Nr 8 (545) 2019

Spis treści 8/2019

   Table of Contents

ZMIANY W WYDATKACH NA ŚWIADCZENIA Z SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W LATACH 2012–2018 – Gertruda Uścińska
DOUBEZPIECZENIE W SYSTEMIE ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO – Marcin Kaw­iński, Tadeusz Szum­licz, Bar­bara Więck­owska
ROZWIĄZANIA TELEMEDYCZNE W USŁUGACH SPOŁECZNYCH – Janusz Sierdz­iński, Anna Ruzik-Sierdzińska
WYKLUCZENIE CYFROWE W OCHRONIE ZDROWIA Z PERSPEKTYWY PACJENTÓW ORAZ PERSONELU MEDYCZNEGO – Karol Kor­czak

Z PRAC NAUKOWO-BADAWCZYCH
POSTRZEGANIE FUNDACJI WSPOMAGAJĄCYCH OSOBY CHORE LUB NIEPEŁNOSPRAWNE – Mar­tyna Kos­mal, Adam Fron­czak

INFORMACJE
ZMIANY W reg­u­lac­jach uni­jnych doty­czą­cych koor­dy­nacji sys­temów zabez­pieczenia społecznego. Dele­gowanie pra­cown­ików. Opieka dłu­goter­mi­nowa – Dorota Gło­gosz

DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ

Gertruda Uścińska (prof., Kat­e­dra Poli­tyki Społecznej i Ubez­pieczeń, Uni­w­er­sytet Warsza­wski)
ZMIANY W WYDATKACH NA ŚWIADCZENIA Z SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W LATACH 2012–2018 (s. 1–8)
W artykule przed­staw­iona została anal­iza wybranych aspek­tów finan­sowych wydatków FUS i innych źródeł na świad­czenia pieniężne w lat­ach 2012–2018, ze szczegól­nym uwzględ­nie­niem wydatków na emery­tury (w tym pomostowe) i renty, zasiłki i świad­czenia przede­mery­talne, renty soc­jalne i nauczy­ciel­skie świad­czenia kom­pen­sacyjne oraz świad­czenia krótkookre­sowe związane z ubez­piecze­niem chorobowym

Słowa kluc­zowe: Fun­dusz Ubez­pieczeń Społecznych, emery­tury, renty, świad­czenia krótkookre­sowe, wydatki, e-składka

BIBLIOGRAFIA
Uścińska G. (2019), Prawo ubez­pieczeń społecznych. Zasady, finan­sowanie, orga­ni­za­cja, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
ZUS (2016), Rocznik Statysty­czny Ubez­pieczeń Społecznych 2012–2014, Warszawa.
ZUS (2019a), Infor­ma­cja o sytu­acji finan­sowej FUS w 2018 r., Wydział Planowa­nia, Depar­ta­ment Finan­sów Fun­duszy ZUS, https://www.zus.pl/documents/ 10182/2422424/Informacja+o+sytuacji+finansowej+FUS+w+2018+r.pdf/c3dd1bbd-24d1-d283-4366-2aa859710a94 [dostęp 14.05.2019].
ZUS (2019b), Ważniejsze infor­ma­cje z zakresu ubez­pieczeń społecznych (Fun­dusz Ubez­pieczeń Społecznych), Depar­ta­ment Statystyki i Prog­noz Aktu­ar­i­al­nych ZUS, Warszawa, https://www.zus.pl/documents [dostęp 14.05.2019].

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: nauki o poli­tyce i admin­is­tracji, nauki prawne

Marcin Kaw­iński (prof., Szkoła Główna Hand­lowa w Warsza­wie)
Tadeusz Szum­licz (prof., Szkoła Główna Hand­lowa w Warsza­wie)
Bar­bara Więck­owska (dr, Szkoła Główna Hand­lowa w Warsza­wie)
DOUBEZPIECZENIE W SYSTEMIE ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO (s. 8–17)
Przed­staw­ione w tym opra­cow­a­niu rozważa­nia i wyniki badań doty­czą zas­tosowa­nia w sys­temie zabez­pieczenia społecznego rozwiązań nazy­wanych doubez­piecze­niem społecznym, wprowadza­ją­cych do sys­temu zabez­pieczenia społecznego pry­watną ochroną ubez­pieczeniową. Doubez­piecze­nie społeczne polega na pref­er­en­cyjnym trak­towa­niu wydatków ponos­zonych na uzu­peł­ni­a­jącą ochronę ubez­pieczeniową, która ma zwięk­szać bez­pieczeństwo soc­jalne zapew­ni­ane przez sys­tem zabez­pieczenia społecznego. W artykule przed­stawia się założe­nia teo­re­ty­czne idei doubez­pieczenia społecznego i argu­men­tację za wprowadzaniem odpowied­nich rozwiązań, odwołu­ją­cych się do danych kat­e­gorii ryzyk społecznych. Przyj­muje się, że bez­pieczeństwo soc­jalne jest dobrem społecznym, a nie czystym dobrem pub­licznym, a więc jego zapewnie­nie w jakiejś mierze powinno być finan­sowane ze środ­ków pry­wat­nych. Co do zasady, w finan­sowa­niu sys­temu zabez­pieczenia społecznego środki pub­liczne muszą oczy­wiś­cie wyraźnie domi­nować. Należy nato­mi­ast rozważać możli­wość odpowied­niego zaan­gażowa­nia środ­ków pry­wat­nych w zapew­ni­a­niu bez­pieczeństwa soc­jal­nego, czego można oczeki­wać przede wszys­tkim od lep­iej sytuowanych gospo­darstw domowych. Na tym tle, na pod­stawie wyników badań jakoś­ciowych i iloś­ciowych, zwraca się uwagę na ewen­tu­alne zain­tere­sowanie pref­er­enc­jami finan­sowymi, które miałyby zachę­cać gospo­darstwa domowe do korzys­ta­nia z doubez­pieczenia. Upowszech­ni­a­jąc rozwiąza­nia, w których o odpowiedni poziom bez­pieczeństwa soc­jal­nego mają zab­ie­gać również rodzinne gospo­darstwa domowe, trzeba zad­bać o ksz­tał­towanie świado­mości ryzyka społecznego i prze­zorności ubez­pieczeniowej, ale też o sprawną komu­nikację społeczną w tym zakre­sie. Poz­woliłoby to zyski­wać pożą­daną akcep­tację społeczną (a przy­na­jm­niej przyz­wole­nie społeczne) dla sukcesy­wnego wprowadza­nia do sys­temu zabez­pieczenia społecznego idei doubez­pieczenia społecznego.

