez­pieczenia społecznego z 1952 r. (2006), Warszawa.
Spra­woz­danie za okres od dnia 1 lipca 2006 roku do dnia 30 czer­wca 2011 r. sporząd­zone przez Rząd Rzeczy­pospo­litej Pol­skiej z Kon­wencji nr 102 doty­czącej min­i­mal­nych norm zabez­pieczenia społecznego z 1952 r. (2011), Warszawa.
Spra­woz­danie za okres od dnia 1 lipca 2011 roku do dnia 30 czer­wca 2016 r. sporząd­zone przez Rząd Rzeczy­pospo­litej Pol­skiej z Kon­wencji nr 102 doty­czącej min­i­mal­nych norm zabez­pieczenia społecznego z 1952 r. (2016), Warszawa.
Uścińska G. (2005a), Europe­jskie stan­dardy zabez­pieczenia społecznego a współczesne rozwiąza­nia pol­skie, IPiSS, Warszawa.
Uścińska G. (2005b), Świad­czenia z zabez­pieczenia społecznego w reg­u­lac­jach między­nar­o­dowych i pol­s­kich. Studium porów­naw­cze, IPiSS, Warszawa.
Zalewska H., Markowska H., Uścińska G., red. (2005), Adden­dum. Obliczenia porów­naw­cze: stan­dardy zabez­pieczenia społecznego, Stu­dia i Mono­grafie, IPiSS, Warszawa.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: nauki o poli­tyce i admin­is­tracji, nauki prawne

Bar­bara Sur­dykowska (Biuro Eksper­ckie, Komisja Kra­jowa NSZZ „Sol­i­darność”)
WYSYCHAJĄ ŹRÓDŁA TRÓJSTRONNOŚCI. KILKA UWAG W STULECIE MIĘDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY (s. 8–14)
Artykuł zaw­iera reflek­sje związane ze stule­ciem pow­sta­nia Między­nar­o­dowej Orga­ni­za­cji Pracy. Wskazano na spada­jącą siłę przed­staw­icielstwa pra­cown­iczego, co ma kon­sek­wencje w zakre­sie dzi­ałal­ności nor­motwór­czej MOP. Anal­i­zowana jest treść Deklaracji z okazji stule­cia MOP na rzecz przyszłości pracy. W tekś­cie postaw­iono pytanie, czy w związku ze zmniejsze­niem się siły przed­staw­icielstwa pra­cown­iczego w trójstron­ności można upa­try­wać pod­sta­wowego źródła szczegól­nej legi­t­ymiza­cji MOP.

Słowa kluc­zowe: Między­nar­o­dowa Orga­ni­za­cja Pracy, dia­log społeczny, trójstronność

