Nr 11-12 (536-537) 2018
Spis treści 11–12/2018
Pobierz numer 
Migracje – ciągłość i zmiany
OD REDAKTORA TEMATYCZNEGO NUMERU – Barbara Pasamonik
KULTURA CZY GOSPODARKA? OBAWY POLAKÓW PRZED IMIGRACJĄ I IMIGRANTAMI NA TLE INNYCH SPOŁECZEŃSTW EUROPEJSKICH – Barbara Pasamonik, Danuta Duch-Krzystoszek
CZY IMIGRANCI ZAGRAŻAJĄ STABILNOŚCI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO? DOŚWIADCZENIA GLOBALNE A PRZYPADEK POLSKI – Igor Jakubiak, Paweł Kaczmarczyk
CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POLSKĄ POLITYKĘ IMIGRACYJNĄ I INTEGRACYJNĄ W OPINII BADACZY I PRAKTYKÓW – Marcin Gońda, Witold Klaus
SUKCES MIGRACYJNY I JEGO WYMIARY WŚRÓD POLSKICH MIGRANTÓW W ZACHODNIEJ EUROPIE. Spojrzenie antropologiczne – Aleksander Posern-Zieliński
SUKCES NA EMIGRACJI, CZY TO MOŻLIWE? PRZYPADEK POLAKÓW W BERLINIE – Agnieszka Szczepaniak-Kroll
ORGANIZACJE MUZUŁMAŃSKIE W EUROPIE: POMOC UCHODŹCOM I IMIGRANTOM W CZASIE KRYZYSU UCHODŹCZEGO 2015+ – Katarzyna Górak-Sosnowska, Monika Krukowska
MIGRACJE AFRYKANÓW – KONTEKSTY HISTORYCZNE I GEOPOLITYCZNE ORAZ BIEŻĄCE UWIKŁANIA – Błażej Popławski
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
Barbara Pasamonik (prof., Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej)
OD REDAKTORA TEMATYCZNEGO NUMERU (s. 1)
Oddajemy w Państwa ręce numer „Polityki Społecznej” poświęcony migracjom – głównie europejskim, tym współczesnym, ale ukazanym w szerokim globalnym kontekście. Minęły już przeszło trzy lata od apogeum europejskiego kryzysu migracyjnego, zwanego też uchodźczym. W tym czasie przekonaliśmy się naocznie, że masowe migracje niosą ze sobą potencjał wielkiej zmiany społecznej mającej poważne konsekwencje polityczne, demograficzne, ekonomiczne i kulturowe. W przestrzeni publicznej wybrzmiewają dziś obawy, że masowe migracje stanowią zagrożenie dla stabilności politycznej Unii Europejskiej, dla spójności kulturowej społeczeństw europejskich, jak również wyzwanie dla systemów pomocy społecznej. Z kolei rządy państw przyjmujących imigrantów żywią nadzieję, że migracje są lekarstwem na bolączki starzejących się społeczeństw europejskich – pozwalają zredukować deficyt pracowników na rynku pracy, a długofalowo wspomagają system zabezpieczeń społecznych i wzrost gospodarczy. Uwzględniając zróżnicowane przyczyny i formy migracji, trudno jest jednoznacznie ocenić je jako pożądane lub niepożądane zjawisko społeczne. Masowa migracja pociąga za sobą i pozytywne, i negatywne skutki zarówno dla państw odpływu, jak i przypływu. Z jednej strony trudno jest nam wyobrazić sobie Europę bez imigrantów ekonomicznych, którzy od lat 50. XX wieku budują jej dobrobyt. Z drugiej strony trudno jest dziś przewidywać dalekosiężne konsekwencje dalszej zmiany proporcji ludności autochtonicznej i napływowej, szczególnie z kultur pozaeuropejskich, wyznających inne religie i wartości.
Przypomnijmy, że po 1945 r. praktycznie cała północna i zachodnia Europa stała się obszarem docelowym migracji zarobkowych. Podnoszące się ze zniszczeń wojennych kraje Europy Zachodniej, chcąc odbudować przemysł i reaktywować produkcję, zaczęły importować tanią siłę roboczą z „europejskich peryferii” bądź byłych kolonii. Czynniki ekonomiczne przyświecały wówczas zarówno imigrantom, jak i rządom państw europejskich. Kolejną cechą migracji z lat 1945–1973 była wzrastająca różnorodność kulturowa przybyszów. O ile zaraz po wojnie przeważała migracja wewnątrzeuropejska, o tyle z czasem rosły odsetki imigrantów z Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej. Powojenny napływ imigrantów został przyhamowany dopiero przez kryzys energetyczny w latach 1973–1974, który osłabił zapotrzebowanie na niewykwalifikowanych pracowników. Unia Europejska wprowadziła wtedy ustawodawstwo utrudniające legalną imigrację zarobkową, które paradoksalnie przyczyniło się do wzrostu populacji imigrantów. Wielu z nich podjęło bowiem decyzję o osiedleniu się w Europie na stałe i sprowadzeniu krewnych w ramach polityki łączenia rodzin. W ten sposób, mimo dość restrykcyjnej polityki przyznawania pozwolenia na pobyt stały, populacja imigrantów w Europie Zachodniej dalej rosła, chociaż zmieniły się dominujące przyczyny migracji.
Od lat 80. także kraje południowo-europejskie (Grecja, Włochy, Hiszpania, Portugalia) zaczęły przeobrażać się z eksporterów w importerów migrantów ekonomicznych. Od końca lat 80. regularna migracja zarobkowa stopniowo ustępuje miejsca niekontrolowanemu napływowi nielegalnych imigrantów z krajów rozwijających się południowej Azji, Bliskiego Wschodu i Maghrebu, a po rozpadzie Związku Radzieckiego i Jugosławii imigrantów ekonomicznych z obszarów byłego bloku komunistycznego. Po rozszerzeniu Unii Europejskiej w 2004 r. wzmogła się wewnętrzeuropejska migracja ekonomiczna na linii wschód-zachód. Przypomnijmy, że blisko 2 mln Polaków wyemigrowało wtedy do Wielkiej Brytanii, Irlandii i Niemiec. Polska jest wciąż krajem o negatywnym bilansie migracyjnym (kraj emigracji netto), niemniej z roku na rok odnotowuje się wzrost wydawanych zezwoleń na pracę oraz zezwoleń na osiedlenie.
Współczesne migracje mają globalny zasięg i masowy charakter. Daleko nam jednak do utopii świata bez granic. Prawo do mobilności jest wciąż selektywne i uwarunkowane klasowo. O ile wszędzie dobrze widziany jest imigrant wysoko wykwalifikowany, o tyle ten nisko wykwalifikowany postrzegany jest jako problem. Biedny migrant „z globalnego Południa” jawi się jako zagrożenie dla prosperity i publicznego porządku. Innymi słowy, proces migracji oparty jest na nierówności i dyskryminacji, kontroli i ograniczeniach narzucanych przez państwa, a większość marzących o migracji ludzi nie ma środków finansowych lub politycznych praw, by migrować. Skala, jaką osiągnął ruch migracyjny pod koniec 2015 r. sprawiła, że uczestnicy Światowego Forum Ekonomicznego w Davos w 2016 r. uznali go za największe ryzyko, z jakim przyjdzie się światu mierzyć w nadchodzącej dekadzie obok globalnego ocieplenia. Islamski terroryzm w świecie zachodnim oraz wzrost radykalizacji tożsamości muzułmańskich w drugim i trzecim pokoleniu postmigracyjnym wpłynęły na upolitycznienie kwestii migracji i na podporządkowanie polityki imigracyjnej i integracyjnej polityce bezpieczeństwa. Strach i wrogość wobec imigrantów stały się też kapitałem politycznym dla populistycznych ugrupowań w całej Europie. Ten strach dotarł także do Polski, która wycofała się z przyjęcia 7 tys. uchodźców z obozów przejściowych na południu Europy przydzielonych w ramach unijnego programu relokacji imigrantów.
