Nr 10 (511) 2016
Spis treści 10/2016
Pobierz numer 
BREXIT – KONSEKWENCJE PRAWNE I SPOŁECZNE DLA RYNKU PRACY I ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO – Gertruda Uścińska
„EUROPEJSKIE” UBEZPIECZENIE OD BEZROBOCIA? – Paweł Kaleta
BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE I SOCJALNE – KONTROWERSJE WOKÓŁ POJĘĆ – Dariusz Zalewski
POZYCJA ZAWODOWA MĘŻCZYZN NA RYNKU PRACY. STABILNOŚĆ CZY ZMIANA? STATYSTYCZNY OBRAZ SYTUACJI – Danuta Graniewska, Bożena Balcerzak-Paradowska
ZMIANA RELACJI PŁAC PRACOWNIKÓW PAŃSTWOWEJ SFERY BUDŻETOWEJ (2002–2014) – Zdzisław Czajka
PROBLEMY USAMODZIELNIANIA SIĘ WYCHOWANKÓW PIECZY ZASTĘPCZEJ – Kinga Mickiewicz
Z HISTORII POLITYKI SPOŁECZNEJ
RODZINA JAKO PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA POLITYKI SPOŁECZNEJ PAŃSTWA NA PRZYKŁADZIE ROZWIĄZAŃ OKRESU SOCJALIZMU I TRANSFORMACJI W POLSCE – Lucyna Prorok
RECENZJE
Henry Kissinger: PORZĄDEK ŚWIATOWY – Kazimierz A. Kłosiński
INFORMACJE
SENIORZY W POLITYCE SPOŁECZNEJ – TEORIA I PRAKTYKA DZIAŁAŃ POMOCOWYCH – Ryszard Necel
NOWOŚCI WYDAWNICZE IPISS
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
Gertruda Uścińska (prof., Instytut Pracy i Spraw Socjalnych)
BREXIT – KONSEKWENCJE PRAWNE I SPOŁECZNE DLA RYNKU PRACY I ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO (s. 1–5)
Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej będzie poprzedzone negocjacjami. W czasie tych negocjacji należy zabiegać o zachowanie praw nabytych przez Polaków przebywających w Wielkiej Brytanii i o ustanowienie odpowiednich okresów przejściowych przed wprowadzeniem nowych zasad. Rozwiązania prawne, które powinny obowiązywać w relacjach Wielka Brytania – Polska, w odniesieniu do systemu zabezpieczenia społecznego powinny się opierać na wypracowanych i utrwalonych w UE przepisach o prawie do swobodnego przemieszczania się i koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Słowa kluczowe: Brexit, swoboda przepływu osób, prawo do zabezpieczenia społecznego ‚transfer świadczeń, koordynacja systemu zabezpieczenia społecznego
BIBLIOGRAFIA
Campbell D., Brindle D., Butler P. (2016), What would Brexit mean for the NHS, social care and disabled people?, „The Guardian” z 14 czerwca, https://www.theguardian.com/society/2016/jun/14/brexit-nhs-health-social-care-disabled-people-eu-referendum [dostęp 15.09.2016].
GUS (2015), Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004–2014, notatka informacyjna, Warszawa, www.stat.gov.pl.
Kornobis-Romanowska D., Łacny J., Wróbel A., red. nauk. (2012), Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, tom III, Wolters Kluwer, Warszawa.
Kostrzewa Z. (2014), Współczesne migracje zagraniczne Polaków w świetle badań GUS, prezentacja na międzynarodowej konferencji pt. „Reemigracja obywateli polskich – skutki dla systemu zabezpieczenia społecznego”, Warszawa 5 września, zorganizowanej w ramach międzynarodowego projektu „Free Movement of Workers and Social Security Coordination” (FreSsco).
Milmo D. (2016), How will Brexit affect Britain’s trade with Europe?, „The Guardian” z 26 czerwca, https://www.theguardian.com/business/2016/jun/26/how-will-brexit-affect-britains-trade-with-europe [dostęp 15.09.2016].
Roberts S. (2008), Hard working immigrants welcome: social security for Polish migrants in the UK, „Polityka Społeczna”, nr 1ENG pt. „Migrations and Their Impact on Social Security Scheme People Migrating; Benefits Transferred”, s. 6–12.
Roberts S. (2009), A Short History of Social Security Coordination, w: 50 years of Social Security Coordination Past – Present – Future, Report of the conference celebrating the 50th Anniversary of the European Coordination of Social Security Prague, 7 & 8 May, European Commission, file:///C:/Users/hp/Downloads/EUL14106_50years_100512.pdf [dostęp 15.09.2016].
Strawiński P. (2016), Życie po Brexicie, „Forbes” z 21 marca, http://www.forbes.pl/brexit-jakie-beda-skutki-wyjscia-wielkiej-brytanii-z-ue-,artykuly,203584,1,1.html [15.09.2016].