BIBLIOGRAFIA
Alston P. (2005), Fac­ing Up to the Com­plex­i­ties of the ILO’s Core Labour Stan­dards Agenda, „Euro­pean Jour­nal of Inter­na­tional Law”, Vol. 16, No. 3, s. 467–80.
Alston P., Heenan J. (2004), Shrink­ing the Inter­na­tional Labor Code, „Inter­na­tional Law and Pol­i­tics”, Vol. 36, No. 2/3, s. 221–264.
Bac­caro L., Mele V. (2012), Pathol­ogy of Path Depen­dency? The ILO and the Chal­lenge of New Gov­er­nance, „ILR Review”, Vol. 65, No. 2, s. 195–224.
Béguin B. (1959), ILO and the tri­par­tite sys­tem, Carnegie Endow­ment For Inter­na­tional Peace, https://ia801401.us.archive.org/13/items/IloAndTheTripartiteSystem/Beguin_ILO_tripartite_system.pdf [dostęp 26.11.2019].
Boock­mann B. (2001), The Rat­i­fi­ca­tion of ILO Con­ven­tions: A Haz­ard Rate Analy­sis, „Eco­nom­ics and Pol­i­tics”, Vol. 13, No. 3, s. 281–309.
Boruta I. (2019), „Pra­cować nad lep­szą przyszłoś­cią”. W sprawie raportu Świa­towej Komisji ds. przyszłości pracy (MOP), „Praca i Zabez­piecze­nie Społeczne”, nr 3, s. 2–10.
Camp­bell A., Fish­man N., McIl­roy J. (2007), The post war com­pro­mise: map­ping indus­trial pol­i­tics 1945–64, w: A. Camp­bell, N. Fish­man, J. McIl­roy (red.), The Post War Com­pro­mises. British trade unions and indus­trial pol­icy 1945–64, Mer­lin Press, Lon­don.
Cowen T. (2011), The great stag­na­tion: how Amer­ica ate all the low– hang­ing fruit of mod­ern his­tory, got sick and (even­tu­ally) feel bet­ter, Dut­ton, New York.
Croucher R., Wood G. (2015), Tri­par­tism in Com­par­a­tive and His­tor­i­cal Per­spec­tive, „Busi­ness His­tory”, Vol. 57, No. 3, s. 348.
Dao M., Das M., Zsoka K. ( 2017), Why is Labor Receiv­ing a Smaller Share of Global Income? The­ory and Empir­i­cal Evi­dence, IMF Work­ing Papers.
DiMat­teo L. i in. (2003), The Doha Dec­la­ra­tion and Beyond: Giv­ing a Voice to Non – trade Con­cerns within the WTO Trade Regime, „Van­der­bilt Jour­nal of Transna­tional Law”, Vol. 36, No. 1, s. 95–160.
Gor­don R. J. (2014), The demise of U. S. eco­nomic growth: resent­ment, rebut­tal and reflec­tions, https://www.nber.org/papers/w19895 [dostęp 26.11.2019].
Grze­byk P. (2019), Od rządów siły do rządów prawa. Pol­ski model prawa do stra­jku na tle stan­dardów uni­jnego i między­nar­o­dowego prawa pracy, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
Har­vey D. (2007), Neo-Liberalism as Cre­ative Destruc­tion, „Annales of the Amer­i­can Acad­emy of Polit­i­cal and Social Sci­ence”, Vol. 610, No. 1, s. 21–44.
Hughes S., Haworth N. (2011), The Inter­na­tional Labour Orga­ni­za­tion: Com­ing in from the Cold, Rout­ledge, Oxon, UK.
Jakovleski V., Jerbi S., Bier­steker T. (2019), The ILO’s Role in Global Gov­er­nance: Lim­its and Poten­tial, „Inter­na­tional Devel­op­ment Pol­icy”, 11, 82, 108, https://journals.openedition.org/poldev/3026 [dostęp 26.11.2019].
Langille B. (2016), Con­sis­tency, Con­sen­sus, or Coher­ence? Legal Inter­pre­ta­tion of Fun­da­men­tal Labour Rights, w: Ensur­ing Coher­ence in Fun­da­men­tal Labour Rights Case Law: Chal­lenges and Oppor­tu­ni­ties, Con­fer­ence Papers and Con­tri­bu­tions, Social Jus­tice Exper­tise Cen­ter, Lei­den, The Nether­lands.
Maul D. (2012), Human Rights, Devel­op­ment and Decol­o­niza­tion: The Inter­na­tional Labour Orga­ni­za­tion, 1940–70, Palgrave/ILO, Geneva.
Mau­pain F. (2013), The future of the Inter­na­tional Labour Orga­ni­za­tion in the Global Econ­omy, Hart, Oxford, s. 336.
Meardi G., Gar­dawski J., Molina O. (2015), The dynamic of tri­par­tism in post-democratics tran­si­tions: com­par­a­tive lessons from Spain and Poland, „Busines His­tory”, Vol. 57, No. 3.
Moyni­han D. P. (1998), Sen­a­tor Moyni­han on ILO’s Labor Stan­dards Dec­la­ra­tion, US Senat, June 25, Wash­ing­ton D.C.
Peters J. (2011), The Rise of Finance and the Decline of Organ­ised Labour in the Advanced Cap­i­tal­ist Coun­tries, „New Polit­i­cal Econ­omy”, Vol. 16, No. 1, s. 73–99.
Schwab K. (2016), The Fourth Indus­trial Rev­o­lu­tion: What it means and How to Respond, World Eco­nomic Forum, https://www.weforum.org/agenda/2016/01/the-fourth-industrial-revolution-what-it-means-and-how-to-respond/ [dostęp 26.11.2019].
Stand­ing G. (2010), The Inter­na­tional Labour Organ­i­sa­tion, „New Polit­i­cal Econ­omy”, Vol. 15, No. 2, s. 307–318.
Stand­ing G. (2008), The ILO: An Agency for Glob­al­iza­tion? „Devel­op­ment and Change”, Vol. 38, No. 3, s. 367.
Swep­ston L. (2005), Adop­tion of Stan­dards by the Inter­na­tional Labour Organ­i­sa­tion: Lessons and Lim­i­ta­tions, 11, para­graf 51.
United Nation (2016), Global Sus­tain­able Devel­op­ment Report, rozdział 3, s. 41–60, https://sustainabledevelopment.un.org/index.php?page=view&type=400&nr=2328&menu=1515 [dostęp 26.11.2019].
van der Hei­j­den P. (2018), The ILO Stum­bling towards Its Cen­te­nary Anniver­sary, „Inter­na­tional Orga­ni­za­tion Law Review”, Vol. 15, s. 203–220.
Weiss T. G. (2011), Fore­word, w: S. Hughes, N. Howorth (red.), The Inter­na­tional Labour Orga­ni­za­tion: Com­ing in from the Cold, Rout­ledge, Oxon, UK.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: nauki o poli­tyce i admin­is­tracji, nauki prawne

