Nr 7 (532) 2018
Spis treści 7/2018
Pobierz numer 
DELEGOWANIE PRACOWNIKÓW W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ. PROPONOWANE ZMIANY, OCENA I ZAGROŻENIA W PRZEPISACH O KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO – Gertruda Uścińska
OWDOWIENIE I OSIEROCENIA W III RP: PERSPEKTYWA POLITYKI SPOŁECZNEJ – Piotr Szukalski
PRZEKSZTAŁCENIA STRUKTUR WIEKU LUDNOŚCI GMIN WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO WYZNACZNIKIEM DLA LOKALNYCH POLITYK SPOŁECZNYCH – Agata Zagórowska, Marta Rostropowicz-Miśko
RODZINA W PROCESIE WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA – Monika Deja
Z PRAC NAUKOWO-BADAWCZYCH
WCHODZENIE W DOROSŁOŚĆ W PERCEPCJACH MŁODYCH DOROSŁYCH POLAKÓW – Jolanta Grotowska-Leder, Iwona Kudlińska
MŁODZI DOROŚLI JAKO POSTULOWANI ADRESACI POLITYKI SPOŁECZNEJ – Agnieszka Dziedziczak-Foltyn, Marcin Gońda
NOWOŚCI WYDAWNICZE IPiSS
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
Gertruda Uścińska (prof., Instytut Polityki Społecznej, Uniwersytet Warszawski)
DELEGOWANIE PRACOWNIKÓW W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ. PROPONOWANE ZMIANY, OCENA I ZAGROŻENIA W PRZEPISACH O KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO (s. 1–8)
W artykule przedstawiono aktualne zasady delegowania pracowników na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Omówiono proponowane zmiany przepisów Unii Europejskiej z tego zakresu. Przedstawiono ocenę i zagrożenia. Uwzględniono w tej ocenie stanowisko partnerów społecznych, instytucji właściwej i ekspertów.
Słowa kluczowe: delegowanie pracowników, koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego, prawo UE
BIBLIOGRAFIA
Coordination of Social Security System in Europe (2017), Directorate Proposal for Internal Policies, Policy Department Economic and Scientific Policy. A Study for the EMPL Committee, November, European Parliament, Brussels, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2017/614185/IPOL_STU(2017)614185_EN.pdf [dostęp 5.05.2018].
Komisja Europejska (2017), Roczne sprawozdanie na temat mobilności pracowników wewnątrz UE za 2016 r., wydanie drugie, maj, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=pl&pubId=7981&furtherPubs=yes [dostęp 10.07.2018].
Komisja Europejska (2018), Roczne sprawozdanie na temat mobilności pracowników wewnątrz UE za 2017 r., https://publications.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/2637906c-316a-11e8-b5fe-01aa75ed71a1 [10.07.2018].
Praktyczny poradnik – ustawodawstwo mające zastosowanie w Unii Europejskiej (UE), Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) i Szwajcarii (2013), Komisja Administracyjna ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego, http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=11366&langId=pl [dostęp 5.05.2018].
Standardowe badanie Eurobarometr 88 „Opinia publiczna w Unii Europejskiej” (2017), grudzień, http://data.europa.eu/euodp/en/data/dataset/S2143_88_3_STD88_ENG[2.05.2018].
ZUS (2018), Jak otrzymać zaświadczenie A1. Poradnik. Stan prawny na 20 czerwca 2018 r., http://www.zus.pl/documents/10182/167567/Jak+otrzyma%C4%87+za%C5%9Bwiadczenie+A1.pdf/3d18b0bf-3f4c-41bf-a9d7-72317ea3f733 [dostęp 15.07.2018].
Piotr Szukalski (prof., Uniwersytet Łódzki)
OWDOWIENIE I OSIEROCENIE W III RP: PERSPEKTYWA POLITYKI SPOŁECZNEJ (s. 9–15)
Zgon to zdarzenie, którego wystąpienie w życiu rodziny prowadzi do modyfikacji całego życia. Ostatnie ćwierćwiecze to okres szybkiego obniżania się poziomu umieralności, co teoretycznie powinno obniżać prawdopodobieństwo utraty bliskich oraz prowadzić do późniejszego występowania sieroctwa czy owdowienia. Celem artykułu jest wskazanie – na bazie danych GUS i ZUS – w jakim stopniu po roku 1990 następuje zmiana częstości utraty osób bliskich wskutek ich zgonu.
Słowa kluczowe: rodzina, umieralność, osierocenie, owdowienie
BIBLIOGRAFIA
Czepulis-Rutkowska Z. (2013), Nowe ryzyka socjalne, „Polityka Społeczna”, nr 11–12, s. 9–14.
Fabiś A., Fabiś A. (2014), Śmierć jako wyzwanie dla opiekunów i osób wspierających ludzi starszych, w: A.A. Zych (red.), Starość darem, wyzwaniem, zadaniem, Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej „Pod Dębem”, Sosnowiec-Dąbrowa Górnicza, s. 315–336, http://www.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/Dokumenty/
AdamAZych_Staro-%C5%9B%C4%87_darem_2c_zadaniem_i_wyzwaniem.pdf [dostęp 10.07.2018].
GUS (2006), Rocznik Demograficzny, Warszawa.