Uścińska G. (2013), Zabezpieczenie społeczne osób korzystających z prawa do przemieszczania się w Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne, nauki prawne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej, polityka społeczna, prawo
Paweł Kaleta (dr, Parlament Europejski)
„EUROPEJSKIE” UBEZPIECZENIE OD BEZROBOCIA? (s. 5–7)
Zbliżenie polityk gospodarczych państw członkowskich Unii Europejskiej wywołane przez kryzys gospodarczy może przynieść zbliżenie ich polityk społecznych. W związku z tym przedkłada się obecnie propozycje konkretnych rozwiązań, takich jak np. wspólne dla wszystkich państw członkowskich UE (albo co najmniej strefy euro) ubezpieczenie od bezrobocia. W artykule dokonano krótkiego przeglądu tych propozycji, wśród których wyróżnia się obecnie trzy podejścia: kryzysowe, wzajemne oraz wspólne sensu stricto. Projekty stworzenia ubezpieczenia od bezrobocia w ramach strefy euro należałoby z punktu widzenia Polski oceniać krytycznie, jako umacniające „dwie prędkości” integracji europejskiej. Zarazem konsolidacja gospodarcza UE na podstawie tego obszaru obowiązywania wspólnej waluty jest faktem. Otwarte pozostaje pytanie, czy wdrożenie omawianych propozycji rzeczywiście przyniosłoby efekty, na które liczą ich autorzy.
Słowa kluczowe: polityka społeczna, Unia Europejska, strefa euro, ubezpieczenie od bezrobocia
BIBLIOGRAFIA
Andor L. (2016), EMU unemployment insurance. Making progress and addressing concerns, referat na konferencji „Towards a European Unemployment Insurance Scheme” w Parlamencie Europejskim, maszynopis powielany.
Baran B. (2013), Reguła średniookresowego celu budżetowego w Unii Europejskiej, „Gospodarka Narodowa” nr 11–12.
Barbier C., Natali D., Sabato S. (2014), A Model for Implementing Sustainable and Qualitative Growth in the EU, Wilfried Martens Centre for European Studies, Brussels.
Barcz J. (2011), Konsolidacja Eurogrupy: Umocnienie efektywności Unii czy groźba jej fragmentacji? Aspekty prawne i instytucjonalne, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” nr 2.
Centre for European Policy Studies (2014), Cost of Non-Europe of the Absence of an Unemployment Insurance Scheme for the Euro Area – Simulation Exercise, CEPS, Brussels.
Dullien S. (2016), How to stabilize business cycles in the euro area: Current proposals for fiscal transfer schemes in comparison, referat na konferencji „Towards a European Unemployment Insurance Scheme” w Parlamencie Europejskim, maszynopis powielany.
Enderlein H., Guttenberg L., Spiess J. (2013), Making One Size Fit All. Designing a Cyclical Adjustment Insurance Fund for the Euro Zone, „Notre Europe Policy Paper” nr 61.
Fischer T. (2011), From debt crisis to social crisis?, „E!Sharp” nr 13.
Giubboni S. (2013), European citizenship, labour law and social rights in times of crisis, „European Journal of Social Law”, no 3.
Golinowska S. (1999), Ochrona socjalna bezrobotnych w Polsce oraz w innych krajach, CASE, Warszawa.
Juncker J.-C., Tusk D., Dijsselbloem J., Draghi M., Schulz M. (2015), Dokończenie budowy europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej, Komisja Europejska, Bruksela.
Mandin Ch., Palier B. (2005), The politics of pension reform in France: The end of exceptionalism, w: G. Bonoli, T. Shinkawa (red.), Ageing and pension reform around the world, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton.
Marier P. (2008), Pension Politics. Consensus and social conflict in ageing societies, European University Institute, Routledge, London-Florence.
MPiPS (2004), Praca i zasiłki dla bezrobotnych w UE, Warszawa.
Muravska T., Sloka B., Stacenko S. (2013), Europe at a Crossroads – Industrial Relations and Social Dialogue, w: D. Milczarek, A. Adamczyk, K. Zajączowski (red.), Introduction to European Studies: A New Approach to Uniting Europe, Centre for Europe, University of Warsaw, Warszawa.
Palier B., Serré M. (2004), France: moving reluctantly in the OECD’s Direktion, w: K. Armingeon, M. Beyeler (red.), The OECD and European welfare states, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton.
Uścińska G. (2011), Ubezpieczenia społeczne i pomoc w razie bezrobocia w ustawodawstwach państw UE. Analiza porównawcza, IPiSS, Warszawa.
Widzyk A. (2013), KE alarmuje: Pogłębia się kryzys socjalny w UE, wiadomość w serwisie informacyjnym Polskiej Agencji Prasowej z 26 marca.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej, polityka społeczna
Dariusz Zalewski (dr, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych; Instytut Socjologii UW)
BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE I SOCJALNE – KONTROWERSJE WOKÓŁ POJĘĆ (s. 7–14)
Tekst ma charakter teoretyczny, ale odwołuje się także do zasad semantyki i metodologii. Podstawowym celem jest odpowiedź na pytanie, czy pojęcia bezpieczeństwa społecznego i socjalnego są tożsame. Odpowiedź jest przecząca, a tekst jest nawiązaniem do dyskusji o bezpieczeństwie tout court, w trakcie której pojęcia bezpieczeństwa społecznego i socjalnego często są używane zamiennie i, tym samym, nie ma tylko teoretycznego znaczenia.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo socjalne, bezpieczeństwo społeczne, system bezpieczeństwa socjalnego, państwo opiekuńcze.
BIBLIOGRAFIA
Eurostat (2016), Europe in Figures – Eurostat Yearbook; http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/file:population_at-risk-of-poverty_r_social_exclusion,_2009%e2%80%9314_yb16.png [dostęp 16.09.2016].
Abrahamson P. (1996), Conceptualizing Welfare Pluralism and Welfare Mix, cyt. za: K. Frieske, P. Poławski (1997), Welfare State. Historia, kryzys i przyszłość nowoczesnego państwa opiekuńczego. Wybór tekstów, IS UW, Warszawa.
Bertalanffy L. (1984), Ogólna teoria systemów, PWN, Warszawa.