Bogu­miła Szopa (prof., Uni­w­er­sytet Eko­nom­iczny w Krakowie)
Mar­i­ola Mam­car­czyk (dr, Uni­w­er­sytet Eko­nom­iczny w Krakowie)
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO PRZEJAW ZASPOKAJANIA POTRZEB SPOŁECZNYCH W POLSCE (s. 15–22)
Potrzeby członków gospo­darstw domowych są zróżni­cow­ane. Obe­j­mują nie tylko potrzeby ele­men­tarne, ale też wyższego rzędu, w tym społeczne. Te drugie są defin­iowane jako potrzeby doty­czące współży­cia społecznego, jak soc­jal­iza­cja, budowanie zewnętrznych i wewnętrznych więzi społecznych, kul­tura fizy­czna, rekreacja. Celem artykułu jest ukazanie ważnej roli akty­wności fizy­cznej w hier­ar­chii potrzeb gospo­darstw domowych w kon­tekś­cie starze­jącego się i tracącego kondy­cję zdrowotną społeczeństwa pol­skiego. Zwró­cono zatem uwagę na specy­fikę badanych potrzeb i możli­wości ich zaspoka­ja­nia, eksponu­jąc rolę infra­struk­tury społecznej. Zaprezen­towano też kondy­cję zdrowotną społeczeństwa z per­spek­tywy zmian demograficznych i pode­jś­cia do prob­lemów zdrowot­nych. Wyko­rzys­tane zostały najnowsze bada­nia budżetów gospo­darstw domowych GUS, pokazu­jące wydatki na rekreację i kul­turę oraz wyniki ostat­niej edy­cji badań EU-SILC 2017, z których pozyskano infor­ma­cje doty­czące stanu akty­wności fizy­cznej w Polsce.

Słowa kluc­zowe: gospo­darstwo domowe, hier­ar­chia potrzeb, akty­wność sportowa

BIBLIOGRAFIA
Berbeka J., Makówka M., Niem­czyk A. (2008), Pod­stawy ekonomiki i orga­ni­za­cji czasu wol­nego, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Eko­nom­icznego w Krakowie, Kraków.
Bieńkuńska A., Łysoń P., Sobest­jański K. (2015), Bada­nia spójności społecznej – prezen­tacja pier­wszych wyników II edy­cji, GUS, Warszawa.
Bom­bol M. (2009), Czas wolny a wyzwalanie postaw kon­sump­cyjnych, w: B. Mróz (red.), Oblicza kon­sumpcjonizmu, SGH, Warszawa.
Bom­bol M., Słaby T. (2011), Kon­sument 55+ wyzwaniem dla rynku, Ofi­cyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Bywalec C. (2017), Gospo­darstwo domowe; ekonomika, finanse, kon­sumpcja, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Eko­nom­icznego w Krakowie, Kraków.
Dziem­bowski Z. (1985), Infra­struk­tura jako kat­e­go­ria eko­nom­iczna, „Ekon­o­mista”, nr 4–5.
GUS (2014), Dochody i warunki życia lud­ności Pol­ski (raport z bada­nia EU-SILC 2013), Warszawa.
GUS (2018a), Sytu­acja demograficzna Pol­ski do 2017 r. Urodzenia i dziet­ność, Warszawa.
GUS (2018b), Dochody i warunki życia lud­ności Pol­ski – raport z bada­nia EU-SILC 2017, Warszawa.
GUS (2018c), Budżety gospo­darstw domowych w 2017 roku, Warszawa.
Jakubowska H., Nosal P. (2017), Socjolo­gia sportu, PWN, Warszawa.
Kuczma P. (2018), Kon­sul­tacje społeczne jako ele­ment kon­sty­tucyjnej zasady dobra wspól­nego, w: B. Stępień-Załucka (red.), Wybrane prawne i eko­nom­iczne uwarunk­owa­nia sportu, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Rzes­zowskiego, Rzeszów.
Kurkiewicz J., red. (2010), Pro­cesy demograficzne i metody ich anal­izy, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Eko­nom­icznego w Krakowie, Kraków.
Lenar­tow­icz M., Mosz J. (2018), Sta­diony i wid­owiska. Społeczne przestrze­nie sportu, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Mam­car­czyk M. (2018), Infra­struk­tura sportowa w roz­woju lokalnym, Difin, Warszawa.
Maslow A. (1990), Motywacja i osobowość, Insty­tut Wydawniczy PAX, Warszawa.
Słaby T., red. (2006), Kon­sumpcja elit eko­nom­icznych w Polsce – uję­cie empiryczne, SGH, Warszawa.
Szopa B. (2016), Kon­sek­wencje pro­cesu starzenia się społeczeństwa. Wybrane prob­lemy, „Prob­lemy zarządza­nia”, Vol. 14, nr 2 (59), t. 1, Wydział Zarządza­nia, Uni­w­er­sytet Warsza­wski, Warszawa.
Świa­towy G. (2006), Zachowa­nia kon­sumen­tów, PWE, Warszawa.

