Nr 4 (541) 2019
Spis treści 4/2019
DOCHODY Z REDYSTRYBUCJI
OD REDAKTOREK TEMATYCZNYCH NUMERU – Stanisława Golinowska, Irena Topińska
DOCHODY Z REDYSTRYBUCJI. KRYTERIA DZIELENIA I ADRESOWANIA. ARTYKUŁ WPROWADZAJĄCY – Stanisława Golinowska
DOCHÓD MINIMALNY W EUROPEJSKIM FILARZE PRAW SOCJALNYCH I PRAKTYCE KRAJÓW CZŁONKOWSKICH – Irena Topińska
UNIVERSAL BASIC INCOME: A TIMELY DISCUSSION FOR EUROPE? – Aleksandra Garlińska, Enkeleida Tahiraj
BEZWARUNKOWY DOCHÓD PODSTAWOWY A KONCEPCJA ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO WILLIAMA BEVERIDGE’A W ŚWIETLE DEBATY „BEVERIDGE REBOOTED: A BASIC INCOME FOR EVERY CITIZEN?” – Agnieszka Furmańska-Maruszak
KONCEPCJA POWSZECHNEGO DOCHODU GWARANTOWANEGO – SPOJRZENIE Z FRANCUSKIEJ PERSPEKTYWY – Krzysztof Starzec
DYSKURS WOKÓŁ UNIWERSALNEGO DOCHODU PODSTAWOWEGO – OPINIE W NORWEGII – Danuta A. Tomczak
POWSZECHNY DOCHÓD PODSTAWOWY W OPTYCE KONCEPCJI PRZEJŚCIOWYCH RYNKÓW PRACY. POLEMIKA O PRYNCYPIA I PRAGMATYKĘ – Kamil Zawadzki
ROLA PROGÓW MINIMALNEJ KONSUMPCJI W POLITYCE SPOŁECZNEJ W POLSCE – Piotr Kurowski
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
Stanisława Golinowska (prof., Instytut Pracy i Spraw Socjalnych)
Irena Topińska (dr, Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, CASE)
OD REDAKTOREK TEMATYCZNYCH NUMERU (s. 1)
Na obecnym etapie rozwoju kapitalizmu, w którym gospodarki dostarczają bogactwa (a nawet nadmiaru) dóbr konsumpcyjnych, tematem dyskutowanym społecznie i politycznie jest to, czy dochody ludności zapewniają powszechny i wyrównany dostęp do tych dóbr. Na drugi plan schodzi debata, jakie potrzeby dzięki tym dochodom są zaspokojone. Mniejsze znaczenie ma także debata o tym, w jakiej skali dochody ludności pochodzą z pracy, a w jakiej z redystrybucji oraz jak to wpływa na sferę wytwarzania. Wyrównane dochody i swoboda wyboru konsumenta łączą paradygmaty z różnych opcji: lewicowej, gdy chodzi o równość i liberalnej, gdy chodzi o wolność obywatela w roli konsumenta. Jak w tym sytuują się kierunki działań polityki społecznej i współczesnego państwa opiekuńczego, którego uzasadnieniem jest ograniczanie i rozwiązywanie trudnych kwestii socjalnych? W dotychczasowej polityce społecznej wspieranie dochodów ludności (przez redystrybucję) było uzasadnione i społecznie akceptowane, gdy obywatel nie był w stanie pozyskać ich samodzielnie – przez pracę, a przede wszystkim w sytuacji długookresowego bezrobocia oraz niezdolności do pracy. W obecnych czasach uzasadnieniem redystrybucji stają się prawa socjalne oraz dążenie do uniwersalizacji świadczeń dochodowych. Chodzi przy tym także o określanie przyzwoitego poziomu (decent) takich świadczeń. Pojawiły się głosy, a nawet pewien ruch promujący jednakowe dochody dla wszystkich; nieuwarunkowane i uniwersalne (ang. Unconditional basic income – UBI), wymagające „totalnej” redystrybucji. Ponieważ idea nieuwarunkowanych i uniwersalnych dochodów podstawowych dla wszystkich staje się popularna także w Polsce, w redakcji „Polityki Społecznej” postanowiono przyjrzeć się tematowi: zdefiniować go oraz odwołać się do pewnych działań (eksperymentów) w innych krajach (Stanisława Golinowska). Odtworzono dyskusję w Wielkiej Brytanii, która odbyła się przy okazji jubileuszu 75-lecia ogłoszenia raportu Beveridge’a (Agnieszka Furmańska-Maruszak). Zrelacjonowano debatę toczoną w Parlamencie Europejskim (Aleksandra Garlińska i Enkeleida Tahiraj). Przedstawiono głosy z Francji, która jest krajem, gdzie najwcześniej zastosowano jednakowy i gwarantowany poziom wsparcia w pomocy społecznej (Krzysztof Starzec). Opisano także debatę w Norwegii, obecnie najbogatszego kraju w Europie, ze skandynawskim podejściem do państwa opiekuńczego (Danuta Aniela Tomczak). Odniesiono koncepcję nieuwarunkowanego dochodu podstawowego do koncepcji przejściowych rynków pracy jako potencjalnego jej zastosowania w przyszłości naznaczonej rewolucyjnymi zmianami technologicznymi (Kamil Zawadzki).
W prezentowanym Państwu numerze zamieszczamy także dwa teksty o faktach, a nie tylko głosy w debacie. Jeden dotyczy rezolucji Parlamentu Europejskiego na temat dochodu minimalnego w europejskim filarze praw socjalnych (Irena Topińska), a drugi kształtowania się poziomu kategorii dochodowych stosowanych do analizy ubóstwa i wykorzystywanych w polskiej pomocy społecznej (Piotr Kurowski).
Stanisława Golinowska (prof., Instytut Pracy i Spraw Socjalnych)
DOCHODY Z REDYSTRYBUCJI. KRYTERIA DZIELENIA I ADRESOWANIA. ARTYKUŁ WPROWADZAJĄCY (s. 2–8)
Artykuł stanowi syntetyczny przegląd kryteriów stosowanych w przyznawaniu pieniężnych świadczeń społecznych, czyli dochodów pochodzących z redystrybucji. Jego celem jest wydobycie zasadniczych cech podejść stosowanych w polityce społecznej zarówno historycznie, jak i porównawczo, koncentrując się na czasach współczesnych. Zakończony jest rozważaniami na temat kosztów i korzyści bezwarunkowego dochodu podstawowego – BDP (ang. UBI), który staje się obecnie jednym ze znaczących, a zarazem kontrowersyjnych tematów nie tylko reformy państwa opiekuńczego, ale także debaty politycznej.
Słowa kluczowe: dochody z redystrybucji, świadczenia społeczne, świadczenia społeczne uwarunkowane i uniwersalne, ulgi podatkowe, nieuwarunkowany dochód podstawowy, przechodnie rynki pracy
BIBLIOGRAFIA
Allen J.T. (2002), Negative Income Tax, w: The Concise Encyclopedia of Economics, Liberty Fund.
Atkinson A.B. (1995), Public Economics in Action: The Basic Income / Flat Tax Proposal, Clarendon Press, Oxford.
Backhaus J., Pel B. (2017), WP4 Case Study Report: BIEN and the Basic Income, TRANSIT: EU SSH.2013.3.2–1 Grant agreement no. 613169.
Browne J., Immervoll H. (2017), Mechanics of replacing benefit systems with a basic income: comparative results from a microsimulation approach, „The Journal of Economic Inequality”, Springer; Society for the Study of Economic Inequality, Vol. 15(4), s. 325–344.
De Wispelaere J. (2015), An Income of One’s Own? The Political Analysis of Universal Basic Income, Academic Dissertation of the University of Tampere.
Downes A., Lansley S. (2018), It’s Basic Income: The Global Debate, University of Bristol, Policy Press.