Brzeziński M. (2009), Kategoria bezpieczeństwa, w: S. Sulowski, M. Brzeziński (red.): Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Buzan B., Weaver O., de Wilde J. (1998), Security: A new framework for analysis, Lynne Rienner Publishers, London.
Buzan B. (1983), People, states and fear: the national security problem in international relations, University of North Carolina Press, Chapel Hill.
Doyal L., Gough I. (1991), A Theory of Human Need, The Guilford Press, New York.
Esping-Andersen G. (2010), Społeczne podstawy gospodarki postindustrialnej, TWP, Warszawa.
Firlit-Fesnak G., Szatur-Jaworska B. (1995), Leksykon pojęć socjalnych, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Frieske K. (1997), Bieda – miary i interpretacje, w: S. Golinowska (red.), Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, IPiSS, Warszawa.
Friedman M., Friedman R. (1994), Wolny wybór, Wydawnictwo PANTA, Sosnowiec.
Gardawski J. (1996), Przyzwolenie ograniczone. Robotnicy wobec rynku i demokracji, PWN, Friedrich Ebert Stiftung, Warszawa.
Gierszewski J. (2013), Bezpieczeństwo społeczne: studium z zakresu teorii bezpieczeństwa narodowego, Difin, Warszawa.
Grewiński M. (2009), Wielosektorowa polityka społeczna. O przeobrażeniach państwa opiekuńczego, Elipsa, Warszawa.
UNDP (1994), Human Development Report, N. York, http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/255/hdr_1994_en_complete_nostats.pdf [dostęp 10.09.2016].
Itrich-Drabik J. (2012), Rola państwa w tworzeniu bezpieczeństwa społecznego Polaków, w: A. Skrabacz, S. Sulowski (red.), Bezpieczeństwo społeczne. Pojęcia. Uwarunkowania. Wyzwania, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Jadacki J. (2002), Spór o granice języka, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Jagusiak B. (2015), Bezpieczeństwo socjalne współczesnego państwa, Difin, Warszawa.
Księżopolski M. (2001), „Hasło – zabezpieczenie społeczne”, w: B. Rysz-Kowalczyk (red.), Leksykon polityki społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Księżopolski M. (2001), „Hasło – bezpieczeństwo socjalne”, w: B. Rysz-Kowalczyk (red.), Leksykon polityki społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Kwaśnicki W. (2005), Gospodarka społeczna z perspektywy ekonomii liberalnej, „Trzeci Sektor”, nr 2.
Leszczyński M. (2009), Bezpieczeństwo społeczne a bezpieczeństwo państwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, Kielce.
Leszczyński M. (2011), Wybrane aspekty bezpieczeństwa społecznego, Stowarzyszenie „Nauka Edukacja Rozwój”, Kielce.
Marczuk K. (2012), Bezpieczeństwo społeczne: potrzeba szerszego ujęcia. Implikacje dla Polski, w: A. Skrabacz, S. Sulowski (red.), Bezpieczeństwo społeczne. Pojęcia. Uwarunkowania. Wyzwania; Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Mayntz R., Holm K., Hübner P. (1985), Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN, Warszawa.
Powel M., red. (2010), Zrozumieć wielosektorową gospodarkę dobrobytu, TWP, Warszawa.
Sen A. (2000), Nierówności. Dalsze rozważania, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Sen A. (2002), Rozwój i wolność, Wydawnictwo Zysk i S-Ka, Warszawa.
Skrabacz A. (2012), Bezpieczeństwo społeczne. Podstawy teoretyczne i praktyczne, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Standing G. (2014), Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, PWN, Warszawa.
Szarfenberg R. (2003), Bezpieczeństwo socjalne a wykluczenie społeczne, referat wygłoszony na konferencji „Bezpieczeństwo socjalne”, Ustronie, http://rszarf.ips.uw.edu.pl/pdf/refustronie.pdf [dostęp 16.09.2016].
Urbański J. (2014), Prekariat i nowa walka klas, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
Veit-Wilson J. (1999), States of Welfare? Dynamics of a Discriminating Definition, w: J. Aulaytner, J. Danecki (red.), Teoretyczne problemy nauki o polityce społecznej, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Zalewski D. (2005), Opieka i pomoc społeczna. Dynamika instytucji, Wydawnictwo UW, Warszawa.
Zalewski D. (2012), Ubóstwo i zamożność; w: A. Giza, M. Sikorska (red.), Współczesne społeczeństwo polskie, PWN, warszawa.