W tym kontekście mogą dziwić wyniki najnowszego raportu Eurostatu na temat skali i kierunków migracji do Unii Europejskiej w 2017 r., z którego wynika, że Polska wydała w ubiegłym roku prawie 700 tys. pozwoleń na pobyt dla obywateli spoza Wspólnoty – najwięcej w Europie (łączna suma to ponad 3 mln). Najliczniejszą narodowością byli Ukraińcy, którym wydano 85% takich dokumentów. Kartę pobytu z rąk wojewodów dostało w 2017 r. także 108 Afgańczyków, 485 Irakijczyków i 518 Pakistańczyków. Wbrew obiegowym opiniom Polska nie tylko nie zaprzestała przyjmować imigrantów od czasu kryzysu migracyjnego w 2015 r., ale zajęła miejsce europejskiego lidera w „imporcie rąk do pracy”. Trzeba dodać, że prawie wszyscy z przyjętych imigrantów (600 tys.) zadeklarowali chęć pracy w naszym kraju. Dla porównania, głównym celem migracji do Wielkiej Brytanii jest edukacja, a migracji do Niemiec pozostaje łączenie rodzin.
Jak pokazują prezentowane w bieżącym numerze „Polityki Społecznej” artykuły, mimo skromnego doświadczenia migracyjnego Polski na tle wielokulturowych społeczeństw Europy Zachodniej, nie są nam obce wyzwania, jakie niosą współczesne migracje. Zamieszczone teksty ukazują różne wymiary migracji: polityczne, ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Pokazują zarówno wyzwania, jakie stoją przed społeczeństwami przyjmującymi imigrantów, jak i te stojące przed imigrantami. Autorzy artykułów analizują obawy Europejczyków dotyczące wpływu imigracji na rodzimą kulturę i gospodarkę, złożone relacje między migracjami a sferą zabezpieczeń społecznych, czynniki kształtujące polityki imigracyjną i integracyjną w Polsce oraz strategie radzenia sobie polskich migrantów w krajach Europy Zachodniej. Proponujemy także historyczną analizę przyczyn i kierunków migracji Afrykańczyków oraz analizę działań pomocowych podejmowanych w czasie ostatniego kryzysu uchodźczego przez europejskie organizacje muzułmańskie.
Barbara Pasamonik (prof., Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej)
Danuta Duch-Krzysztoszek (prof., Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej)
KULTURA CZY GOSPODOARKA? OBAWY PALAKÓW PRZED IMIGRACJĄ I IMIGRANTAMI NA TLE INNYCH SPOŁECZEŃSTW EUROPEJSKICH (s. 2–9)
Europejski kryzys migracyjny z 2015 r. podzielił zarówno Europę, jak i europejskie społeczeństwa w kwestii przyjmowania uchodźców i migrantów ekonomicznych z kultur pozaeuropejskich. Kwestią sporną była ocena wpływu imigrantów na stan rodzimej gospodarki i kultury. Na podstawie danych Europejskiego Sondażu Społecznego z lat 2002–2016, pokazujemy, jak Polacy i inni Europejczycy oceniali wpływ imigracji na rodzimą gospodarkę i kulturę. Następne analizujemy postawy Polaków wobec migrantów z różnych obszarów kulturowych, z krajów biedniejszych oraz migrantów ekonomicznych o różnym poziomie kwalifikacji zawodowych. Konkludujemy, że Polska wpisuje się w ogólnoeuropejski wzór, zgodnie z którym znaczenie imigracji dla kultury kraju przyjmującego jest oceniane bardziej pozytywnie niż znaczenie imigracji dla gospodarki kraju, a postawy wobec imigrantów tej samej rasy lub grupy etnicznej są bardziej otwarte niż postawy wobec imigrantów innej rasy i grupy etnicznej. Porównanie danych ESS z lat 2002–2016 pozwala dostrzec stabilność postaw Polaków wobec imigrantów do 2014 r. i wyraźną zmianę tych postaw na negatywne, począwszy od 2014 r. Radykalna zmiana w postawach Polaków od 2014 r. wynika, zdaniem autorek, z szerzonej przez media i polityków paniki moralnej wokół uchodźców ukazującej imigrantów jako zagrażających bezpieczeństwu społecznemu, kulturowemu i ekonomicznemu.
Słowa kluczowe: Europejski Sondaż Społeczny, imigracja, kryzys migracyjny, postawy, gospodarka, kultura
BIBLIOGRAFIA
Andrejuk K. (2016), Opinie o kryteriach przyjmowania imigrantów oraz ich wpływie na społeczeństwa przyjmujące w krajach jednolitych kulturowo i wielokulturowych, w: P. B. Sztabiński (red.), Polska-Europa. Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego 2002–2015, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa, s. 48–60.
Bobo L. (1983), Whites’ Opposition to Busing: Symbolic Racism or Realistic Group Conflict?, „Journal of Personality and Social Psychology”, Vol. No. 45, s. 1196–1210.
Bonacich E. (1972), A Theory of Ethnic Antagonism: The Split Labor Market, „American Sociological Review”, No. 37, s. 447–559.
Castles S., Miller M. J. (2011), Migracje we współczesnym świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Connor Ph., Krogstad J. M. (2016), Immigrant share of population jumps in some European countries, Pew Research Center, June 15.
Baldwin-Edwards M., Schain M., eds. (1994), The Politics of Immigration in Western Europe, Frank Class, Portland.
Bauman Z. (2016), Obcy u naszych drzwi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Citrin J., Green D.P., Muste C., Wong C. (1997), Public Opinion toward Immigration Reform the Role of Economic Motivations, „The Journal of Politics”, Vol. 59, No. 3, s. 858–881.
Esipova N., Ray J., Pugliese A. (2017), Number of Potential Migrants Worldwide Tops 700 Million, Gallup, https://news.gallup.com/poll/211883/number-potential-migrants-worldwide-tops-700-million.aspx.
Gorodzeisky A. (2011), Who Are the Europeans That Europeans Prefer? Economic Conditions and Exclusionary Views toward European Immigrants, „International Journal of Comparative Sociology”, No. 52 (1–2), s. 100–113.
Herda D. (2010), How Many Immigrants?, „Public Opinion Quarterly”, Vol. 74, No. 4, s. 674–695.
Huntington S. (2001), Zderzenie cywilizacji, tłum. H. Jankowska, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA, Warszawa.
Markaki Y., Longhi S. (2013), What determines attitudes to Immigration in European Countries, An analysis at the regional level, „Migration Studies”, No 1, s. 311–37.
Pasamonik B. (2017a), „Malowanie strasznego diabła” – metamorfoza obrazu uchodźcy w Polsce, w: Kryzys migracyjny. Perspektywa społeczno-kulturowa, pod red. B. Pasamonik, U. Markowskiej-Manista, Tom 1, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Pasamonik B. (2017b), Moral Panic About Refugees in Poland as a Manifestation of Cultural Transformation, „Multicultural Studies”, nr 1.
Runnymede Trust (1997), Islamophobia a Challenge for Us All, Report of the Runnymede Commission on British Muslims and Islamophobia.
Sartori Giovanni (2000), Pluralismo, multiculturalismo e estranei: saggio sulla società multietnica, Rizzoli.
Schneider S.L. (2007), Anti-Immigrant Attitudes in Europe: Outgroup Size and Perceived Ethnic Threat, „European Sociological Review”, Vol. 24, No. 1, s. 53–67.
Schmidt P. (2018), Economic conditions, group relative deprivation and ethnic threat: A cross-national analysis, prezentacja na konferencji ESS, runda 8, „Poland and its European context: Continuity and Change”, 21 luty, http://www.ifispan.pl/konferencja-poswiecona-prezentacji-wynikow-projektu-europejski-sondaz-spoleczny-ess/Soufan Group (2014), Foreign fighters. An Updated Assessment of the Flow of Foreign Fighters into Syria and Iraq. December.
Sztabiński P. B., Sztabiński F., red. (2014), Polska-Europa. Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego 2002–2012, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa.
Sztabiński P. B., red. (2016), Polska-Europa. Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego 2002–2015, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa.
Thränhardt D. (1996), European Migration from East to West: Present Patterns and Future Directions, „New Community”, Vol. 22, No. 2, s. 227–242.