Ferrarini T., Nelson K., Höög H. (2013), From universalism to selectivity: Old wine in new bottles for child benefits in Europe and other countries, w: I. Marx, K. Nelson (eds.), Minimum Income Protection in Flux. Reconciling Work and Welfare in Europe, Palgrave Macmillan, London.
Golinowska S. (2002), Świadczenia rodzinne. Podejście powszechne versus selektywne, „Polityka Społeczna”, nr 4, s. 30–34.
Golinowska S., Topińska I. (2002), Pomoc społeczna – zmiany i warunki skutecznego działania, CASE, Warszawa.
Gregg P. (2009), UK welfare reform 1996 to 2008 and beyond: a personalized and responsive welfare system?, w: S. Golinowska, P. Hengstenberg, M. Żukowski (eds.), Diversity and Commonality in European Social Policies: The Forging of a European Social Model, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Friedrich Ebert Stiftung, Warszawa, s. 261–295.
Gugushvili D., Hirsch D. (2014), Means-testing or universalism: what strategies best address poverty? A review contributing to Joseph Rowntree Foundation’s development of an anti-poverty strategy, Centre for Research in Social Policy of Loughborough University, Leicestershire.
Gauthier A.H. (2007), The impact of family policies on fertility in industrialized countries: a review of the literature, „Population Research and Policy Review”, Vol. 26, s. 323–346.
Inglot T. (2010), Zasiłki rodzinne jako „odrzucone” dziedzictwo komunistycznego welfare state w Polsce 1947–2003, „Polityka Społeczna”, nr 9, s. 13–17.
Jordan B. (2003), Social Work, Mobility and Membership, „Social Work & Society” Vol. 1, No 1.
Jörimann A. (2017), Financing basic Income in Switzerland, and an Overview of the 2016 Referendum Debates, w: R. Pereira, Financing Basic Income. Addressing the Cost Objection, Palgrave Macmillan, s. 49–74.
Kangas O., Kalliomaa-Puha P. (2016), Basic income experiment in Finland, Social Insurance Institution of Finland – Kela, ESPN Flash Report 2016/13, Brussels.
Khosla S. (2018), India’s Universal Basic Income, Carnegie Endowment for International Peace, Publications Department, Washington D.C.
Letho O. (2018), The Unexpected Benefits of Unconditional Cash Transfers, Adam Smith Research Trust published ASI (Research) Ltd.
Liebermann S. (2012), Basic Income in the German Debate, w: M.C. Murray & C. Pateman (eds.), Basic Income Worldwide, Horizons of Reform, Palgrave, London.
Liebermann S. (2015), Aus dem Geist der Demokratie: Bedingungsloses Grundeinkommen, Humanities Online, Frankfurt am Main.
OECD (2016), Society at a Glance 2016: OECD Social Indicators, OECD Publishing, Paris.
OECD (2017), Basic Income as a policy option: can it add up? Policy Brief and a future of work, OECD Publishing, Paris.
OECD (2018), The Future of Social Protection: What works for non-standard workers? Policy Brief on the Future of Work, https://www.oecd.org/employment/future-of-social-protection.pdf.
Ville-Veikko P. (2017), A free lunch with robots – can a basic income stabilize the digital economy?, „European Review of labour and Research”, Vol. 23(3), s. 295–311.
Van Parijs P. (1992), Competing justification for unconditional basic income, w: P. Van Parijs (ed.), Arguing for basic income: Ethical foundations for a radical reform, Verso, London.
Van Parijs P. (1995), Real freedom for all: What (if anything) can justify capitalism?, Clarendon, Oxford.
Van Parijs P. (1996), Basic income and the two dilemmas of the welfare state, „The Political Quarterly”, Vol. 67, No. 1.
Van Parijs P. (2004), Basic income: A simple and powerful idea for the twenty-first century, „Politics and Society”, Vol. 32, No. 1.
Ortiz I., Behrendt Ch., Acuńa-Ulate A., Nguyen Q.A. (2018), Universal Basic Income proposals in light of ILO standards: Key issues and global costing, ILO ESS – Working Paper No. 62, ILO, Geneva.
Pereira R., ed. (2017), Financing Basic Income. Addressing the Cost Objection, Palgrave Macmillan, London.
Schmid G. (2002), Towards a Theory of Transitional Labour Markets, w: G. Schmid, B. Gazier (eds.), The Dynamic of Full Employment, Edward Elgar Publishing, Cheltenham.
Segal H.D. (2016), Finding a Better Way: A Basic Income Pilot Project for Ontario, Massey College, University of Toronto, Ontario, Canada.
Standing G. (2017), Basic Income: And How We Can Make It Happen, Pelican, London.
Szlinder M. (2018), Bezwarunkowy dochód podstawowy. Rewolucyjna reforma społeczeństwa XXI wieku, PWN, Warszawa.
Torry M. (2014), Research note: A feasible way to implement a Citizen’s Income, EUROMOD, Working Paper EM17/14, Institute for Social and Economic Research, University of Essex, Colchester.
Torry M. (2018), An update, a correction, and an extension, of an evaluation of an illustrative Citizen’s Basic Income scheme, Citizen’s Income schemes: addendum to EUROMOD Working Paper EM5/16, EUROMOD Working Paper MM12/17, Institute for Social and Economic Research, University of Essex, Colchester.
Widerquist K., Howard M., eds. (2012), Alaska’s Permanent Fund Dividend, Palgrave Macmillan, New York.
Zawadzki K. (2005), Przejściowe rynki pracy. Koncepcja – implementacje – perspektywy, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia i finanse, nauki o polityce i administracji
Irena Topińska (dr, Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, CASE)
DOCHÓD MINIMALNY W EUROPEJSKIM FILARZE PRAW SOCJALNYCH I PRAKTYCE KRAJÓW CZŁONKOWSKICH (s. 9–14)
Artykuł poświęcony jest miejscu i roli dochodu minimalnego w Europejskim fi larze praw socjalnych (EFPS) oraz rozwiązaniom stosowanym obecnie przez kraje członkowskie. W części pierwszej przedstawiono koncepcję dochodu minimalnego w EFPS. Obecne podejście omawiane jest w nawiązaniu do wcześniejszych regulacji oraz w zestawieniu z ideą powszechnego (bezwarunkowego) dochodu podstawowego. Druga część koncentruje się na perspektywach realizacji prawa do dochodu minimalnego i omawia proponowane mechanizmy wdrażania tego uprawnienia. Trzecia przedstawia rozwiązania stosowane obecnie przez kraje członkowskie, głównie w obszarze pomocy społecznej, zwracając uwagę na te cechy opisywanych systemów, które są najbardziej istotne przy wprowadzaniu w gwarancji dochodu minimalnego i będą przedmiotem stałego monitorowania. Analiza wydatków całkowitych, zasięgu i poziomu świadczeń oraz ich skuteczności w zwalczaniu ubóstwa wskazuje na istniejące w tym obszarze zróżnicowania.
Słowa kluczowe: dochód minimalny; Europejski filar praw socjalnych
BIBLIOGRAFIA
AEDH [Association Européenne pour la Défense des Droits de l’Homme] (2016), Minimum income and basic income in order to combat poverty: wrong good ideas?, https://www.eapn.eu/ [dostęp 28.08.2018].
EAPN [Europejska Sieć ds. Przeciwdziałania Ubóstwu] (2017), Make Social Rights the beating heart of Europe!, EAPN Response to the European Pillar of Social Rights, https://www.eapn.eu/ [dostęp 28.08.2018].
EAPN (2018) Social Fairness Package 2018. Making a difference for people in poverty? EAPN Response https://www.eapn.eu/ [dostęp 28.08.2018].
EC [Komisja Europejska] (2018a), Employment and Social Development in Europe 2018 ec.europa.eu/social https://ec.europa.eu/social/ [dostęp 28.08.2018].
EC (2018b), Staff working document: Monitoring the implementation of the European Pillar of Social Rights https://ec.europa.eu/commission/[dostęp 28.08.2018].