GUS (2016), Rocznik Demograficzny, Warszawa.
Kalbarczyk-Stęclik M., Nicińska A. (2013), Ostatni rok życia Polaków w świetle danych SHARE: analiza porównawcza, „Studia Demograficzne”, nr 1(163), s. 53–72.
Łuszczyńska M. (2013), Praca socjalna wobec śmierci i umierania, „Zeszyty Pracy Socjalnej”, nr 2(18), s. 65–81.
Monnier A., Pennec S. (2004), L’expérience de la mort: une approche démographique, w: G. Caselli, J. Vallin, G. Wunsch (dir.), Démographie: analyse et synthèse, Vol. VI. Population et Société, INED, Paris, s. 283–306.
Pawlak A. (2003), Społeczne postrzeganie śmierci i umierania we współczesnej perspektywie tanatologicznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 30.
Rządowa Rada Ludnościowa (2015), Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2013–2014, Warszawa, http://bip.stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-radaludnosciowa/publikacje-rzadowej-rady-ludnosciowej/ [dostęp 10.07.2018].
Szukalski P. (2007a), Sieroctwo biologiczne osób nieletnich w Polsce w długookresowej perspektywie, „Roczniki Socjologii Rodziny”, t. XVIII, s. 163–186, http://hdl.handle.net/11089/5399 [dostęp 10.07.2018].
Szukalski P. (2007b), Zróżnicowanie poziomu umieralności a stan cywilny, „Wiadomości Statystyczne”, nr 5, s. 33–44, http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/handle/11089/3837 [dostęp 10.07.2018].
Szukalski P. (2013), Małżeństwo: początek i koniec, Wyd. UŁ, Łódź.
Szukalski P. (2016a), Owdowienia we współczesnej Polsce, „Demografia i Gerontologia Społeczna. Biuletyn Informacyjny”, nr 9, http://hdl.handle.net/11089/20261 [dostęp 10.07.2018].
Szukalski P. (2016b), Gdzie umierają Polacy?, „Demografia i Gerontologia Społeczna. Biuletyn Informacyjny”, nr 10, http://hdl.handle.net/11089/20262 [dostęp 10.07.2018].
Uścińska G. (2013), Ryzyko jako przesłanka ochrony w systemie zabezpieczenia społecznego, „Polityka Społeczna”, nr 11–12, s. 3–9.
Więcek R. (2016), Ewolucja ochrony rodziny w ubezpieczeniach społecznych w związku z utratą żywiciela rodziny, w: Świadczenia z ubezpieczenia społecznego na rzecz rodziny. Ochrona interesów rodziny po stracie żywiciela w prawie ubezpieczeń społecznych, ZUS, PSUS, Warszawa-Jodłowa, s. 7–30.
Zych A.A. (2014), Dekalog opieki nad człowiekiem cierpiącym i umierającym, w: A.A. Zych (red.), Starość darem, wyzwaniem, zadaniem, Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej „Pod Dębem”, Sosnowiec-Dąbrowa Górnicza, s. 347–358, http://www.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/Dokumenty/
AdamAZych_Staro%C5%9B%C4%87_darem_2c_zadaniem_i_wyzwaniem.pdf [dostęp 10.07.2018].
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej
Agata Zagórowska (prof., Uniwersytet Opolski)
Marta Rostropowicz-Miśko (dr, Uniwersytet Opolski)
PRZEKSZTAŁCENIA STRUKTUR WIEKU LUDNOŚCI GMIN WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO WYZNACZNIKIEM DLA LOKALNYCH POLITYK SPOŁECZNYCH (s. 15–24)
Obserwowana w ostatnich latach zmiana struktury wieku ludności Polski, a szczególnie województwa opolskiego wykazuje systematyczny wzrost udziału osób starszych przy jednoczesnym spadku udziału ludności w najmłodszych grupach wiekowych, co skutkuje starzeniem się społeczeństwa. Wraz z przekształceniem struktury wieku następują zmiany w strukturze potrzeb ludności. Stąd też na poziomie lokalnym (powiatów i gmin) polityka społeczna w dużej mierze zdeterminowana jest przez przemiany demograficzne, jakie zachodzą na danym obszarze. Szczebel lokalny najbardziej jest predystynowany do zaspokojenia potrzeb w sposób uwzględniający lokalną specyfikę, znajomość struktury potrzeb i możliwości ich zaspokojenia. Porównanie struktur wieku w roku 1999 i 2015 w gminach województwa opolskiego pokazuje zaawansowanie procesu starzenia się ludności i jego zróżnicowany przestrzennie przebieg. W tym kontekście aktualne i ważne jest podejmowanie działań stanowiących część lokalnej polityki społecznej, które zabezpieczą potrzeby powiększającej się grupy najstarszych mieszkańców gmin.
Słowa kluczowe: starzenie ludności, lokalna polityka społeczna
BIBLIOGRAFIA
Balcerzak-Paradowska B. (2008), Warunki życia i mieszkaniowe osób starszych, w: A. Karpiński, A. Rajkiewicz (red.), Polska w obliczu starzenia się społeczeństwa. Diagnoza i program działań, PAN, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa, s. 178.