Zalewski d. (2016) Welfare mix po polsku. Nadzieja czy iluzja?, w: K. Checzko, K. Stanek (red.), Polityka społeczna w zmieniającej się rzeczywistości, Wydawnictwo Śląsk, Katowice.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej, polityka społeczna
Danuta Graniewska (prof., Instytut Pracy i Spraw Socjalnych)
Bożena Balcerzak-Paradowska (prof., Instytut Pracy i Spraw Socjalnych)
POZYCJA ZAWODOWA MĘŻCZYZN NA RYNKU PRACY. STABILNOŚĆ CZY ZMIANA? STATYSTYCZNY OBRAZ SYTUACJI (s. 13–18)
Zatrudnienie mężczyzn i jego charakterystyczne cechy wiążą się na ogół z procesami rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Nie można jednak pomijać faktu przemian społeczno-kulturowych, które są następstwem uczestnictwa kobiet na rynku pracy i zmian zachodzących w modelu rodziny. Upowszechnianie się rodziny z dwojgiem pracujących rodziców/partnerów (dual– breadwinner) zmienia rolę mężczyzny z jedynego żywiciela na rzecz członka rodziny uczestniczącego w coraz większym stopniu w pracach domowych i opiece nad dziećmi, a więc w sferach życia rodzinnego stanowiących – w modelu tradycyjnym – wyłączne/dominujące pole działania kobiety. W artykule została podjęta próba analizy zmian sytuacji mężczyzn na rynku pracy w Polsce na podstawie istniejącej statystyki. Omówiono w nim strukturę ludności Polski według cech demograficznych i społeczno-zawodowych, pozycję mężczyzn na rynku pracy, zwłaszcza na stanowiskach kierowniczych. Punktem odniesienia dynamiki zmian w tym zakresie były zmiany sytuacji kobiet na rynku pracy. Poszukiwano odpowiedzi na pytanie, czy status rodzinny wpływa na pozycję zawodową mężczyzn. Niepewność pracy i zatrudnienia w obecnym świecie, przemiany społeczne i kulturowe zmieniają bowiem podejście do aktywności zawodowej i awansu zawodowego oraz łączenia kariery z życiem osobistym i zawodowym nie tylko przez kobiety (co najczęściej akcentowano w dotychczasowych badaniach), ale także przez mężczyzn. Pogłębienie tego ostatniego zagadnienia wymaga dalszych badań.
Słowa kluczowe: mężczyźni, kobiety, rynek pracy, równowaga praca-życie
BIBLIOGRAFIA
Balcerzak-Paradowska B., red. (2004), Praca kobiet w sektorze prywatnym. Szanse i bariery, IPiSS, Warszawa.
Balcerzak-Paradowska B., red. (2014), Kobiety na stanowiskach kierowniczych w sektorze publicznej. Sytuacja zawodowa i rodzinna, IPiSS i CPS „Dialog”, Warszawa.
Burke R.J., OBE S. Vinnicombe (2006), Guest Editorial, „Women in Management Review”, Vol. 21, No 1.
Cewińska J. (2001), Eliminacja stereotypów w procesie zwiększenia udziału kobiet w zarządzaniu, „Humanizacja Pracy”, nr 3–4.
Czajka Z. (2102), Zarządzanie zasobami ludzkimi w administracji publicznej, IPiSS, Warszawa.
Czapiński J., Panek T., red. (2014), Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków. Raport, MPiPS, CRZL, Warszawa.
Czapiński J., Panek T., red. (2015), Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków. Raport. Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
Fuszara M., red. (2008), Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
Graniewska D. (2003) Praca zawodowa a rodzina, w: Balcerzak-Paradowska B. (red.), Praca i polityka społeczna w perspektywie integracji, IPiSS, Warszawa.
GUS (2004), Aktywność ekonomiczna ludności Polski w latach 1992–2004, Warszawa.
GUS (2013a), Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna, Narodowy Spis Powszechny ludności i Mieszkań 2011, Warszawa.
GUS (2013b), Ludność i gospodarstwa domowe. Stan i struktura demograficzno– społeczna, Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Warszawa.
GUS (2014), Kobiety i mężczyźni na rynku pracy, Warszawa.
GUS (2015a), Aktywność ekonomiczna ludności Polski, IV kwartał 2015 r., Warszawa.
GUS (2015b), Aktywność ekonomiczna ludności Polski, III kwartał 2015 r., Warszawa.
GUS (2015c), Badanie budżetu czasu ludności Polski 2013, Warszawa.
GUS (2015d), Aktywność ekonomiczna ludności Polski, IV kwartał 2014 r., Warszawa.
GUS (2016a), Aktywność ekonomiczna ludności Polski, I kwartał 2016 r., Warszawa.
GUS (2016b), Rocznik Statystyczny 2015, Warszawa.
Kirton G. (2006), Alternative and parallel career paths for women: the case of trade union participation, „Work, Employment and Society”, Vol. 20, No. 1.
Kwiatkowska A., Nowakowska A. (2006), Mężczyzna polski. Psychospołeczne czynniki warunkujące pełnienie ról zawodowych i rodzinnych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok.
Lisowska E., red. (2007), Gender Index. Monitorowanie równości kobiet i mężczyzn w miejscu pracy, EFS-EQUAL, UNDP, Warszawa.
Michie S., Nelson D.L. (2006), Barriers women face in information technology carrers, „Women in Management Review”, Vol. 21, No 1.
Ozorowski E., Horodeński R., red. (2009), Kobieta. Etyka. Ekonomia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok.
Puchert R., Gartner M., Höyng S. (2005), Work Changes gender. Men and equality in the transition of labour forms, Barbara Budrich Publishers, Leverkusen-Opladen.
Schmid G. (1998), Transitional Labour Market: A New European Employment Strategy, Wissenschaftszentrum Berlin fur Sozialforschung, Discussion Paper, Berlin.
Siemieńska R. (2007), Płeć a dostęp do szkoleń i awansów, w: E. Lisowska (red.), Gender Index. Monitorowanie równości kobiet i mężczyzn w miejscu pracy, EFS-EQUAL, Warszawa.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej, polityka społeczna
Zdzisław Czajka (prof., Instytut Pracy i Spraw Socjalnych)
ZMIANA RELACJI PŁAC PRACOWNIKÓW PAŃSTWOWEJ SFERY BUDŻETOWEJ (2002–2014) (s. 19–26)
Celem artykułu jest ocena zmian w relacjach płac pracowników państwowej sfery budżetowej w latach 2002–2014 w stosunku do przeciętnej płacy w gospodarce, w sektorze przedsiębiorstw oraz między najważniejszymi zawodami i specjalnościami, w tym także w służbach mundurowych. Na zmianę relacji miały wpływ głównie czynniki związane z koniunkturą gospodarczą, takie jak: niższa dynamika płac w sektorze przedsiębiorstw, zamrożenie płac w administracji rządowej, edukacji i służbach mundurowych, związane z deficytem budżetowym a także systemowy automatyczny wzrost w niektórych zawodach. W największym stopniu poprawiły się relacje płac sędziów i lekarzy, a pogorszyły urzędników sądowych i pracowników administracji rządowej. Nie uległy natomiast większym zmianom relacje między płacami w zawodach cywilnych a uposażeniami funkcjonariuszy na kluczowych stanowiskach.