EMIN [Europejska ds. Sieć Dochodu Minimalnego] (2017a), A renewed roadmap for progressive realisation of adequate, accessible and enabling Minimum Income Schemes in Europe, https://emin-eu.net/ [dostęp 28.08.2018].
EMIN (2017b), Position in relation to Minimum Income as part of the European Pillar of Social Rights https://emin-eu.net/ [dostęp 28.08.2018].
EMIN (2017c), Setting the scene. EMIN Context Report Developments in relation to Minimum Income Schemes in Europe by Anne Van Lancker https://emin-eu.net/ [dostęp 28.08.2018].
EP [Parlament Europejski] (2017), Minimum Income Policies in EU Member States. Study for the EMPL Committee by Chiara Crepaldi, Barbara Da Roit, Claudio Castegnaro and Sergio Pasquinelli http://www.europarl.europa.eu/RegData/ [dostęp 28.08.2018].
EP, Council, EC [European Parliament, Council of the European Union, European Commission] (2017), European Pillar of Social Rights, https://ec.europa.eu/commission/ESPN [Europejska Sieć Polityki Społecznej] (2016a), Minimum Income Schemes in Europe. A study of national policies 2015, by Hugh Frazer and Eric Marlier, https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1135&langId=en [dostęp 28.08.2018].
ESPN (2016b), Towards a European Pillar of Effective Social Rights. Submission to the European Commission, prepared by and at the initiative of The European Social Policy Network, https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1135&langId=en [dostęp 28.08.2018].
ETUC [Europejska Konfederacja Związków Zawodowych] (2016), Position on the European Pillar of Social Rights. Working for a Better Deal for All Workers, Position adopted by ETUC Extraordinary Executive Committee Meeting https://www.etuc.org/en [dostęp 28.08.2018].
Sabato S., Vanhercke B. (2017), Towards European Pillar of Social Rights: from preliminary outline to a Commission Recommendation, w: B. Vanhercke, S. Sabato, D. Bouget (red), Social policy in the European Union: state of play 2017, European Trade Union Institute, European Social Observatory, s. 73–96.
Uścińska G. (2017), Europejski Filar Praw Socjalnych, „Polityka Społeczna”, nr 5–6, s. 2–8.
WB [The World Bank] (2018), The changing nature of work. World Development Report 2019, http://www.worldbank.org/, [dostęp 28.08.2018].
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia i finanse, nauki o polityce i administracji
Aleksandra Garlińska (dr, Parlament Europejski)
Enkeleida Tahiraj (dr, London School of Economics)
UNIVERSAL BASIC INCOME: A TIMELY DISCUSSION FOR EUROPE? (s. 15–18)
Ponieważ świat pracy ulega zmianie z powodu nowych technologii, digitalizacji oraz globalizacji na rynku pracy, niektórzy Policy makers zmuszeni są do „wzięcia na pokład” koncepcji dotychczas tylko nieznacznie dotykanych i przemyślenia systemów zabezpieczenia społecznego oraz państwa opiekuńczego takich, jakie znamy. Idea uniwersalnego dochodu gwarantowanego (UBI), napędzana potencjalnymi zagrożeniami globalizacji, wzrostem automatyzacji oraz rewolucją cyfrową, nieśmiało znajduje drogę w europejskiej debacie. W artykule wyjaśnia się dyskusje na temat UBI, jakie ostatnio zostały podjęte w instytucjach Unii Europejskiej i szkicuje porównawczo opinie na temat inicjatyw związanych z UBI. Rozważa się sposoby zajęcia przez UE stanowiska w sprawie UBI, mając na uwadze fakt, że Komisja Europejska nie może proponować rozwiązań prawnych w odniesieniu do uniwersalnego dochodu gwarantowanego.
Słowa kluczowe: uniwersalny dochód gwarantowany, dochód minimalny, debata europejska
BIBLIOGRAFIA
Alcock P. (1999), Development of social security, in: J. Ditch (ed.), Introduction to Social Security: Policies, Benefits and Poverty, Routledge, London.
Beveridge W. (1942), Social Insurance and allied services, Report. ESS8 (2016), European Social Survey 8.
Dean H. (2018), EU Citizenship and ‘Work’: Tensions between formal and substantive equality, in: S. Seubert, O. Eberl, F. van Waarden (eds.), Reconsidering European Citizenship: Contradictions and Constraints, Edward Elgar.
Kangas O., Jauhiainen S., Simanainen M., Ylika nnö M., eds. (2019), The Basic Income Experiment 2017–2018 in Finland. Preliminary results, Ministry of Social Affairs and Health, Helsinki. http://julkaisut.valtioneuvosto.fi/bitstream/handle/10024/161361/Report_The%20Basic%20Income%20Experiment%2020172018%20in%20Finland.pdf?sequence-=1&isAllowed=y (accessed 20.02.2019).
Korosec V. (2015), Latest Developments on UBI Slovenia, https://www.youtube.com/watch?v=LuMr5HXojvI
Milanovic B. (2018), On the FY countries social media posting.
Neuvonen A. (2017), Universal Basic Income: The Finnish Experiment and how we got there. Demos Helsinki, Presentation in Serbia meeting.
Tahiraj E. (2018), Innovative approaches in the Western Balkans: Discussing Universal Basic Income, talk delivered at the Future of welfare state conference in Belgrade, June.
Tahiraj E. (2018a), Paradigms and Policies: A Retrospective of the Future!, Paper delivered at the conference Inequalities in the Western Balkans, Belgrade, October.
Tahiraj E. (2007), Social Policy from Transition to Consolidation, University of York.
Torry M. (2018), Giving everyone some money, from birth to death: defining a Citizen’s Basic Income, LSE Blogs, https://blogs.lse.ac.uk/politicsandpolicy/citizens-basic-income-explainer/ (accessed 20.02.2019).
UNDP (2018), Building a path to universal basic income in Serbia, final draft, March, http://www.rs.undp.org/content/serbia/en/home/blog/2018/join-a-universalbasic-income–ubi–conversation-in-serbia-.html (accessed 20.02.2019).
Vlandas T. (2018), The politics of Universal Basic Income, LSE, http://blogs.lse.ac.uk/netuf/2018/03/07/the-politics-of-universal-basic-income-ubi/ (accessed 20.02.2019).
Widerquist K. (2018), A critical analysis of basic income experiments for researchers, policy makers and citizens. Exploring the Basic Income Guarantee, Palgrave Pivot, Cham.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia i finanse, nauki o polityce i administracji
Agnieszka Furmańska-Maruszak (dr, Uniwersytet Mikołaja Kopernika)
BEZWARUNKOWY GOCHÓD PODSTAWOWY A KONCEPCJA ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO WILLIAMA BEVERIDGE’A W ŚWIETLE DEBATY „BEVERIDGE REBOOTED: A BASIC INCOME FOR EVERY CITIZEN?” (s. 18–22)
Odpowiedź na pytanie, czy gdyby raport Beveridge’a był pisany dzisiaj, rekomendowałby bezwarunkowy dochód podstawowy (BDP) nie była oczywista podczas debaty w London School of Economics. Zwolennik pomysłu BDP Philippe Van Parijs zaprezentował ten koncept jako odpowiedź na pięć gigantów zła sformułowanych przez Beveridge’a. Sposób, w jaki doświadczamy tych problemów dzisiaj, różni się od doświadczeń ludzi żyjących w latach 40. XX wieku. Biedni pracujący są największymi beneficjentami tego rozwiązania, gdyż BDP daje im szanse, by byli bezczynni w sensie nieakceptowania złych warunków pracy, a szukania pracy, która jest dla nich bardziej znacząca. Nie ma drzewa pieniędzy w Matriksie, a liczby mówią same za siebie – podkreślał John Kay, stojący w opozycji do omawianej koncepcji. Aby mieć bezwarunkowy dochód podstawowy na poziomie stanowiącym alternatywę do zatrudnienia w Wielkiej Brytanii, należałoby podnieść podatki o połowę.