Błędowski P. (2012), Starzenie się jako problem społeczny. Perspektywy demograficzne starzenia się ludności Polski do roku 2035, w: M. Mossakowska, A. Wiącek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, Poznań, s. 5–6 i s. 19.
Błędowski P., Szatur-Jaworska B., Szweda-Lewandowska Z., Kubicki P. (2012), Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Warszawa, s. 185–186.
Dybowska J. (2013a), Depopulacja w województwie opolskim, w: A. Zagórowska (red.), Problemy Śląska ze szczególnym uwzględnieniem województwa opolskiego wyzwaniem dla ekonomii społecznej, Opole, s. 46–57.
Dybowska J. (2013b), Przemiany demograficzne w regionie o nasilonej migracji zagranicznej na przykładzie województwa opolskiego, „Studia i Monografie”, nr 487, Opole.
Heffner K., Rauziński R. (2003), Region migracyjny (wybrane aspekty demograficzne, społeczne i gospodarcze na przykładzie Śląska Opolskiego), Opole.
Naegele G. (2013), Usługi społeczne dla osób starszych, w: A. Evers, R.G. Heinze, T. Olk (red.), Współczesna polityka społeczna. Podręcznik usług społecznych – przykład Niemiec, przekład K. Sosnowska, redakcja naukowa i językowa przekładu M. Grewiński, E. Przedecka, Warszawa, s. 466 i s. 459.
Rauziński R., Szczygielski K. (2013), Współczesne problemy demograficzne Śląska Opolskiego, Opole.
Rauziński R. (2012), Śląsk Opolski regionem kryzysu demograficznego, w: R. Rauziński, T. Sołdra-Gwiżdż (red.), Społeczeństwo Śląska Opolskiego 1945–2011–2035 – aspekty społeczne, demograficzne i rynku pracy, Opole–Warszawa, s. 27.
Ravenstein E.G. (1885), The Laws of Migration, „Journal of the Royal Statistical Society”, Vol. 47, No. 2, s. 176–227.
Rostropowicz-Miśko M. (2012), Migracje zagraniczne a sytuacja demograficzna Śląska Opolskiego w latach 1989–2000, „Studia Ekonomiczne”, nr 98, s. 281–288.
Rostropowicz-Miśko M. (2014a), Problemy demograficzne obszarów wiejskich województwa opolskiego, w: K. Polek-Duraj (red.), Procesy demograficzno-społeczne, zawodowe i agrarne ludności wiejskiej w latach 2002–2012. Wybrane problemy na przykładzie województwa opolskiego, „Studia i Monografie”, z. 380, Opole, s. 5–18.
Rostropowicz-Miśko M. (2014b), Wpływ migracji na proces starzenia się ludności Śląska Opolskiego, w: M. Rostropowicz-Miśko, K. Kasperska-Kurzawa (red.), Społeczny wymiar starości ze szczególnym uwzględnieniem Śląska Opolskiego, Opole-Łubowice, s. 49–61.
Rostropowicz-Miśko M., Zagórowska A. (2014c), Wybrane problemy starszych mieszkańców województwa opolskiego w kontekście zagranicznych migracji zarobkowych ich dzieci, w: A. Walas, W. Goleński, A. Kijak, K. Mesjasz (red.), Społeczne skutki zagranicznych migracji mieszkańców województwa opolskiego – wybrane problemy dzieci i osób starszych, Obserwatorium Integracji Społecznej Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Opolu, Opole, s. 79, s. 93 i s. 101–103.
Solga B. (2002), Migracje polsko-niemieckie i ich konsekwencje społeczno-ekonomiczne na obszarach wiejskich Śląska Opolskiego, Opole.
Specjalna Strefa Demograficzna. Opolskie przyjazne rodzinie, mieszkańcom i przedsiębiorcom (2012), koncepcja programu Zarządu Województwa Opolskiego pod kierunkiem marszałka Józefa Sebesty, Opole, 26 listopada.
Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 r. (2012), Zarząd Województwa Opolskiego, Opole, 28 grudnia.
Szatur-Jaworska B. (2012), Psychospołeczny wymiar sytuacji ludzi starych – wyniki badań „PolSenior”, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, nr 18, s. 160.
Zagórowska A. (2010), Oblicza demograficzne Śląska Opolskiego, w: A. Zagórowska (red.), Kapitał ludzki na Śląsku Opolskim. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość, „Studia i Monografie”, z. 268, Opole, s. 46–61.
Zagórowska A. (2013), Depopulacja i starzenie się ludności jako zagrożenia i wyzwania dla rozwoju regionalnego i lokalnego Śląska Opolskiego, w: A. Zagórowska (red.), Problemy Śląska ze szczególnym uwzględnieniem województwa opolskiego wyzwaniem dla ekonomii społecznej, Opole, s. 26–37.