Wood G. (2015), Podbijemy wasz Rzym, połamiemy wasze krzyże, „Gazeta Wyborcza” 21 marca.
Wysieńska K. (2014), Opinia publiczna wobec kwestii napływu cudzoziemców, w: Sztabiński P. B., Sztabiński F. (red.), Polska-Europa. Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego 2002–2012, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa, s. 48–60.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: socjologia
Igor Jakubiak (dr, Uniwersytet Warszawski)
Paweł Kaczmarczyk (prof., Uniwersytet Warszawski)
CZY IMIGRANCI ZAGRAŻAJĄ STABILNOŚCI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO? DOŚWIADCZENIA GLOBALNE A PRZYPADEK POLSKI (s. 9–12)
Artykuł porusza jeden z najbardziej kontrowersyjnych tematów we współczesnych dyskusjach na temat mobilności – relacje między migracjami a sferą zabezpieczenia społecznego. Autorzy stawiają sobie dwa cele. Po pierwsze, za sprawą przeglądu literatury teoretycznej i empirycznej wskazują na niejednoznaczność ocen wpływu systemów zabezpieczania społecznego na skalę i strukturę migracji oraz wykraczające poza stereotypowe podejście do skutków migracji fiskalne efekty obecności imigrantów w krajach wysoko rozwiniętych. Po drugie, skupiając się na przypadku ukraińskich imigrantów w Polsce wykazują, jak istotną rolę w ocenie powyższych relacji odgrywa struktura procesu migracyjnego oraz charakter systemu zabezpieczenia społecznego.
Słowa kluczowe: imigracja, systemy zabezpieczenia społecznego, pozycja fiskalna (netto), imigracja z Ukrainy
BIBLIOGRAFIA
Andrejuk K. (2017), Znaczenie polskiej sfery welfare dla imigrantów. Opinie i praktyki ludności napływowej z wybranych krajów europejskich, Studia BAS 2(50), s. 107–128.
Benhabib J. (1996), On the political economy of immigration, „European Economic Review” Vol. 40, Issue 9, s. 1737–1743.
Bonin H., Raffelhauschen B., Walliser J. (2000), Can Immigration Alleviate the Demographic Burden, „FinanzArchiv”, Vol. 57, Issue 1, s. 1–21.
Borjas G. J. (1999), Immigration and welfare magnets, „Journal of Labour Economics”, Vol. 17, s. 607–637.
Brücker H., Epstein G. S., McCormick B., Saint-Paul G., Venturini A., Zimmermann K. (2002), Managing Migration in the European Welfare State, in: Boeri T., Hanson G., McCormick B. (Ed.), Immigration Policy and the Welfare System, Oxford University Press, Oxford, s. 3–168.
Chand S., Paldam M. (2004), The economics of immigration into a Nordic welfare state – and a comparison to an immigration state and a guest worker state, Economics Working Papers 2004–4, School of Economics and Management, University of Aarhus.
Chojnicki X., Defoort C., Drapier C., Ragot L. (2010), Migrations et protection sociale : étude sur les liens et les impacts de court de long terme, Rapport pour la Drees-Mire.
Cohen A., Razin A., Sadka E. (2009), The Skill Composition of Immigrants and the Generosity of the Welfare State: Free vs. Policy-Controlled Migration, NBER Working Paper.
Coleman D., Rowthorn R. (2004), The Economic Effects of Immigration into the United Kingdom, „Population and Development Review”, Vol. 30 Issue 4, s. 579–624.
Collado D., Iturbe-Ormaetxe I., Valera G. (2004), Quantifying the Impact of Immigration on the Spanish Welfare State, „International Tax and Public Finance”, Vol. 11, s. 335–353.
Djajic S., Michael M. S. (2009), Temporary Migration Policies and Welfare of the Host and Source Countries: A Game-Theoretic Approach, CESifo Working Paper No. 2811.
Djajic S. (2009), On the welfare implications of temporary and permanent immigration, „Bank i Kredyt”, Vol. 40, No 5, s. 49–60.
Dolmas J., Huffman G. W. (2004), On the Political Economy of Immigration and Income Redistribution, „International Economic Review”, Vol. 45, No 4, s. 1129–1168.
Dustman C., Frattini T., Halls C. (2010), Assessing the Fiscal Costs and Benefits of A8 Migration to the UK, „Fiscal Studies”, Vol. 31, No 1, s. 1–41.
Ekberg J. (2011), Will Future Immigration to Sweden Make it Easier to Finance the Welfare System?, „Journal of Population Economics”, Vol. 27, s. 103–124.
Esping-Andersen G. (1990), The Three Worlds of Welfare Capitalism, Princeton University Press, Princeton.
Fuest C., Thum M. (1999), Welfare Effects of Immigration in a Dual Labor Market, CESifo Working Paper No. 215.
Gott C., Johnston K. (2002), The Migrant Population in the UK: Fiscal Effects, London: Home Office.
Górny A., Kaczmarczyk P. (2018), A known but uncertain path: The role of foreign labour in Polish agriculture. Journal of Rural Studies // https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2017.12.015.
Górny A., Torunczyk-Ruiz S. (2011), Czy można połączyć ilość z jakością? Możliwości i bariery podejścia ilościowego w badaniach integracji migrantów w Polsce, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, No 2, s. 41–58.
Hassler J., Rodriguez-Mora J. V., Storeslettne K., Zilibotti F. (2002), A Positive Theory of Geographic Mobility and Social Insurance, CESifo Working Paper No 791.
Jakubiak I., Kaczmarczyk P. (2018), New Ukrainian immigration to Poland: fiscal burden or relief? (w przygotowaniu).
Kaczmarczyk P. (2013), Are immigrants a burden for the state budget?, Review paper. EUI Working Papers RSCAS 2013/79.
Kaczmarczyk P., Rapoport H. (2014), Stereotype 4 ‘Migrants undermine our welfare systems’, in: Fargues P. (Ed.), Is What We Hear About Migration Really True? Questioning Eight Stereotypes, European University Institute, s. 33–42.
Kirdar M. (2010), Estimating the Impact of Immigrants on the Host Country Social Security System When Return Migration is an Endogenous Choice, IZA Discussion Paper No. 4894.
Mayr K. (2005), The fiscal impact of immigrants in Austria – A generational accounting analysis, „Empirica”, Vol. 32, s. 181–216.
Michael M. S., Hatzipanayotou P. (2001), Welfare Effects of Migration in Societies with Indirect Taxes, Income Transfers and Public Goods Provision, „Journal of Development Economics”, Vol. 64, s. 1–24.
Michael M. S. (2003), International migration, income taxes and transfers: a welfare analysis, „Journal of Development Economics”, Vol. 72, s. 401–411.
Michael M. S. (2011), Welfare Effects of Immigration Policies in the Presence of Skilled, Unskilled Labor and Capital Mobility, „Review of Development Economics”, Vol. 15, No 4, s. 651–663.
Monso O. (2008), L’immigration: quels effets sur les finances publiques?, „Revue française d’économie”, Vol. 23, No 2, s. 3–56.
Nannestad P. (2007), Immigration and Welfare States: A Survey of 15 Years of Research, „European Journal of Political Economy”, Vol. 23, No 2, s. 512–532.
OECD (2013), The fiscal impact of immigration in OECD countries, in: OECD, International Migration Outlook, OECD, Paris.
Okun A. M. (1975), Equality and Efficiency. The Big Tradeoff, The Brookings Institution, Washington.
Ortega F. (2005), Immigration and the Survival of the Welfare State, Meeting Papers 71, Society for Economic Dynamics.
Putnam R. (2000), Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community, Simon and Schuster, New York.
Razin A., Sadka E., Suwankiri B. (2011) Migration and the welfare state. Political-economy policy formation, MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
Roodenburg H., Euwals R., ter Rele H. (2003), Immigration and the Dutch Economy, CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis, The Hague.
Rowthorn R. (2008), The fiscal impact of immigration on the advanced economies, „Oxford Review of Economic Policy”, Vol. 24, No 3, s. 560–580.