Słowa kluczowe: państwowa sfera budżetowa, sektor przedsiębiorstw, płace, relacje płac, funkcjonariusze państwowi
BIBLIOGRAFIA
CBOS (2013), Polacy o zarobkach różnych grup zawodowych, http://www.cbos.pl/SpisKom.Pol/2013/K_127_13.PDF [dostęp 13.08.2016].
Czajka Z. (2002), Kształtowanie płac w sferze budżetowej, IPiSS, Warszawa.
Czajka Z. (2009), Zarządzanie wynagrodzeniami w Polsce, PWE, Warszawa.
Czajka Z. (2016), Zarządzanie personelem w działalności sądów powszechnych, IPiSS, Warszawa.
Gabryel P. (2009), Kto okiełzna święte krowy?, „Rzeczpospolita” z 13 sierpnia.
Glapiak E. (2009), Świętym krowom budżetu podwyżki się należą. Pensje urzędników mimo kłopotów budżetu rosną jak na drożdżach. W firmach o połowę mniej, „Rzeczpospolita” z 13 sierpnia.
GUS (2003a), Rocznik Statystyczny 2003, Warszawa.
GUS (2003b), Struktura wynagrodzeń wg zawodów w październiku 2002 r., Warszawa.
GUS (2007), Rocznik Statystyczny 2007, Warszawa.
GUS (2015a), Rocznik Statystyczny 2015, Warszawa.
GUS (20015b), Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2014 r., Warszawa.
Ogólnopolskie badanie wynagrodzeń, [online], www.wynagrodzenia.pl/moja-placa [dostęp 8.08.2016].
Płace w Polsce i świecie 2006–2012 (2013), GBPiZS, Warszawa.
Prace nad projektem strategii ZZL w S.C. (2013), załącznik nr 2 – diagnoza ZZL w S.C., www.dsc.kprm.gov.pl, [dostęp 13.08.2016].
„Społeczny wizerunek służby cywilnej”. Raport podsumowujący w ramach projektu Strategia Zarządzania Zasobami Ludzkimi w Służbie Cywilnej (2011), „Przegląd Służby Cywilnej”, nr 1.
Stokłosa M. (2013), Prześwietlamy zarobki urzędników, „Gazeta Krakowska” z 29 listopada.
Wynagrodzenia osób ze stopniem doktora w 2014 r. (2014), [online], www.wynagrodzenia.pl/artykuly [dostęp 10.07.2016].
Zatrudnienie i wynagrodzenia w Służbie Cywilnej w 2002 r. (2002), www.dsc.kprm.gov.pl, [dostęp 13.08.2016].
Zatrudnienie i wynagrodzenia w polskiej administracji publicznej. Fakty i mity (2013), materiały konferencyjne IPiSS, Warszawa.
Zatrudnienie i wynagrodzenia w Służbie Cywilnej w 2014 r. (2014), www.dsc.kprm.gov.pl [dostęp 13.08.2016].
Zatrudnienie i wynagrodzenia w służbie cywilnej w 2015 r. (2016), www.dsc.kprm.gov.pl [dostęp 13.08.2016].
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej, polityka społeczna
Kinga Mickiewicz-Stopa (mgr, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy)
PROBLEMY USAMODZIELNIANIA SIĘ WYCHOWANKÓW PIECZY ZASTĘPCZEJ (s. 26–30)
Artykuł podejmuje zagadnienie usamodzielnień wychowanków rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej. Jego celem jest przedstawienie wyników badań prowadzonych w tym zakresie w Polsce (przed zmianami prawnymi, jak i po nich) oraz zagranicą. Głównie dotyczą one funkcjonowania wychowanków w tym procesie – psychologicznego, społecznego i zawodowego. Podejmowane jest także zagadnienie skuteczności usamodzielnienia i jego zróżnicowania w zależności od formy pieczy zastępczej. Przedstawiono też programy – a przede wszystkim płynące z nich wnioski – które miały na celu wsparcie usamodzielniających się osób.
Słowa kluczowe: opieka zastępcza, usamodzielnienia, młodzież wychowująca się poza rodziną, rodzinna i instytucjonalna piecza zastępcza
BIBLIOGRAFIA
Badanie efektywności procesu usamodzielniania oraz rekomendacja standardów usamodzielniania w mieszkaniach chronionych znajdujących się na terenie m. st. Warszawy – raport (2012), Biuro Polityki Społecznej m.st. Warszawy, Warszawa, http://politykaspoleczna.um.warszawa.pl/sites/politykaspoleczna.um.warszawa.pl/files/artykuly/zalaczniki/mieszkania_chronione_raport.pdf [dostęp 20.05.2016].
Badanie ewaluacyjno-diagnostyczne. Sytuacja psychospołeczna i materialna usamodzielnionych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych (2012), Gdańska Fundacja Innowacji Społecznej, Gdańsk, http://gfis.pl/wp-content/uploads/2013/11/zalacznik-5-raport_pelny.pdf [dostęp 20.05.2016].
