Nr 10 (535) 2018
Spis treści 10/2018
ZACHOWANIA PROKREACYJNE W LATACH 2016–2017. KONTYNUACJA TRENDÓW CZY ZMIANA? – Piotr Szukalski
EUROPEJSKI URZĄD PRACY – Gertruda Uścińska
WPŁYW WYNAGRODZENIA MINIMALNEGO NA UBÓSTWO – Michał Niedziela
Z PRAC NAUKOWO-BADAWCZYCH
MOTYWACJA DO PRACY WIELOPRACOWNIKÓW. ANALIZA PORÓWNAWCZA – Agnieszka Lipińska-Grobelny
LOKALNE UWARUNKOWANIA ZAANGAŻOWANIA SPOŁECZNEGO OSÓB STARSZYCH – Agnieszka Sowa-Kofta
CECHY WYRÓŻNIAJĄCE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE WDRAŻAJĄCE ODDOLNE INNOWACJE SPOŁECZNE – Katarzyna Zajda
Z HISTORII POLITYKI SPOŁECZNEJ
REGIONALNE RÓŻNICE W POLITYCE SPOŁECZNEJ II RZECZYPOSPOLITEJ – Józef Orczyk
RECENZJE
Stanisława Golinowska: MODELE POLITYKI SPOŁECZNEJ W POLSCE I EUROPIE NA POCZĄTKU XXI WIEKU – rec. Piotr Michoń
Monika Maksim, Zenon Wiśniewski, Monika Wojdyło: STRATEGIE AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ BEZROBOTNYCH W WIEKU 50+ DLA PUBLICZNYCH SŁUŻB ZATRUDNIENIA – rec. Mirosław Szreder
INFORMACJE
„PRACA SOCJALNA” NA PRZEŁOMIE LAT 2017–2018 – Jerzy Szmagalski
NOWOŚCI WYDAWNICZE
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
Piotr Szukalski (prof., Uniwersytet Łódzki)
ZACHOWANIA PROKREACYJNE W LATACH 2016–2017. KONTYNUACJA TRENDÓW CZY ZMIANA? (s. 1–4)
Lata 2016 i 2017 to okres wyraźnego wzrostu liczy urodzeń i współczynnika dzietności. Celem artykułu jest przyjrzenie się zachodzącym w latach 2016–2017 zmianom wzorca płodności i próba znalezienia ich specyfiki. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono kontynuację trendów z zakresie bezdzietności i natężenia urodzeń pierwszych, a jednocześnie zmianę zachowań prokreacyjnych w zakresie urodzeń drugich i trzecich polegającą na zwiększeniu prawdopodobieństwa wydania dzieci takiej kolejności i przyspieszeniu momentu wydawania tych dzieci.
Słowa kluczowe: procesy demograficzne, przemiany ludnościowe, wzorzec płodności, Polska, XXI wiek
BIBLIOGRAFIA
CBOS (2017), Ocena programu „Rodzina 500 plus” po blisko roku od jego wprowadzenia, Komunikat z badań nr 36, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_036_17.PDF [dostęp 2.08.2018].
Gołata E. (2016), Estimation of fertility in Poland and of Polish born women in the United Kingdom, „Studia Demograficzne”, nr 1(169), s. 13–38.
Kędelski M., Paradysz J. (2006), Demografia, Wyd. AE, Poznań.
Kurkiewicz J., red. (2010), Procesy demograficzne i metody ich analizy, Wyd. AE, Kraków.
Paradysz J. (2017), Perspektywy rozwoju demograficznego województwa wielkopolskiego – wybrane konsekwencje ekonomiczne i społeczne, w: J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (red.), Sytuacja demograficzna Wielkopolski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, RRL, Warszawa, s. 170–210.
Pressat R. (2014), Słownik demograficzny. The Dictionary of Demography, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Szukalski P. (2015), Przestrzenne zróżnicowanie dzietności w Polsce, „Wiadomości Statystyczne”, nr 4, s. 13–27.
Szukalski P. (2018a), Dlaczego w 2017 r. nastąpił spadek udziału urodzeń pozamałżeńskich?, „Demografia i Gerontologia Społeczna. Biuletyn Informacyjny”, nr 6, s. 1–6, http://hdl.handle.net/11089/25096 [dostęp 2.08.2018].
Szukalski P. (2018b), Zróżnicowanie przestrzenne zachowań prokreacyjnych we współczesnej Polsce, w: J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska, J. Witkowski (red.), Sytuacja demograficzna Polski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, RRL, Warszawa, s. 109–129.
Szukalski P. (2018c), Bliżej zastępowalności pokoleń. O przestrzennym zróżnicowaniu zmian poziomu dzietności w latach 2015–2017, „Demografia i Gerontologia Społeczna. Biuletyn Informacyjny”, nr 4, s. 1–6.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej, nauki o polityce
Gertruda Uścińska (prof. Uniwersytet Warszawski, Instytut Polityki Społecznej)
EUROPEJSKI URZĄD PRACY (s. 5–10)
Jednym z etapów realizacji europejskiego filaru praw socjalnych jest powołanie Europejskiego Urzędu ds. Pracy. Komisja Europejska złożyła wniosek rozporządzenia w tej sprawie. Nadrzędnym celem powołania Europejskiego Urzędu ds. Pracy jest przyczynienie się do zapewnienia sprawnej mobilności pracowników na rynku wewnętrznym UE. W artykule omówiono przyczyny i cele powołania Europejskiego Urzędu ds. Pracy oraz jego strukturę. Odniesiono się do kwestii spójności z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki oraz innymi politykami Unii Europejskiej. Zaprezentowano korzyści dla obywateli UE i przedsiębiorców wynikające z powołania tego urzędu.