Sand E., Razin A. (2007), The Role of Immigration in Sustaining the Social Security System: A Political Economy Approach, CESifo Working Paper No. 1979.
Sriskandarajah D., Cooley L., Reed H. (2005), Paying their way. The fiscal contribution of immigrants in the UK, IPPR, London.
Storesletten K. (2003), Fiscal Implications of Immigration – A Net Present Value Calculation, „Scandinavian Journal of Economics”, Vol. 105, No. 3, s. 487–506.
Storesletten K. (2000), Sustaining Fiscal Policy through Immigration, „Journal of Political Economy”, Vol. 108, No 2, s. 300–323.
UNDP (2009) Overcoming barriers: Human mobility and development, in: Human Development Report 2009, UNDP, New York.
Wadensjö E. (2000), Immigration, the labour market, and public finances in Denmark, „Swedish Economic Policy Review”, Vol. 7, s. 59–83.
Wadensjö E. (2007), Immigration and net transfers within the public sector in Denmark, „European Journal of Political Economy”, Vol. 23, No 2, s. 472–485.
Wellisch D., Waltz U. (1998), Why do rich countries prefer free trade over free migration? The role of the modern state, „European Economic Review”, Vol. 42, s. 1595–1612.
Wildasin D. E. (1994), Income Redistribution and Migration, „Canadian Journal of Economics”, Vol. 27, No 3, s. 637–656.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: ekonomia rynku pracy, ekonomia sfery publicznej, demografia
Marcin Gońda (prof., Ośrodek Badań nad Migracjami, Uniwersytet Warszawski)
Witold Klaus (prof., Ośrodek Badań nad Migracjami, Uniwersytet Warszawski)
CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POLSKĄ POLITYKĘ IMIGRACYJNĄ I INTEGRACYJNĄ W OPINII BADACZY I PRAKTYKÓW (s. 16–23)
W tekście omawiane są rezultaty badania opinii przeprowadzonego z wykorzystaniem metody delfickiej wśród polskich ekspertów (badaczy i praktyków) na temat czynników kształtujących politykę imigracyjną i integracyjną wobec cudzoziemców w Polsce na tle zmieniającego się kontekstu międzynarodowego (tzw. kryzysu uchodźczego w Europie) i krajowego (rosnącej niechęci do imigrantów i upolitycznienia problemu imigracji). Zebrane wyniki wskazują, że tak polityka imigracyjna, jak i integracyjna – mimo że wdrażane są osobno, a stan ich zaawansowania pozostaje różny – podporządkowane są celom politycznym i gospodarczym. Polska koncentruje się na uzyskaniu z imigracji możliwie dużych korzyści (zwłaszcza ekonomicznych), przy jednoczesnym wycofaniu się ze wsparcia integracyjnego dla cudzoziemców.
Słowa kluczowe: polityka imigracyjna, polityka integracyjna, migracje, Polska, metoda delficka
BIBLIOGRAFIA
Bijak J., Wiśniowski A. (2009), Forecasting of immigration flows until 2025 for selected European countries using expert information, Idea Working Paper, No. 7.
Buczkowski K. (2016), Koncepcja kryminalizacji migracji a przepisy ustawy o działaniach antyterrorystycznych, „Archiwum Kryminologii”, tom XXXVIII, s. 15–28.
Drbohlav D. (1975), Migration Policy Objectives for European East-West International Migration, „International Migration”, Vol. 35, s. 85–108.
Dudkiewicz M., Wittels K. (2018), Miejsce, rola i zadania organizacji pozarządowych w działaniach na rzecz cudzoziemskich mieszkańców Warszawy, „Trzeci Sektor”, nr 41(1), s. 57–69.
Duszczyk M. (2012), Polska polityka imigracyjna a rynek pracy, ASPRA-JR, Warszawa.
Duszczyk M., Lesińska M. (2010), Europeizacja polskiej polityki migracyjnej i jej efekty, w: A. Górny, I. Grabowska-Lusińska, M. Lesińska, M. Okólski (red.), Transformacja nieoczywista. Polska jako kraj imigracji, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 74–78.
Entzinger H., Biezeveld R. (2003), Benchmarking in Immigrant Integration, Erasmus University, Rotterdam.
Grzymała-Kazłowska A. (2008), „Integracja” – próba rekonstrukcji pojęcia, w: A. Grzymała-Kazłowska, S. Łodziński (red.) Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, polityki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 29–50.
Hammar T. (1992), Laws and Policies Regulating Population Movements: A European Perspectives, w: M.M. Kritz, L.L. Lim, H. Zlotnik (red.), International migration systems: a global approach, Clarendon Press: Oxford, s. 245–262.
Hammar T. (1985[2009]), The policymaking process, w: T. Hammar (red.), European immigration policy. A comparative study, Cambridge University Press, Cambridge, New York, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, Sao Paulo, Delhi, Dubai, Tokyo, s. 277–291.
Jaroszewicz M., Lesińska M., red. (2014), Forecasting migration between the EU, V4 and Eastern Europe. Impact of visa abolition, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, Warszawa.
Klaus W. (2017a), Closing gates to refugees. The causes and effects of the ‘2015 migration crisis’ on border management in Hungary and Poland, “The Yearbook of the Institute of East-Central Europe”, Vol. 15, Issus 3, s 11–34.
Klaus W. (2017b), Security First – New Right-Wing Government in Poland and its Policy Towards Immigrants and Refugees, „Surveillance and Society”, Vol. 15, Issue 3/4, s. 523–528.
Lachmanová L., Drbohlav D. (2004), The Probable Future Development of European East-West Migration (Delphi Method Revived), „European Spatial Research and Policy”, Vol. 11, No. 1, s. 135–155.
Legut A., Pędziwiatr K. (2018), Sekurytyzacja migracji w polityce polskiej a zmiana postaw Polaków wobec uchodźców, w: R. Jończy (red.), Sami swoi? Wielokulturowość we współczesnej Europie, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Gliwice-Opole, s. 41–51.
Lesińska M., Stefańska R. (2015), Wpływ organizacji pozarządowych na politykę migracyjną Polski i jego uwarunkowania, „Trzeci Sektor”, vol. 35, nr 2, s. 40–53.
Linstone H., Turoff M., red. (1975), The Delphi Method – Techniques and Applications, Addison-Wesley Publishing Company, Reading.
Łodziński S. (2017), Uchodźcy jako „społeczność podejrzana” (suspected community). Polska opinia publiczna wobec udzielania pomocy uchodźcom w okresie maj 2015 – maj 2017, w: A. Górny (red.), Uchodźcy w Polsce. Sytuacja prawna, skala napływu i integracja w społeczeństwie polskim oraz rekomendacje, Komitet Badań nad Migracjami, Kraków-Warszawa, s. 71–96, https://instytucja.pan.pl/images/2018/wydzialy/w1/Uchod%C5%BAcy_w_Polsce_ekspertyza_KBnM_PAN.pdf [dostęp 16.08.2018].
Łodziński S., Szonert M. (2017), „Niepolityczna polityka”? Kształtowanie się polityki migracyjnej w Polsce w latach 1989–2016, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, z. 2 (164), s. 39–66.
Martino J.P. (1972), Technological Forecasting for Decisionmaking, American Elsevier Publishing Company, New York.
Matusz-Protasiewicz P. (2013), Rosnąca rola poziomu lokalnego w kreowaniu polityki integracji imigrantów w Unii Europejskiej, „Central and Eastern European Migration Review”, Vol. 2, No. 2, s. 75–97.
MRPiPS (2017), Liczba i struktura oświadczeń zarejestrowanych przez powiatowe urzędy pracy w roku 2017, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa, https://www.mpips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/_public/1_NOWA%20STRONA/Analizy%20i%20raporty/cudzoziemncy%20pracujacy%20w%20polsce/Oswiadczenia%20-%20rok%202017.xlsx [dostęp 16.08.2018].
Natter K. (2018), Immigration Policy Theory: Thinking Beyond the ‘Western Liberal-Democratic’ Box, „IMI Working Paper Series”, nr 145, s. 1–34.