STRONY INTERNETOWE
http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/CustomSelect.aspx [dostęp 4.02.2019].

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia i finanse

Zdzisława Janowska (prof., Insty­tut Pracy i Spraw Soc­jal­nych)
STANDARDY I DYSFUNKCJE W PROCESIE DOBORU KANDYDATÓW NA RODZICÓW ZASTĘPCZYCH (s. 23–27)
Pomoc rodzi­nom mają­cym kłopoty w wypełnie­niu funkcji opiekuńczo-wychowawczej należy do obow­iązków gminy. Chodzi tu o wspieranie takich rodzin, a przede wszys­tkim wypełnie­nie powin­ności wobec dzieci i real­iza­cji ich praw. Diag­noza trud­nej sytu­acji rodzin może skutkować decyzją o potrze­bie umieszczenia dziecka poza nią, czyli w rodzinie zastępczej. Skuteczność opiekuńczego dzi­ała­nia będzie zależeć od właś­ci­wego doboru osób, tj. rodz­iców zastępczych, którzy dobrowol­nie wezmą na siebie odpowiedzial­ność za dal­szy pro­ces wychowaw­czy dziecka, zapew­ni­a­jąc mu pełny rozwój. Celem artykułu jest anal­iza i ocena pro­cesu doboru kandy­datów na rodz­iców zastępczych. Prezen­towane treści, przy­go­towane na pod­stawie lit­er­atury i wyników badań oraz badań włas­nych (obserwacja uczest­nicząca), dowodzą dys­funkcjon­al­nej rzeczy­wis­tości w sferze pieczy zastępczej w kraju.

Słowa kluc­zowe: piecza zastępcza, rodz­ina zastępcza, kom­pe­tencje rodz­iców zastępczych, dobór rodz­iców zastępczych, dys­funkcje w pro­ce­sie doboru rodz­iców zastępczych

BIBLIOGRAFIA
Domaradzki P., Krzyszkowski J. (2016), Wspar­cie dziecka w rodzinie zastępczej i pieczy zastępczej. Uję­cie prak­ty­czne, Akademia Samorzą­dowa, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Łódzkiego, Łódź.
Gajew­ska G, (2008), Mity o rodz­i­nach zastępczych. Bari­ery w szkol­nym funkcjonowa­niu dzieci, „Prob­lemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 8.
Gan­carz E. (2000), Funkcjonowanie rodzin zastępczych niespokrewnionych, „Prob­lemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 4.
GUS (2017, 2018), stat.gov.pl.rodzinna-piecza [dostęp 20.05.2019].
Janowska Z. (2018), Skuteczność akty­wiz­a­cji społeczno-zawodowej benefic­jen­tów pomocy społecznej szansą na ogranicze­nie państwa opiekuńczego w Polsce, w: M. Bed­narski, Z. Wiśniewski (red.), Poli­tyka społeczna w Polsce osiąg­nię­cia i wyzwa­nia, Cen­trum Part­nerstwa Społecznego „Dia­log” im. A. Bączkowskiego, Insty­tut Pracy i Spraw Soc­jal­nych, Warszawa.
Janowska Z. (2019), Zarządzanie zasobami ludzkimi w insty­tuc­jach ekonomii społecznej – wybrane zagad­nienia, w: Zarządzanie kap­i­tałem ludzkim – wyzwa­nia i trendy, Ofi­cyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Kolankiewicz M. (2017), Dzieci poza rodz­iną, „Dziecko krzy­wd­zone, teo­ria, bada­nia, prak­tyka”, nr 16(1) bazhum.muzhp.pl>files [dostęp 5.05.2019].
Łabędź A. (2002), Kat­a­log umiejęt­ności rodz­iców zastępczych, „Prob­lemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 8.
Łucka I., Kadzikiewicz A., Urba­niak M., Jopek A., Zastępcze środowiska rodzinne – dylematy i nadzieje, „Psy­chi­a­tria”, t. 7, nr 6.
Miłoń M. (2017), Funkcjonowanie rodzin zastępczych i rodzin­nych domów dziecka. Praw­idłowość i skuteczność pro­cesu wychowaw­czego, „Kon­trola i Audyt”, nr 5, wrze­sień, październik, www.nik.gov.pl [dostęp 15.05.2019].
Oleksyn T. (2010), Zarządzanie kom­pe­tenc­jami, teo­ria i prak­tyka, wyd. II zmienione, Ofi­cyna Wolters Kluwer Busi­ness, Warszawa.
Sajkiewicz A., red. (2008), Kom­pe­tencje menedżerów w orga­ni­za­cji uczącej się, Difin, Warszawa.
Skarżyński K. (2007), Zasady kwal­i­fikowa­nia kandy­datów na rodz­iców zastępczych, „Prob­lemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 8.
Uraz­ińska A. (2019), Rodz­inę zastępcza zatrud­nię, MOPS szuka rodz­iców zastępczych na OLX, „Wybor­cza”, 28.02.2019, lodz,wyborcza.pl.lodz [dostęp 10.05.2019].