Słowa kluc­zowe: zabez­piecze­nie społeczne, ubez­piecze­nie, doubez­piecze­nie, zachęty finansowe

BIBLIOGRAFIA
Beck U. (2004), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczes­ności, Scholar, Warszawa.
Gavrick B.J., Gek­ler W.C., red. (1991), The analy­sis, com­mu­ni­ca­tion, and per­cep­tion of risk, Plenum, New York.
Kaw­iński M., red. (2015) Doubez­piecze­nie społeczne. Idea i kon­tynu­acja, Ofi­cyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Kowalewski E. (2005), Przy­czynek do behaw­io­ral­nej teorii ryzyka, w: T. Szum­licz (red.), Społeczne aspekty ubez­pieczenia, Ofi­cyna Wydawnicza SGH, Warszawa, s. 11 i nast.
Krim­sky S., Gold­ing D., red. (1992), Social the­o­ries of risk, Praeger, New York 1992.
Owsiak S. (2008), Finanse pub­liczne. Teo­ria i prak­tyka, PWN, Warszawa, s. 26–28.
Piotrowski J. (1966), Zabez­piecze­nie społeczne. Prob­lematyka i metody, Książka i Wiedza, Warszawa, s. 249–250.
Rec­om­men­da­tion No. 67 „Rec­om­men­da­tion con­cern­ing Income Secu­rity” (1966), w: Con­ven­tion and Rec­om­men­da­tion Adopted by the Inter­na­tional Labour Con­fer­ence 1919–1966, ILO, Geneva, s. 461 i nast.
Rec­om­men­da­tion No. 69 „Med­ical Care” (1966), w: Con­ven­tion and Rec­om­men­da­tion 1919–1966, ILO, Geneva, s. 480–491.
Szum­licz T. (2002), O sys­temie zabez­pieczenia społecznego – podob­nie i inaczej, w: J. Auleyt­ner (red.), O roztropną poli­tykę społeczną, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katow­ice, s. 122 i nast.
Szum­licz T. (2005), Ubez­piecze­nie społeczne – teo­ria dla prak­tyki, Ofi­cyna Wydawnicza Branta, Byd­goszcz – Warszawa, s. 75.
Szum­licz T. (2008), Społeczno-ekonomiczne znacze­nie III filara sys­temu emery­tal­nego, w: T. Szum­licz (red.), Rola rynku ubez­pieczeniowego w real­iza­cji reformy sys­temu emery­tal­nego, „Wiado­mości Ubez­pieczeniowe” wydanie spec­jalne.
Szum­licz T. (2010), „Szkoła” ubez­pieczenia społecznego, w: T. Szum­licz (red.), Społeczne aspekty roz­woju rynku ubez­pieczeniowego, Ofi­cyna Wydawnicza SGH, Warszawa, s. 63–64.
Szum­licz T. (2016), Zabez­piecze­nie społeczne… 50 lat później, „Ubez­pieczenia Społeczne. Teo­ria i prak­tyka” nr 3, s. 123–139.
Więck­owska B. (2008), Ubez­piecze­nie pielę­gna­cyjne, Ofi­cyna Wydawnicza SGH, Warszawa.

 Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia i finanse

Janusz Sierdz­iński (dr, Warsza­wski Uni­w­er­sytet Medy­czny)
Anna Ruzik-Sierdzińska (dr, Szkoła Główna Hand­lowa w Warsza­wie)
ROZWIĄZANIA TELEMEDYCZNE W USŁUGACH SPOŁECZNYCH (s. 17–24)
W artykule omówiono możliwe zalety rozwiązań telem­e­dy­cznych w opiece i reha­bil­i­tacji. Na pod­stawie danych statysty­cznych i przeglądu lit­er­atury wykazano, że teleopieka i tel­ere­ha­bil­i­tacja mogą poprawić samopoczu­cie ludzi, szczegól­nie w starze­ją­cych się społeczeńst­wach, i częś­ciowo złagodzić prob­lem niedoboru pra­cown­ików medy­cznych i opiekuńczych. Dodatkowo omówiono bari­ery tech­no­log­iczne, prawne i inne utrud­ni­a­jące szer­sze wdroże­nie telem­e­dy­cyny. Na koniec opisano kilka przykładów udanego wdroże­nia zdal­nie zapewnionego leczenia i reha­bil­i­tacji wdrożonych lub przetestowanych w Polsce.