Penninx R., Garcés–Mascareñas B. (2016), The Concept of Integration as an Analytical Tool and as a Policy Concept, w: B. Garcés–Mascareñas, R. Penninx (red.), Integration Processes and Policies in Europe. Contexts, Levels and Actors, Springer, Heidelberg, New York, Dordrecht, London, s. 11–30.
Szczepanik M. (2018), Border Politics and Practices of Resistance on the Eastern Side of ‘Fortress Europe’: The Case of Chechen Asylum Seekers at the Belarusian–Polish Border, “Central and Eastern European Migration Review”, online first, s. 1–21, http://www.ceemr.uw.edu.pl/sites/default/files/Szczepanik_Border_Politics_and_Practices_of_Resistance.pdf [dostęp 16.08.2018].
Wysieńska-Di Carlo K., Klaus W. (2018), Pracodawcy i pracodawczynie a zatrudnianie cudzoziemców i cudzoziemek, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Warszawa, https://interwencjaprawna.pl/wp-content/uploads/2018/06/RAPORT_PRACODAWCY_I_PRACODAWCZYNIErev-1.pdf [dostęp 16.08.2018].
Zapata-Barrero R., Caponio T., Scholten P. (2017), Theorizing the ‘local turn’ in a multi-level governance framework of analysis: A case study in immigrant policies, “International Review of Administrative Sciences”, Vol. 82, Issue 2, s. 241–246.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej, socjologia
Aleksander Posern-Zieliński (prof., Polska Akademia Nauk)
SUKCES POLSKICH MIGRANTÓW W ZACHODNIEJ EUROPIE. SPOJRZENIE ANTROPOLOGICZNE (s. 23–28)
Artykuł przedstawia niektóre wyniki badań prowadzonych wśród polskich migrantów w pięciu europejskich stolicach (Berlinie, Dublinie, Londynie, Oslo i Sztokholmie). Przedmiotem zainteresowania byli migranci sprzed akcesji Polski do UE, jak i ci przybyli po tym akcie. Należeli oni do kategorii tzw. migrantów sukcesu, a więc dobrze już zintegrowanych i życiowo ustabilizowanych. Szczególna uwaga zwrócona została na okoliczności i uwarunkowania mechanizmu osiągania tego sukcesu, który rozpatrywano głównie w kategoriach subiektywnych (emicznych), podkreślających dobrostan i życiową satysfakcję. Wskazano także na znaczenie kapitału społecznego i kulturowego przywiezionego z kraju oraz na wagę pozytywnego stosunku migrantów do swego nowego środowiska. Okazało się także, że sukces migracyjny jest często skorelowany z relatywnym izolowaniem się od kręgów instytucjonalnej diaspory. Migranci sukcesu bardziej preferują nieformalne sieci etnicznych kontaktów oraz zachowują transnarodowe więzy z krajem ojczystym.
Słowa kluczowe: Polscy migranci, sukces, integracja, adaptacja, dobrostan, satysfakcja
BIBLIOGRAFIA
Beszterda R. (2016), Pułapki wywiadu w badaniach biograficznych. Doświadczenia etnologiczne, w: M. Piorunek (red.) Badania biograficzne i narracyjne w perspektywie interdyscyplinarnej, Wyd. UAM, Poznań.
Burrel K. (2009), Polish migration to the UK in the New European Union, Ashgate, London.
Farsi A. (2012), Migranten auf dem Weg zur Elite, Springer Verlag, Wiesbaden.
Fischer E. (2014), The Good life. Aspirations, Dignity and the Anthropology of Wellbeing, Stanford University Press.
Friberg J.H. (2012), The stages of migration: from going abroad to setting down. Postaccession Polish migrant workers in Norway, „Journal of Ethnic and Migration Studies”, Vol. 38, Issue 1, s.4–9.
Garapich M.P. (2012), Between cooperation and hostility. Construction of Ethnicity and Social Classes among Polish Migrants in London, „Studia Sociologica”, IV, Vol. 2, p 31–45.
Irek M. (2012), New ways? Post-accession migration from Poland seen from the perspectives of the social sciences, „Studia Sociologica”, IV, Vol. 2, s. 21–30.
Kaczmarek Ł.(2016), Mobility towards stability: network-mediated ethnography of successful Polish migrants in Dublin, „Ethnologia Polona”, Vol. 37, s. 247–266.
Kaczmarek Ł. (2017), Aspiracje i stabilizacja. Status społeczny i dobrostan polskich migrantów w Dublinie, „Ethnologia Polona”, Vol. 37, p.247–266.
Kozielska J. (2014), Poakcesyjne migracje zarobkowe. Kontekst teoretyczno-empiryczny. Wsparcie społeczne, Wyd. UAM, Poznań.
Loew P.O. (2014), Wir unsichtbaren. Geschichte der Polen in Deutschland, H.C.Beck Verlag, Munchen.
Mac Cleansy J. (2002), Exotic no more. Anthropology on the front line, Chicago University Press.
Nowicka M. (2014), Erfolgnarrationen polnischer MigrantInnen in der Grossbritanien oder wie Scheitern unsichtbar wird, w: R.J. Longhof (red.), Scheitern – Ein Desiderat der Modernen, Springer Verlag, Wiesbaden, s.143–165.
Pawlak M. (2015), Recognizing the national identity. Cultural intimacy and the Polish migration to Norway, „Prace Etnograficzne”, nr 3 (43), s. 241–291.
Sabeen Sandhu (2012), Asian Indian Professionals. The Culture of Success, LFB Scholarly Pub., El Paso.
Saleh A. (2013), Relative deprivation theory, nationalism, ethnicity, and identity conflict, „Geopolitics Quarterly”, Vol. 8, No. 4, s.156–174.
Szczepaniak-Kroll A., Szymoszyn A. (2015), A New Anthropological Project. Poles of Success – Between Emigration and Transnationality. New Aspects of the Polish Diaspora in Western Europe, „Ethnologia Polona”, Vol. 36, s. 273–288.
White A. (2011), Polish Families and Migration since EU Accession, Policy Press, London.
Winiecka K. (2016), Strategia – migracja – adaptacja. Rodziny młodych migrantów polskich w Londynie po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Wyd. Katedra, Gdańsk.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne i humanistyczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: antropologia kulturowa i społeczna, studia migracyjne
Agnieszka Szczepaniak-Kroll (dr, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań)
SUKCES NA EMIGRACJI, CZY TO MOŻLIWE? PRZYPADEK POLAKÓW W BERLINIE (s. 28–34)
Artykuł oparty został na badaniach prowadzonych w Pracowni Etnologii Instytutu Archeologii i Etnologii PAN przez zespół etnologów pod kierownictwem prof. Aleksandra Posern-Zielińskiego w ramach grantu NCN pt. „Polacy sukcesu: nowe oblicze polskiej diaspory w Europie Zachodniej”. Jego celem były pogłębione studia nad polskimi migrantami, którzy przez ciężką pracę, wykształcenie i obrane strategie uwzględniające różne czynniki społeczno-kulturowo-polityczno-ekonomiczne awansują, a nierzadko osiągają powodzenie większe niż ogół mieszkańców kraju przyjmującego. W tekście przedstawiony został niemiecki wątek badań.
Słowa kluczowe: Polacy, Berlin, RFN, migracje, transmigranci, sukces
BIBLIOGRAFIA
Blumberg-Stankiewicz K. (2007), Migranten aus Polen. Die Folgen der Aussiedlerkategorisierung im Schatten der deutsche Einwanderungs– und Integrationspolitik, VDM Verlag Dr. Müller, Saarbrücken.
Bourdieu P. (1986), The forms of capital, w: J. G. Richardson (red.), Handbook of theory and research for sociology of education, Greenwood Press, New York, Westport, Connecticut, London, s. 241–258.
Grzymała-Kazłowska A. (2008), „Integracja” – próba rekonstrukcji pojęcia, w: A. Kazłowska, S. Łodziński (red.), Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, polityki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 29–51.
Entzinger H. (2009), Different Systems, Similar Problems. The French Urban Riots form a Dutch Perspective, „Journal of Ethnic and Migration Studies”, t. 35, No. 5, s. 815–834.