Słowa kluczowe: Europejski Urząd ds. Pracy, europejski filar praw socjalnych, koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego, swobodny przepływ pracowników, delegowanie pracowników
BIBLIOGRAFIA
Juncker J.-C. (2014), Nowy początek dla Europy: Mój program na rzecz zatrudnienia, wzrostu, sprawiedliwości oraz zmian demokratycznych – wytyczne polityczne na następną kadencję Komisji Europejskiej, przemówienie inauguracyjne wygłoszone podczas sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego przez kandydata na urząd przewodniczącego Komisji Europejskiej, Strasburg, http://ec.europa.eu/priorities/publications/president-junckers-political-guidelines_pl [12.09.2018].
Juncker J.-C. (2017), State of the Union 2018. The Hour of European Sovereignty, Authorised Version of the State of the Union Address, Komisja Europejska, Bruksela, https://ec.europa.eu/commission/state-union-2017_pl [dostęp 22.09.2018].
Komisja Europejska (2014), Dziesięć priorytetów dla Europy. Nowy początek dla Europy: program UE na rzecz zatrudnienia, wzrostu, sprawiedliwości oraz zmian demokratycznych, Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Społecznej, Bruksela, https://ec.europa.eu/commission/priorities_pl[dostęp 12.09.2018].
Komisja Europejska (2017a), Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego Zwiększanie wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE, COM(2017)534 final, dnia 20 września, Bruksela.
Komisja Europejska (2017b), Wytyczne dotyczące lepszego stanowienia prawa, SWD(2017) 350, Bruksela.
Priorytet. Rynek wewnętrzny. Lepiej rozwinięty i bardziej sprawiedliwy rynek wewnętrzny, Komisja Europejska, https://ec.europa.eu/commission/priorities/internal-market_pl [2.09.2018].
Uścińska G. (2017), Europejski filar praw społecznych, „Polityka Społeczna”, nr 5–6, s. 2–8.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej
Michał Niedziela (mgr, Instytut Polityki Społecznej, Uniwersytet Warszawski)
WPŁYW WYNAGRODZENIA MINIMALNEGO NA UBÓSTWO (s. 10–18)
Artykuł został zainspirowany prowadzonym przez autora projektem, którego celem było przedstawienie kwestii godziwego wynagrodzenia jako kategorii ochrony socjalnej w kontekście realiów gospodarczych. Celem artykułu było wykazanie istnienia ewentualnej korelacji między kwotą minimalnego wynagrodzenia a odsetkiem osób dotkniętych różnymi kategoriami ubóstwa. Autor przeanalizował kwestię płacy minimalnej w polskim ustawodawstwie i przywołał sytuację gospodarczą kraju od momentu przystąpienia do Unii Europejskiej, a także przedstawił potencjalny wpływ płacy minimalnej na gospodarkę. Odniósł się również do kwestii godziwego wynagrodzenia określonego w Europejskiej Karcie Społecznej. Analizowane dane pozwoliły wykazać spadek poziomu ubóstwa praktycznie we wszystkich kategoriach, oprócz ustawowego ubóstwa. Obecna kwota płacy minimalnej w Polsce nie spełnia jednak standardów godziwego wynagrodzenia.
Słowa kluczowe: wynagrodzenie minimalne, ubóstwo, wynagrodzenie godziwe, wynagrodzenie sprawiedliwe
BIBLIOGRAFIA
Abramowska A. (2015), Składki ZUS od umowy-zlecenia od 1 stycznia 2016, „Rzeczpospolita” [online], http://www.rp.pl/ZUS/309249965-Skladki-ZUS-od-umowy-zlecenia-od-1-stycznia-2016.html [dostęp 1.07.2017].
Brown C., Gilroy C., Kohen A. (1982), The effect of the minimum wage on employment and unemployment, „The Journal of Economic Literature”, Vol. 20, No. 2, s. 487–528.
Chądzyński M., Osiecki G. (2016), Płaca minimalna zależna od regionu? Najniższa w najbiedniejszych, Forsal.pl, http://forsal.pl/artykuly/997673, placa-minimalna-zroznicowanie-uzaleznionienie-od-regionu.html [dostęp: 01.07.2017].
Cipiur J. (2013), Regionalizacja płacy minimalnej to ucieczka w ułudę, Obserwatorfinansowy.pl, https://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/rotator/regionalizacja-placy-minimalnej-to-ucieczka-w-ulude/ [dostęp 1.07.2017].
Cyrbus K. et al. (2013), Jednakowa stawka płacy minimalnej hamuje rozwój polskich województw, Analiza FOR nr 6, Forum Obywatelskiego Rozwoju, Warszawa.
Drewnowski J. (1977), Poverty: Its Meaning and Measurement, „Development and Change” 1977, No. 8, s. 183–208.
Dziubińska-Michalewicz M. (2001), Minimum egzystencji a minimum socjalne, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa.
European Anti-Poverty Network (2014), Ubóstwo i nierówności w Unii Europejskiej, Bruksela.
Fic M. (2010), Wpływ płacy minimalnej na zatrudnienie, Annales. Etyka w życiu gospodarczym, nr 1, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
Fundowicz J. et al. (2016), Szara strefa w polskiej gospodarce w 2016 r., Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa.