Słowa kluc­zowe: reha­bil­i­tacja, opieka, telem­e­dy­cyna, usługi społeczne

BIBLIOGRAFIA
Arak P., Wój­cik A. (2017), Trans­form­ing eHealth into a polit­i­cal and eco­nomic advan­tage, Poli­tyka Insight raport.
Błę­dowski P., Macie­jasz M. (2013), Rozwój opieki dłu­goter­mi­nowej w Polsce – stan i rekomen­dacji, „Nowiny Lekarskie”, Vol. 82, nr 1, s. 61–69.
Bujnowska-Fedak M.M., Kumięga P., Sapi­lak B.J. (2013), Zas­tosowanie nowoczes­nych sys­temów telem­e­dy­cznych w opiece nad ludźmi starszymi, „Fam­ily Med­i­cine & Pri­mary Care Review”, Vol. 15, No. 3, s. 441–446.
Cacko A., Grabowski M. (2013), Tele­mon­i­tor­ing pac­jen­tów z przewlekłymi schorzeni­ami układu krąże­nia Anno Domini 2013 – wyzwa­nia, możli­wości i doświad­czenia własne, „Zeszyty Naukowe Uni­w­er­sytetu Szczecińskiego. Eko­nom­iczne Prob­lemy Usług”, nr 106, s. 23–33.
CBOS (2016a), Opinie o funkcjonowa­niu opieki zdrowot­nej, Komu­nikat z badań nr 113/2016, Warszawa.
CBOS (2016b), Zdrowie online, Komu­nikat z badań nr 148, Warszawa.
Czerw A., Par­tyka O., Pajew­ska M., Bulira-Pawełczyk J., Kwiatkowska K., Tarhoni M. (2018), Wydatki na ochronę zdrowia oraz infra­struk­tura sys­temu opieki zdrowot­nej w Polsce, w: B. Woj­ty­niak, P. Goryński (red.), Sytu­acja zdrowotna lud­ności Pol­ski i jej uwarunk­owa­nia, Nar­o­dowy Insty­tut Zdrowia Pub­licznego – Państ­wowy Zakład Higieny Warszawa, s. 447–483.
Deutsch J.E., Lewis J.A., Boian R., Bur­dea G. (2003), Vir­tual real­ity tel­ere­ha­bil­i­ta­tion: an inter-disciplinary col­lab­o­ra­tion, Pro­ceed­ings of the IEEE 29th Annual North­east Bio­engi­neer­ing Con­fer­ence, IEEE, s. 281–282.
Duplaga M. (2003), Telem­e­dy­cyna w reha­bil­i­tacji medy­cznej, „Reha­bil­i­tacja Medy­czna”, Vol. 7(1), s. 68–71.
Duplaga M. (2015), A cross-sectional study assess­ing deter­mi­nants of the atti­tude to the intro­duc­tion of eHealth ser­vices among patients suf­fer­ing from chronic con­di­tions, „BMC Med. Inform. Decis. Mak.”, Vol. 15, s. 33.
Frączkowski K. (2010), Infor­mat­ics sys­tems and ser­vices in health­care based on SOA tech­nol­ogy, „Acta Bio-Optica et Infor­mat­ica Med­ica”, Vol. 1, No. 16.
Fuji­moto M., Miyazaki K., von Tun­zel­mann N. (2000), Com­plex sys­tems in tech­nol­ogy and pol­icy: telemed­i­cine and tele­care in Japan, „Jour­nal of Telemed­i­cine and Tele­care”, Vol. 6(4), s. 187–192.
Goli­nowska S. (2008), Społeczno-ekonomiczne kon­sek­wencje starzenia się pop­u­lacji, w: J. Kleer (red.), Kon­sek­wencje eko­nom­iczne i społeczne starzenia się społeczeństwa, PAN, Warszawa.
Górecki M. (2019), Oszukali 1800 emery­tów i małych przed­siębior­ców na ponad 13 mln zł. TeleOpieka24 w proku­raturze, https://www.prawokonsumenckie.pl/pl/a/oszukali-prawie-1800-emerytow-i-malych-przedsiebiorcow-na-ponad-13-milionow-zlotych-teleopieka24-w-prokuraturze [dostęp 1.05.2019].
GUS (2014), Prog­noza lud­ności na lata 2014–2050, Warszawa.
GUS (2016), Stan zdrowia lud­ności Pol­ski w 2014 r. w świ­etle Europe­jskiego Anki­etowego Bada­nia Zdrowia (EHIS) 2014 r., Warszawa.
GUS (2017a), Sytu­acja społeczno-ekonomiczna gospo­darstw domowych w lat­ach 2000–2015. Zróżni­cow­anie miasto-wieś, Warszawa.
GUS (2017b), Jakość życia osób starszych w Polsce. Na pod­stawie wyników Bada­nia Spójności Społecznej 2015, Warszawa.
GUS (2017c), Dochody i warunki życia lud­ności Pol­ski (raport z bada­nia EU-SILC 2015), Warszawa.
Jovanov E., Milenkovic A., Otto C. i in. (2005), A wire­less body area net­work of intel­li­gent motion sen­sors for com­puter assisted phys­i­cal reha­bil­i­ta­tion „Jour­nal of Neuro Engi­neer­ing Reha­bil., Vol. 2, s. 6.
Koch S. (2006), Home telehealth-current state and future trends, „Inter­na­tional Jour­nal of Med­ical Infor­mat­ics”, Vol. 75, No. 8, s. 565–576.
Kotowska I., Wóy­ci­cka I., red. (2008), Spra­wowanie opieki oraz inne uwarunk­owa­nia pod­noszenia akty­wności zawodowej osób w starszym wieku pro­duk­cyjnym. Raport z badań, MPiPS, Warszawa.
Kotowska I.E. (1998), Teo­ria drugiego prze­jś­cia demograficznego a przemi­any demograficzne w Polsce w lat­ach 1990., „Stu­dia Demograficzne”, nr 4 (134).
Kruse C.S., Mileski M., Moreno J. (2017), Mobile health solu­tions for the aging pop­u­la­tion: A sys­tem­atic nar­ra­tive analy­sis, „Jour­nal of Telemed­i­cine and Tele­care”, Vol. 23(4), s. 439–451.
Lloréns R., Noé E., Colomer C., Alcańiz M. (2015), Effec­tive­ness, usabil­ity, and cost-benefit of a vir­tual reality-based tel­ere­ha­bil­i­ta­tion pro­gram for bal­ance recov­ery after stroke: a ran­dom­ized con­trolled trial, „Archives of Phys­i­cal Med­i­cine and Reha­bil­i­ta­tion”, Vol. 96(3), s. 418–425.
