Nr 8 (509) 2016

Spis treści 8/2016

 Table of Contents

Pobierz numer

ANALIZA ZWIĄZKÓW POZIOMU WYKSZTAŁCENIA Z WYBRANYMI MIARAMI SYTUACJI ZDROWOTNEJ LUDNOŚCI – Marek Kunasz
ABSENCJA CHOROBOWA A BEZROBOCIE NA RYNKU PRACY W POLSCE – Ewa Kusideł, Mał­gorzata Striker
ANALIZA CZYNNIKÓW KSZTAŁTUJĄCYCH W POLSKIEJ GOSPODARCE TZW. GENDER PAY GAP – Joanna Mirosław, Agnieszka Smoder 

Z PRAC NAUKOWO-BADAWCZYCH
MIĘDZY SUBWENCJĄ A BUDŻETM – CZEMU (NIE)SŁUŻY ALGORYTM SUBWENCJI OŚWIATOWEJ W POLSCE? – Elż­bi­eta Drogosz-Zabłocka, Agnieszka Kopańska, Jędrzej Sta­siowski
OFERTY I POTRZEBY SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM – WYNIKI BADAŃ – Beata Bieszk-Stolorz, Anna Gdakow­icz, Iwona Markowicz

 

recen­zje
Max­i­m­il­ian Fuchs, Rob Cor­nelis­sen: EU SOCIAL SECURITY LAW. A COMMENTARY ON EU REGULATIONS 83/2004 AND 987/2009 – rec. Gertruda Uścińska
Bogusław Jagu­siak: BEZPIECZEŃSTWO SOCJALNE WSPÓŁCZESNEGO PAŃSTWA – rec. Dar­iusz Zalewski
Włodz­imierz  Anioł: SZLAK NORDEN. MODERNIZACJA PO SKANDYNAWSKU – rec. Kaz­imierz A. Kłosiński

 

infor­ma­cje
„PRZESZŁOŚĆ DLA PRZYSZŁOŚCI” – GERONTOLOGIA W LOKALNYCH DZIAŁANIACH – Wiesława Walkowska
WYNAGRODZENIE MINIMALNE – SKOK JAKOŚCIOWY CZY ZNAK NIEPEWNOŚCI? – Iwona Zakrzewska
KAPITAŁ – PRACA – CZŁOWIEK – Mał­gorzata Szczęsny

 

DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ                                                 

Marek Kunasz (prof., Uni­w­er­sytet Szczeciński)
ANALIZA ZWIĄZKÓW POZIOMU WYKSZTAŁCENIA Z WYBRANYMI MIARAMI SYTUACJI ZDROWOTNEJ LUDNOŚCI (s. 1–6)
Artykuł ma charak­ter teoretyczno-empiryczny. Jego celem jest próba odpowiedzi na pytanie, czy wzrost poziomu wyk­sz­tałce­nia sprzyja dłuższemu i zdrowszemu życiu. W artykule przeanal­i­zowano związki poziomu wyk­sz­tałce­nia z wybranymi miarami sytu­acji zdrowot­nej lud­ności. Ziden­ty­fikowano istotny związek między poziomem wyk­sz­tałce­nia a dal­szą oczeki­waną dłu­goś­cią życia badanych. Wery­fiku­jąc przy­czyny ujaw­ni­a­jącego się zróżni­cow­a­nia, anal­i­zom pod­dano następ­nie wybrane dane empiryczne gro­mad­zone na szczeblu grup osób ze zróżni­cow­anym poziomem wyk­sz­tałce­nia: bada­nia real­i­zowane przez Euro­stat, bada­nia real­i­zowane w ramach Diag­nozy Społecznej oraz pro­jektu LEECH real­i­zowanego przez Insty­tut Medy­cyny Pracy.