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: nauki o zarządza­niu i jakości; nauki socjo­log­iczne

Dawid Banaś (mgr, Uni­w­er­sytet Eko­nom­iczny w Poz­na­niu)
AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA OSÓB W WIEKU 50+ W KRAJACH BAŁTYCKICH (ESTONIA, LITWA, ŁOTWA) W LATACH 1998–2017 (s. 27–34)
W więk­szości państw na świecie można zaob­ser­wować prob­lem, jakim jest starze­nie się pop­u­lacji. Z powodu tego zjawiska wdrażane są nowe poli­tyki, pod­czas ksz­tał­towa­nia których uwzględ­ni­ane są dodatkowe czyn­niki, nie tylko demograficzne, ale również kul­tur­owe. Ich celem jest przede wszys­tkim więk­sza akty­wiz­a­cja osób w wieku pro­duk­cyjnym. Coraz więcej osób pobiera świad­czenia społeczne, które finan­sowane są z repar­ty­cyjnej części składek odprowadzanych przez pra­cown­ików, a liczba osób akty­wnych zawodowo maleje. Spowodowane jest to nie tylko prze­chodze­niem na emery­turę osób z pokole­nia baby boomers, ale także stop­niowym spad­kiem liczby urodzeń, co w per­spek­ty­wie dłu­goter­mi­nowej wpłynie na rynek pracy przez mniejszą liczbę osób w wieku pro­duk­cyjnym. Dodatkowo w wielu państ­wach na świecie opóź­nia się reformy mające na celu m.in. pod­wyższe­nie wieku upraw­ni­a­jącego do prze­jś­cia na emery­turę. Celem artykułu jest zaprezen­towanie sytu­acji osób starszych (powyżej 50 roku życia) na rynku pracy w kra­jach bał­ty­c­kich (Esto­nia, Litwa i Łotwa). Autor zwery­fikował hipotezę, że motywacja do wydłuże­nia akty­wności zawodowej zależy od uwarunk­owań sys­temu emery­tal­nego, tj. możli­wości wcześniejszego prze­jś­cia na emery­turę i pre­mii za dłuższy staż pracy. W artykule zas­tosowano kry­ty­czną anal­izę lit­er­atury przed­miotu oraz miary statystyki opisowej. Wyko­rzys­tano także anal­izę kom­para­ty­wną. Źródłem danych empirycznych są urzędy statysty­czne poszczegól­nych państw, a także Euro­stat i OECD.

Słowa kluc­zowe: kraje bał­ty­ckie, osoby starsze, rynek pracy, Litwa, Łotwa, Estonia