Lubkina V., Marzano G. (2015), Build­ing social tel­ere­ha­bil­i­ta­tion ser­vice, „Pro­ce­dia Com­puter Sci­ence”, Vol. 77, s. 80–84.
Miku­lik J., Blim M. (2014), Bez­pieczeństwo danych w nowoczes­nej telem­e­dy­cynie, „Zabez­pieczenia”, nr 1.
Mit­seva A., Peter­son C.B., Karam­beri Ch., Oikonomou L.Ch., Bal­lis A.V., Gian­nakakos C., Dafoulas G.E. (2012), Geron­tech­nol­ogy: Pro­vid­ing a Help­ing Hand When Car­ing for Cog­ni­tively Impaired Older Adults – Inter­me­di­ate Results from a Con­trolled Study on the Sat­is­fac­tion and Accep­tance of Infor­mal Care­givers, „Cur­rent Geron­tol­ogy and Geri­atrics Research”, 2012: 401705.
Moehr J.R., Schaaf­sma J., Anglin C., Pan­tazi S.V., Grimm N.A., Anglin S. (2006), Suc­cess fac­tors for tele­health – a case study, „Inter­na­tional Jour­nal of Med­ical Infor­mat­ics”, Vol. 75, No. 10–11, s. 755–763.
Naka­jima I., Ohyama F., Juzoji H., Sadiq M.A., Pen­jor K. (2003), Telemed­i­cine in the land of thun­der dragon – East Bhutan tele-ECG project, Pro­ceed­ings. 5th Inter­na­tional Work­shop on Enter­prise Net­work­ing and Com­put­ing in Health­care Indus­try, IEEE, s. 48–51.
Narasimha S., Madathil K.C., Agnis­ar­man S., Rogers, H., Welch B., Ashok A., Nair A., McEl­lig­ott J. (2017), Design­ing Telemed­i­cine Sys­tems for Geri­atric Patients: A Review of the Usabil­ity Stud­ies, „Telemed­i­cine and e-Health”, Vol. 23, No. 6, s. 459–472.
NFZ (2015), Prog­noza kosztów świad­czeń opieki zdrowot­nej finan­sowanych przez Nar­o­dowy Fun­dusz Zdrowia w kon­tekś­cie zmian demograficznych w Polsce, Warszawa.
Odlyzko A. (2001), Inter­net Pric­ing and the His­tory of Com­mu­ni­ca­tions, „Com­puter Net­works”, Vol. 36, s. 493–517.
Osman T., Zabiel­ska P., Paszkiewicz M. i in. (2018), Kierunek roz­woju teleopieki w Polsce i na tle doświad­czeń Wielkiej Bry­tanii, Nor­wegii i Niemiec – wstęp do dyskusji, „Geron­tolo­gia Pol­ska”, nr 26, s. 299–306.
Palka M.M. (2014), Pod­sta­wowa opieka zdrowotna nad osobami w wieku podeszłym, „Zdrowie Pub­liczne i Zarządzanie”, Vol. 12(4), s. 358–369.
Piotrow­icz E., Bara­nowski R., Bil­ińska M. i in. (2010), A new model of home-based tele­mon­i­tored car­diac reha­bil­i­ta­tion in patients with heart fail­ure: Effec­tive­ness, qual­ity of life and adher­ence, „Eur J Heart Fail”, Vol. 12, s. 164–171.
Piotrow­icz R., Bara­nowski R. (2008), Ocena potenc­jal­nych korzyści i kosztów Tele-elektrokardiologii, raport sporząd­zony pod aus­pic­jami Sekcji Elek­trokar­di­ologii Niein­wazyjnej i Telem­e­dy­cyny Pol­skiego Towarzystwa Kar­di­o­log­icznego.
Richert-Kaźmierska A. (2017), Teleopieka domowa w sys­temie opieki nad osobami starszymi – doświad­czenia gmin wojew­ództwa pomorskiego, Stu­dia BAS Nr 2(50), s. 169–189.
Rudowski R., Grabowski M., Sierdz­iński J., Guć M. (2004), Elec­tronic Patient Record, Expert Sys­tem and Mobile Mon­i­tor­ing in Cardio.net Project, „Bio­cy­ber­net­ics and Bio­med­ical Engi­neer­ing”, Vol. 24, No. 1, s. 61–71.
Sierdz­iński J., Bała P., Rudowski R., Grabowski M., Karpiński G., Kaczyński B. (2009), KARDIONET: Tele­car­di­ol­ogy Based on GRID Tech­nol­ogy, w: Med­ical Infor­mat­ics in a United and Healthy Europe – Pro­ceed­ings of MIE 2009, The XXI­Ind Inter­na­tional Con­gress of the Euro­pean Fed­er­a­tion for Med­ical Infor­mat­ics. S.l.: IOS Press, s. 463–467.
Szarfen­berg R. (2010), Poli­tyka społeczna i usługi społeczne, http://rszarf.ips.uw.edu.pl/pdf/psus.pdf [dostęp 21.11.2017].
Tadeusiewicz R. (2004), Telem­e­dy­cyna – nowe wyzwanie współczes­nej nauki, „Nauka”, nr 3, s. 57–80.
Tadeusiewicz R. (2011), Infor­matyka Medy­czna, Uni­w­er­sytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Insty­tut Infor­matyki.
Tchero H., Tabue-Teguo M., Lan­nuzel A., Rusch E. (2018), Tel­ere­ha­bil­i­ta­tion for Stroke Sur­vivors: Sys­tem­atic Review and Meta-Analysis, „Jour­nal of Med­ical Inter­net Research”, 20(10):e10867.
Van de Kaa D.J. (1987), Europe’s Sec­ond Demo­graphic Tran­si­tion, „Pop­u­la­tion Bul­letin”, Vol. 42(1), The Pop­u­la­tion Ref­er­ence Bureau, Wash­ing­ton.
Zacharzewska M. (2015), Choć wymówili umowę teleopieki, muszą za nią zapłacić, „Głos Pomorza”, https://gp24.pl/chocwymowili-umowe-teleopieki-musza-za-nia-zaplacic/ar/6498422 [dostęp 1.05.2019].
Zgliczyński W., Pinkas J., Cian­ciara D., Sitarek M., Berdyga T., Nowicka-Wasilewska J., Kawwa J. (2013), Telem­e­dy­cyna w Polsce – bari­ery roz­woju w opinii lekarzy, „Postępy Nauk Medy­cznych”, nr 19, s. 496–499.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki medy­czne i nauki o zdrowiu, nauki społeczne, nauki ścisłe i przy­rod­nicze
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: nauki medy­czne, ekono­mia i finanse, informatyka