Zagórowska A. (2014), Starzenie się ludności Śląska Opolskiego a problem niepełnosprawności wśród osób starszych wiekiem, w: M. Rostropowicz-Miśko, K. Kasperska-Kurzawa (red.), Społeczny wymiar starości ze szczególnym uwzględnieniem Śląska Opolskiego, Opole-Łubowice 2014, s. 42–45.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej
Monika Deja (mgr, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy)
RODZINA W PROCESIE WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA (s. 25–30)
W Polsce realizuje się programy wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, których celem jest pomoc dzieciom niepełnosprawnym oraz ich rodzinom. Słuszne jest przekonanie, że w toku pracy z dzieckiem niepełnosprawnym należy uwzględnić kontekst rodziny, skoro jest ona podstawowym środowiskiem życia i rozwoju dziecka. Artykuł przedstawia miejsce rodziny w procesie wczesnego wspomagania rozwoju, ujmując ją zarówno jako biorcę, jak i dawcę pomocy. W obu tych przypadkach środowisko rodzinne traktowane jest jako nieodłączny element życia chorego dziecka, którego nie można pominąć. Co więcej, programy wspomagania rozwoju dziecka uwzględniające środowisko rodzinne okazują się wręcz być skuteczniejsze od tych, które zakładają stymulację dziecka w oderwaniu od kontekstu rodzinnego.
Słowa kluczowe: wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, rodzina, niepełnosprawność
BIBLIOGRAFIA
Binnebesel J. (2007), Zapomniani niepełnosprawni pacjenci, w: J. Rottermud (red.), Problemy edukacji, rehabilitacji i socjalizacji osób niepełnosprawnych, tom 2, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s. 37–45.
Boruszak J., Gryglicka H. (2014), Sytuacja zdrowego rodzeństwa w rodzinie z dzieckiem przewlekle chorym, „Nowa Pediatria”, nr 3, s. 103–110.
Cytowska B. (2011), Idea wczesnej interwencji i wspomagania rozwoju małego dziecka, w: B. Cytowska, B. Wilczura (red.), Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s. 15–26.
Deja M. (2014), Funkcjonowanie dorosłych osób niepełnosprawnych ruchowo w małżeństwie i rodzinie, w: M. Stepulak (red.), Współczesne problemy systemu rodzinnego: diagnoza, terapia, profilaktyka, Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji, Lublin, s. 75–90.
Drożdżowicz L. (1999), Ogólna teoria systemów, w: B. de Barbaro (red.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 9–17.
Fewell R.R., Deutscher R. (2004), Contributions of early language and maternal facilitation variables to later language and reading abilities, „Journal of Early Intervention”, No. 2, s. 132–145.
Hulek A. (1984), Rodzina istotnym ogniwem rewalidacji, w: A. Hulek (red.), Rewalidacja dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w rodzinie, PWN, Warszawa, s. 9–18.
Izdebski P., Laskowska S., Jankowska A. (2011), Rodzeństwo wobec choroby nowotworowej brata/siostry. Studia przypadków, w: H. Liberska (red.), Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym – możliwości i ograniczenia rozwoju, Difin, Warszawa, s. 257–278.
Janicka M., Deja M. (2017), Zdrowe rodzeństwo dziecka niepełnosprawnego – wyzwanie do pracy psychologicznej, w: M.Z. Stepulak, J. Łukasiewicz (red.), Wielowymiarowe ujęcie niepełnosprawności, Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji, Lublin, s. 109–120.
Kampert K., Materny K. (2001), Towarzyszenie dziecku niepełnosprawnemu przez rodziców i specjalistów, w: A. Maciarz, Z. Janiszewska-Nieścioruk, H. Ochonczenko (red.), Człowiek niepełnosprawny w rodzinie i w środowisku lokalnym, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra, s. 231–236.
Kosowicz M. (2010), Psychologiczne aspekty opieki nad umierającymi i ich rodzinami, w: M. Górecki (red.), Prawda umierania i tajemnica śmierci, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa, s. 258–281.
Liberska H., Matuszewska M. (2011), Model rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym, w: H. Liberska (red.), Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym – możliwości i ograniczenia rozwoju, Difin, Warszawa, s. 41–66.
Maciarz A. (2001), Psychoemocjonalne i wychowawcze problemy dzieci przewlekle chorych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Mahoney G., Perales F. (2005), Relationship-focused early intervention with children with pervasive developmental disorders and other abilities: A comparative study, „Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics”, No. 22, s. 77–85.
Ochojska D., Radochoński M. (1997), Choroba w rodzinie: style zmagania się z sytuacją trudną, „Problemy Rodziny”, nr 5–6 (215–216), s. 39–43.
Odom S.L., Hanson J.A., Blackman J.A., Kaul S., red. (2003), Early intervention practices around the world, Brookes, Baltimore.
Owieczko K., Łangowski I. (2003), Rodzice partnerami w procesie rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, w: Z. Janiszewska-Nieścioruk (red.), Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną. Wybrane problemy osobowości, rodzin i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, tom 1, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s. 111–120.
Pisula E. (2007), Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Pisula E. (2010), Pozytywne doświadczenia rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju, w: J. Wyczesany (red.), Wspomaganie rozwoju dzieci z zaburzeniami genetycznymi, Stowarzyszenie GEN, Poznań, s. 79–93.
Sharpe D., Rossiter L. (2002), Siblings of children with a chronic illness: a meta-analysis, „Journal of Pediatric Psychology”, No. 27, s. 699–710.
Skórczyńska M. (2005), Podejście zorientowane na rodzinę we współczesnej teorii i praktyce wczesnej interwencji, w: B. Cytowska, B. Winczura (red.), Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s. 281–286.