Herbert U. (2003), Geschichte der Auslӓnderpolitik in Deutschland. Saisonarbeiter, Zwangszrbeiter, Gastarbeiter, Flüchlinge, Bundeszentralle für Politische Bildung, Bonn.
Kaczmarczyk P. (2001), Polski Berlin? Uwagi na temat najnowszych migracji Polaków do stolicy Niemiec, w: E. Jadźwińska, M. Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje pomiędzy peryferiami Polski i Zachodu, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 241–271.
Kotzian O. (2010), Sonderfall Bundesrepublik Deutschland: Deutscher – und doch Migrant-Aussiedler zwischen Identitätsfindung und gesellschaftlicher Akzeptanz, „Europäisches Journal für Minderheitenfragen”, Nr. 3–4, s. 212–228.
Müller I. (2005), Migration in Deutschland und in einigen anderen Ländern. Abhandlung für den Gebrauch an der Schule, seria: Arbeitsbericht Nr. 275, Staatsinstitut für Schulqualität und Bildungsforschung, München.
Salentin K., Wilkening F. (2003), Ausländer, Enigebürgerte und das Problem einer realistischen Zuwanderer-Integrationsbilanz, „Kölner Zeitschrift für Soziologie und Sozialpsychologie”, Nr. 55. Z. 2, s. 278–298.
Szczepaniak-Kroll A. (2012), Polacy w Berlinie – granice i pogranicza, „Etnografia Polska”, t. 56, z. 1–2, s. 79–102.
Szczepaniak-Kroll A. (2014), Transkulturowość berlińskich Polaków, „Journal of Urban Ethnology”, No. 12, s. 175–196.
Zarycki T. (2009), Kapitał kulturowy – założenia i perspektywy zastosowań teorii Pierre’a Bourdieu, „Psychologia Społeczna”, t. 4, nr 1–2 (10), s. 12–25.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki humanistyczne, nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: etnologia, socjologia, psychologia, politologia
Katarzyna Górak-Sosnowska (prof., Szkoła Główna Handlowa)
Monika Krukowska (dr, Szkoła Główna Handlowa)
ORGANIZACJE MUZUŁMAŃSKIE W EUROPIE: POMOC UCHODŹCOM I IMIGRANTOM W CZASIE KRYZYSU UCHODŹCZEGO 2015+ (s. 34–39)
Kryzys uchodźczy 2015+ okazał się testem dla społeczeństw europejskich, które musiały zdecydować, czy wybiorą pomoc uchodźcom, czy też odgrodzą się od nich murem niechęci. Choć reakcje Europejczyków były zróżnicowane, wiele osób, instytucji i organizacji pozarządowych zaangażowało się w pomoc przybyszom, tak bieżącą, jak i długofalową. Celem artykułu jest przyjrzenie się, czy i w jakim zakresie w pomoc uchodźcom i migrantom zaangażowały się funkcjonujące w kilku państwach europejskich organizacje muzułmańskie. Wybrałyśmy pięć państw Unii Europejskiej: Austrię, Francję, Niemcy, Wielką Brytanię i Włochy, w których muzułmanie stanowią około 5% populacji (więcej niż średnia dla Europy). Państwa te są zaangażowane w kryzys uchodźczy na różne sposoby: jako państwa tranzytowe (Włochy, Austria) lub docelowe (Francja, Niemcy, Wielka Brytania). Artykuł zawiera trzy części. W pierwszej krótko omówione zostały religijne uwarunkowania działalności dobroczynnej w islamie, w tym zwłaszcza pomocy uchodźcom. Część druga nakreśla kryzys uchodźczy w Europie ze szczególnym uwzględnieniem analizowanych państw, a część trzecia poświęcona jest mapowaniu organizacji muzułmańskich działających w tych państwach oraz ich działalności w kontekście kryzysu uchodźczego. Artykuł zamyka część zawierająca wnioski z przeprowadzonej analizy.
Słowa kluczowe: kryzys, uchodźcy, imigranci, Islam, muzułmanie
BIBLIOGRAFIA
Austin H. (2013), Muslims give more to charity than others, UK poll says, NBS News, http://www.nbcnews.com/news/other/muslims-give-more-charity-others-uk-poll-says-f6C10703224 [dostęp 9.08.2018].
Barzegar A., El Karhill N. (2017), The Muslim Humanitarian Sector. A Review for Policy Makers and NGO Practictioners, Georgia State University, s. 12–13.
Borchgrevink K. (2017), NGOization of Islamic Charity: Claiming Legitimacy in Changing Institutional Contexts, „Voluntas. International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations”, s. 1.
CIA (2018), The World Factbook, https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/ [dostęp 9.08.2018].
Danecki J. (1997), Podstawowe wiadomości o islamie, t. 1, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa, s. 143.
Diamant J., Starr K. (2018), Western Europeans vary in their nationalist, anti-immigrant and anti-religious minority attitudes, http://www.pewresearch.org/fact-tank/2018/06/19/western-europeans-vary-in-their-nationalist-anti-immigrant-and-anti-religious-minority-attitudes/ [dostęp 9.08.2018].
Dunai M. (2017), Hungary builds new high-tech border fence – with few migrants in sight, https://www.reuters.com/article/us-europe-migrants-hungary-fence/hungary-builds-new-high-tech-border-fence-with-few-migrants-in-sight-idUSKBN1692MH [dostęp 9.08.2018].
Fontanari E., Ambrosini M. (2018), Into the Interstices: Everyday Practices of Refugees and their supporters in Europe’s Migration ‘Crisis’, “Sociology”, nr 52(3), s. 587–603.
Frontex (2018), Migratory Routes, https://frontex.europa.eu/along-eu-borders/migratory-routes/western-mediterranean-route/ [dostęp 9.08.2018].
Górak-Sosnowska K. (2009), Organizacje pozarządowe w świecie arabskim. Nowy aktor społeczny, „Bliski Wschód”, s. 140–152.
Khafagy R. (2018), Citizens vs. Refugees: Concepts and Applications of Islamic Solidarity in Turkey and the UK, Maecenata Institut für Philanthropie und Zivilgesellschaft, Berlin.
Komisja Europejska (2018a), EU Budget for the Future: Securing the EU’s External Border, https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/budget-may2018-securing-external-borders_en.pdf [dostęp 9.08.2018].
Komisja Europejska (2018b), EU-Turkey Statement: Two years on, https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/what-we-do/policies/european-agenda-migration/20180314_eu-turkey-two-years-on_en.pdf [dostęp 9.08.2018].
Kroessin M. (2007), Mapping UK Muslim Development NGOs, Working Paper, 30–2007, International Development Department, University of Birmingham, s. 4–18.
Lahusen C., Kousis M., Zschache U., Loukakis A., European Solidarity in times of crisis: Comparing Transnational Activism of Civic Organisations in Germany and Greece, „Österreichische Zeitschrift für Soziologie”, No. 43(1), s. 173–197.
Lundgren L. (2018), A Diversity of Roles: The Actions Taken by Religious Communities in Sweden during the „Refugee Crisis” in 2015, Maecenata Institut für Philanthropie und Zivilgesellschaft, Berlin.
Nielsen N. (2018), European Commission wants 10,000 border guards, https://euobserver.com/justice/141731.
OECD (2016), Development aid in 2015 continues to grow despite costs for in-donor refugees, s. 5, http://www.oecd.org/dac/stats/ODA-2015-detailed-summary.pdf [dostęp 9.08.2018].
Pew Research Center (2011), The Future of the Global Muslim Population: Projections for 2010–2030, file:///C:/Users/Monika/AppData/Roaming/Zotero/Zotero/Profiles/jnsipswp.default/zotero/storage/95VQD3HD/the-future-of-the-global-muslim-population.html [dostęp 9.08.2018].
Pew Research Center (2012), The world’s Muslims. Unity and diversity, http://www.pewforum.org/2012/08/09/the-worlds-muslims-unity-and-diversity-2-religious-commitment/ [dostęp 9.08.2018].
Pew Research Center (2017), Europe’s Growing Muslim Population, http://www.pewforum.org/2017/11/29/europes-growing-muslim-population/ [dostęp 9.08.2018].