Karol Kor­czak (dr, Uni­w­er­sytet Łódzki)
WYKLUCZENIE CYFROWE W OCHRONIE ZDROWIA Z PERSPEKTYWY PACJENTÓW ORAZ PERSONELU MEDYCZNEGO (s. 24–29)
Wyk­lucze­nie cyfrowe jest zjawiskiem, które można spotkać w różnych obszarach życia społeczno-gospodarczego. Jed­nym z nich jest ochrona zdrowotna, a zjawisko to często doty­czy zarówno pac­jen­tów, jak i per­son­elu medy­cznego. W artykule przed­staw­iono wybrane aspekty związane z tym zagad­nie­niem. Obe­j­mują one w szczegól­ności anal­izę przy­czyn wyk­luczenia, charak­terystykę grup zagrożonych wyk­lucze­niem cyfrowym, anal­izę skutków tego wyk­luczenia cyfrowego, przykłady dobrych prak­tyk, a także sposoby prze­ci­wdzi­ała­nia temu zjawisku. Pon­adto omówiono korzyści i zagroże­nia włączenia cyfrowego oraz wybrane reg­u­lacje formalnoprawne.

Słowa kluc­zowe: ochrona zdrowia, wyk­lucze­nie cyfrowe, tech­nolo­gie informacyjno-komunikacyjne