Skórczyńska M. (2007), Przewlekła choroba dziecka w aspekcie realizacji zadań życiowych jednostki i rodziny, w: B. Cytowska, B. Winczura (red.), Dziecko chore. Zagadnienia biopsychiczne i pedagogiczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s. 39–51.
Stelter Ż. (2011), Realizacja ról rodzinnych w rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym, w: H. Liberska (red.), Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym – możliwości i ograniczenia rozwoju, Difin, Warszawa, s. 67–94.
Świętochowski W. (2003), Psychologiczny kontekst procesu „chorowania” w rodzinie, w: I. Janicka, T. Rostowska (red.), Psychologia w służbie rodziny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 208–219.
Świętochowski W. (2014), Rodzina w ujęciu systemowym, w: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny, PWN, Warszawa, s. 21–45.
Twardowski A. (2012), Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami w środowisku rodzinnym, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Twardowski A. (2014), Nowa koncepcja wczesnego wspomagania rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami, „Forum Pedagogiczne”, nr 1, s. 15–33.
Wójtowicz-Szefler M. (2018), Diagnozowanie rozwoju małego dziecka, cz. 1, Difin, Warszawa.
Ziółkowska B. (2010), Dziecko chore w domu, w szkole i u lekarza. Jak wspomagać rozwój dzieci przewlekle chorych, GWP, Gdańsk.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: pedagogika, psychologia
Jolanta Grotowska-Leder (prof., Uniwersytet Łódzki)
Iwona Kudlińska (mgr, Uniwersytet Łódzki)
WCHODZENIE W DOROSŁOŚĆ W PERCEPCJACH MŁODYCH DOROSŁYCH POLAKÓW (s. 31–37)
Przedmiotem analiz w artykule jest rekonstrukcja koncepcji wchodzenia w dorosłość młodych dorosłych Polaków; ich potrzeb i oczekiwań wobec własnej dorosłości. Empiryczną podstawę rozważań stanowią wyniki badań, które uzyskano realizując jedno z zadań w ramach projektu NCN „Polityki publiczne na rzecz pełnej dorosłości w Polsce”, którego celem było odtworzenie instytucjonalno-politycznych ram procesu osiągania dorosłości we współczesnej Polsce. Prezentację wyników poprzedza tocząca się dyskusja nad rozumieniem kategorii wchodzenia w dorosłość oraz tendencjami i uwarunkowaniami zjawiska osiągania dorosłości we współczesnych społeczeństwach.
Słowa kluczowe: wczesna dorosłość, wchodzenie w dorosłość, markery dorosłości, młodzi dorośli, polityka przebiegu życia
BIBLIOGRAFIA
Arnett J.J. (2004), Emerging Adulthood: The Winding Road from Late Teens through the Twenties, Oxford University Press, New York.
Arnett J.J., Galambos N.L. (2003), Exploring Cultural Conceptions of the Transition to Adulthood, Special issue of New Directions for Child & Adolescent Development, Issue 100, Wydawca: John Wiley and Sons, s. 1–98.
Bauman Z. (2006), Płynna nowoczesność, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Beck U., Beck-Gernsheim E. (1995), The Normal Chaos of Love, Polity Press, Cambridge.
Béjin A. (1983), De l’adolescence a la post-adolescence: les annees indecises, „Le Debat”, Vol. 25, s. 126–132.
Bellah R.M., Sullivan W.M., Swidler A., Tipton S.M. (1985), Habits of the Heart: Individualism and Commitment in American Life, University of California Press, Berkeley.
Bendit R. (2006), Youth sociology and comparative analysis in the European Union member states, „Papers”, Vol. 79, s. 49–76.
Bovenberg A.L. (2007), The Life-Course Perspective and Social Policies: An Overview of the Issues, „Modernising Social Policy for the New Life Course”, OECD, s. 23–73.
Brzezińska A.I., Kaczan R., Piotrowski K., Rękosiewicz M. (2011), Odroczona dorosłość: akt czy artefakt?, „Nauka” nr 4, s. 67–107.
Brzezińska A.I., Syska W., red. (2016), Ścieżki wkraczania w dorosłość, Wydawnictwa UAM, Poznań.
Côté J.E., Bynner J.M. (2008), Changes in the transmission to adulthood in the UK and Canada: the role of structure and agency in emerging adulthood, „Journal of Youth Studies”, Vol. 11 (3), s. 251–268.
Czerka E. (2008), Polityka społeczna krajów Unii Europejskiej wobec kwestii wkraczania młodych ludzi w dorosłość, „Studia Gdańskie”, t. V, s. 109–122.
Elder G.H. Jr, O’Rand A.M. (1995), Adult lives in a changing society, w: K.S. Cook, G.A. Fine, J.S. House (eds.), Social Perspectives on Social Psychology, Allyn & Bacon, Boston, s. 452–475.
Galland O. (2003), Adolescence, Post-Adolescence, Youth: Revised Interpretations, „Revue française de sociologie”, Vol. 44, Supplement: An Annual English Selection, s. 163–188.
Giddens A. (2001), Nowoczesność i tożsamość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Grotowska-Leder J. (1991), Zróżnicowanie warunków materialnych, w pracy zbiorowej Młoda generacja w społeczeństwie polskim w momencie przełomu formacyjnego, Ośrodek Badań Społecznych, Warszawa, s. 48–76.