Shakir A., Topalovic S. (2016), Flüchtlinge und Integration. Welchen Beitrag können Musliminnen und Muslime leisten?, w: Heyse V., Erpenbeck J., Ortmann S., red., Intelligente Integration von Flüchtlingen und Migranten, Waxman, s. 93.
Yang A., Saffer A. (2018), NGOs’ Advocacy in the 2015 Refugee Crisis: A Study of Agenda Building in the Digital Age, „American Behavioral Scientist”, No. 62(4), s. 421–439.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne, nauki humanistyczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o kulturze i religii, socjologia, nauki o polityce i administracji
Błażej Popławski (dr, Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne)
MIGRACJE AFRYKANÓW – KONTEKSTY HISTORYCZNE I GEOPOLITYCZNE ORAZ BIEŻĄCE UWIKŁANIA (s. 40–44)
Celem artykułu jest charakterystyka współczesnego oblicza migracji w obrębie Afryki oraz z Afryki do Europy, umieszczona w szerszym kontekście geopolitycznym, ekonomicznym, a także kulturowo-historycznym. We wstępie omówiono trendy w migracjach w Afryce w ostatnim półwieczu. Następnie scharakteryzowano kryzys państwowości w Afryce, jako główną determinantę migracji międzykontynentalnych. Przedstawiono również zjawisko migracji z Afryki do Europy – z uwzględnieniem jej rytualizacji i stereotypizacji. W podsumowaniu dokonano oceny możliwych zmian w dynamice migracji Afrykanów w kontekście polityki Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: migracje, Afrykanie, państwa upadłe
BIBLIOGRAFIA
Aggestam L., Hill Ch. (2008), The Challenge of Multiculturalism in European Foreign Policy, „International Affairs”, Vol. 84, No. 1, s. 97–114.
Andersson R. (2012), A game of risk: Boat migration and the business of bordering Europe, „Anthropology Today”, Vol. 28, No. 6, s. 7–11.
Andrijasevic R. (2006), Lampedusa in Focus: Migrants Caught between the Libyan Desert and the Deep Sea, „Feminist Review” No. 82, s. 120–125.
Bakewell O. (2008), “Keeping Them in Their Place”: the ambivalent relationship between development and migration in Africa, „Third World Quarterly” Vol. 29, No. 7, s. 1341–1358.
Bakewell O., Jonsson G. (2011), Migration, mobility and the African city, International Migration Institute, Oxford.
Baldwin-Edwards M. (2006), Between a Rock &a Hard Place’: North Africa as a Region of Emigration, Immigration&Transit Migration, „Review of African Political Economy”, Vol. 33, No. 108, s. 311–324.
Ballerini A., Benna A. (2002), Il muro invisibile: immigrazione e Legge Bossi-Fini, Frilli, Genova.
Böhning W.R. (1994), Helping Migrants to Stay at Home, „Annals of American Academy of Political and Social Science”, Vol. 534, No. 12, s. 165–177.
Brinkbäumer K. (2009), Afrykańska odyseja, przeł. J. Czudec, Czarne, Wołowiec 2009.
Chomsky N., Failed states: the abuse of power and the assault on democracy, Hamish Hamilton, London 2006.
De Haas H. (2008), The Myth of Invasion: The Inconvenient Realities of African Migration to Europe, „Third World Quarterly”, Vol. 29, No. 7, s. 1305–1322.
El-Khawas M. (2004), Brain Drain: Putting Africa between a Rock and a Hard Place, „Mediterranean Quarterly”, Vol. 1, No. 5, s. 37–56.
Fargues P. (2004), Arab Migration to Europe: Trends and Policies, „International Migration Review”, Vol. 38, No. 4, s. 1348–1371.
Flahaux M.-L., De Haas H. (2016), African migration: trends, patterns, drivers, „Comparative Migration Studies”, Vo. 4, No. 1, s. 3–25.
Forgacs D. (2008), The Words of the Migrant: Tales of Contemporary Italy, „Papers of the British School at Rome”, Vol. 76, s. 277–297.
Goldschmidt E. (2006), Storming the Fences: Morocco and Europe’s Anti-Migration Policy, „Middle East Report”, No. 239, s. 36–41.
Hamood S. (2006), African Transit Migration through Libya to Europe: The Human Cost, The American University in Cairo, Cairo.
Hernández-Carretero M., Carling J. (2012), Beyond „Kamikaze Migrants”: Risk Taking in West African Boat Migration to Europe, „Human Organization”, Vol. 71, No. 4, s. 407–416.
Iliffe J. (2011), Afrykanie. Dzieje kontynentu, przeł. J. Hunia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Jankowski D. (2011), Po „arabskiej wiośnie” – „zima” dla europejskiej obrony?, „Bezpieczeństwo Narodowe”, nr 18, s. 57–67.
Kłosowicz R. (2017), Konteksty dysfunkcyjności państw Afryki Subsaharyjskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Liberti S. (2013), Na południe od Lampedusy: podróże rozpaczy, przeł. M. Wyrembelski, Czarne, Wołowiec.
Lutterbeck D. (2006), Policing Migration in the Mediterranean, „Mediterranean Politics”, Vol. 11, No. 1, s. 59–82.
Pugh M. (2001), Mediterranean Boat People: a case for co-operation?, „Mediterranean Politics”, Vol. 6, No. 1, s. 1–20.
Rawlence B. (2017), Miasto cierni. Największy obóz dla uchodźców, przeł. S. Kowalski, Czarne, Wołowiec.
Ricca S. (1990), Migrations internationals en Afrique, L‘Harmattan, Paris.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia 26 października 2004 r. ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej, „Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej” L 349/1.
Tazbir J. (1987), Polskie przedmurze chrześcijańskiej Europy: mity a rzeczywistość historyczna, Interpress, Warszawa.
Tuz E. (2011), Lampedusa – między rzeczywistością a doniesieniami medialnymi, „Biuletyn Migracyjny”, nr 32, s. 9.
White G. (1999), Encouraging Unwanted Immigration: A Political Economy of Europe’s Efforts to Discourage North African Immigration, „Third World Quarterly”, Vol. 20, No. 4, s. 839–854.
Whitehouse B. (2012), Migrants and Strangers in an African City: Exile, Dignity, Belonging, Indiana University Press, Bloomignton.
Zaccaria P. (2007), New Faces, Old Masks: Borders and Confinements between the Desert and the Mediterranean Sea, „Human Architecture: Journal of the Sociology of Self-Knowledge”, Vol. 5, s. 305–318.