Słowa kluc­zowe: zdrowie, wyk­sz­tałce­nie, oczeki­wana dłu­gość życia, Unia Europejska

BIBLIOGRAFIA
Brave­man P.A., Egerter S.A., Cub­bin C., Marchi K.S. (2004), An Approach to Study­ing Social Dis­par­i­ties in Health and Health Care, „Amer­i­can Jour­nal of Pub­lic Health”, Vol. 94, No. 12.
Brave­man P.A., Gruskin S. (2003), Defin­ing equity in health, „Jour­nal of Epi­demi­o­log­i­cal Health”, Vol. 57, No. 4.
Burzyńska M., Marcinkowski J.T., Bryła M., Maniecka-Bryła I. (2010), Life Expectancy i Healthy Life Years jako pod­sta­wowe miary oceny sytu­acji zdrowot­nej lud­ności, „Prob­lemy Higieny i Epi­demi­ologii”, nr 4.
Crim­mins E.M., Saito Y. (2001), Trends in healthy life expectancy in the United States, 1970–1990: gen­der, racial, and edu­ca­tional dif­fer­ences, „Social Sci­ence & Med­i­cine”, Vol. 52, No. 11.
Cza­piński J., Panek T. (2013), Diag­noza Społeczna 2013, „Con­tem­po­rary Eco­nom­ics”, Vol. 7.
EHLEIS (2014), Oczeki­wana dłu­gość życia w zdrowiu w Polsce, EHLEIS Raporty Kra­jowe, nr 7, EHLEIS.
Fox D., Scott-Samuel A. (red.) (2004), Human rights, equity and health, The Nuffield Trust, Lon­don.
Gro­mul­ska L., Wysocki M.J., Goryński P. (2008), Lata przeżyte w zdrowiu – zale­cany przez Unię Europe­jską syn­te­ty­czny wskaźnik sytu­acji zdrowot­nej lud­ności, „Przegląd Epi­demi­o­log­iczny”, nr 4.
Hurt L.S., Ron­s­mans C., Saha S. (2004), Effects of edu­ca­tion and other socioe­co­nomic fac­tors on mid­dle age mor­tal­ity in rural Bangladesh, „Jour­nal of Epi­demi­ol­ogy and Com­mu­nity Health”, Vol. 58, No. 4.
Jarecki W. (2011), Sza­cow­anie kosztów i efek­tów ksz­tałce­nia eko­nom­icznego na poziomie wyższym, Wydawnictwo Naukowe Uni­w­er­sytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Jarecki W., Kunasz M., Mazur-Wierzbicka E., Zwiech P. (2010), Gospo­darowanie kap­i­tałem ludzkim, Eco­nom­i­cus, Szczecin.
Kaplan G.A., Pamuk E.R., Lynch J.W., Cohen R.D., Bal­four J.R. (1996), Inequal­ity in income and mor­tal­ity in the United States: analy­sis of mor­tal­ity and poten­tial path­ways, „BMJ”, Vol. 312.
Korzeniowska E., Puchal­ski K. (2011), Nisko wyk­sz­tałceni pra­cown­icy a zdrowie – wyzwa­nia dla edukacji zdrowot­nej, Insty­tut Medy­cyny Pracy, Łodź.
Krieger N. (2001), A glos­sary for social epi­demi­ol­ogy, Jour­nal of Epi­demi­o­log­i­cal Com­mu­nity Health, Vol. 55, No. 10.
Mar­mot M. (2005), Social deter­mi­nants of health inequal­i­ties, „Lancet”, Vol. 365, No. 3.
Mar­mot M. (2006), Health in an unequal world, „Lancet”, Vol. 368, No. 12.
Mur­phy M., Bobak M., Nichol­son A., Rose R., Mar­mot M. (2006), The widen­ing gap in mor­tal­ity by edu­ca­tional level in the Russ­ian Fed­er­a­tion, 1980–2001, „Amer­i­can Jour­nal of Pub­lic Health”, Vol. 96, No. 7.
Ngwena C. (2000), The recog­ni­tion of access to health care as a human right in South Africa: Is it enough?, „Health and Human Rights”, Vol. 5, No. 1.
Plavin­ski S.L., Plavin­skaya S.I., Klimov A.N. (2003), Social fac­tors and increase in mor­tal­ity in Rus­sia in the 1990s: prospec­tive cohort study, „BMJ”, Vol. 326.
Ryć K., Skrzypczak Z. (2011), Przewidy­wana dłu­gość życia jako pod­sta­wowy miernik efek­ty­wności sys­temu ochrony zdrowia, „Prob­lemy Zarządza­nia”, Vol. 9, No. 3.
Stala D. (2009), Oczeki­wana dłu­gość życia w zdrowiu – model sza­cunkowy, „Stu­dia i Prace Uni­w­er­sytetu Eko­nom­icznego w Krakowie”, nr 2.
Sul­li­van D.F. (1971), A Sin­gle Index of Mor­tal­ity and Mor­bid­ity, „HSMHA Health Reports”, No. 86.
Szreder M. (2013), Wyk­sz­tałce­nie a dłu­gość i jakość życia, „Poli­tyka Społeczna”, nr 7.
Ucieklak-Jeż P. (2011), Anal­iza stanu oczeki­wanej dłu­gości życia bez niepełnosprawności w Polsce, „Prag­mata Tes Oikono­mias”, nr 5.
White­head M. (1992), The con­cepts and prin­ci­ples of equity and health, „Inter­na­tional Jour­nal of Health Ser­vices”, Vol. 22, No. 3.
WHO (2011), Społeczne nierówności w zdrowiu w Polsce, WHO.
Wilkin­son R.G. (1997), Health inequal­i­ties: rel­a­tive or absolute mate­r­ial stan­dards?, „BMJ”, Vol. 314.
Wrob­lewska W. (2012), Dłu­gowieczność i zmi­any maksy­mal­nego trwa­nia życia – wyzwa­nia dla statystyki, „Wiado­mości Statysty­czne”, nr 11.
Zalewska M. (2012), Jakość życia – wybrane kon­cepcje: anal­iza porów­naw­cza wskaźników jakości życia w Polsce i kra­jach UE, „Prob­lemy Zarządza­nia”, nr 2.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia

Ewa Kusideł (dr hab. Uni­w­er­sytet Łódzki)
Mał­gorzata Striker (dr, Uni­w­er­sytet Łódzki)
ABSENCJA CHOROBOWA A BEZROBOCIE NA RYNKU PRACY (s. 6–10)
Jak wynika z badań pub­likowanych w między­nar­o­dowych cza­sopis­mach naukowych poziom absencji chorobowej wynika nie tylko z sytu­acji zdrowot­nej, ale również z sytu­acji na rynku pracy. Celem artykułu jest przed­staw­ie­nie zmian wskaźnika poziomu absencji w Polsce w lat­ach 2005–2014 (okres, dla którego dostępne były dane statysty­czne umożli­wia­jące oblicze­nie wskaźnika absencji w Polsce oraz według wojew­ództw) oraz zbadanie, w jakim stop­niu do tych zmian przy­czy­nia się sytu­acja na rynku pracy. Wskaza­nia lit­er­atur­owe poz­woliły na postaw­ie­nie hipotezy badaw­czej, że w Polsce — podob­nie do wyników świa­towych — stopa bezrobo­cia jest desty­mu­lantą poziomu absencji (im wyższa/niższa stopa bezrobo­cia, tym niższy/wyższy poziom absencji). Hipoteza ta została zwery­fikowana pozy­ty­wnie. Stopa bezrobo­cia (zwłaszcza dłu­gotr­wałego oraz w grupie kobiet w wieku repro­duk­cyjnym) jest istotną desty­mu­lantą poziomu absencji — im wyższa/niższa stopa bezrobo­cia, tym niższy/wyższy poziom absencji, co wskazuje na inne, niż tylko zdrowotne, motywacje obecności/nieobecności w pracy.