BIBLIOGRAFIA
Adamska-Chudzińska M. (2016), Zarządzanie wiekiem a wyko­rzys­tanie kap­i­tału ludzkiego w przed­siębiorstwie, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospo­dar­czy”, Vol. 46, No. 2, s. 334–344.
Banaś D. (2019), Osoby w wieku emery­tal­nym na rynku pracy w kra­jach postradziec­kich – „nowa” siła dla pra­co­daw­ców, w: M. Sipa, I. Gorzeń-Mitka, A. Wło­dar­czyk, A. Skibiński i M. Sitek (red.), Wielowymi­arowość zarządza­nia orga­ni­za­cją XXI wieku, Wydawnictwo Politech­niki Częs­to­chowskiej, Częs­to­chowa, s. 38–47.
Bielawska K. (2016), Elasty­czne rozwiąza­nia w sys­temach emery­tal­nych państw członkows­kich UE w kierunku wydłuża­nia akty­wności zawodowej. „Rozprawy Ubez­pieczeniowe. Kon­sument na rynku usług finan­sowych”, Vol. 22, No. 3, s. 49–60.
Börsch-Supan A. (1998), Incen­tive Effects of Social Secu­rity on Labor Force Par­tic­i­pa­tion: Evi­dence in Ger­many and cross Europe (Work­ing Paper 6780). https://www.nber.org/papers/w6780 [dostęp 10.06.2019].
Bukowska G., Kula G. i Morawski L. (2011), Ryzyko ubóstwa osób starszych, CeDeWu, Warszawa.
Coale A.J. (1974), The His­tory of the Human Pop­u­la­tion, „Sci­en­tific Amer­i­can”, Vol. 231, No. 3, s. 40–51. https://www.jstor.org/stable/10.2307/24950164 [dostęp 7.06.2019].
Coun­cil of Europe. (1990), Euro­pean Code of Social Secu­rity (Revised), Pobrane z https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=090000168007b3d6.
Cum­ming E., Henry W.E. (1961), Grow­ing old: The process of dis­en­gage­ment. Basic Books, New York.
Hage­ma­jer K. (2004), Później na emery­turę? To nie takie proste, w: I. Wóy­ci­cka (red.), Później na emery­turę, Insty­tut Badań nad Gospo­darką Rynkową. Gdańsk, s. 36–51, https://m.ciop.pl/CIOPPortalWAR/file/70280/PozniejNaEmeryture.pdf [dostęp 3.06.2019].
Jurek Ł. (2012), Ekono­mia starze­jącego się społeczeństwa, Difin, Warszawa.
Kim S., Feld­man D.C. (2000), Work­ing in retire­ment: The antecedents of bridge employ­ment and its con­se­quences for qual­ity of life in retire­ment, „Acad­emy of Man­age­ment Jour­nal”. Vol. 43, No. 6, s. 1195–1210.
Lietu­vos Respub­likos social­inės apsau­gos ir darbo min­is­te­ria. (2019), Socialinio draudimo sen­atvės pen­si­jos. https://socmin.lrv.lt/lt/veiklos-sritys/socialinis-draudimas/socialinio-draudimo-ismokos/socialinio-draudimo-pensijos/socialinio-draudimo-senatves-pensijos [dostęp 28.05.2019].
Liwiński J., Giza-Poleszczuk A., Góra M. i Sztander­ska U. (2008), Deza­k­ty­wiz­a­cja osób w wieku około emery­tal­nym, MPiPS, Warszawa, http://analizy.mpips.gov.pl/images/stories/publ_i_raporty/dezaktywizacja.pdf [dostęp 23.05.2019].
Sal­vage A.V., Zeilig H., Tin­ker A., Askham J. (2005), Facts and Mis­un­der­stand­ings about Pen­sion and Retire­ment Ages, Insti­tute of Geron­tol­ogy, King’s Col­lege Lon­don, Lon­dyn.
Skórska A. (2019), Zmi­any poziomu zatrud­nienia osób w wieku 55+ w kra­jach Unii Europe­jskiej w lat­ach 2004–2017, „Poli­tyka Społeczna”, nr 3, s. 1–7.
Sot­si­aalkind­lus­tusamet. (2019), Pen­sion, liigid ja soodus­tused, https://www.sotsiaalkindlustusamet.ee/et/pension/pension-liigid-ja-soodustused [dostęp 24.05.2019].
Szukalski P. (2006), Deza­k­ty­wiz­a­cja zawodowa Polek i Polaków na przed­polu starości, w: Z. Ole­jniczak (red.), Akty­wność zawodowa i społeczna osób z grupy wiekowej 50+. Opra­cow­a­nia, anal­izy, bada­nia, dobre prak­tyki, Wyższa Szkoła Mar­ketingu i Zarządza­nia, Leszno, s. 26–45.
Szum­licz T. (2006), Ubez­piecze­nie społeczne. Teo­ria dla prak­tyki, Ofi­cyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa.
Val­sts sociālās apdrošināšanas aģen­tūra. (2019), Vecuma pen­sija, https://www.vsaa.gov.lv/pakalpojumi/pensionariemsenioriem/vecuma-pensija/ [dostęp 22.05.2019].
Von Bons­dorff M.E. (2009), Inten­tions of early retire­ment and con­tin­u­ing to work among middle-aged and older employ­ees, Jyväskylä Uni­ver­sity Print­ing House, Jyväskylä, https://jyx.jyu.fi/bitstream/handle/123456789/21764/9789513936730.pdf [dostęp 1.06.2019].
Was­sel J.J., Cut­ler N.E. (2016), Yet Another Boomer Chal­lenge for Finan­cial Pro­fes­sion­als: The „Senior” Sand­wich Gen­er­a­tion, „Jour­nal of Finan­cial Ser­vice Pro­fes­sion­als”, Vol. 70, s. 61–73.
Żukowski M. (2004), Sys­temy emery­talne w Unii Europe­jskiej w świ­etle otwartej koor­dy­nacji, w: T. Szum­licz i M. Żukowski (red.), Sys­temy emery­talne w kra­jach Unii Europe­jskiej, TWIGGER, Warszawa, s. 341–362.
Пудовкин А.В. (2015), Анализ системы пенсионного обеспечения СССР, „Вестник МГИМО-Университета”. Vol. 41, No. 2, s. 217–223.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia i finanse