Zaccaria P. (2011), Medi-terranean Borderization, „Signs”, Vol. 37, No. 1, s. 10–18.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki humanistyczne, nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: socjologia, nauka o polityce, historia
Social Policy
Table of Contents No 11–12/2018
Migrations – continuity and changes
FROM THE ISSUE EDITOR – Barbara Pasamonik
CULTURE OR ECONOMY? FEARS OF POLES AGAINST IMMIGRANTS IN COMPARISON WITH OTHER EUROPEAN SOCIETIES – Barbara Pasamonik, Danuta Duch-Krzystoszek
ARE IMMIGRANTS THREATENING THE SUSTAINABILITY OF PENSION SYSTEMS? GLOBAL EXPERIENCES AND LESSONS FOR POLAND – Igor Jakubiak, Paweł Kaczmarczyk
FACTORS DETERMINING POLAND’S IMMIGRATION AND INTEGRATION POLICIES: THE PERSPECTIVE OF RESEARCHERS AND PRACTITIONERS – Marcin Gońda, Witold Klaus
POLISH MIGRANTS’ STRATEGIES IN FIVE EUROPEAN COUNTRIES. ANTHROPOLOGICAL PERSPECTIVE – Aleksander Posern-Zieliński
SUCCESS IN EMIGRATION, IS IT POSSIBLE? THE CASE OF POLES IN BERLIN – Agnieszka Szczepaniak-Kroll
MUSLIM ORGANIZATIONS IN EUROPE: HELPING REFUGEES AND IMMIGRANTS DURING THE 2015+ REFUGEE CRISIS – Katarzyna Górak-Sosnowska, Monika Krukowska
MIGRATIONS OF AFRICANS – HISTORICAL AND GEOPOLITICAL CONTEXTS AND CURRENT ENTANGLEMENTS – Błażej Popławski
NEW BOOKS PUBLISHED BY THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY
Barbara Pasamonik (Professor, The Maria Grzegorzewska University)
FROM THE ISSUE EDITOR (p. 1)
Barbara Pasamonik (Professor, The Maria Grzegorzewska University)
Danuta Duch-Krzysztoszek (Professor, The Maria Grzegorzewska University)
CULTURE OR ECONOMY? FEARS OF POLES AGAINST IMMIGRANTS IN COMPARISON WITH OTHER EUROPEAN SOCIETIES (p. 2–9)
The European migration crisis of 2015 divided both Europe and European societies in terms of accepting refugees and economic migrants from non-European cultures. The impact of immigrants on the domestic economy and culture was a contentious issue in public debate. Based on data from the European Social Survey 2002–2016, we show how Poles and other Europeans evaluated the impact of immigration on their native economy and culture. Next, we analyze the attitudes of Poles towards migrants from different cultural areas, poorer countries and economic migrants with different levels of professional qualifications. We conclude that Poland is in line with the European model, according to which the significance of immigration for the culture of the host country is evaluated more positively than the significance of immigration for the economy of the country, and attitudes towards immigrants of the same race or ethnic group are more open than attitudes towards immigrants of a different race or ethnic group. Comparison of ESS data from 2002–2016 allows us to see the stability of attitudes of Poles towards immigrants until 2014 and a clear change in these attitudes towards negative attitudes from 2014. According to the authors, the radical change in the attitudes of Poles from 2014 results from the moral panic spreading by the media and politicians around the refugees who show immigrants as a threat to social, cultural and economic security.
Keywords: European Social Survey, immigration, migration crisis, attitudes, economy, culture
Igor Jakubiak (PhD, University of Warsaw)
Paweł Kaczmarczyk (Professor, University of Warsaw)
ARE IMMIGRANTS THREATENING THE SUSTAINABILITY OF PENSION SYSTEMS? GLOBAL EXPERIENCES AND LESSONS FOR POLAND (p. 9–16)
The article looks at one of the most controversial and heavily debated issues in the recent discussion on mobility: links between migration and the welfare state. Aims of the paper are twofold. First, authors introduce a broad review of both theoretical and empirical literature to exemplify how complex is the role of welfare state related factors in shaping the scale and structure of migration and, on the other hand, what are the real fiscal impacts of immigration on well developed economies. Second, the paper focuses on the case of recent Ukrainian immigrants in Poland to unveil the role of structural characteristics of migration flows and of the welfare system itself in the overall assessment of fiscal impacts of migration.
Keywords: immigration, welfare state, net fiscal position, Ukrainian immigration
Marcin Gońda (Professor, University of Warsaw, Centre of Migration Research)
Witold Klaus (Professor, University of Warsaw, Centre of Migration Research)
FACTORS DETERMINING POLAND’S IMMIGRATION AND INTEGRATION POLICIES: THE PERSPECTIVE OF RESEARCHERS AND PRACTITIONERS (p. 16–23)
The paper discusses the results of a Delphi method-based survey conducted among Polish experts (researchers and practitioners) regarding the factors that shape immigration and integration policies towards foreigners in Poland in the context of the changing international (the so-called refugee crisis in Europe) and local (growing anti-immigration tendencies and politicization of the immigration) conditions. The survey reveals that despite immigration and integration policies are implemented separately and remain on different stages of their advancement, they both are subordinated to political and economic interests. Poland focuses on obtaining benefits (notably economic once) from immigration and at the same time withdraws from integration support for immigrants.
Keywords: immigration policy, integration policy, migration, Poland, Delphi method
Aleksander Posern-Zieliński (Professor, Polish Academy of Sciences)
POLISH MIGRANTS’ STRATEGIES IN FIVE EUROPEAN COUNTRIES. ANTHROPOLOGICAL PERSPECTIVE (p. 23–28)
The aim of the paper is to present some of the results of the research project on the adaptation strategy of Polish migrants in five European capitals (Berlin, Dublin, London, Oslo, and Stockholm). The target group is consists of the migrants settled down in the host countries before and after the accession of Poland into EU. The migrants under study belonged to the category of successful and well integrated people. At the center of the paper is to present circumstances of the success achieving process. The migrant success is identified here mostly according to the subjective criteria (emic perspective) disclosing life satisfaction and feeling of well-being status. The importance of social and cultural capitals brought by migrants from the home country and their positive attitude toward receiving country has been also characterized. One of the interesting findings is to show that migrant success is more often achieved in the context of the relative isolation from the Polish diaspora. At the same time the “successful migrants” participate frequently in many unformal social nets of ethnic profile and continue to maintain transnational ties with the home country.
Keywords: Polish migrants, success, integration, adaptation, life satisfaction, well-being.
Agnieszka Szczepaniak-Kroll (PhD, Institute of Archeology and Ethnology Polish Academy of Sciences, Poznań)
SUCCESS IN EMIGRATION, IS IT POSSIBLE? THE CASE OF POLES IN BERLIN (p. 28–34)
This article is based on anthropological research conducted by Prof. Aleksander Posern-Zieliński and undertaken by the team of the Ethnological Laboratory at the Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences in Poznań. The project under the title “Poles of success – between emigration and transnationality: new aspects of the Polish diaspora in Western Europe” was finansed by the National Centre of Science [NCN; No. UMO-2014/13/B/HS3/04927]. The aim of the research was in-depth studies on Polish migrants who — thanks to hard work, education and choosen strategies depended on socio-cultural, economical and political factors — become a part of the upward social mobility, quite often obtaining higher success than social majority in a host country. In this article I present the German case.
Keywords: Poles, Berlin, Germany, migrations, transmigrations, success
Katarzyna Górak-Sosnowska (Professor, SGH Warsaw School of Economics)
Monika Krukowska (PhD, SGH Warsaw School of Economics)
MUSLIM ORGANIZATIONS IN EUROPE: HELPING REFUGEES AND IMMIGRANTS DURING THE 2015+ REFUGEE CRISIS (p. 34–39)
The refugee crisis 2015+ has proved to be a test for all actors engaged, including the EU institutions, politicians, various kinds of organizations, as well as the European societies. They are now facing a dilemma, whether to accept and welcome the refugees knocking on our doors or to lock ourselves inside the fortress Europe. The article looks into the unexplored subject of Muslim civic engagement in helping refugees in five European countries: Austria, France, Germany, Italy, and the United Kingdom. All those countries have considerable Muslim populations, sometimes of long provenience and traditions, giving grounds for the existence of Muslim non-governmental organisations. All are involved in the European refugee crisis in a different way: Italy deals with migrants as the border country, while Austria is a transit country through which they head for France, Germany and the UK. The aim of the article is to find out whether at all and to what extent have the Muslim organisations operating in European countries been involved in helping refugees and migrants since 2015. In the first part we show how the Muslim theology places help to refugees and present the European refugee crisis in numbers, taking into account the growth of Muslim population on the continent. Then we map active Muslim organisations given the scale of their activities in third countries, at home, in the process of acculturation and engagement in advocacy.
Keywords: refugee, migrant, crisis, Europe, Muslim, Islam
Błażej Popławski (PhD, The Polish Africanist Society)
MIGRATIONS OF AFRICANS – HISTORICAL AND GEOPOLITICAL CONTEXTS AND CURRENT ENTANGLEMENTS (p. 40–44)
The aim of the article is to characterize the contemporary face of migrations within Africa and from Africa to Europe placing in a broader geopolitical, economic as well as cultural and historical context. The introduction discusses trends in migration in Africa in the last half-century. Next, the state crisis in Africa is characterized as the main determinant of intercontinental migration. The next part of the article presents the phenomenon of migration from Africa to Europe – including its ritualization and stereotypization. In the summary the possible changes in the migration dynamics of Africans are described in the context of the policy of the European Union.
Keywords: migrations, Africans, failed states
« powrót