Glaeser E. (2011), Triumph of the City: How Our Best Invention Makes Us Richer, Smarter, Greener, Healthier, and Happier, Penguin Press, Nowy Jork.
GUS (2016), Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2015 r., Warszawa.
Horodeński R.C. (2009), Pracujący w gospodarce narodowej w Polsce. Refleksje ze studiów nad powiązaniem pracujących z dochodem narodowym, w: R.C. Horodeński, C. Sadowska-Snarska C. red., Gospodarowanie zasobami pracy na początku XXI wieku. Aspekty makroekonomiczne i regionalne, IPiSS, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Białystok–Warszawa.
ILO (2015), Compendium of international labour conventions and recommendations, Genewa.
Layard R., Nickell S. (1999), Labour Market Institutions and Economics Performance, w: O. Ashenfelter, D. Card, Handbook of Labour Economics, Vol. 3, Part C, Amsterdam, North-Holland.
Męcina J. (2009), Wyzwania polskiego rynku pracy, w: J. Gardawski, Pracujący Polacy a kryzys fordyzmu, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
Męcina J. (2015), Wynagrodzenie i wydajność pracy, w: C. Żołędowski, B. Rysz-Kowalczyk, M. Duszczyk (red. nauk.), Dekada członkostwa w Unii Europejskiej. Perspektywa polityki społecznej, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Męcina J. (2017), Social Dialogue in Face of Changes on the Labour Market in Poland. From Crisis to Breakthrough, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Budapeszt-Warszawa.
Milenijne Cele Rozwoju (2002), Ośrodek Informacji ONZ, Warszawa, http://www.unic.un.org.pl/cele.php [dostęp 1.07.2017].
MRPiPS (2017), Minimalne wynagrodzenie za pracę, Warszawa, https://www.mpips.gov.pl/prawo-pracy/wynagrodzenia/ [dostęp 01.07.2017].
OECD (2018), Taxing Wages 2018, OECD Publishing, Paris.
Pacek M. (2010), Emigracja polska po akcesji do UE – wyjazdy i powroty?, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Studia Europejskie nr 3.
Piechowiak Ł. (2012), Kto zyskuje na wzroście płacy minimalnej?, Bankier.pl,http://www.bankier.pl/wiadomosc/Kto-zyskuje-na-wzroscie-placyminimalnej-2568367.html [dostęp 1.07.2017].
Puzio-Wacławik B. (2010), Społeczno-ekonomiczne skutki migracji Polaków po akcesji Polski do Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe nr 8, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków.
Rozwadowska A. (2017), GUS policzył liczbę pracujących na umowach cywilnoprawnych i samozatrudnionych, „Gazeta Wyborcza” [online], http://wyborcza.pl/1,155287,21250751,gus-policzyl-liczbe-pracujacych-na-umowach-cywilnoprawnych-i.html [dostęp 1.07.2017].
Ruzik A. (2007), Minimalne wynagrodzenie – analiza wpływu na zatrudnienie w Polsce, „Polityka Społeczna”, nr 1.
Schulten T. (2012), European minimum wage policy: A concept for wage-led growth and fair wages in Europe, „International Journal of Labour Research”, Vol. 4(1), s. 85–104.
Ślebarska K. (2009), Problem bezrobocia w obliczu masowej emigracji zarobkowej, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne t. 42, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice.
Żuławiński M. (2016), Koniec pewnego mitu. Polska jednak była w recesji, Bankier.pl, http://www.bankier.pl/wiadomosc/Koniec-pewnegomitu-Polska-jednak-byla-w-recesji-7331331.html [dostęp 1.07.2017].
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej
Agnieszka Lipińska-Grobelny (prof., Uniwersytet Łódzki)
MOTYWACJA DO PRACY WIELOPRACOWNIKÓW. ANALIZA PORÓWNAWCZA (s. 19–24)
Celem badań było sprawdzenie, co motywuje do pracy „wielopracowników” oraz czy płeć różnicuje rozpatrywane motywy. W badaniach wzięło udział 436 osób: 218 „wielopracowników” (109 kobiet i 109 mężczyzn) i 218 „monopracowników” z podobnym rozkładem płci. Respondenci wypełniali metryczkę wraz z kwestionariuszem odnoszącym się do motywów podejmowania pracy. Wyniki wskazują, że badani, podejmując dodatkowe zatrudnienie, kierują się motywami finansowymi i pozafinansowymi. Płeć nie różnicuje analizowanej struktury motywacji. Kobiety i mężczyźni akcentują, że druga praca pozwala im regulować rachunki i zaspokajać dodatkowe potrzeby, ale również jest źródłem nowych doświadczeń, ciągłego rozwoju zawodowego, satysfakcji i różnorodności. Otrzymane dane są ważne z perspektywy wspierania praktyki biznesu przez naukę.
Słowa kluczowe: motywacja, wielopraca, wielopracownik, monopraca, płeć
BIBLIOGRAFIA
Averett S.L. (2001), Moonlighting: multiple motives and gender differences, „Applied Economics”, Vol. 33, s. 1391–1410.
Bamberry L., Campbell J. (2012), Multiple job holders in Australia: Motives and Personal Impact, „Australian Bulletin of Labor”, Vol. 38, s. 293–314.