Grotowska-Leder J., Rek-Woźniak M., Kudlińska I. (2016), Polityka przebiegu życia – teoretyczne i metodologiczne ramy badań nad procesem osiągania dorosłości, „Przegląd Socjologiczny”, LXV (65), nr 2, s. 83–104.
Grotowska-Leder J. (2017a), Osiąganie dorosłości przez współczesnych młodych Polaków na tle UE w świetle danych Eurostatu, w: M. Bednarski, Z. Czepulis-Rutkowska Z., D. Głogosz (red.), O racjonalną politykę rodzinną. Rodzina formacją niezastąpioną? Księga Jubileuszowa Prof. Bożeny Balcerzak-Paradowskiej, IPiSS, Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” im. A. Bączkowskiego, Warszawa, s. 89–108.
Grotowska-Leder J. (2017b), Rynek pracy młodych Polaków w perspektywie cyklu życia na tle UE ogółem i wybranych krajów unijnych. Wybrane wskaźniki, „Polityka Społeczna”, nr 7, s. 1–9.
Gurba E. (2011), Wczesna dorosłość, w: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 287–311.
Hartmann D., Swartz T.T. (2006), The New Adulthood? The Transition to Adulthood from the Perspective of Transitioning Young Adults, „Advances in Life Course Research”, Vol. 11, s. 253–286.
Hartmann D., Swartz T.T. (2007), The New Adulthood? The Transition to Adulthood from the Perspective of transitioning Young Adults, w: R. Macmillan (ed.), Constructing Adulthood: Agency and Subjectivity in the Life Course, „Advances in Life Course Research”, Vol. 10, s. 255–289.
Havighurst R. (1972), Developmental tasks and education, David McKay, New York.
Hendry L., Kloep M. (2010), How universal is emerging adulthood. An empirical example, „Journal of Youth Studies”, Vol. 13 (2), s. 169–179.
Hogan D.P., Astone N.M. (1986), The transition to adulthood, „American Sociological Review”, Vol. 12, s. 109–130.
Illouz E. (2008), Saving the Modern Soul: Therapy, Emotions, and the Culture of Self-Help, University of California Press, Berkeley.
Jones G., Wallace C. (1992), Youth, Family and Citizenship, Open University Press, Buckingham.
Junge M. (1995), Forever Young? Junge Erwachsene in Ost– und Westdeutschland, Leske_Budrich, Opladen.
Leisering L. (2003), Government and the Life Course, w: M.J. Shanahan (red.), The Handbook of the Life course, Springer, s. 205–225.
Misztal B. (2000), Teoria socjologiczna a praktyka społeczna, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Mörch S. (1993), Youth life: Its construction, use and change, „Psykologisk Laboratorium”, Copenhagen.
Rieff P. (1987), The Triumph of the Therapeutic: Uses of Faith after Freud, University of Chicago Press, Chicago.
Shanahan M.J. (2000), Pathways to adulthood in changing societies: Variability and mechanisms in life course perspective, „Annual Review of Sociology”, Vol. 26, s. 667–692.
Silva J.M. (2012), Constructing Adulthood in an Age of Uncertainty, „American Sociological Review”, Vol. 77(4), s. 5–522.
Szukalski P. (2015), Od normatywnego modelu przebiegu życia do polityki przebiegu życia, „Polityka Społeczna”, nr 2, s. 1–5.
Trempała J. (2006), Deregulacja cyklu życia w planach życiowych młodzieży, „Polskie Forum Psychologiczne”, nr 1, s. 108–120.
Urbaniak M. (2014), Gorzki posmak płynnej nowoczesności. Wybrane zagadnienia z filozofii społecznej Zygmunta Baumana, „Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula”, nr 4(42), s. 5–27.
Walther A. (2006), Regimes of youth transitions: Choice, flexibility and security in young people’s experiences across different European contexts”, „Young”, Vol. 1, No. 14(2), s. 119–132.
Walther A., Hejl G., Jensen T.B. (2001), Youth transitions, youth policy and participation, https://www.iris-egris.de/yoyo/pdf/stateoftheart.pdf [dostęp 16.06.2018].
Wiszejko-Wierzbicka D., Kwiatkowska A. (2018), Wchodzenie w dorosłość. Ogólnopolskie Badanie młodych Polaków w wieku 18–29 lat, „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 147–176.
Zapędowska-Kling K. (2017), Zastosowanie perspektywy cyklu życia w polityce społecznej i pracy socjalnej, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, 36 (1), s. 63–74.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: socjologia, nauki o polityce publicznej, polityka społeczna
Agnieszka Dziedziczak-Foltyn (dr, Uniwersytet Łódzki)
Marcin Gońda (dr, Uniwersytet Łódzki)
MŁODZI DOROSŁOŚCI JAKO POSTULOWANI ADRESACI POLITYKI SPOŁECZNEJ (s. 38–43)
Celem opisanych w artykule badań było scharakteryzowanie grupy młodych dorosłych (osób w wieku 25–34 lata) w kontekście osiągania pełnej dorosłości – w zakresie edukacji, pracy, warunków mieszkaniowych i zakładania rodziny oraz wskazanie niedostatków podejmowanych na ich rzecz działań państwa. W wyniku analizy danych statystycznych zaprezentowany został ilościowy obraz młodych dorosłych w Polsce. Natomiast analiza dokumentów strategicznych i prawnych pozwoliła zidentyfikować działania państwa na rzecz tej grupy. Pozwoliło to na wniosek o braku zharmonizowanej w omawianych obszarach i adresowanej bezpośrednio do młodych dorosłych polityki, co może mieć negatywne konsekwencje dla kwestii populacyjnych i sytuacji na rynku pracy.