Słowa kluczowe: bezwarunkowy dochód podstawowy, raport Beveridge’a, Wielka Brytania
BIBLIOGRAFIA
Abel-Smith B. (1992), The Beveridge Report: Its origins and outcomes, „International Social Security Review”, Vol. 45, Issue 1–2, p. 5–16.
Ackerman B., Alstott A., Van Parijs P. (2006), Redesigning Distribution: basic income and stakeholder grants as alternative cornerstones for a more egalitarian capitalism, Verso, London.
Eurostat (2017), People in the EU – statistics on household and family structures, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=People_in_the_EU_-_statistics_on_household_and_family_structures [dostęp 10.10.2018].
Eurostat (2018), Glossary: At-risk-of-poverty rate, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Glossary:At-risk-of-poverty_rate [dostęp 10.10.2018].
Kay J. (2015), Other People’s Money. The Real Business of Finance, Public Affairs, New York.
Magnuszewska-Otulak G. (1992), Rozwój systemu zabezpieczenia społecznego w Wielkiej Brytanii. Raport Beveridge’a, Studia i Materiały IPiSS, z. 3(364), IPiSS, Warszawa.
Scharft T. (2013), Polityka społeczna w Wielkiej Brytanii: od ustawy o ubogich do „trzeciej drogi”, w: K. Kraus, T. Geisen, Państwo socjalne w Europie. Historia, rozwój, perspektywy, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Torry M. (2018), An update, a correction, and an extension, of an evaluation of an illustrative Citizen’s Basic Income scheme, Citizen’s Income schemes: addendum to EUROMOD Working Paper EM5/16, EUROMOD Working Paper MM12/17, Institute for Social and Economic Research, University of Essex, Colchester.
Toynbee P., Walker D. (2017), Dismembered: How the Conservative Attack on the State Harms Us All, Guardian Faber Publishing, London.
Van Parijs P. (1995), Real freedom for all: What (if anything) can justify capitalism?, Clarendon, Oxford.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia i finanse
Krzysztof Starzec (prof., Uniwersytet 1 Panthéon-Sorbonne)
KONCEPCJA POWSZECHNEGO DOCHODU GWARANTOWANEGO – SPOJRZENIE Z FRANCUSKIEJ PERSPEKTYWY (s. 23–29)
Artykuł jest opisem sytuacji i ewolucji polityki społecznej we Francji w kontekście koncepcji powszechnego dochodu gwarantowanego. Dyskutowana jest sama idea, jej historia i rozwój w ramach ubezpieczeniowego modelu francuskiego zabezpieczenia społecznego. Skutki redystrybucyjne różnych wariantów reform wprowadzających dochód gwarantowany we Francji analizowane są za pomocą metod mikrosymulacyjnych. Końcowa dyskusja ekonomistów i socjologów stawia problem możliwych konsekwencji wprowadzenia dochodu gwarantowanego, a szczególnie realne zagrożenie trwałego podziału społeczeństwa na uczestniczących i wykluczonych z rynku pracy.
Słowa kluczowe: powszechny dochód gwarantowany, zabezpieczenie społeczne, minima społeczne, redystrybucja dochodów
BIBLIOGRAFIA
Allègre G. (2017), Le revenu universel: utopique ou pragmatique?, [Dochód powszechny – utopia czy pragmatyzm?], OFCE, Paris.
Atkinson A.B. (1996), Public Economics in Action: the Basic Incom/Flat tax Proposal, OUP Catalogue, Oxford University Press, number 9780198292166.
Basquiat M. (2011), Thčse: Rationalisation d’un systčme redistributif complexe: une modélisation de l’allocation universelle en France par Marc de Basquiat, sous la direction de Claude Gamel, Ecole Doctorale Sciences Economiques et de Gestion d’Aix-Marseille (Aix-en-Provence).
Basquiat M., Koenig G. (2014), Un revenu de liberté pour tous, une proposition d’impôt négatif en France, Génération Libre, www.générationlibre.eu
Bourguignon F. (2001), Revenu minimum et redistribution optimale des revenus: fondements théoriques, w: Economie et statistique, n 346–347.
Bourguignon F.,Chiappori P-A. (1998), Fiscalité et redistribution, „Revue Française d’Économie”, Vol. 13, no. 1, s. 3–64.
Eydoux A. (2017), Conditionnalité et inconditionnalité: discussion de deux mythes sur emploi et la solidarité, [Warunkowość i bezwarunkowość dyskusji wokół dwóch mitów: pracy i solidarności, OFCE, Paris.
Friedman M., Friedman R. (1962), Capitalism and freedom, Chicago University of Chicago Press.
Groulx L-H. (2005), Revenu minimum garanti. Comparaison internationale, analyses et débats, Presses de l’Université du Québec, collection Problčmes sociaux et interventions sociales.
Harribey J.-M. (2017), Le revenu d’existence: un remède ou un piège?, [Powszechny dochód minimalny rozwiązanie czy pułapka?], OFCE, Paris.
Hyafil J.-É. (2017), Mise en place d’un revenu de base: Difficultés et Solutions, [Wprowadzenie dochodu podstawowego: problemy i rozwiązania], OFCE, Paris.
Koenig G. (2017), Revenu d’existence, [ Dochód życia], OFCE, Paris.
Mathelier G. (2017), Un pas vers l’égalité des dotations initiales: vers une existence bien vécue, [Krok w kierunku równości transferów: w kierunku szczęśliwego bytu], OFCE, Paris.
OFCE (2017), Revenu universel: l’état du débat, Allègre G., Sterdyniak H. (coord.), OFCE ebook.
Sieroń A. (2016), Money for nothing, czyli bezwarunkowy dochód podstawowy, Instytut Misesa (biblio do wykorzystania).
Sterdyniak H. (2017), Des minima sociaux au revenu universel?, [Od minimów społecznych do dochodu powszechnego], OFCE, Paris.
Van Parijs P. (1992), Competing Justifications of Basic Income, w: P. Van Parijs (red.), Arguing for Basic Income: Ethical Foundations for a Radical Reform, London, New York, s. 7.
Van Parijs P. (1997), Refonder la solidarité, „Revue Philosophique de la France Et de l’Etranger”, 187(2), s. 241–242.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia i finanse, nauki o polityce i administracji
Danuta A. Tomczak (dr, Østfold University College, Halden, Norwegia)
DYSKURS WOKÓŁ UNIWERSALNEGO DOCHODU PODSTAWOWEGO – OPINIE W NORWEGII (s. 30–36)
Koncepcja uniwersalnego dochodu podstawowego (UBI – universal basic income), jako nowej formy korzystania wszystkich obywateli z wytworzonej wartości produktu krajowego, jest tematem dyskusji w wielu krajach. Przyczyn można się doszukiwać w niepewności i niestabilności na rynku pracy, związanych głównie z postępującą automatyzacją i digitalizacją. Artykuł przedstawia podstawy idei UBI i dyskurs wokół tej koncepcji głównie w Norwegii, która jest krajem ze sprawnie działającym państwem opiekuńczym i szerokim poparciem społecznym dla funkcjonującego modelu społeczno-gospodarczego. W artykule przedstawiono stanowiska różnych środowisk społecznych w debacie na ten temat. Ponadto opisano nieco inną koncepcję dochodu podstawowego – gwarantowanego procentowego udziału obywateli (UBS – universal basic share) w wytworzonym produkcie narodowym brutto (PNB) i kalkulację jego wysokości dla Norwegii i Indii. W Norwegii jest niewielu zwolenników UBI, gdyż dobrze opłacana praca jest tu wartością nadrzędną. Stąd też w debatach społecznych prymat wiodą tematy dotyczące zapewnienia wysokiej stopy zatrudnienia, równości szans dla wszystkich na rynku pracy oraz wspierania zmiany kwalifikacji w warunkach szybkiego postępu technologii. Zwolennicy UBI pokazują pozytywne efekty eksperymentów jego wprowadzenia, co skłania do poparcia podobnych praktyk, lecz na ograniczonym obszarze i dla wybranych grup odbiorców. Analiza pokazuje możliwości wprowadzenia w życie zmodyfikowanego wariantu dochodu podstawowego w postaci określonej procentowo części dochodu narodowego do powszechnego podziału, wskazując tym samym drogę do nowego kontraktu społecznego, którego celem będzie zmniejszenie istniejących nierówności społeczno-ekonomicznych. W debatach w Norwegii, a także w innych krajach brakuje sprecyzowania, jakie świadczenia państwa opiekuńczego pozostaną zachowane w przypadku wprowadzenia UBI, a które zastąpi dochód podstawowy, co, oczywiście, jest istotnym brakiem merytorycznym w obecnej argumentacji na rzecz koncepcji powszechnego i nieuwarunkowanego dochodu podstawowego.