Child Welfare: HHS Actions Would Help States Prepare Youth in the Foster Care System for Independent Living (2007), United States Government Accountability Office, USA, http://www.gao.gov/assets/120/117294.pdf [dostęp 15.05.2016].
Courtney M., Barth R. (1996), Pathways of older adolescents out of foster care: implications for independent living services, „Social Work”, Vol. 41(1).
Juros A., Biały A. (2011), Wychowankowie opuszczający rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo-wychowawcze w woj. lubelskim, w: A. Roguska, M. Danielak-Chomać, B. Kulig (red.), Rodzinne formy opieki zastępczej. Teoria i praktyka, Fundacja na Rzecz Dzieci i Młodzieży „Szansa” i Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce, Warszawa-Siedlce, s. 143–163.
Loring J. (2014), Former Foster Youths Perspectives on Independent Living Preparation Six Months After Discharge, „Child Welfare”, Vol. 93(1).
McMillen C., Auslander W., Elze D., White T., Thompson R. (2003), Educational experiences and aspirations of older youth in foster care, „Child Welfare”, Vol. 82(4).
McMillen C., Tucker J. (1999), The status of older adolescents at exit from out-of-home care, „Child Welfare”, Vol. 78(3).
Miłoń M. (2015), Usamodzielnianie się wychowanków pieczy zastępczej – potrzeby bytowe, wsparcie psychologiczne i społeczne, „Kontrola Państwowa”, nr 4.
NIK (2014) ‚Pomoc w usamodzielnianiu się pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. Informacja o wynikach kontroli, Warszawa, https://www.nik.gov.pl/plik/id,7849,vp,9839.pdf [dostęp 20.05.2016].
Pinkerton J. (2010), Leaving care and fostering, w: G. Kelly, R. Gilligan (red.), Issues in Foster Care. Policy, Practice and Reserach, Jessica Kingsley Publishers and Philadelphia, s. 85–107.
Poelhmann J. (2003), An attachment perspective on grandparents raising their very young children: implications for intervention and research, „Infant Mental Health Journal”, Vol. 24(2).
Potrzeby w usamodzielnieniu wychowanków Rodzinnych Domów Dziecka i Rodzin
Zastępczych – raport z badań (2007), Fundacja Robinson Crusoe, Warszawa, http://www.rozpalamynadzieje.pl/dokumenty/Raport_usamodzielnienie.pdf [dostęp 20.05.2016].
Projekt „Z opieki w dorosłość – model usamodzielnienia” (2012), Towarzystwo Psychoprofilaktyczne Oddział w Warszawie, Warszawa, http://www.tpp.org.pl/pliki/Raport_z_badan_PBS.pdf [dostęp 20.05.2016].
Schofield G., Beek M. (2009), Growing up in foster care: providing a secure base through adolescence, „Child and Family Social Work”, Vol. 14.
Sytuacja wychowanków opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz rodziny zastępcze na terenie województwa kujawsko-pomorskiego (2013), ROPS, Toruń, http://www.ropstorun.home.pl/ois/pliki/sytuacja_wychowankow_opuszczajacych_placowki.pdf [dostęp 20.05.2016].
Zawadzki P. (2015), Nieefektywny system pomocy społecznej. Koncepcja badań i diagnozy, http://ops.pl/wp-content/uploads/2015/10/artykul_p.zawadzki.pdf [dostęp 20.05.2016].
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: nauki o polityce publicznej, polityka społeczna
Lucyna Prorok (dr, Uniwersytet Łódzki)
RODZINA JAKO PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA POLITYKI SPOŁECZNEJ PAŃSTWA NA PRZYKŁADZIE ROZWIĄZAŃ OKRESU SOCJALIZMU I TRANSFORMACJI W POLSCE (s. 31–36)
Realizacja poszczególnych etapów projektu badawczego IPROSEC wiązała się z poznaniem sytuacji społeczno-gospodarczej oraz instrumentów polityki społecznej oddziałujących na decyzje rodzinne (matrymonialne, prokreacyjne, przepływy międzygeneracyjne) w wybranych krajach Unii Europejskiej. Pozwoliło to uzyskać wiedzę na temat zależności między rodziną a polityką społeczną i państwem. Pytania, na które poszukiwano odpowiedzi, dotyczyły tego, jakie uwarunkowania polityczne oraz polityki szczegółowe (rodzinna, zatrudnienia, rynku pracy, edukacyjna, mieszkaniowa itd.), a także rozwiązania prawne w sferze pracy i życia rodzinnego są brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji dotyczących tworzenia i funkcjonowania rodzin oraz jakie przypisywane jest im znaczenie. Na podstawie badań jakościowych (wywiady pogłębione) zgromadzono bogaty materiał empiryczny.
Słowa kluczowe: transformacja, polityka społeczna, polityka rodzinna, rodzina
BIBLIOGRAFIA
Auleytner J., red. (2002), Polityka społeczna, czyli ujarzmianie chaosu socjalnego, WSP TWP, Warszawa.
Balcerzak-Paradowska B. (1997), Rodziny wielodzietne. Teraźniejszość i przyszłość, IPiSS, Warszawa.
Balcerzak-Paradowska B. (1999a), Polityka rodzinna. Między dwoma modelami, IPiSS, UW, Warszawa.
Balcerzak-Paradowska B. (1999b), Polityka rodzinna lat dziewięćdziesiątych. Ocena jej skutków, w: B. Balcerzak-Paradowska B., Sytuacja dzieci w Polsce w okresie przejściowym, IPiSS, KNOPiPS, Fundacja SOS, Warszawa.