Bohdziewicz P. (2010), Współczesne kariery zawodowe: od modelu biurokratycznego do przedsiębiorczego, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 3–4, s. 39–56.
Brown D., Gold M. (2007), Academics on non-standard contracts in UK Universities: portfolio work, choice and compulsion, „Higher Education Quarterly”, Vol. 61, s. 439–460.
Buttler D. (2018), Motywacje wolontariuszy w Polsce, „Polityka Społeczna”, nr 2(527), s. 29–36.
Clinton M., Totterdell P., Wood S. (2006), A grounded theory of portfolio working. Experiencing the smallest of small businesses, „International Small Business Journal”, Vol. 24, s. 179–203.
Cohen L., Mallon M. (1999), The transition from organizational employment to portfolio working: perceptions of „boundarylessness”, „Work, Employment and Society”, Vol. 13, s. 329–352.
Cudowski B. (2007), Dodatkowe zatrudnienie, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Dickey H., Watson V., Zangelidis A. (2011), Is it all about money? An examination of the motives behind moonlighting, „Applied Economics”, Vol. 43(26), s. 3767–3774.
Eurostat (2018), Employed persons having a second job by sex and professional status of both jobs (1000), http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset= lfsq_e2gps&lang=en [dostęp 21.08.2018].
Fraser J., Gold M. (2001), „Portfolio Workers”: autonomy and control amongst freelance translators, „Work, Employment and Society”, Vol. 15, s. 679–697.
Gold M., Fraser J. (2002), Managing self-management: successful transitions to portfolio careers, „Work, Employment and Society”, Vol. 16, s. 579–598.
GUS (2018), Aktywność ekonomiczna ludności Polski, I kwartał 2018, http: //stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotnibierni-zawodowo-wg-bael/aktywnosc-ekonomiczna-ludnosci-polski-ikwartal-2018-roku, 4,29.html [dostęp 23.08.2018].
Handy Ch. (1998), Wiek przezwyciężonego rozumu, Business Press, Warszawa.
Heineck G. (2003), New estimates of multiple jobholding in the UK, http://www.iser. essex.ac.uk/files/conferences/bhps/2003/docs/pdf/papers/heineck.pdf [dostęp 25.08.2018].
Hipple S.F. (2010), Multiple jobholding during the 2000s, „Monthly Labor Review”, Vol. 7, s. 21–32, https://www.bls.gov/opub/mlr/2010/07/art3full.pdf [dostęp 25.08.2018].
Jak rozwiązać problem niedoboru talentów? 2018 Badanie niedoboru talentów, http://www.manpowergroup.pl/wp-content/uploads/2018/07/NiedoborTalentow_ 2018_Polska.pdf [dostęp 21.08.2018].
Lipińska-Grobelny A. (2014), Zjawisko wielopracy. Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Lipińska-Grobelny A. (2016), Wielopraca a zadowolenie z różnych sfer życia – analiza różnic płciowych, zawodowych i wiekowych, „Medycyna Pracy”, Vol. 67(3), s. 385–395, http://dx.doi.org/10.13075/mp.5893.00332.
Sliter M.T., Boyd E.M. (2014), Two (or three) is not equal to one: Multiple jobholding as a neglected topic in organizational research, „Journal of Organizational Behavior”, Vol. 35, s. 1042–1046.
Sołtys A. (2008), Wieloetatowość, wielokontraktowość, wielofunkcyjność jako nowy wymiar pracy w społeczeństwie ponowoczesnym. W kierunku „wielopracy”, w: A. Siwik, L.H. Haber (red.), Od robotnika do internauty. W kierunku społeczeństwa informacyjnego. 40-lecie socjologii w AGH, Wydawnictwo AGH, Kraków, s. 455–467.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne, nauki ekonomiczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: psychologia, ekonomia
Agnieszka Sowa-Kofta (dr, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych)
LOKALNE UWARUNKOWANIA ZAANGAŻOWANIA SPOŁECZNEGO OSÓB STARSZYCH (s. 25–29)
Zaangażowanie społeczne osób starszych jest istotnym elementem zdrowego, aktywnego i godnego starzenia się, nakierowanego na poprawę jakości życia. Celem artykułu jest omówienie warunków tworzonych przez otoczenie społeczne prowadzenia aktywności rekreacyjnych, edukacyjnych, kulturalnych i wolontariatu dla osób starszych. Analiza opiera się na badaniu jakościowym przeprowadzonym w województwach małopolskim i mazowieckim. Wyniki pokazują znaczny potencjał organizacji w działaniu na rzecz aktywizacji osób starszych, choć wymaga ono dostosowania oferty do specyficznych potrzeb związanych z wiekiem i możliwościami zdrowotnymi. Stereotypy, ageism, zobowiązania rodzinne i nieodpowiedni sposób finansowania projektów są barierami organizacji aktywności społecznych osób starszych.
Słowa kluczowe: osoby starsze, aktywnie starzenie się, zdrowe starzenie się, partycypacja społeczna
BIBLIOGRAFIA
Błędowski P. (1998), Samodzielność osób starszych jako zadanie polityki społecznej, „Gerontología Polska”, nr 6, s. 3–4.
Błędowski P. (2002), Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych, Monografie i Opracowania nr 510, SGH, Warszawa.
Giza-Poleszczuk A. (2005), Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Golinowska S., Sowa A., Deeg D., Socci M., Principi A., Rodrigues R., Ilinca S., Galenkamp H. (2016), Participation in formal learning activites of older Europeans in good and poor health, „European Journal of Ageing”, nr 13(2), s. 115–127.