BIBLIOGRAFIA
Arendt Ł. (red.), Kryńska E., Kukulak-Dolata I. (2011), Prze­ci­wdzi­ałanie wyk­lucze­niu cyfrowemu na Mazowszu. Pri­o­ry­tety strate­giczne, IPiSS, Warszawa.
Baker C.R. i in. (2007), Wire­less sen­sor net­works for home health care, w: 21st Inter­na­tional Con­fer­ence on Advanced Infor­ma­tion Net­work­ing and Appli­ca­tions Work­shops (AINAW’07), IEEE, Vol. 2, s. 832–837.
Batorski D. (2015), Tech­nolo­gie i media w domach i życiu Polaków, w: J. Cza­piński, T. Panek (red.), Diag­noza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Mon­i­toringu Społecznego, Warszawa.
Bąkała A., Kor­czak K. (2010), Acces­si­bil­ity of e-health ser­vices for peo­ple with dis­abil­i­ties, Infor­matyka Eko­nom­iczna 18, Wrocław.
Ben­dixen R.M., Horn K., Levy C. (2007), Using tel­ere­ha­bil­i­ta­tion to sup­port elders with chronic ill­ness in their homes, „Top­ics in Geri­atric Reha­bil­i­ta­tion”, Vol. 23(1), s. 47–51.
Bui Q.N., Hansen S., Liu M., Tu Q.J. (2018), The pro­duc­tiv­ity para­dox in health infor­ma­tion tech­nol­ogy, „Com­mu­ni­ca­tions of the ACM”, Vol. 61(10), s. 78–85.
Cantrill S.V. (2010), Com­put­ers in patient care: The promise and the chal­lenge, „Com­mu­ni­ca­tions of the ACM”, 53(9), s. 42–47.
CBOS (2015), Inter­nauci 2015, Warszawa.
Dijk J. (2010), Społeczne aspekty nowych mediów, PWN, Warszawa.
Duplaga M. (2017), Dig­i­tal divide among peo­ple with dis­abil­i­ties: analy­sis of data from a nation­wide study for deter­mi­nants of Inter­net use and activ­i­ties per­formed online, „PloS one”, Vol. 12(6), e0179825, s. 1–19.
Fazlagić J. (2014), Innowa­cyjne zarządzanie wiedzą, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
GUS (2015), Zdrowie i ochrona zdrowia w 2014 r., Warszawa.
GUS (2018), Społeczeństwo infor­ma­cyjne w Polsce w 2018 r., Warszawa.
Karkowski T.A., Kor­czak K. (2016), Zarządzanie wiedzą w ochronie zdrowia z wyko­rzys­taniem wybranych rozwiązań ICT, Wolters Kluwer SA, Warszawa.
Kon­tos E., Blake K.D., Chou W.Y.S., Prestin A. (2014), Pre­dic­tors of eHealth usage: insights on the dig­i­tal divide from the Health Infor­ma­tion National Trends Sur­vey 2012, „Jour­nal of med­ical Inter­net research”, 16(7), e172.
Kor­czak K. (2014), Inter­ne­towe narzędzia wspo­ma­ga­jące opiekę zdrowotną, Wolters Kluwer SA, Warszawa.
Kor­czak K. (2016), Gry dla zdrowia – kon­cepcja, przykłady zas­tosowań oraz potenc­jał społeczno-ekonomiczny, Roczniki Kolegium Analiz Eko­nom­icznych nr 42, Warszawa.
Kor­czak K. (2017a), Inter­net jako źródło infor­ma­cji o zdrowiu i chorobach, Przed­siębior­c­zość i zarządzanie, Tom XVIII, Zeszyt 4, Część I, Łódź-Warszawa.
Kor­czak K. (2017b), Zarządzanie wiedzą w ochronie zdrowia – uwarunk­owa­nia roz­woju w kon­tekś­cie zas­tosowań ICT, Roczniki Kolegium Analiz Eko­nom­icznych nr 46, Warszawa.
Kor­czak K., Kasielska-Trojan A., Niedźwiedz­iński M., Antoszewski B. (2017), A computer-supported man­age­ment of pho­to­graphic doc­u­men­ta­tion in plas­tic surgery – Sys­tem devel­op­ment and its clin­i­cal appli­ca­tion, „Com­put­ers in biol­ogy and med­i­cine”, Vol. 86, s. 1–5.
Kujawski J. (2018), Wyk­lucze­nie cyfrowe jako forma wyk­luczenia społecznego. Przy­padek Pol­ski, „Media i Społeczeństwo”, nr 9, s. 252–260.
Laskowska I. (2012), Zdrowie i nierówności w zdrowiu – deter­mi­nanty i imp­likacje ekonomiczno-społeczne, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Łódzkiego, Łódź.
Lewandowska L., Karkowski T. (2014), Pozyski­wanie kap­i­tału na innowa­cyjne przed­sięwz­ię­cia w opiece zdrowot­nej, Wolters Kluwer SA, Warszawa.
Lew-Starowicz R., Lorecka K. (2013), Włącze­nie cyfrowe – droga do rein­te­gracji społecznej, Wydawnictwa Uni­w­er­sytetu Warsza­wskiego, Warszawa.
Lorence D.P., Park H., Fox S. (2006), Racial dis­par­i­ties in health infor­ma­tion access: resilience of the dig­i­tal divide, „Jour­nal of med­ical sys­tems”, Vol. 30(4), s. 241–249.
Min­is­terstwo Roz­woju (2015), Real­iza­cja zasady równości szans i niedyskrymi­nacji, w tym dostęp­ności dla osób z niepełnosprawnoś­ci­ami. Porad­nik dla real­iza­torów pro­jek­tów i insty­tucji sys­temu wdraża­nia fun­duszy europe­js­kich 2014–2020, Warszawa.
MSWiA (2011), Europe­jska Agenda Cyfrowa w pra­cach i planach pol­s­kich insty­tucji rzą­dowych, Warszawa.
Nyczaj K., Piecuch P. (2013), Elek­tron­iczna doku­men­tacja medy­czna. Wdroże­nie i prowadze­nie w placówce medy­cznej, Wiedza i Prak­tyka, Warszawa.
Popi­ołek M. (2013), Wyk­lucze­nie cyfrowe w Polsce, Nierówności społeczne a wzrost gospo­dar­czy 32, Rzeszów.
Sołtysik-Piorunkiewicz A., Fur­mankiewicz M., Ziuzi­ański P. (2015), Wyko­rzys­tanie tech­nologii ICT w społeczeńst­wie infor­ma­cyjnym w świ­etle badań sys­temów zarządza­nia wiedzą w e-zdrowiu, w: A. Białas (red.), Infor­matyka w Wojew­ództwie Śląskim – innowa­cyjne trendy roz­woju, Rozprawy i Mono­grafie, Insty­tut Tech­nik Innowa­cyjnych EMAG, Katow­ice.
Staw­icka A. (2015), Wyk­lucze­nie cyfrowe w Polsce, Opra­cow­a­nia tem­aty­czne OT-637, Biuro Analiz i Doku­men­tacji, Kance­laria Sen­atu, Warszawa.
Strate­gia eZdrowia Wojew­ództwa Łódzkiego na lata 2007–2013 (2007), Samorząd Wojew­ództwa Łódzkiego, Łódź.
Suchecka J., red. (2015), Finan­sowanie ochrony zdrowia. Wybrane zagad­nienia, Wolters Kluwer SA, Warszawa.
Yamin C.K., Emani S., Williams D.H., Lip­sitz S.R., Kar­son A.S., Wald J.S., Bates D.W. (2011), The dig­i­tal divide in adop­tion and use of a per­sonal health record, „Archives of inter­nal med­i­cine”, Vol. 171(6), s. 568–574.
Ziemba E., red. (2015), Czyn­niki sukcesu i poziom wyko­rzys­ta­nia tech­nologii informacyjno-komunikacyjnych w Polsce, CeDeWu, Warszawa.

 Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: nauki o poli­tyce i administracji