Słowa kluczowe: bezwarunkowy dochód podstawowy, przyszły rynek pracy, państwo dobrobytu w Norwegii, nowe koncepcje podziału produktu narodowego
BIBLIOGRAFIA
Acemoglu D., Naidu S., Restrepo P., Robinson J.A. (2013), Democracy, redistribution and inequality, MIT, Dep. of Economics, Working Paper 13–24, October 30.
Amable B. (2003), The Diversity of Modern Capitalism, Oxford University Press.
Barth E., Moene K.O. (2016), The Equality Multiplier: How Wage Compression and Welfare Empowerment Interact, „Journal of the European Economic Association”, Vol. 14, Issue 5, s. 1001–1037.
Barth E., Moene K.O., Willumsen F. (2014), The Scandinavian model – An interpretation, „Journal of Public Economics”, Vol. 117, September, s. 60–72.
Beck U. (2004), Globalizering og individualisering, Abstrakt Forlag AS, Oslo.
Besley T. (2013), What’s the Good of the Market? An essay on Michael Sandel’s What Money Can’t Buy, „Journal of Economic Literature”, Vol. 51, No. 2, s. 478–495, http://dx.doi.org/10.1257/jel.51.2.478 15.06.2014.
Bussolo M. et al (2019), Toward a New Social Contract; Taking on Distributional Tensions in Europe and Central Asia, World Bank Group, Europe and Central Asia Studies.
Caprio G., Honohan P., Stiglitz J.E., ed. (2001), Financial Liberalization; How far, How fast?, Cambridge University Press.
Christensen E. (2017), Pĺ vej til borgerlřn, Aktuel idédebat, Hovedland.
Davis G.F. (2011), Managed by the Markets, How finance re-shaped America, Oxford University Press.
Divided We Stand, Why Inequality Keeps Rising (2011), OECD Report, December, http://www.oecd.org/els/soc/dividedwestandwhyinequalitykeepsrising.html [dostęp 12.12.2016].
Dřlvik J.E., Flřtten T., Hippe J.M., Jordfald B. (2015), The Nordic model towards 2030, A new chapter?, FAFO, Oslo.
Eliassen I., Omdal S.E. (2018), Borgerlřnn; Ideen som Endrer Spillet, Res Publica, Oslo.
European Social Survey (2018), The Past, Present and Future of European Welfare Attitudes, https://www.europeansocialsurvey.org/docs/findings/ESS8_toplines_issue_8_welfare.pdf [dostęp 13.01.2019].
Fasting M. (2017), Borgerlřnn pĺ Norsk, „Aftenposten“ z 29 grudnia, https://www.civita.no/2017/12/29/borgerlonn-pa-norsk 25.01.2018.
Giridharadas A. (2018), Winners Take All. The Elite Charade of Changing the World, Alfred a. Knapf, New York.
Haave A.N. (2018), Borgarlřn fungerer!, „Klassekampen“ z 25 września.
Kalvřy O. (2018), Betingelseslřst og universelt, „Dagens Nćringsliv“ z 5 października, s. 4.
Kildal N., Thomassen E. (2014), Borgerlřnn, Store norske leksikon, https://snl.no/borgerl%C3%B8nn 25.01.19.
Mc Arthur J. (2018), 3 big societal problems to fix in 2019, Brooking Institution, https://www.brookings.edu/blog/up-front/2018/12/10/3-big-societal-problems-to-fix-in-2019/ [dostęp 7.01.2019].
Milanovic B. (2002), The Two Faces of Globalization: Against Globalization as We Know It, The World Bank, Research Dept, Draft for discussion.
Moene K.O., Ray D. (2016), The universal basic share and social incentives, https://www.ideasforindia.in/topics/poverty-inequality/the-universal-basic-share-and-social-incentives.html [dostęp 5.12.2018].
Nunn N. (2009), The Importance of History for Economic Development, „Annual Review of Economics”, Vol. 1, s. 65–92.
Nye J.S. Jr., Welch D.A. (2011), Understanding Global Conflict and Cooperation, Pearson.
Polanyi K. (2001), Great Transformation, The Political and Economic Origins of Our Time, Beacon Press, Boston.
Polanyi K. (2012), Den libarale utopi, Res Publica.
Reiersen J. (2015), Sentrale lřnnsforhandlinger, solidarisk lřnnspolitikk og frontfag. Noen institusjonelle forhold ved lřnnsdannelsen i Norge, Skriftserien fra Hřgskolen i Buskerud og Vestfold nr 17.
Rodrik D. (2011), The globalization paradox: why global markets, states and democracy can’t coexist, Oxford University Press.
Rodrik D., Subramanian A., Trebi F. (2004), The Primacy of Institutions over Geography and Integration in Economic Development, „Journal of Economic Growth”, Vol. 9.
Sandel M.J. (2013), What Money Can’t Buy, Farrar, Straus and Giroux, New York.
Sen A. (1999), Development as Freedom, Oxford University Press.
Standing G. (2011), The Precariat. The New Dangerous Class, Bloomsbury Publishing.
Tabellini G. (2010), Culture and Institutions: Economic Development in the Regions of Europe, „Journal of European Economic Association”, Vol. 8(4), s. 677–716.
Tajik H. (2018), Borgerlřnn: ĺ gi opp folk, „Klassekampen” z 15 września, s. 42–43.
Tomczak D. (2009), Global Economy – the Chance for Active Regions, w: Z.B. Liberda, A. Grochowska (ed.), Civilizational Competences and Regional Development in Poland, Warsaw University Press.
Tomczak D. (2017), Równość społeczna jako czynnik rozwoju gospodarczego – doświadczenia skandynawskie, Biuletyn PTE, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego nr 1(76); Ukryte źródła innowacji, projekt badawczy, s. 7–14.
Torry M. (2013), Money for Everyone: Why we need a Citizen’s Income, Policy Press.
Williamson O.E. (1985), The Economic Institutions of Capitalism: firms, markets, relational contracting, Free Press.
World Economic Forum (2018), The Global Competitiveness Index 2017-218, Rankings, s. 11, http://www3.weforum.org/docs/GCR20172018/05FullReport/TheGlobalCompetitivenessReport2017%E2%80%932018.pdf [dostęp 30.12.2018].
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia i finanse, nauki o polityce i administracji
Kamil Zawadzki (prof., Uniwersytet Mikołaja Kopernika)
POWSZECHNY DOCHÓD PODSTAWOWY W OPTYCE KONCEPCJI PRZEJŚCIOWYCH RYNKÓW PRACY. POLEMIKA O PRYNCYPIA I PRAGMATYKĘ (s. 37–42)
Celem artykułu jest ocena koncepcji powszechnego dochodu podstawowego (UBI) w świetle założeń koncepcji przejściowych rynków pracy (TLM). W tekście wskazano obszary zbieżne obu idei, a także wyodrębniono pola, w których występują najważniejsze różnice między nimi w wymiarze aksjologicznym i pragmatycznym. Poddano także krytycznej analizie główne cele i założenia idei UBI. Prowadzone rozumowanie i argumentacja miały na celu weryfikację hipotezy, że koncepcja przejściowych rynków pracy w warunkach współczesnego rynku pracy w Polsce (charakteryzującego się niskim bezrobociem i poziomem aktywności zawodowej) jest podejściem, które lepiej chroni przed ubóstwem i wykluczeniem społecznym niż rozwiązania proponowane przez UBI, dzięki budowaniu długookresowej odporności osób w wieku produkcyjnym na szoki, podnoszeniu zatrudnialności zasobów pracy, wspieraniu elastyczności osób na rynku pracy i przeciwdziałaniu deprecjacji ich kapitału ludzkiego. Przeprowadzona polemika skupia się na argumentach ekonomicznych dotyczących celów, kosztów i konsekwencji dla rynku pracy wdrożenia UBI i TLM.