Grundy E., Bowling A., Farquhar M. (1996), Social suport, life satisfaction and survival at older ages, w: G. Casseli, A. Lopez (red.), Health and mortality among elderly populations, Clarendon Press, Oxford.
GUS (2013), Jakość życia, kapitał społeczny, ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce, GUS i Urząd Statystyczny w Łodzi.
GUS (2017), Jakość życia osób starszych w Polsce na podstawie wyników badania spójności społecznej 2015, Warszawa, https://stat.gov.pl/files/gfx/por talinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5486/26/1/1/jakosc_zycia_osob_starszych_w_polsce.pdf [dostęp 10.11.2018].
GUS (2018), Informacja o sytuacji osób starszych na podstawie badań Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa, https://stat.gov.pl/obszarytematyczne/osoby-starsze/osoby-starsze/informacja-o-sytuacji-osobstarszych-na-podstawie-badan-glownego-urzedu-statystycznego-,1,2.html [dostęp 10.11.2018].
Hong SI, Morrow-Howell N. (2010), Health outcomes of Experience Corps: a high-commitment volunteer program, „Social Science & Medicine”, nr 71, s. 414–420.
Kahana E., Bhatta T., Lovegreen L.D., Kahana B, Midlarsky E. (2013), Altruism, helping, and volunteering: pathways to well-being in late life, „Journal of Aging and Health”, No. 25, s. 159–87.
Kahana E., Kahana B., Kercher K. (2003), Emerging lifestyles and proactive options for successful ageing, “Ageing International” nr 28(2), s. 155–80.
Litwin H. (2005), Correlates of successful aging: Are they universal?, „International Journal of Aging and Human Development”, nr 61(4), s. 313–33.
Maniecka-Bryła I., Bryła M. (2008), Poglądy osób starszych w wieku 65–74 lat na temat pomyślnego starzenia się, „Gerontologia Polska”, nr 16(2), s. 47–59.
MRPiPS (2017), Sprawozdanie z realizacji Rządowego Programu na Rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020 – rok 2016, Departament Polityki Senioralnej, https://das.mpips.gov.pl/source/ASOS%202016%20wyniki/Sprawozdanie%20ASOS%202016.pdf [dostęp 10.11.2018].
NIK (2017), Informacja o wynikach kontroli. Opieka nad osobami starszymi w dziennych domach pomocy, https://www.nik.gov.pl/plik/id,13998, vp,16444.pdf [dostęp 03.04.2018].
Sobiesiak P., Zalewska J. (2011), Między wstydem a towarzyskością. Modele uczestnictwa społecznego osób starszych, w: Racław M. (red.), Publiczna troska, prywatna opieka: społeczności lokalne wobec osób starszych, ISP, Warszawa.
Szatur-Jaworska B. (2017), Życie rodzinne polskich seniorów na początku XXI wieku, w: M. Bednarski, Z. Czepulis-Rutkowska, D. Głogosz (red.), O racjonalną politykę rodzinną. Rodzina formacją niezastąpioną?, IPiSS, Warszawa.
Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M. (2006), Podstawy gerontologii społecznej, Oficyna wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Szweda-Lewandowska Z. (2011), Polityka społeczna wobec starości i osób starszych, w: P. Szukalski, Z. Szweda-Lewandowska, Elementy gerontologii społecznej, Skrypt dla studentów Podyplomowego Studium Gerontologii Społecznej UŁ, Wyd. Biblioteka, Łódź.
Vanbrugge L.M., Jette A.M. (1994), The disablement process, „Social science and medicine”, No. 38(1), s. 1–14.
WHO (2015), World Report on Ageing and Health, Luxembourg. Woźniak B. (2012), Zaangażowanie religijne a zdrowie w starości. Mechanizmy zależności, wybrane wyniki badań, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki socjologiczne
Katarzyna Zajda (dr, Uniwersytet Łódzki)
CECHY WYRÓŻNIAJĄCE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE WDRAŻAJĄCE ODDOLNE INNOWACJE SPOŁECZNE (s. 29–33)
Artykuł poświęcono rzadko podejmowanej w Polsce problematyce wdrażania przez organizacje pozarządowe oddolnych innowacji społecznych, tj. innowacji ukierunkowanych na rozwiązywanie lokalnych problemów społecznych. Jego celem jest zidentyfikowanie zmiennych, które odróżniają organizacje wdrażające te innowacje od tych, które takich doświadczeń nie posiadają. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu wyróżniono cztery takie zmienne. Zaprezentowano wyniki badań empirycznych przeprowadzonych w 2017 r. na losowej próbie organizacji pozarządowych posiadających siedzibę w Łodzi, prowadzących działalność w trybie ciągłym. Analizy statystyczne przeprowadzono za pomocą testu U Manna-Whitneya. Efektem badań jest zidentyfikowanie jednej zmiennej istotnej statystycznie w tym zakresie (było to zatrudnianie przez organizacje pracowników na umowy cywilnoprawne). Podkreślono walor aplikacyjny wyprowadzonych wniosków.
Słowa kluczowe: lokalne podmioty polityki społecznej, organizacje pozarządowe, oddolne innowacje społeczne
BIBLIOGRAFIA
Adamiak P., Charycka B., Gumkowska M. (2016), Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2015. Raport z badań, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa.
Alessio J. (2011), Social Problems and Inequality, ASHGATE, London.