Słowa kluc­zowe: absencja, wskaźnik poziomu absencji, rynek pracy, bezrobocie

BIBLIOGRAFIA
Engstroem L.-G., Erik­sen T. (2002), Can dif­fer­ences in ben­e­fit lev­els explain dura­tion and out­come of sick­ness absence?, „Dis­abil­ity and Reha­bil­i­ta­tion”, Vol. 24, No. 14, s. 713– 718.
Helges­son M., Johans­son B., Nordqvist T., Lund­berg I. Vinga E. (2015), Sick­ness absence at a young age and later sick­ness absence, dis­abil­ity pen­sion, death, unem­ploy­ment and income in native Swedes and immi­grants, „Euro­pean Jour­nal of Pub­lic Health”, Vol. 25, No. 4, s. 688–692.
Hytti H. (2006), Why are Swedes sick but Finns unem­ployed?, „Inter­na­tional Jour­nal Of Social Wel­fare”, No. 15, s. 131–141.
Knutsson A., Goine H. (1998), Occu­pa­tion and unem­ploy­ment rates as pre­dic­tors of long term sick­ness absence in two Swedish coun­ties, „Social Sci­ence & Med­i­cine”, Vol. 47, No. 1, s. 25–31.
Leigh J.P. (1985), The effects of unem­ploy­ment and the busi­ness cycle on absen­teeism, „Jour­nal of Eco­nom­ics and Busi­ness”, No. 37, s. 159–170.
Lid­wall U., Mark­lund S. (2011), Trends in long-term sick­ness absence in Swe­den 1992–2008: the role of eco­nomic con­di­tions, leg­is­la­tion, demog­ra­phy, work envi­ron­ment and alco­hol con­sump­tion, „Inter­na­tional Jour­nal of Social Wel­fare”, No. 20, s. 167–179.
Piha K., Mar­tikainen P., Rahko­nen O., Roos E., Lahelma E. (2007), Trends in socioe­co­nomic dif­fer­ences in sick­ness absence among Finnish munic­i­pal employ­ees 1990–99, „Scan­di­na­vian Jour­nal of Pub­lic Health”, No. 35, s. 348–355.
Selander J., Buys N. (2010), Sick­ness absence as an indi­ca­tor of health in Swe­den, „Inter­na­tional Jour­nal of Dis­abil­ity Man­age­ment”, No. 5(2), s. 40–47.
Shapiro C., Stiglitz J. (1984), Equi­lib­rium unem­ploy­ment as a worker dis­ci­pline device, „Amer­i­can Eco­nomic Review”, No. 74, s. 433–444.
Szu­bert Z. (2014), Absencja chorobowa w Polsce po trans­for­ma­cji społeczno-gospodarczej, „Medy­cyna Pracy”, nr 65(1), s. 73–84.
Szu­bert Z., Sobala W. (2003), Absencja chorobowa w przed­siębiorstwie po restruk­tu­ryza­cji, „Medy­cyna Pracy”, nr 54(1), s. 9–15.
Yaniv G. (1991), Absen­teeism and the risk of invol­un­tary unem­ploy­ment: A dynamic analy­sis, „Jour­nal of Socio-Economics”, No. 20(4), s. 359.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia

Joanna Mirosław (mgr, Insty­tut Pracy i Spraw Soc­jal­nych)
Agnieszka Smoder (mgr, Insty­tut Pracy i Spraw Soc­jal­nych)
ANALIZA CZYNNIKÓW KSZTAŁTUJĄCYCH W POLSKIEJ GOSPODARCE TZW. GENDER PAY GAP (s. 10–17)
Celem artykułu jest przegląd badań pod kątem czyn­ników mają­cych związek z wys­tępowaniem nierówności pła­cowych kobiet i mężczyzn. Z badań wynika, że w naszym kraju wys­tępują dys­pro­por­cje pła­cowe między kobi­etami i mężczyz­nami:  kobi­ety wykonu­jące ten sam zawód, co mężczyźni i posi­ada­jące to samo wyk­sz­tałce­nie otrzy­mują niższe wyna­grodze­nie za swoją pracę . Autorki przed­staw­iły następu­jące czyn­niki odd­zi­ału­jące na wysokość wyna­grodzeń kobiet i mężczyzn: wiek, staż pracy, wyk­sz­tałce­nie, struk­tura zatrud­nienia, charak­terystyka zatrud­nienia, stereo­ty­powe postrze­ganie kobiet i mężczyzn, podział obow­iązków zawodowych i domowych, insty­tucjon­alna dostęp­ność opieki nad dziećmi i osobami zależnymi. Za najis­tot­niejsze czyn­niki pow­iązane z zaob­ser­wowanymi roz­bieżnoś­ci­ami w wyna­grodzeni­ach kobiet i mężczyzn należy uznać różnice w struk­turze stanowisk, stażu pracy i struk­turze wyk­sz­tałce­nia w gru­pach wieku. Niższe prze­ciętne wyna­grodzenia kobiet są również wynikiem różnej struk­tury zatrud­nienia. Kobi­ety w więk­szym stop­niu niż mężczyźni pracują w zawodach niżej opła­canych, ale dają­cych więk­szą sta­bil­ność zatrud­nienia. Pon­adto więk­sza konieczność łączenia życia zawodowego z opieką nad dziećmi powoduje niższe inwest­y­cje w siebie pod­czas życia zawodowego.