---

Social Pol­icy
Table of Con­tents No 11–12/2019

EVALUATION OF THE IMPLEMENTATION OF ILO CONVENTION NO. 102 ON MINIMUM SOCIAL SECURITY STANDARDS  BY POLAND – Gertruda Uścińska, Adri­anna Binaś
THE SOURCES OF TRIPARTISM DRY UP. A FEW COMMENTS ON THE ILO CENTENARY – Bar­bara Sur­dykowska
PHYSICAL ACTIVITY AS A MANIFESTATION OF SOCIAL NEEDS IN POLAND – Bogu­miła Szopa, Mar­i­ola Mam­car­czyk
Stan­dards and dys­func­tions found in the selec­tion process for fos­ter par­ents can­di­dates – Zdzisława Janowska

SOCIAL POLICY ABROAD
PROFESSIONAL ACTIVITY OF PEOPLE AGED 50+ IN THE BALTIC COUNTRIES (ESTONIA, LITHUANIA, LATVIA) IN THE YEARS 1998–2017 – Dawid Banaś

BOOK REVIEWS
Jerzy Wratny, PHENOMENON OF WORKERS PARTICIPATION IN THE TREND OF CHANGES OF LABOUR RELATIONS – Reviewed by Juliusz Gar­dawski
Teresa Liszcz, ETHICAL BASIS OF EMPLOYMENT LAW. PROBLEMS IN OUTLINE – Reviewed by Jerzy Wratny
Anna Gierusz, MODELS OF RISK SHARING IN HYBRID PENSION SCHEMES – Reviewed by Mirosław Szreder

INFORMATION
ON THE AGENDA OF THE COMMITTEE ON LABOUR AND SOCIAL POLICY OF THE POLISH ACADEMY OF SCIENCES – Dorota Gło­gosz

DIARY OF SOCIAL POLICY

Gertruda Uścińska (Pro­fes­sor, Fac­ulty of Polit­i­cal Sci­ence and Inter­na­tional Stud­ies, Uni­ver­sity of War­saw)
Adri­anna Binaś (Ph.D Can­di­date, Fac­ulty of Polit­i­cal Sci­ence and Inter­na­tional Stud­ies, Uni­ver­sity of War­saw)
EVALUATION OF THE IMPLEMENTATION OF ILO CONVENTION NO. 102 ON MINIMUM SOCIAL SECURITY STANDARDS BY POLAND (s. 1–8)
The arti­cle dis­cusses the social secu­rity stan­dards of Inter­na­tional Labour Organ­i­sa­tion (ILO), mainly the ILO Con­ven­tion No. 102 on min­i­mum social secu­rity stan­dards. The paper presents an assess­ment of the imple­men­ta­tion by Poland of this key social secu­rity con­ven­tion and con­clu­sions drawn from the assessment.

Key words: ILO, social secu­rity, ILO Con­ven­tion No. 102, Poland, ILO stan­dards

Bar­bara Sur­dykowska (National Com­mis­sion of NSZZ Sol­i­darność — Expert Office)
THE SOURCES OF TRIPARTISM DRY UP. A FEW COMMENTS ON THE ILO CENTENARY (p. 8–14)
The arti­cle con­tains reflec­tions related to the cen­te­nary of the estab­lish­ment of the Inter­na­tional Labour Orga­ni­za­tion. The author points to the declin­ing strength of employee rep­re­sen­ta­tion, which has con­se­quences for the ILO’s standard-setting activ­i­ties, analy­ses the con­tent of the ILO Cen­te­nary Dec­la­ra­tion for the Future of Work. The paper raises the ques­tion whether, in view of the reduc­tion of power of work­ers’ rep­re­sen­ta­tion the fun­da­men­tal source of par­tic­u­lar legit­i­macy of the ILO can still be found in the tri­par­tite system.