Mar­tyna Kos­mal (mgr, Warsza­wski Uni­w­er­sytet Medy­czny)
Adam Fron­czak (prof., Warsza­wski Uni­w­er­sytet Medy­czny)
POSTRZEGANIE FUNDACJI WSPOMAGAJĄCYCH OSOBY CHORE LUB NIEPEŁNOSPRAWNE (s. 30–36)
Dynam­iczny wzrost liczby fun­dacji, upowszech­nie­nie przekazy­wa­nia 1% podatku na orga­ni­za­cje pożytku pub­licznego oraz wiele roz­bieżnych opinii ukazu­ją­cych się w medi­ach na tem­aty związane z poma­ganiem oblig­ują do pod­ję­cia aktu­al­nej anal­izy w tym zakre­sie. Celem artykułu jest zbadanie postawy oraz akty­wności społeczeństwa pol­skiego do pomocy innym, anal­iza, czy stopień zau­fa­nia do fun­dacji wpływa na akty­wną postawę społeczeństwa do pomocy potrze­bu­ją­cym oraz próba oceny, czy miejsce zamieszka­nia i poziom zamożności wpły­wają na postrze­ganie fun­dacji oraz pomoc chorym i niepełnosprawnym. W przeprowad­zonym bada­niu iloś­ciowym grupę badaną stanow­iło losowo wybranych 213 respon­den­tów. Jed­nos­tki badane zostały zdefin­iowane za pomocą doboru celowego z 9 miejs­cowości, położonych w różnych częś­ci­ach Pol­ski. Anki­eta zaw­ier­ała 40 pytań różnego typu, a badanie przeprowad­zone zostało metodą badaw­czą CAPI z uży­ciem urządzenia mobil­nego (tablet). Wyko­nano serię testów statysty­cznych sprawdza­jącą zależności między pyta­ni­ami, dzięki którym udało się osiągnąć cele badaw­cze. Przeprowad­zone badanie nie wykazało związku między postrze­ganiem fun­dacji wspo­ma­ga­ją­cych osoby chore lub niepełnosprawne a miejscem zamieszka­nia oraz poziomem zamożności w postaw­ionej hipotezie. Zbadanie postawy oraz akty­wności społeczeństwa do pomocy osobom potrze­bu­ją­cym dostar­czyło szczegółowej wiedzy w tym zakre­sie. Odpowiedzi anki­etowanych wykazały, że więk­szość badanych chci­ałaby wspierać potrze­bu­ją­cych. Wskazuje również jako konieczną potrzebę zmi­any orga­ni­za­cji sys­temu pomocy osobom chorym lub niepełnosprawnym. Stopień zau­fa­nia do fun­dacji ma wpływ na akty­wną postawę do pomocy.

Słowa kluc­zowe: fun­dacja, zau­fanie, pomoc, niepełnosprawni, społeczeństwo

BIBLIOGRAFIA
Adamiak P., Charycka B., Gumkowska M. (2016), Pol­skie orga­ni­za­cje pozarzą­dowe 2015, „Sto­warzysze­nie Klon/Jawor”, s. 94.
CBOS (2016), Dobroczyn­ność w Polsce, Komu­nikat z badań nr 40, Warszawa, s. 4–8.
Charycka B., Gumkowska M. (2019), Raport: Kondy­cja orga­ni­za­cji pozarzą­dowych 2018, „Sto­warzysze­nie Klon/Jawor”, s. 9, 11, 15, 23, 27.
Stańdo-Górowska H. (2018), Koszty dzi­ałal­ności fun­dacji a liczba wolon­tar­iuszy i rozmi­ary dzi­ałal­ności – wyniki badań, „Nierówności społeczne a wzrost gospo­dar­czy”, nr 55, s. 475.
Żemojtel-Piotrowska M., Baran T., Piotrowski J. (2011), Postawy roszczeniowe a sys­tem wartości w uję­ciu Shaloma Schwartza, „Psy­cholo­gia Społeczna”, nr 6(2),  s. 155.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: nauki o poli­tyce i administracji

---

Social Pol­icy
Table of Con­tents No 8/2019

THE CHANGES IN EXPENDITURE ON SOCIAL INSURANCE BENEFITS IN 2012–2018 – Gertruda Uścińska
ADDITIONAL INSURANCE IN SOCIAL SECURITY SYSTEM – Marcin Kaw­iński, Tadeusz Szum­licz, Bar­bara Więck­owska
TELEMEDICAL SOLUTIONS IN SOCIAL SERVICES – Janusz Sierdz­iński, Anna Ruzik-Sierdzińska
DIGITAL DIVIDE IN HEALTH CARE FROM THE PERSPECTIVE OF PATIENTS AND MEDICAL PERSONNEL – Karol Kor­czak

FROM RESEARCH AND STUDIES
PERCEPTION OF A FOUNDATION HELPING DISEASED AND DISABLED PEOPLE – Mar­tyna Kos­mal, Adam Fron­czak

INFORMATION
CHANGES TO THE SOCIAL SECURITY COORDINATION REGULATIONS. POSTING OF WORKERS. LONG-TERM CARE – Dorota Gło­gosz

DIARY OF SOCIAL POLICY

Gertruda Uścińska (Pro­fes­sor, Depart­ment of Social Pol­icy and Insur­ance, Uni­ver­sity of War­saw)
THE CHANGES IN EXPENDITURE ON SOCIAL INSURANCE BENEFITS IN 2012–2018 (p. 1–8)
The arti­cle analy­ses selected issues con­cern­ing expen­di­ture of the Social Insur­ance Fund and other funds on ben­e­fits paid out by Social Insur­ance Insti­tu­tion in 2012–2018. The author focuses on the expen­di­ture on old-age ben­e­fits (includ­ing bridg­ing pen­sions), inva­lid­ity ben­e­fits, pre-retirement ben­e­fits, social rents, teacher’s com­pen­sa­tion ben­e­fits, as well as sick­ness and mater­nity allowances, and the causes stand­ing behind the state and dynam­ics of that expenditure

Key words: Social Insur­ance Fund, pen­sions, allowances, expen­di­ture, e-contribution