Słowa kluc­zowe: luka pła­cowa, sytu­acja kobiet i mężczyzn na rynku pracy, czyn­niki odd­zi­ału­jące na wysokość wyna­grodzeń kobiet i mężczyzn

BIBLIOGRAFIA
Adamska L., Fuszara M., Rumińska-Zimny E., Baczewski G. (2014), Więcej równości – więcej korzyści w gospo­darce. Kobi­ety i mężczyźni na stanowiskach decyzyjnych w pol­skiej gospo­darce w lat­ach 2010–2013, MPiPS, Warszawa.
Balcerzak-Paradowska B., red. (2014), Kobi­ety na stanowisku kierown­iczym w sek­torze pub­licznym. Sytu­acja zawodowa i rodzinna, IPiSS, CPS „Dia­log”, Warszawa.
Bara­nowska A. (2007), Poglądy i pref­er­encje doty­czące eko­nom­icznych mod­eli rodziny, w: I. E. Kotowska, U. Sztander­ska, I. Woy­ci­cka (red.), Akty­wność zawodowa i eduka­cyjna a obow­iązki rodzinne w Polsce w świ­etle badań empirycznych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Bochniarz H. (2014), Luka pła­cowa, czyli dlaczego kobi­ety zara­bi­ają mniej?, henrykabochniarz.natemat.pl, [dostęp  24.11.2015].
Borkowska M., Branka M. (2010), Równość szans kobiet i mężczyzn. Porad­nik dla insty­tucji rynku pracy, CRZL, Warszawa.
Cukrowska-Torzewska E. (2014), Gen­der pay gap in Poland, „Infos” nr 19, Biuro Analiz Sej­mowych, www.bas.sejm.gov.pl [dostęp 24.11.2015].
Cza­jka Z. (2013), Dyskrymi­nacja kobiet w pracy zawodowej czy wpływ obiek­ty­wnych czyn­ników?, „Poli­tyka Społeczna”, nr 8.
Gło­gosz D. (2007), Kobi­ety zatrud­nione w niepełnym wymi­arze czasu pracy. Skutki dla życia rodzin­nego i zawodowego, IPiSS, Warszawa.
Godze­nie życia zawodowego z rodzin­nym. Dobre prak­tyki z Fin­landii, Pol­ski i Hisz­panii (2007), WSE w Białym­stoku, Białys­tok.
CBOS (2013), Raport z badań iloś­ciowych na pró­bie firm (910) – akty­wność zawodowa kobiet, CBOS dla Kon­fed­er­acji Lewiatan, Warszawa.
CBOS (2010), Postawy prokrea­cyjne Polaków, Warszawa.
Euro­found (2010), Praca w niepełnym wymi­arze godzin w Unii Europe­jskiej, Dublin.
GUS (2014a), Struk­tura wyna­grodzeń według zawodów w październiku 2012 r., Warszawa.
GUS (2014b), Kobi­ety i mężczyźni na rynku pracy, Warszawa.
GUS (2014c), Kwartalna infor­ma­cja o akty­wności eko­nom­icznej lud­ności BAEL za IV kwartał 2014 r., Warszawa.
GUS (2015a), Struk­tura wyna­grodzeń według zawodów w październiku 2014 r., Warszawa.
GUS (2015b), Rocznik Statysty­czny Pracy, Warszawa.
GUS (2015c), Rocznik Statysty­czny Rzeczy­pospo­litej Pol­skiej, Warszawa.
GUS (2015d), Kwartalna infor­ma­cja o akty­wności eko­nom­icznej lud­ności BAEL za I kwartał 2015 r., Warszawa.
GUS (2016), Różnice w wyna­grodzeni­ach kobiet i mężczyzn w Polsce, Warszawa.
Infor­ma­cja doty­cząca real­iza­cji ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 w okre­sie od 1 sty­cz­nia do 30 czer­wca 2014 r. (2014), http://www.zlobki.mpips.gov.pl/gfx/zlobki-mpips/userfiles/d.marciniak/informacja_dotyczaca_realizacji_
ustawy_o_opiece_nad_dziecmi_w_wieku_do_lat_3_i_polowa_2014.pdf [dostęp 24.11.2015].