Key words: Inter­na­tional Labour Orga­ni­za­tion, social dia­logue, tri­par­tite system

Bogu­miła Szopa (Pro­fes­sor, Cra­cow Uni­ver­sity of Eco­nom­ics)
Mar­i­ola Mam­car­czyk (PhD, Cra­cow Uni­ver­sity of Eco­nom­ics)
PHYSICAL ACTIVITY AS A MANIFESTATION OF SOCIAL NEEDS IN POLAND (p. 15–22)
Needs of house­holds’ mem­bers, both old and the new ones, seem to be an ele­ment of the house­hold daily rou­tine. The house­hold mem­bers apart from the eco­nomic func­tion, as a recip­i­ent of goods and ser­vices and a sup­plier of the labor, per­form a social func­tion, i.e. related to social repro­duc­tion and the appro­pri­ate stan­dard of liv­ing is piv­otal to this process. The social needs are hence defined as the needs con­cern­ing the social coex­is­tence, such as social­iza­tion and build­ing social ties of house­hold mem­bers, inter­nally and exter­nally, and par­tic­i­pa­tion cul­ture and recre­ation, to name the most impor­tant here. The paper aims at show­ing the impor­tant role played by phys­i­cal activ­ity in the hier­ar­chy of needs in the house­holds, in par­tic­u­lar in the social per­spec­tive using the case of Wad­ow­ice poviat.

Key words: house­hold, hier­ar­chy of needs, sport activity

Zdzisława Janowska (Pro­fes­sor, Insti­tute of Labour and Social Stud­ies)
STANDARDS AND DYSFUNCTIONS FOUND IN THE SELECTION PROCESS FOR FOSTER PARENTS CANDIDATES (p. 23–27)
Munic­i­pal­ity is oblig­ated to help fam­i­lies who have prob­lems in ful­fill­ing the func­tions of care and edu­ca­tion of their chil­dren. The help includes sup­port­ing fam­i­lies in ful­fill­ing the duty towards chil­dren and imple­ment­ing their rights. Diag­no­sis of the dif­fi­cult sit­u­a­tion of the fam­i­lies may result in the need to place the child at fos­ter fam­ily. Suc­cess of car­ing action will depend on the cor­rect selec­tion of fos­ter par­ents who vol­un­tar­ily take respon­si­bil­ity for the child’s fur­ther edu­ca­tional process and its full devel­op­ment. There­fore, the aim of the arti­cle is to analyse and eval­u­ate the selec­tion process of can­di­dates for fos­ter par­ents. The con­tent of the paper which was pre­pared based on the­matic lit­er­a­ture and research results as well as own research /participant obser­va­tion method/ proves dys­func­tional solu­tions in the field of fos­ter care in the country.

Key words: fos­ter care, fos­ter fam­ily, com­pe­tences of fos­ter par­ents, dys­func­tions in the process of select­ing fos­ter parents

Dawid Banaś (Mas­ter, Poz­nań Uni­ver­sity of Eco­nom­ics and Busi­ness)
PROFESSIONAL ACTIVITY OF PEOPLE AGED 50+ IN THE BALTIC COUNTRIES (ESTONIA, LITHUANIA, LATVIA) IN THE YEARS 1998–2017 (p. 27–34)
In most coun­tries around the world we can observe the prob­lem of pop­u­la­tion aging. Cause of this phe­nom­e­non, new poli­cies are being imple­mented, which take into account addi­tional fac­tors, not only demo­graphic but also ex. cul­tur­alic. Their goal is pri­mar­ily to increase the acti­va­tion of peo­ple of work­ing age. More and more peo­ple receive social ben­e­fits, which are financed from the pay-as-you-go part of con­tri­bu­tions paid by employ­ees, and the num­ber of pro­fes­sion­ally active peo­ple decreases. This is caused not only by the retire­ment of peo­ple from the baby boomers gen­er­a­tion, but also by a grad­ual decline in the num­ber of births, which in the long term will affect the labour mar­ket through fewer peo­ple of work­ing age. In addi­tion, reforms aimed at, among oth­ers, delay­ing in many coun­tries around the world. increas­ing the retire­ment age. The goal of this arti­cle is to present the sit­u­a­tion of peo­ple over 50 years of age on the labour mar­ket in the Baltic coun­tries (Esto­nia, Lithua­nia and Latvia), com­par­a­tive analy­sis was used to imple­ment it. The author hypoth­e­sised: the moti­va­tion to extend pro­fes­sional activ­ity depends on the pro­vi­sions in the pen­sion sys­tem, among oth­ers pos­si­bil­i­ties of early retire­ment, bonuses for longer work expe­ri­ence. The pub­li­ca­tion uses a crit­i­cal analy­sis of the lit­er­a­ture on the sub­ject and mea­sures of descrip­tive sta­tis­tics. The sources of empir­i­cal data are sta­tis­ti­cal offices of indi­vid­ual coun­tries, as well as Euro­stat and OECD.

Key words: Baltic coun­tries, the elderly, labour mar­ket, Lithua­nia, Latvia, Estonia

  prze­jdź do Spisu treści

 

« powrót