Słowa kluczowe: powszechny dochód podstawowy, przejściowe rynki pracy, polityka społeczna
BIBLIOGRAFIA
Atkinson A. B. (2017), Nierówności. Co da się zrobić?, Wyd. Krytyka Polityczna, Warszawa.
Brzeziński M. (2017), Czy Polska jest krajem dużych nierówności ekonomicznych? IBS, http://ibs.org.pl/app/uploads/2017/06/IBS_Policy_Paper_01_2017_pl.pdf [dostęp 12.07.2018].
Business Insider Polska (2017), „Powszechny dochód to mrzonka”. Brytyjski ekonomista proponuje alternatywę, https://businessinsider.com.pl/finanse/makroekonomia/dochod-podstawowy-powszechny-partycypacyjny-co-to-jest/f7w4xdt [dostęp 25.07.2018].
Country Economy (2018), https://countryeconomy.com/countries/compare/netherlands/poland?sc=XE05 [dostęp: 12.07.2018].
Gołębiowski G. (2017), Powszechny dochód podstawowy – argumenty za i przeciw, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 334, s. 33–45.
IPiSS (2018), Informacja o poziomie minimum egzystencji w 2017 r., Warszawa.
Jan Paweł II (1982), Encyklika Ojca Świętego Jana Pawła II o pracy ludzkiej – „Laborem exercens”, Warszawa.
Kołodko G.W. (2014), Nowy pragmatyzm, czyli ekonomia i polityka dla przyszłości, „Ekonomista”, nr 2, s. 161–180.
Morawski I. (2016), Dochód dla każdego – bodziec do rozwoju czy nieetyczny prezent, https://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/rotator/dochod-dla-kazdego-bodziec-dorozwoju-czy-nieetyczny-prezent/,za: G. Gołębiowski (2017), Powszechny dochód podstawowy – argumenty za i przeciw, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 334, s. 33–45.
OECD (2018), OECD Employment Outlook 2018, Paryż.
van Parijs P. (2004), Basic Income: A Simple and Powerful Idea for the Twenty-First Century, „Politics & Society”, Vol. 32(1), s. 7–39, https://doi.org/10.1177/0032329203261095.
Praktyka Teoretyczna (2014), Bezwarunkowy dochód podstawowy – postulat godny rozważenia, „Praktyka Teoretyczna” nr 2(12), http://www.praktykateoretyczna.pl/PT_nr12_2014_Dochod_podstawowy/00.Wstep.pdf [dostęp 12.07.2018].
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego (2018), Rada Ministrów, orka.sejm.gov.pl [dostęp 10.07.2018].
Ratajczak M. (2017), Dlaczego trzeba wprowadzić bezwarunkowy dochód podstawowy?, „Praktyka Teoretyczna”, nr 2(24), s. 167–178.
Schmid G. (1995), Is Full Employment Still Possible? Transitional Labour Markets as a New Strategy of Labour Market Policy, „Economic and Industrial Policy”, nr 16.
Schmid G. (1998), Transitional Labour Markets: A New European Employment Strategy, Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung, Discussion Paper, FS I 98–206.
Schmid G. (2001), Enhancing Gender Equality through Transitional Labour Markets, „Transfer. European Review of Labour and Research”, summer.
Schmid G., Auer P. (1998), Transitional Labour Markets: Concepts and Examples in Europe, w: H.U. Schwedler (red.), New Institutional Arrangements in the Labour Market. Transitional Labour Markets as a New Full Employment Concept, European Academy of the Urban Environment, Berlin.
Schmid G., Schömann K. (2002), Managing Social Risks through Transitional Labour Markets: Towards a European Social Model, Seminar Paper, Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung, Berlin.
Sedlak & Sedlak (2018), https://wynagrodzenia.pl/gus/dane-kwartalne [dostęp 20.07.2018].
Standing G. (2017), Basic Income. And How Can We Make It Happen, Penguin Books, London.
Szlinder M. (2018a), Bezwarunkowy dochód podstawowy. Rewolucyjna reforma społeczeństwa XXI wieku, PWN, Warszawa.
Szlinder M. (2018b), Szlinder: 1000 plus to nie utopia. Dochód podstawowy zachęca do pracy i da się go sfinansować, „Gazeta Wyborcza” z 6 lipca, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,161770,23636784,1000-plus-to-nie-utopia-dochod-podstawowy-zacheca-do-pracy.html [dostęp 27.07.2018].
Weber M. (1994), Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Wyd. Test, Lublin.
Wiśniewski Z., Zawadzki K., red. (2011), Efektywność polityki rynku pracy w Polsce, Pracownia Sztuk Plastycznych, Toruń.
Zawadzki K. (2005), Przejściowe rynki pracy. Koncepcja – implementacje – perspektywy, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia i finanse
Piotr Kurowski (dr, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych)
ROLA PROGÓW MINIMALNEJ KONSUMPCJI W POLITYCE SPOŁECZNEJ W POLSCE (s. 43–48)
Artykuł w pierwszej części przedstawia cztery wskaźniki wypracowane metodą koszykową, które odgrywają różne funkcje w polskiej polityce społecznej. Najstarsze z nich to minimum socjalne (publikowane regularnie od 1981 r., jeszcze przed transformacją) oraz minimum egzystencji (od 1994 r.). W latach 2001–2002 opracowano dwa nowsze progi dla określania dochodowych granic przyznawania świadczeń z pomocy społecznej (próg interwencji socjalnej) oraz zasiłków rodzinnych (wsparcie dochodowe rodzin). Druga część artykułu przedstawia zróżnicowanie terytorialne zarówno samych progów (minimum socjalnego i egzystencji), jak i szacunków GUS nad regionalnym zróżnicowaniem wybranych stóp ubóstwa. Zaprezentowano także syntetyczne wskaźniki ubóstwa, do których sięgają niektóre władze samorządowe, by obserwować zjawisko ubóstwa na poziomie niższym niż województwo.
Słowa kluczowe: ubóstwo, metoda koszykowa, metoda potrzeb podstawowych, minimum socjalne, minimum egzystencji, polityka społeczna, badania regionalne
BIBLIOGRAFIA
Akoliński S. (1957), Próba ustalenia minimum kosztów utrzymania, „Przegląd Zagadnień Socjalnych”, nr 2.
Balcerzak-Paradowska B., red. (2013), Praca i polityka społeczna. Współczesne tendencje i wyzwania, IPiSS, Warszawa.
Broda-Wysocki P. (2012), Wykluczenie i inkluzja społeczna. Paradygmaty i próby definicji, IPiSS, Warszawa.
Broda-Wysocki P., Deniszczuk L., Kurowski P., Sowa A. (2013), Miary ubóstwa w badaniach Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych oraz ich zastosowanie w polskiej polityce pomocy społecznej, w: B. Balcerzak-Paradowska B. (red.), Praca i polityka społeczna. Współczesne tendencje i wyzwania, IPiSS, Warszawa, s. 292–310.
Broda-Wysocki P., Kurowski P. (2013), Próg interwencji socjalnej czy minimalny dochód socjalny? Refleksja nad propozycjami zmian w pomocy społecznej, „Polityka Społeczna”, nr 4.
Deniszczuk L. (1977), Wzorzec konsumpcji społecznie niezbędnej, Studia i Materiały, IPiSS, Warszawa.