Anheier H.K., Krlev G., Preuss S., Mildenberger G., Bekkers R., Mensink W., Bauer A., Knapp M., Wistow G., Hernandez A., Adelaja B. (2014), Social Innovation as Impact of the Third Sector. Deliverable 1.1 of the project: „Impact of the Third Sector as Social Innovation” (ITSSOIN), European Commission – 7th Framework Programme, European Commission, DG Research, Brussels.
Baturina D., Bežovan G. (2015), Social Innovation Impact-review. Seventh Framework Programme, Third Sector Impact, Brussels.
Coatham V., Martinali L. (2010), The role of community-based organizations in sustaining community regeneration: An evaluation of the development and contribution of Castle Vale Community Regeneration Services, „International Journal of Sociology and Social Policy”, 30 (1/2), s. 84– 101.
Howaldt J., Butzin A., Domanski D., Kaletka C. (2014), Theoretical Approaches to Social Innovation – A Critical Literature Review. A deliverable of the project: Social Innovation: Driving Force of Social Change (SIDRIVE), Sozialforschungsstelle, Dortmund.
Howaldt J., Schwarz M. (2010), Social Innovation: Concepts, Research Fields and International Trends, Aachen: International Monitoring, http://www.asprea.org/imagenes/IMO%20Trendstudie_Howaldt_englisch_Final%20ds.pdf [dostęp 27.11.2017].
Jaskyte K. (2013), Does Size Really Matter? Organizational Size and Innovations in Nonprofit Organizations, „Nonprofit Management & Leadership”, 24 (2), s. 229–247.
Jaskyte K., Kisieliene A. (2006), Organizational factors, leadership practices, and adoption of technological and administrative innovations: an exploratory study of Lithuanian nonprofit social service organizations, „European Journal of Social Work”, Vol. 9, No. 1, s. 21–37.
Osborne S. (1998a), Voluntary Organizations and Innovation in Public Services. Routledge, London.
Osborne S. (1998b), The innovative capacity of voluntary organisations: Managerial challenges for local government, „Local Government Studies”, 24:1, p. 19– 40.
Pellicer-Sifres V., Belda-Miquel S., López-Fogués A., Boni Aristizábal A. (2017), Grassroots Social Innovation for Human Development: An Analysis of Alternative Food Networks in the City of Valencia (Spain), „Journal of Human Development and Capabilities”, 18:2, p. 258–274.
Pielesiak I. (2016), Dezintegracja przestrzeni Łodzi w świetle badań społecznych, „Studia Miejskie”, t. 21, s. 53– 65.
Shier M.L., Handy F. (2015), From Advocacy to Social Innovation: A Typology of Social Change Efforts by Nonprofits, „Voluntas”, nr 26, p. 2581–2603.
Stanisz A. (2006), Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny, t. 1, StatSoft, Kraków.
Szukalski P., red. (2016), Procesy demograficzne w województwie łódzkim w XXI wieku, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Terstriep J., Kleverbeck M., Deserti A., Rizzo F. (2015), Comparative Report on Social Innovation across Europe. Deliverable D3.2 of the project Boosting the Impact of SI in Europe through Economic Underpinnings» (SIMPACT), European Commission – 7th Framework Programme, European Commission, DG Research & Innovation, Brussels.
The Young Foundation (2012), Social Innovation Overview: A deliverable of the project: The theoretical, empirical and policy foundations for building social innovation in Europe (TEPSIE), European Commission – 7th Framework Programme, European Commission, DG Research, Brussels.
Zajda K. (2017), Collaboration between rural non-govermental organizations and local entities and their potential for implementing social innovations. The example of organizations from Lubelskie Province, „Acta Innovations”, 24, s. 14–21.
Zajda K. (2018), Problemy społeczne aktywizujące łódzkie NGO do wdrażania produktowych i procesowych innowacji społecznych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, w druku.
Zajda K., Kretek-Kamińska A. (2018), Między działaniami zrutynizowanymi a innowacjami społecznymi. Praktyki funkcjonowania gminnych ośrodków pomocy społecznej z gmin wiejskich województwa łódzkiego, „Problemy Polityki Społecznej”, nr 40(1).
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: socjologia, polityka społeczna
Józef Orczyk (prof., Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu)
REGIONALNE RÓŻNICE W POLITYCE SPOŁECZNEJ II RZECZYPOSPOLITEJ (s. 34–378)
Wielkie zróżnicowanie sytuacji społeczno-ekonomicznej na terenach, które weszły w skład Polski utworzonej po 123 latach podziału, znalazło też wyraz w poziomie zabezpieczenia społecznego. Wiązało się to niedocenianiem roli społecznych instytucji w kreowaniu w postępu w znacznej części Polski. Chcąc wyjaśnić ten nieco pełniej problem, autor wziął pod uwagę zróżnicowanie stopy analfabetyzmu w Polsce w różnych częściach Polski. W świetle danych spisu z 1921 r. poziom analfabetyzmu w zachodniej Polsce był na poziomie około 3%, podczas gdy we wschodniej Polsce był na poziome powyżej 60%. Rząd Polski był od początku świadomy tego ograniczenia i dlatego wybrał drogę akceptowania odrębności rozwoju zabezpieczenia społecznego w województwach zachodnich i stopniowej poprawy sytuacji w pozostałych częściach Polski. Możliwość taką stwarzał fakt, że instytucje społeczne utworzone na terenach zachodnich przed pierwszą wojną zostały przejęte przez lokalne społeczności. Ta polityka funkcjonowała dobrze przez pierwsze dziesięciolecie, ale w drugim uległa zmianie. Powody zmiany miały dwie przyczyny: ekonomiczną i polityczną. W okresie kryzysu pogorszyła się znacznie sytuacja autonomicznych instytucji społecznych. Równocześnie po 1928 r. nasiliła się wyraźnie polityka centralizacji zmniejszająca samorządność regionów. W rezultacie sytuacja społeczna w zachodniej Polsce nie ulegała poprawie, a w innych częściach Polski możemy można było odnotować pewne pozytywne symptomy.