Słowa kluczowe: polityka społeczna, polityki publiczne, młodzi dorośli, wczesna dorosłość
BIBLIOGRAFIA
CBOS (2013a), Rodzina – jej współczesne znaczenie i rozumienie, marzec, Warszawa.
CBOS (2013b), Postawy prokreacyjne kobiet, marzec, Warszawa.
CBOS (2017), Pełnoletnie dzieci mieszkające z rodzicami, lipiec, Warszawa.
Czapiński J., Panek T., red. (2015), Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
Czarnik Sz., Turek K. (2014), Aktywność zawodowa i wykształcenie Polaków. Na podstawie badań ludności zrealizowanych w 2013 roku w ramach IV edycji projektu Bilans Kapitału Ludzkiego, Edukacja a rynek pracy – tom II, PARP, Warszawa.
Golinowska S. (2015), Polityka społeczna adresowana do grup ludności w cyklu życia. Wyzwania dla teorii i praktyki, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, nr 28(1), s. 15–43.
Grodzka D. (2016), Sytuacja na rynku pracy a decyzje prokreacyjne Polaków, „Studia BAS”, nr 1 (45), s. 77–111.
Gromada A. (2017), Rodzina 500+ jako polityka publiczna, „Seria Analizy: polityka społeczna, ekonomia”, Instytut Studiów Zaawansowanych, Warszawa.
Grotowska-Leder J., Rek-Woźniak M., Kudlińska I. (2016), Polityka przebiegu życia – teoretyczne i metodologiczne ramy badań nad procesem osiągania dorosłości, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2(65), s. 83–104.
GUS (2009), Kształcenie dorosłych, Warszawa.
GUS (2013), Kształcenie dorosłych 2011, Warszawa.
GUS (2014), Gospodarstwa domowe i rodziny. Charakterystyka demograficzna, Warszawa.
GUS (2016a), Małżeństwa i dzietność w Polsce, Warszawa.
GUS (2016b), Rocznik Statystyczny Pracy, Warszawa.
GUS (2017a), Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. Stan w dniu 31 XII, Warszawa.
GUS (2017b), Rocznik Demograficzny 2017, Warszawa.
GUS (2018a), Aktywność ekonomiczna ludności Polski IV kwartał 2017 r., Warszawa.
GUS (2018b), Kształcenie dorosłych 2016, Gdańsk.
Jeran A. (2016), Niedoceniana młodość? Młodzi dorośli na rynku pracy, „Polityka Społeczna”, nr 4(505), s. 8–14.
Kotowska I., Matysiak A., Mynarska M., red. (2016), Od opuszczenia domu rodzinnego do przejścia na emeryturę. Życie Polaków w świetle danych z badania ankietowego „Generacje i Rodziny”, SGH, Warszawa.
MRPiPS, MiR (2014), Plan realizacji „Gwarancji dla Młodzieży” w Polsce, Warszawa.
Sobociński M. (2016), Kierunki polityki państwa wobec rodziny w latach 1989–2015, „Studia BAS”, nr 1(45), s. 31–54.
Szafraniec K., Szymborski P. (2017), Wchodzenie w dorosłość: praca, aranżacja prywatności, poziom i jakość życia, w: K. Szafraniec, J. Domalewski, K. Wasielewski, P. Szymborski, M. Wernerowicz (red.), Zmiana warty. Młode pokolenia a transformacje we wschodniej Europie i Azji, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Szarfenberg R. (2008), Krytyka i afirmacja polityki społecznej, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Szarfenberg R. (2013), Definicje, zakres i konteksty polityki społecznej, w: G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny (red.), Polityka społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 21–36.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: socjologia, nauki o polityce publicznej
Social Policy
Table of Contents No 7/2018
POSTING OF WORKERS IN THE EUROPEAN UNION LAW. PROPOSED CHANGES, EVALUATION AND FUTURE THREATS IN THE COORDINATION OF SOCIAL SECURITY SCHEMES – Gertruda Uścińska
WIDOW(ER)HOOD AND ORPHANHOOD IN POLAND: SOCIAL POLICY PERSPECTIVE – Piotr Szukalski
TRANSITION OF AGE STRUCTURE IN OPOLE VOIVODESHIP’S GMINAS AS A DETERMINANT FOR LOCAL SOCIAL POLICIES – Agata Zagórowska, Marta Rostropowicz-Miśko
FAMILY IN THE PROCESS OF EARLY SUPPORT OF CHILD DEVELOPMENT – Monika Deja
FROM RESEARCH AND STUDIES
THE TRANSITION TO ADULTHOOD IN THE PERSPECTIVE OF SELECTED THEORETICAL FRAMEWORKS AND YOUNG POLES’ PERCEPTION OF ADULTHOOD – Jolanta Grotowska-Leder, Iwona Kudlińska
YOUNG ADULTS AS PROPOSED ADDRESSEES OF SOCIAL POLICY. OUTLINE OF THE PROBLEM – Agnieszka Dziedziczak-Foltyn, Marcin Gońda
NEW BOOKS PUBLISHED BY INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY
Gertruda Uścińska (Professor, Warsaw University, Institute of Social Policy)
POSTING OF WORKERS IN THE EUROPEAN UNION LAW. PROPOSED CHANGES, EVALUATION AND FUTURE THREATS IN THE COORDINATION OF SOCIAL SCHEMES (s. 1–8)
The article presents the current legal solutions adopted in the area of posting of workers under the provisions regulating the coordination of social security schemes in the EU legislation. The proposed changes in the area of posting are reviewed and the possible future threats are discussed. The commentary includes the position of social partners, experts and competent institutions.