Deniszczuk L. (2001), Kilka uwag o historii i funkcjach minimum socjalnego, „Polityka Społeczna”, nr 11–12.
Deniszczuk L., Kurowski P., Styrc M. (2007), Progi minimalnej konsumpcji gospodarstw domowych wyznaczane metodą potrzeb podstawowych. Rodzaje, oszacowania i zastosowania polityce społecznej, IPiSS, Warszawa.
Deniszczuk L., Sajkiewicz B. (1996a), Kategoria minimum socjalnego, w: S. Golinowska (red.), Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, IPiSS, Warszawa.
Deniszczuk L., Sajkiewicz B. (1996b), Kategoria minimum egzystencji, w: S. Golinowska (red.), Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, IPiSS, Warszawa.
Dziubińska-Michalewicz M., Chodyra A. (2003), Kategorie i instrumenty interwencji państwa w sytuacji ubóstwa. Czym jest minimum socjalne?, Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, Warszawa.
Golinowska S. (2001), O funkcjach i znaczeniu minimum socjalnego, „Polityka Społeczna” nr 11–12.
Golinowska S. (2018), O polskiej biedzie w latach 1990–2015, Definicje, miary, wyniki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Golinowska S., Kurowski P., Sajkiewicz B. (1998), Zasady i kryteria udzielania pomocy społecznej, maszynopis, IPiSS, Warszawa.
Golinowska S., red. (1996), Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, IPiSS, Warszawa.
Golinowska S., red. (1997), Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, IPiSS, Warszawa.
GUS (2013), Jakość życia. Kapitał społeczny, ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce, Warszawa.
GUS (2017), Ubóstwo w Polsce w latach 2015 i 2016, Warszawa.
GUS (2018), Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2017 r., informacja sygnalna, czerwiec.
IPiSS (2002a), Kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń rodzinnych, IPiSS, Warszawa.
IPiSS (2002b), Kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej, IPiSS, Warszawa.
Jabkowski P. (2016), Ekspertyza dotycząca zmiany procedury wyznaczania, syntetycznych mierników ubóstwa w gminach województwa wielkopolskiego, UAM, Poznań.
KNF (2018), Rekomendacja S dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie, projekt, dostęp https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/projekt_znowelizowanej_Rekomendacji_S_62603.pdf.
Kołaczek B. (2007), Inwestycje w młode pokolenie i zasada równych szans w polityce rodzinnej i edukacyjnej, „Polityka Społeczna”, nr 8.
Krześniak-Sajewicz M. (2016), KNF: są wytyczne w sprawie kredytów o stałym oprocentowaniu, „Rzeczpospolita”, rp.pl [dostęp 10.10.2016].
Kurowski P. (2001a), Rola kategorii minimum socjalnego i minimum egzystencji w kształtowaniu kategorii dochodowych, „Polityka Społeczna”, nr 5–6.
Kurowski P. (2001b), Terytorialne zróżnicowanie wartości koszyków minimum egzystencji i minimum socjalnego w latach 1998–2000, ekspertyza dla MPiPS, IPiSS, Warszawa.
Kurowski P. (2015), Zróżnicowanie minimum socjalnego oraz minimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2014 r., „Polityka Społeczna”, nr 9.
Kurowski P., red. (2018a), Wartość i struktura Progu Interwencji Socjalnej (według informacji cenowych dla 2016 r.), raport z badania eksperckiego weryfikacji wartości, IPiSS, Warszawa.
Kurowski P., red. (2018b), Wartość i struktura Wsparcia Dochodowego Rodzin (według informacji cenowych dla 2016 r.), luty, IPiSS, Warszawa.
Kurowski P. (2018c), Zróżnicowanie minimum egzystencji oraz minimum socjalnego w układzie przestrzennym w 2017 r., „Polityka Społeczna”, nr 8.
MCPS (2017), Ocena zasobów pomocy społecznej w oparciu o sytuację społeczną i demograficzną Województwa Mazowieckiego za 2016 rok, MCPS, Warszawa.
MRPiPS (2017), Informacja o realizacji świadczeń rodzinnych w 2016 r., Warszawa.
MRPiPS (2018), Sytuacja społeczno-ekonomiczna gospodarstw domowych w Polsce w latach 2015–2016, Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz, styczeń, Warszawa.
Podgórski J. (1996), Subiektywne linie ubóstwa. Szacunek subiektywnych linii ubóstwa metodą LPL dla lat 1993 i 1994, w: S. Golinowska (red.), Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, IPiSS, Warszawa, s. 111–134.
Rajkiewicz A. (2001), O genezie minimum socjalnego w Polsce i dalszym jego ciągu, „Polityka Społeczna”, nr 11–12.
Sajkiewicz B. (1998), Zróżnicowanie terytorialne kosztów wyżywienia na poziomie minimum egzystencji i minimum socjalnego, w: S. Golinowska, P. Kurowski, B. Sajkiewicz, Zasady i kryteria udzielania pomocy społecznej, maszynopis, IPiSS, Warszawa.
Szarfenberg R. (2017), Wpływ świadczenia wychowawczego (500+) na ubóstwo na podstawie mikrosymulacji, „Polityka Społeczna”, nr 4.
Szczepaniak-Sienniak J. (2015), Polityka rodzinna państwa we współczesnej Polsce, Społeczeństwo i Ekonomia 2 (4), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław.
Szczygieł E. (2015), Oblicza ubóstwa i wykluczenia społecznego w wybranych krajach europejskich, Wydawnictwo Stowarzyszenie „Centrum Wspierania Edukacji i Przedsiębiorczości”, Rzeszów.
Szlachciak K., Szpyrka S., Zarębiak M. (2018), Ubóstwo w gminach województwa wielkopolskiego na podstawie syntetycznego miernika ubóstwa (SMU) – 2017, Obserwatorium Integracji Społecznej, Wielkopolskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne, Poznań.
Tymowski A. (1973), Minimum socjalne. Metodyka i próba określenia, PWE, Warszawa.
Tymowski A. (2001), Z perspektywy czasu: początki „minimum socjalnego”, „Polityka Społeczna”, nr 11–12.
Warnaar M., Luuten A. (2009), Handbook of Reference Budgets, Nibud.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia i finanse, nauki o polityce i administracji
Social Policy
Table of Contents No 4/2019
INCOME REDISTRIBUTION
FROM THE ISSUE EDITORS – Stanisława Golinowska, Irena topińska
INCOME REDISTRIBUTION. THE CRITERIA FOR DIVIDING AND TARGETING SOCIAL BENEFITS. INTRODUCTORY ARTICLE – Stanisława Golinowska
MINIMUM INCOME IN THE EUROPEAN PILLAR OF SOCIAL RIGHTS AND ACTUAL POLICIES OF THE MEMBER STATES – Irena Topińska
UNIVERSAL BASIC INCOME: A TIMELY DISCUSSION FOR EUROPE? – Aleksandra Garlińska, Enkeleida Tahiraj
UNCONDITIONAL BASIC INCOME VERSUS BEVERIDGE SOCIAL SECURITY CONCEPT IN THE LIGHT OF THE DEBATE “BEVERIDGE REBOOTED: A BASIC INCOME FOR EVERY CITIZEN?” – Agnieszka Furmańska-Maruszak
THE UNIVERSAL BASIC INCOME CONCEPT FROM THE FRENCH PERSPECTIVE – Krzysztof Starzec
DISCOURSE ON UNIVERSAL BASIC INCOME IN NORWAY – Danuta A. Tomczak
UNIVERSAL BASIC INCOME ACCORDING TO THE CONCEPT OF TRANSITIONAL LABOUR MARKETS. POLEMICS ON PRINCIPLES AND PRAGMATICS – Kamil Zawadzki
THE ROLE OF MINIMUM CONSUMPTION THRESHOLDS IN SOCIAL POLICY IN POLAND – Piotr Kurowski
DIARY OF SOCIAL POLICY
Stanisława Golinowska (Professor, Institute of Labour and Social Studies)
Irena Topińska (PhD, Center for Social and Economic Research)
FROM THE ISSUE EDITORS (p. 1)
Stanisława Golinowska (Professor, Institute of Labour and Social Studies)
INCOME REDISTRIBUTION. THE CRITERIA FOR DIVIDING AND TARGETING SOCIAL BENEFITS. INTRODUCTORY ARTICLE (p. 2–8)
This article provides an overview, in a synthetic way, of different criteria used for income division, income redistribution methods and targeting social financial benefits in cash. The aim of the text is to abstract the main approaches of income redistribution in social policy both historically and comparatively, focusing however, on present times. This leads to a wider discussion of the costs and benefits of the unconditional basic income (UBI). This idea is a hot topic being discussed not only among welfare state experts but also policy makers in political debate.