Słowa kluczowe: specyfika sytuacji Polski po I wojnie św., duże zróżnicowanie regionalne, edukacja jako ważny warunek zmian, ewolucja polityki społecznej w pierwszym dziesięcioleciu, polityczne i ekonomiczne źródła centralizacji, warunki istnienia regionalizacji
BIBLIOGRAFIA
Auleytner J., Rajkiewicz A. (2018), Kwestie społeczne i ich rozwiązywanie w dwudziestoleciu międzywojennym, w: E. Bojanowska, M. Grewiński, M. Rymsza, G. Uścińska (red.), Stulecie polskiej polityki społecznej 1918–2018, MRPiPS, NCK, Warszawa, s. 29–53.
Bojanowska E., Grewiński M., Rymsza M., Uścińska G., red. (2018), Stulecie polskiej polityki społecznej 1918–2018, MRPiPS, NCK, Warszawa.
Daszyńska-Golińska Z. (1929), Ubezpieczenia społeczne, Międzystowarzyszeniowa Sekcja Wydawnicza Słuchaczów Wolnej Wszechnicy Polskiej, Warszawa, http://lewicowo.pl/ubezpieczenia-społeczne/ [dostęp 10.09.2018].
Golinowska S., Rysz-Kowalczyk B. (2014), Regionalne strategie polityki społecznej i rynku pracy narzędziem prowadzenia polityki społecznej, „Polityka Społeczna”, nr 10, s. 2–11.
Grata P. (2013), Polityka społeczna Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
GUS (1937), Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa.
GUS (1938), Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa.
Litwin A. (1932), Organizacja nauczania w szkołach powszechnych niższych stopni, Nasza Księgarnia, Warszawa.
Lundgreen P. (1975), Educational Expansion and Economic Growth in Nineteenth Germany, w: L. Stone (ed.), Schooling and Society, The Johns Hopkins University Press, Baltimore and London, s. 20–67.
Święcicki M. (1960), Instytucje polskiego prawa pracy w latach 1918–1939, PWN, Warszawa.
Warkoczewski S. (1965), Położenie robotników rolnych w Wielkopolsce w latach 1929–1939, Książka i Wiedza, Warszawa.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej
Social Policy
Table of Contents No 10/2018
REPRODUCTIVE BEHAVIOURS IN POLAND, 2016–2017. CONTINUATION OR DISCONTINUATION? – Piotr Szukalski
EUROPEAN LABOUR OFFICE – Gertruda Uścińska
IMPACT OF MINIMUM WAGE ON POVERTY – Michał Niedziela
FROM RESEARCH AND STUDIES
MOTIVATION OF MULTIPLE JOB HOLDERS – COMPARATIVE STUDY – Agnieszka Lipińska-Grobelny
LOCAL CONDITIONS FOR SOCIAL PARTICIPATION OF OLDER PEOPLE – Agnieszka Sowa-Kofta
FEATURES WHICH DISTINCTIVE NGOS EXPERIENCE IN IMPLEMENTING GRASSROOTS SOCIAL INNOVATIONS – Katarzyna Zajda
FROM THE HISTORY OF SOCIAL POLICY
REGIONAL DIFFERENCES IN SOCIAL POLICY IN POLAND IN THE YEARS 1918–1939 – Józef Orczyk
BOOK REVIEWS
Stanisława Golinowska: SOCIAL POLICY MODELS IN POLAND AND OTHER EUROPEAN COUNTRIES AT THE BEGINNING OF THE XXI CENTURY – Reviewed by Piotr Michoń
Monika Maksim, Zenon Wiśniewski, Monika Wojdyło: : ACTIVATION STRATEGIES OF THE UNEMPLOYED 50+ FOR PUBLIC EMPLOYMENT SERVICES. THEORY AND PRACTISE – Reviewed by Mirosław Szreder
INFORMATION
MONTHLY ‘SOCIAL WORK’ IN TURN OF 2017–2018 – Jerzy Szmagalski
NEW BOOK
DIARY OF SOCIAL POLICY
Piotr Szukalski (Professor, University of Lodz)
REPRODUCTIVE BEHAVIOURS IN POLAND, 2016–2017. CONTINUATION OR DISCONTINUATION? (s. 1–4)
In 2016 and 2017 an increase in number of birth and total fertility rate was observed in Poland. An aim of the article is to present on-going changes in fertility pattern and to find specificity of the changes. Main results of the research are: 1) in case of childlessness and the first births arguments supporting continuation were found, 2) in case of subsequent births reasons supporting discontinuation were emerging (increase in probability of the second births and the third ones, decrease in age at the maternity).
Keywords: demographic process, population change, fertility pattern, Poland, XXI c.