Marcin Kaw­iński (Pro­fes­sor, War­saw School of Eco­nom­ics)
Tadeusz Szum­licz (Pro­fes­sor, War­saw School of Eco­nom­ics)
Bar­bara Więck­owska (PhD, War­saw School of Eco­nom­ics)
ADDITIONAL INSURANCE IN SOCIAL SECURITY SYSTEM (p. 8–17)
The con­sid­er­a­tions and research results pre­sented in this study con­cern the appli­ca­tion of pri­vate insur­ance pro­tec­tion into the social secu­rity sys­tem. The arti­cle presents the the­o­ret­i­cal assump­tions of the con­cept of addi­tional social insur­ance and argu­men­ta­tion for intro­duc­ing appro­pri­ate solu­tions, refer­ring to given cat­e­gories of social risks. It is assumed that social secu­rity is a social good, not a pure pub­lic good, and there­fore, its pro­vi­sion should be financed to a cer­tain extent from pri­vate funds. As a gen­eral rule, in financ­ing the social secu­rity sys­tem, pub­lic funds must dom­i­nate. Instead, the pos­si­bil­ity of appro­pri­ate involve­ment of pri­vate funds in pro­vid­ing social secu­rity should be con­sid­ered, which can be expected pri­mar­ily from better-placed house­holds. Against this back­ground, based on the results of qual­i­ta­tive and quan­ti­ta­tive research, atten­tion is paid to the pos­si­ble inter­est in finan­cial pref­er­ences, which would encour­age house­holds to use addi­tional insur­ance. Dis­sem­i­nat­ing solu­tions in which fam­ily house­holds should also apply for an appro­pri­ate level of social secu­rity, it is nec­es­sary to ensure pub­lic aware­ness of social risk and pre­cau­tion­ary cau­tion, as well as effec­tive social com­mu­ni­ca­tion in this area. It would allow gain­ing the desired social accep­tance (or at least social accep­tance) for the suc­ces­sive intro­duc­tion of the social secu­rity con­cept into the social secu­rity system.

Key words: social secu­rity, insur­ance, add-insurance, finan­cial incentives

Janusz Sierdz­iński (PhD, Med­ical Uni­ver­sity of War­saw)
Anna Ruzik-Sierdzińska (PhD, War­saw School of Eco­nom­ics)
TELEMEDICAL SOLUTIONS IN SOCIAL SERVICES (p. 17–24)
The arti­cle dis­cusses pos­si­ble advan­tages of the telemed­i­cine solu­tions in care and reha­bil­i­ta­tion ser­vices. Based on sta­tis­ti­cal data and lit­er­a­ture review we shown that tele­care and tel­ere­ha­bil­i­ta­tion can improve well­be­ing of peo­ple, espe­cially in age­ing soci­eties, and par­tially ease the prob­lem of scarce med­ical and care work­ers. Addi­tion­ally, we dis­cuss tech­no­log­i­cal, legal and other bar­ri­ers to broader imple­men­ta­tion of telemed­i­cine. Finally, sev­eral case stud­ies of suc­cess­ful imple­men­ta­tion of remotely pro­vided care and reha­bil­i­ta­tion imple­mented or tested in Poland have been described.

Key words: reha­bil­i­ta­tion, care, telemed­i­cine, social services

Karol Kor­czak (PhD, Fac­ulty of Eco­nom­ics and Soci­ol­ogy, Uni­ver­sity of Lodz)
DIGITAL DIVIDE IN HEALTH CARE FROM THE PERSPECTIVE OF PATIENTS AND MEDICAL PERSONNEL (p. 24–29)
Dig­i­tal divide is a phe­nom­e­non that occurs in var­i­ous areas of socio-economic life. One of them is health care. Impor­tantly, this phe­nom­e­non often affects both patients and med­ical per­son­nel. The arti­cle presents selected aspects related to this issue. These include, in par­tic­u­lar, the analy­sis of the causes of dig­i­tal divide, char­ac­ter­is­tics of groups at risk of dig­i­tal divide, analy­sis of the con­se­quences of dig­i­tal divide, exam­ples of good prac­tices, as well as ways to coun­ter­act this phe­nom­e­non. In addi­tion, the ben­e­fits and risks of dig­i­tal inclu­sion and selected for­mal and legal reg­u­la­tions were discussed.

Key words: health care, dig­i­tal divide, infor­ma­tion and com­mu­ni­ca­tion technologies

Mar­tyna Kos­mal (Mas­ter, Med­ical Uni­ver­sity of War­saw)
Adam Fron­czak (Pro­fes­sor, Med­ical Uni­ver­sity of War­saw)
PERCEPTION OF A FOUNDATION HELPING DISEASED AND DISABLED PEOPLE (p. 30–36)
A dynamic increase in num­ber of foun­da­tions, pop­u­lar­iza­tion of 1% of tax trans­fer­ring to pub­lic ben­e­fit orga­ni­za­tions, a wide array of dif­fer­ing opin­ions in media con­cern­ing finan­cial sup­port oblige to con­duct an up-to-date research in this area. This arti­cle is aimed at the fol­low­ing: exam­in­ing Poles’ atti­tude and engage­ment in help­ing oth­ers; detect­ing whether the level of trust to a foun­da­tion has an impact on society’s active atti­tude towards sup­port. Exam­in­ing whether a place of liv­ing and wealth­i­ness level influ­ence per­cep­tion of a foun­da­tion, as well as help­ing dis­eased and dis­abled peo­ple. The con­ducted quan­ti­ta­tive study included 213 respon­dents. Stud­ied indi­vid­u­als were defined by non­prob­a­bil­ity sam­pling from 9 local­i­ties in dif­fer­ent parts of Poland. The ques­tion­naire con­tained 40 ques­tions of var­i­ous types. The study was con­ducted with help of a tablet using CAPI method. A series of sta­tis­ti­cal tests was car­ried out to check depen­dence between the ques­tions, that helped to reach the aims of the study. The con­ducted research detected no con­nec­tion between atti­tude towards a foun­da­tion sup­port­ing dis­eased or dis­abled peo­ple and a place of liv­ing or a level of wealth­i­ness in hypoth­e­sis. Exam­in­ing a society’s atti­tude and active engage­ment towards dis­eased and dis­abled peo­ple pro­vided with detailed knowl­edge in this field. The answers of the respon­ders indi­cate that most of them would like to par­tic­i­pate in sup­port­ing peo­ple in need. More­over, they con­sider it a neces­sity to restruc­ture the sys­tem sup­port­ing dis­eased and dis­abled peo­ple. As it could be assumed, the level of trust towards foun­da­tion effects active engage­ment in support.

Key words: foun­da­tion, trust, sup­port, dis­abled peo­ple, society

  prze­jdź do Spisu treści

« powrót