Key words: income distribution, social benefits, conditional cash transfer, tax income, unconditional basic income, transitional labour markets
Irena Topińska (PhD, Center for Social and Economic Research)
MINIMUM INCOME IN EUROPEAN PILLAR OF SOCIAL RIGHTS AND ACTUAL POLICIES OF THE MEMBER STATES (p. 9–14)
The paper discusses the position of the minimum income (MI) guarantee in the European Pillar Social Rights and the minimum income policies applied by the EU member states. Firstly, it shows the development of the MI concept in the EU documents and confronts the current approach with the idea of the universal (unconditional) basic income. Secondly, it discusses mechanisms that are proposed to implement the minimum income guarantee. Thirdly, it examines actual MI schemes in the EU countries, focusing on social assistance and related policies. It compares the design and investigates key indicators characterizing these schemes – namely the total expenditure, coverage and effectiveness in reducing poverty – giving evidence of the significant differences among the national solutions.
Key words: minimum income guarantee, European Pillar of Social Rights
Aleksandra Garlińska (PhD, European Parliament)
Enkeleida Tahiraj (PhD, London School of Economics)
UNIVERSAL BASIC INCOME: A TIMELY DISCUSSION FOR EUROPE? (p. 15–18)
As the world of work is changing due to new technologies, digitalisation and global shifts in the labour market, some policy makers are forced to take on-board previously inconsiderable ideas regarding social security systems and rethink the welfare state as we know it. Fuelled by the potential threats of globalisation, increasing automation and the digital revolution, the idea of Universal Basic Income (UBI) is timidly finding its way into the European debate. This article explores recent UBI related discussions at EU institutions, draws a comparative view on current national Basic Income initiatives across Europe, and looks at ways the EU could position this debate, aware that the European Commission cannot propose legislation on an issue such as the Universal Basic Income.
Key words: Universal Basic Income (UBI), minimum income, European debate
Agnieszka Furmańska-Maruszak (PhD, Nicolas Copernicus University in Toruń)
UNCONDITIONAL BASIC INCOME VERSUS BEVERIDGE SOCIAL SECURITY CONCEPT IN THE LIGHT OF THE DEBATE “BEVERIDGE REBOOTED: A BASIC INCOME FOR EVERY CITIZEN?” (p. 18–22)
The answer for the question if the Beveridge report was being written today, would it recommend a basic income was not obvious during the debate organized by London School of Economics. The supporter of an unconditional basic income idea, Philippe van Parijs, presented this concept as an answer to Beveridge’s five giant evil. The way it manifests itself nowadays is different from the way it was experienced in forties of 20th century. Working poor are the greatest beneficiaries of this solution as unconditional basic income gives them a chance to be idle in a sense of rejecting bad working conditions and looking for a job that is more meaningful for them. However, there are problems with putting the idea of basic income into practice. There is no matrix money tree and numbers simply do not add – emphasised John Kay standing in opposition to this concept. In order to have a basic income that is a real alternative for employment for any number of people in Great Britain, there is a need to raise taxes by half.
Key words: unconditional basic income, Beveridge report, Great Britain
Krzysztof Starzec (Professor, Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne)
THE UNIVERSAL BASIC INCOME CONCEPT FROM THE FRENCH PERSPECTIVE (p. 23–29)
The article describes the situation and the evolution of French social policy in the context of the basic income/flat tax rate concept. The short history and rationale of basic income are discussed. The recent evolution of the French social insurance-based welfare state is analyzed as a convergence towards some ideas of this concept. Using the microsimulation methods some variants of basic income are applied to French welfare system and their redistributive effects are analyzed. Finally, the short description of the French economists’ and sociologists’ discussion on the possible consequences of basic income introduction is presented like the real risk of a durable division of the society on the working and excluded from labor market people.
Key words: basic income/flat tax rate, welfare state, social minimum, equality, poverty, social exclusion, income redistribution
Danuta A. Tomczak (PhD, Østfold University College, Halden, Norway)
DISCOURSE ON UNIVERSAL BASIC INCOME IN NORWAY (p. 30–36)
In recent years the universal basic income (UBI) has been frequently discussed as a new simple and fair income distribution formula to all citizens, due to changes of jobs availability in digitalized future. The article presents background for the upcoming ideas and response to the core of this concept in Norway – the country with well-functioning welfare state, and bred support to existing institutional socio-economic model. Different social voices on matter are analyzed, with presentation of an UBS (universal basic share of BNP) concept and its calculation for Norway and India. There are few supporters of UBI in Norway since work is regarded as fundamental worth. .Analyses show that attitude to work, securing high labour participation and equal opportunity for all citizens have primacy in debates on challenging future. Supporters of UBI point out successful examples of its use, so it opens for possibility to apply it in special circumstances, for limited groups or/and regions. This is showing new fields for application of the modified basic income concept – a way towards a new social contract, to diminish existing social and economic inequalities. In debates in Norway, as well as in other countries, there is no clear indication which services of today‘s welfare state will remain and which will be incorporated in basic income payments, what, noticeably, is a slip in argumentation for universal basic income support.
Key words: universal basic income, future labour market, Norwegian welfare state, fair income distribution
Kamil Zawadzki (Professor, Nicolas Copernicus University in Toruń)
UNIVERSAL BASIC INCOME ACCORDING TO THE CONCEPT OF TRANSITIONAL LABOUR MARKETS. POLEMICS ON PRINCIPLES AND PRAGMATICS (p. 37–42)
The main goal of the article is to assess the concept of Universal Basic Income (UBI) according to the idea of Transitional Labour Markets (TLMs). The paper identifies convergent areas of both ideas, and fields of the most important axiological and pragmatic differences between them. The main goals and assumptions of the UBI idea were also critically analyzed. The reasoning and argumentation were aimed at verifying the hypothesis that the TLM approach in the context of current labour market in Poland (i.e. a low unemployment rate and a low activity rate) is an approach protecting better against poverty and social exclusion than the solutions proposed by UBI. TLMs build the long-term resistance of people to labour market shocks, increase the employability, support the flexibility of people on the labour market and counteract the depreciation of their human capital. The conducted polemic focuses on economic arguments regarding the goals, costs and consequences for the UBI vs. TLM implementation.
Key words: Universal Basic Income, Transitional Labour Markets, social policy
Piotr Kurowski (PhD, Institute of Labour and Social Studies)
THE ROLE OF MINIMUM CONSUMPTION THRESHOLDS IN SOCIAL POLICY IN POLAND (p. 43–48)
The first part of the article presents four indicators developed with the method of basic needs, which play different functions in Polish social policy. The oldest of them are the social minimum (published regularly before the transformation, since 1981) and the subsistence minimum (since 1994). In the years 2001–2002, two newer thresholds were developed for determining the income limits for granting social assistance benefits (the Social Intervention Threshold) and family benefits (Income Support for Families). The second part of the article presents territorial differentiation of both the thresholds (social minimum and subsistence) as well as the estimates of the Central Statistical Office (GUS) on the differentiation of different poverty rates. Synthetic indicators of poverty, which are used by some self-government authorities to observe the phenomenon of poverty at the level lower than the voivodeship, are also presented.
Key words: poverty, basket method, basic needs method, social minimum baskets, subsistence minimum baskets, social policy regional research
« powrót