Gertruda Uścińska (Professor, Warsaw University, Institute of Social Policy)
EUROPEAN LABOUR OFFICE (s. 5–10)
Establishment of the European Labour Authority is part of the agenda set by the European Pillar of Social Rights. The European Commission has made a legislative proposal in this matter in March 2018. The general purpose of creating a new agency is to foster the realisation of free movement of workers within the internal market. The specific objectives of the new institution, potential benefits for the citizens, as well as the planned structure of the European Labour Authority are being discussed in the article. The analysis also covers the question of consistency of the proposed regulation with the existing provisions in the area of free movement of workers and other European policies.
Keywords: European Labour Authority, European Pillar of Social Rights, coordination of social security systems, free movement of workers, posting of workers
Michał Niedziela (Master, Warsaw University, Institute of Social Policy)
IMPACT OF MINIMUM WAAGE ON POVERTY (s. 10–18)
The article was inspired by a project conducted by the author, whose aim was to present the issue of fair remuneration as a category of social protection in the context of economic realities. The purpose of the article was to show the existence of a possible correlation between the amount of the minimum wage and the percentage of people affected by various categories of poverty. The author analyzed the issue of minimum wage in Polish legislation and recalled the economic situation of the country since the accession to the European Union, and also presented the potential impact of minimum wages on the economy. He also referred to the issue of fair remuneration set out in the European Social Charter. The analyzed data allowed to show a decline in the poverty level in practically all categories, apart from statutory poverty. The current amount of the minimum wage in Poland, however, does not meet the standards of fair remuneration.
Keywords: minimum wage, poverty, living wage, fair remuneration
Agnieszka Lipińska-Grobelny (Professor, University of Lodz)
MOTIVATION OF MULTIPLE JOB HOLDERS (s. 19–24)
The aim of the research was to check what motivates multiple job holders and whether sex differentiates the considered motives. The group of 436 persons: 218 multiworkers (109 women and 109 men) and 218 monoworkers with a similar gender distribution took part in the research. Respondents filled out a questionnaire referring to the motives of taking up a job and social-demographics variables. The results indicate that the respondents taking additional employment are motivated by financial and non-financial motives. Gender does not differentiate the analyzed motivation structure. Women and men emphasize that the second job allows them to settle bills and meet additional needs, but also is a source of new experiences, continuous professional development, satisfaction and diversity. The data received is important from the perspective of supporting business practice through science.
Keywords: motivation, multiwork, multiple job holders, monowork, gender
Agnieszka Sowa-Kofta (PhD, Institute of Labour and Social Studies)
LOCAL CONDITIONS FOR SOCIAL PARTICIPATION OF OLDER PEOPLE (s. 25–29)
Social engagement of older people is an important element of healthy, active and successful ageing improving the quality of life and well-being. The aim of the article is to discuss preconditions and social environment for organization of leisure, education, cultur and volunteering activities of older people. The analaysis is based on qualitative research conducted in Małopolskie and Mazowieckie region. Results point to the potential for active ageing in all age groups, even among the oldest people and people with murtimobidities if types of activity are adjusted to their needs and abilities. Stereotypes related to ageing, family obligations and inadequate financing are identified as barriers in organizing social activities for older people.
Keywords: older people, active ageing, health ageing, social participation
Katarzyna Zajda (PhD, University of Lodz)
FEATURES WHICH DISTINCTIVE NGOS EXPERIENCE IN IMPLEMENTING GRASSROOTS SOCIAL INNOVATIONS (s. 29–33)
The article has been dedicated to the implementation of grassroots social innovations (aimed at tackling local social problems) by Polish NGOs. The aim of the article is to identify variables that differentiate organizations that implement these innovations from those which do not have such experiences. Based on the literature review, four such variables were differentiated. The results of the empirical studies carried out in 2017 on a random sample of non-governmental organizations located in Łódź (active in continuous operation) were presented. Statistical analysis was carried out with the U Manna-Whitney test. The result of the study is to identify one variable statistically significant (this was hiring by organizations the employees for civil-law contracts). The application value of the conclusions was highlighted.
Keywords: Local social policy actors, non-governmental organizations, grassroots social innovations
Józef Orczyk (Professor, WSB University in Poznań)
REGIONAL DIFFERENCES IN SOCIAL POLICY IN POLAND IN THE YEARS 1918–1939 (s. 34–38)
A high rate of differentiation of socio-economic situation in parts of Poland united in 1918 after 123 years of the partition is reflected in the level of social security. This was combined with an inexplicable role of public social institutions in the creation of progress. In order to explain this difficult issue the author took into consideration only the level of illiteracy of adult people in different parts of Poland. According to the 1921 National Census in the western part of Poland the illiteracy rate of adult population stood at 3%, whereas in the eastern part of Poland the rate was over 60%. The Polish government became aware of this limitation and, therefore, accepted the line of social progress step by step. In the case of West Poland there existed possibilities for social institutions to continue work related with social security. It was possible due to the fact that these social institutions had been created before the war and had been accepted by local communities. This policy functioned well for the first ten years but later on it changed. The reasons for the change was twofold: first, the deterioration of the economic situation of regional institutions because of the economic crisis, and second, a strong tendency of centralization by central authorities to diminish self-dependence of regions. As a result of such policy the social situation of West Poland’s population did not improve. However, we could still observe some positive symptoms in other regions.
Keywords: the specificity of Poland’s situation after the First World War, great regional diversity, education as an important condition for change, the evolution of social policy in the first decade, political and economic sources of centralization, conditions for the existence of regionalization
« powrót