Balcerzak-Paradowska B. (2002), Zasiłki rodzinne jako forma pomocy rodzinom z dziećmi w krajach europejskich, „Polityka Społeczna”, nr 4.
Deacon B. (2000), Eastern European Welfare State: the Impact of the Politics of Globalization, „Journal of European Social Policy”, Vol. 10, No. 2.
Domański H., Ostrowska A., Rychard A. (2000), Jak żyją Polacy, IFiS PAN, Warszawa.
Golinowska S. (1994), Polityka społeczna państwa w gospodarce rynkowej. Studium ekonomiczne, Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Golinowska S. (1998), Social Policy in the 1990s. Legal Regulations and their Prospected Results, IPiSS, Warszawa.
Golinowska S. (2000a), Polityka społeczna: koncepcje – instytucje – koszty, Poltext, Warszawa.
Golinowska S. (2000b), Dekada polskiej polityki społecznej. Od przełomu do końca wieku, IPiSS, Warszawa.
Golinowska S. (2002), Świadczenia rodzinne. Podejście powszechne versus selektywne, „Polityka Społeczna”, nr 4.
Golinowska S. (2005), Raport Społeczny. Polska 2005 – 2004, Fundacja im. F. Eberta, Warszawa.
Golinowska S., red. (1997), Raport o rozwoju społecznym. Zmieniająca się rola państwa. Raport 97’, CASE, Warszawa.
Graniewska D. (1980), Uwarunkowania potrzeb socjalnych rodzin a działania polityki społecznej, w: Rodzina i polityka społeczna na rzecz rodziny w PRL, Rada ds. Rodziny, cz. II, Warszawa.
Graniewska D. (1989), Ochrona socjalna rodziny w warunkach reformy gospodarczej. Problemy teoretyczne i praktyczne, IPiSS, Warszawa.
Graniewska D., Balcerzak-Paradowska B. (1993), Polityka wobec rodziny, kobiet i dzieci, IPiSS, Warszawa.
Księżopolski M. (1999a), Polityka społeczna. Wybrane problemy porównań międzynarodowych, BPS, Wydawnictwo Śląsk, Katowice.
Księżopolski M. (1999b), Modele polityki społecznej, Serie Opracowania BPZ, z. 3, IPiSS, Warszawa.
Mackiewicz M. i in., red. (2001), Finanse publiczne w Polsce 1989 – 2001. Studium transformacji, IBnG, Warszawa.
Marody M., red. (2002), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Milllard F. (1992), Social policy in Poland, w: B. Deacon, The New Eastern Europe. Social Policy, Past, Present and Future, SAGE Publicantion, London – Newberry – New Dehli.
Miszalska A. (1995), Socio-Economic Transformation and Psychological Well – Being of Polish Society, w: Economic and Social Transformation in Poland, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Miszalska A. (1996), Reakcje społeczne na przemiany społeczne, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Misztal B. (2000), Teoria socjologiczna a praktyka społeczna, Wydawnictwa Naukowe UJ, Kraków.
Piasny J., red. (1989), Świadczenia społeczne na rzecz rodziny, PWN, Warszawa.
Sztompka P. (2000), Trauma wielkiej zmiany, ISP PAN, Warszawa.
Ziółkowski M. (2001), Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie. Tendencje. Interpretacje, UAM, Poznań.
Dziedziny naukowe dotyczące artykułu: nauki społeczne
Dyscypliny naukowe dotyczące artykułu: polityka społeczna, socjologia
Social Policy
Table of Contents No 10/2016
BREXIT – LEGAL AND SOCIAL CONSEQUENCES FOR THE LABOUR MARKET AND SOCIAL SECURITY – Gertruda Uścińska
“EUROPEAN” UNEMPLOYMENT INSURANCE? – Paweł Kaleta
SOCIAL AND SOCIETAL SECURITY – WHAT DOES MEAN? – Dariusz Zalewski
OCCUPATIONAL POSITION OF MEN IN THE LABOUR MARKET. STABILITY OR CHANGE? SITUATION IN STATISTICAL TERMS – Danuta Graniewska, Bożena Balcerzak-Paradowska
CHANGING RELATIONSHIP OF THE STATE BUDGETARY SPHERE EMPLOYEES SALARIES (2002–2014) – Zdzisław Czajka
PROBLEMS OF OLDER ADOLESCENTS AT EXIT FROM FOSTER CARE – Kinga Mickiewicz
FROM HISTORY OF SOCIAL POLICY
THE FAMILY AS THE SUBJECT OF SOCIAL POLICY. THE EXAMPLE OF SOLUTIONS DURING THE SOCIALISM AND THE TRANSFORMATION PERIOD IN POLAND – Lucyna Prorok
BOOK REVIEWS
Henry Kissinger: WORD ORDER – Rewieved by Kazimierz A. Kłosiński
INFORMATION
ELDERLY PEOPLE IN SOCIAL POLICY — THEORY AND PRACTICE OF SOCIAL SUPPORT – Ryszard Necel
NEW BOOKS PUBLISHED BY THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY
Gertruda Uścińska (Professor, Institute of Labour and Social Studies)
BREXIT – LEGAL AND SOCIAL CONSEQUENCES FOR THE LABOUR MARKET AND SOCIAL SECURITY (p. 1–5)
Brexit will be preceded by the negotiations between EU and UK. During this negotiations, it is necessary to seek the maintance of rights, which were acquired by polish citizens who had come to UK, as well as to establish a transitional periods by the time that the new rules will enter into force. In the area of social security systems, the legal solutions between Poland and UK should be grounded on established and developed EU legal solutions, regarding to the right to freedom of movement and the coordination of social security systems.