Keywords: posting of workers, coordination of social security schemes, the EU law
Piotr Szukalski (Professor, University of Lodz)
WIDOW(ER)HOOD AND ORPHANHOOD IN POLAND: SOCIAL POLICY PERSPECTIVE (s. 9–15)
Death is an event which affect family life forcing in-depth modifications. Last twenty five years is a period when rapid mortality decline is observed in Poland what in theory should lower probability of losing family members and should postpone orphanhood or widow(er)hood. The paper is aimed at estimating – with use of data collected by the Polish Central Statistical Office (GUS) and the Polish Social Insurance Institution (ZUS) – how a frequency of death of family members is evolving after 1990.
Keywords: family, mortality, orphanhood, widowerhood, widowhood
Agata Zagórowska (Professor, Opole University)
Marta Roztropowicz-Miśko (PhD, Opole University)
TRANSITION OF AGE STRUCTURE IN OPOLE VOIVODESHIP’S GMINA AS A DETERMINANT FOR LOCAL SOCIAL POLICIES (s. 15–24)
Observed in the past few years changes in the Polish population age structure, especially in Opole Voivodeship, shows a constant increase in the share of elderly, with a simultaneous decrease in the share of population in the youngest age groups, which leads to an aging population. Together with the transition of the age structure there are changes in the structure of population’s needs. Therefore on the local level (powiats and gminas) social policy is to a large extent determined by demographic transitions that occur in a given area. The local level is mostly predestined to meet the needs in a way that considers local circumstances, familiarity with structure of needs and an ability to meet them, since it carries out tasks arising from the Local Government Act.
Keywords: aging of the population, local social policy
Monika Deja (Master, University of Casimir the Great in Bydgoszcz)
FAMILY IN THE PROCESS OF EARLY SUPPORT OF CHILD DEVELOPMENT (s. 25–30)
In Poland, programs for early support of child development are implemented. The aim of those programs is to help disabled children and their families. It is right to believe that in the course of working with a disabled child, the family context should be taken into account, because it is the basic environment of child’s life and development. The article presents the place of the family in the process of early development support, treating it both as a recipient and as a donor of help. In both cases, the family environment is treated as an inseparable element of a disabled child’s life, which can not be overlooked; what is more, child development support programs, taking into account the family environment, turn out to be even more effective than those that assume the stimulation of the child in isolation from the family context.
Keywords: early support of child development, family, disability
Jolanta Grotowska-Leder (Professor, University of Lodz)
Iwona Kudlińska (Master, University of Lodz)
THE TRANSITION TO ADULTHOOD IN THE PERSPECTIVE OF SELECTED THEORETICAL FRAMEWORK AND YOUNG POLES’ PERCEPTION OF ADULTHOOD (s. 31–37)
The transition to adulthood in the perspective of selected theoretical frameworks and young Poles’ perception of adulthood. The subject of the analysis in the article is the reconstruction of the concepts of entering into the adulthood of young adult Poles; their needs and expectations towards their own adulthood. The empirical basis for deliberations is the results of the research which was achieved by realizing one of the tasks under the NCN project “Public Policies for Full Adulthood in Poland”. The aim of the project was to reconstruct the institutional and political framework of the process of achieving adulthood in contemporary Poland. Presentation of the results is preceded by ongoing discussion on understanding the category of entering adulthood as well as tendencies and determinants of the phenomenon of achieving adulthood in contemporary societies.
Keywords: young adulthood, transition to adulthood, markers of adulthood, young adults, life course policy
Agnieszka Dziedziczak-Foltyn (PhD, University of Lodz)
Marcin Gońda (PhD, University of Lodz)
YOUNG ADULTS AS PROPOSED ADDRESSES OF SOCIAL POLICY. OUTLINE OF THE PROBLEM (s. 38–43)
The aim of the research described in the article was to characterize a group of young adults (people aged 25–34) in the context of achieving full adulthood in terms of education, work, housing conditions and starting a family, and indicating shortcomings of state actions undertaken for their benefit. As a result of the statistical data analysis, a quantitative picture of young adults in Poland was presented. On the other hand, the analysis of strategic and legal documents allowed to identify the actions of the Polish state in favor of this group. It led to the conclusion that there is no a harmonized policy covering all discussed areas and addressed directly to young adults, which may have negative consequences for population issues and the situation on the labor market.
Keywords: social policy, public policies, youth adults, early adulthood
« powrót