Keywords: Brexit, freedom of movement of persons, the right to social security, the transfer of the entitlements the coordination of social security systems
Paweł Kaleta (Junior Professor, European Parliament)
“EUROPEAN” UNEMPLOYMENT INSURANCE? (p. 5–7)
Approximation of economic policies of the member states of the European Union, caused by the economic crisis, can in turn bring the approximation of their social policies. Owing to this, specific proposals are being put forward, such as common unemployment insurance in EU member states (or at least in those among them, which belong to the Eurozone). This text is undertaking a short analysis of these proposals, among which three approaches can be discerned: output gap / cyclical shock insurance, re-insurance / catastrophic insurance, and pooled / basic insurance. Attempts at creation of common unemployment insurance in the Eurozone should be, from the Polish point of view, assessed with criticism, as reinforcing the “two speed” approach to the European integration process. On the other hand, economic consolidation of the EU around this common currency area is a fact. Question, whether the analysed proposals would actually bring the effects expected by their authors, remains open.
Keywords: social policy, European Union, Eurozone, unemployment insurance
Dariusz Zalewski (Junior Professor, Institute of Labour and Social Studies; Institute of Sociology, Warsaw University)
SOCIAL AND SOCIETAL SECURITY – WHAT DOES MEAN? (p. 7–14)
This text is of theoretical character and include the elements of semantic and methodological discussions. The aim of the paper is to answer following questions: what does mean social and societal security? what does mean social security system? A crucial point of view is thesis, that meaning of social and societal security isn’t the same. This thesis is referring to discussion about security issue tout court and, the same, has not only theoretical character.
Keywords: social security, societal security, social security system, welfare state
Danuta Graniewska (Professor, Institute of Labour and Social Studies)
Bożena Balcerzak-Paradowska (Professor, Institute of Labour and Social Studies)
OCCUPATIONAL POSITION OF MEN IN THE LABOUR MARKET. STABILITY OR CHANGE? SITUATION IN STATISTICAL TERMS (p. 13–18)
Men employment and its characteristics are linked generally to the process of socio-economic development of Poland. However, one must not overlook socio-cultural transformations, which are the aftermath of the women activity in the labour market and ongoing transformations of the family model. More and more widespread dual breadwinner family model transforms the role of man from exclusive breadwinner into a family member more and more involved in housework and child care, which traditionally have been dominated by or were even exclusive areas of woman’s activities. This paper makes an attempt to analyse the evolving position of men in the labour market in Poland based on the available statistics. Furthermore the paper discusses population structure in Poland with a breakdown into demographic and socio-occupational characteristics, men position in the labour market, especially in the managerial positions. The point of reference for the change dynamics to this extent were changes in the women position in the labour market. The paper sought an answer to the question whether family status has an influence on the occupational position of men. Job and employment uncertainty in the modern-day world, social and cultural transformations change the approach to the occupational activity and promotion as well as to the achievement of work-life balance not only by women (which has most frequently been emphasized in the studies to date), but also by men. To get better insight into the last issue further studies are required.
Keywords: men, women, labour market, work-life balance
Zdzisław Czajka (Professor, Institute of Labour and Social Studies)
CHANGING RELATIONSHIP OF THE STATE BUDGETARY SPHERE EMPLOYEES SALARIES (2002–2014) (p. 19–26)
The aim of the article is to evaluate changes in the relations of the State budgetary sphere salaries. It’s about the relationship of the salaries to the average wage in the economy, the business sector and other professions and specialities, including in the business sector and in the military uniformed services. To change the relationship of salary were affected by factors related to the booming business, like: law growth wages in enterprises, the lack of wages increases in government administration, education and military uniformed services, as well as guarantees by the Government of the annual growth in some occupations. Most have improved down the relationship of salaries of judges and physicians and most have worsened in the officials in the courts and in the government.
Keywords: state budgetary sphere, business sector, wages and salaries, relationship of salaries, military uniform officer
Kinga Mickiewicz-Stopa (Ph.D. Student, Kazimierz Wielki University)
PROBLEMS OF OLDER ADOLESCENTS AT EXIT FROM FOSTER CARE (p. 26–30)
Article takes on the issue of independent living of youth growing up in institutional and foster care. Its purpose is to present the results of research carried out in this field in Poland (before and after legal changes) and abroad. The research is related to the functioning of young adults in this process — from psychological, social and professional side. Question of the effectiveness of independent living, and its diversity depending from the form of previous care is also undertaken. Additionally, programs aimed to support people who become independent are presented.
Keywords: foster care, independent living, adolescents, out of home care
Lucyna Prorok (dr, University of Lodz)
THE FAMILY AS THE SUBJECT OF SOCIAL POLICY. THE EXAMPLE OF SOLUTIONS DURING THE SOCIALISM AND THE TRANSFORMATION PERIOD IN POLAND (p. 31–36)
The consideration over the model of socialand family policy became a source of knowledge about relation, which appear between the family and the social policy and widely understood activity of the state. The realization of each stages of the investigative project tied with the recognition of situation socially-economic and tools of the social policy affecting family (matrimonial, procreative) in each countries of the European Union. Questions on which wanted are answers refer this, which conditionings political and detailed (the family-policy, employments, the labour market, educational, etc.) policies, and also legal solutions in the sphere of the composition and the family life are made allowance for treat of decisions on creation and functioning of families and what this has for families meaning.
Keywords: transformation, social policy, family policy, family
« powrót