Kance­laria Sen­atu (2013), Dyskrymi­nacja w zatrud­nie­niu ze względu na płeć, Biuro Analiz i Doku­men­tacji Kance­larii Sen­atu, Warszawa.
Kobi­ety potrze­bują wspar­cia. Roz­mowa z Anną Nawrot, wicepreze­sem Fun­dacji Cen­trum Pro­mocji Kobiet (online), http://rynekpracy.org [dostęp 24.11.2015].
Komisja Europe­jska (2014), Prze­ci­wdzi­ałanie różnicy w wyna­grodze­niu dla kobiet i mężczyzn w Unii Europe­jskiej, Urząd Pub­likacji Unii Europe­jskiej, Luk­sem­burg.
Kra­jowy Sys­tem Mon­i­torowa­nia Równego Trak­towa­nia Kobiet i Mężczyzn – Raporty Eksper­ckie (2006), Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Lisiecka A. (2014), Liczy się trans­par­ent­ność wyna­grodzeń, w: Zarządzanie różnorod­noś­cią – prawo i prak­tyka, „Anal­iza Tem­aty­czna”, nr 1, http://odpowiedzialnybiznes.pl [dostęp 24.11.2015].
Mossakowska M., Więcek A., Błę­dowski P., red. (2013), Aspekty medy­czne, socjo­log­iczne i eko­nom­iczne starzenia się lud­ności, Ter­Me­dia, Warszawa.
NIK (2013a), Zapewnie­nie prawa do jed­nakowego wyna­gradza­nia kobiet i mężczyzn w sek­torze pub­licznym, Warszawa.
NIK (2013b), Wys­tąpi­e­nie pokon­trolne, Kielce.
Ogólnopol­skie Badanie Wyna­grodzeń (2013), http://wynagrodzenia.pl/artykul.php/wpis.3012 [dostęp 24.11.2015].
Polacy o roli kobiet i mężczyzn w rodzinie w 1994 i 2014 roku (2014),TNS Pol­ska http://www.tnsglobal.pl/wp-content/blogs.dir/9/files/2014/03/K.011_Rola_w_rodzinie_001a-14.pdf [dostęp 24.11.2015].
Radz­ięta S. (2014), Luka pła­cowa w Polsce – w których zawodach i branżach kobi­ety zara­bi­ają najm­niej, http://wynagrodzenia.pl [dostęp 24.11.2015].
Roszkowska S., Majchrowska A. (2014), Pre­mia z wyk­sz­tałce­nia i doświad­czenia zawodowego według płci w Polsce, „Mate­ri­ały i Stu­dia” nr 302, Insty­tut Eko­nom­iczny NBP, Warszawa.
Sarzal­ska M. (2014), Luka pła­cowa, czyli co robić, żeby kobi­ety nie zara­bi­ałym­niej? Jak mierzyć lukę pła­cową?, MPiPS, prezen­tacja w Power Point, http://rownetraktowanie.gov.pl/sites/default/files/m.sarzalska_luka_placowa-_jak_mierzyc_kprm_26032014_ostateczne.pdf [dostęp 24.11.2015].
Sec­ond Euro­pean Qual­ity of Life. Fam­ily Life and Work (2010), Euro­pean Foun­da­tion for the Improve­ment of Liv­ing and Work­ing Con­di­tions, Office for Offi­cial Pub­li­ca­tions of the Euro­pean Com­mu­ni­ties, Lux­em­burg, http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2010/02/en/1/EF1002EN.pdf [dostęp 24.11.2016].
Skora M. (2010), Między praca a rodz­iną – potenc­jał instru­men­tów poli­tyki społecznej wobec dylematów pracu­ją­cych kobiet, w: A. Kubow, J. Szczepa­niak (red.), Współczesne wyzwa­nia poli­tyki społecznej wobec rodziny, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Eko­nom­icznego we Wrocławiu, Wrocław.
Spra­woz­danie Rady Min­istrów z real­iza­cji Ustawy z dn. 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2013 r. poz. 1457) w 2013 r. (2014), Warszawa.
Stelmachowicz-Pawyza D., Świeżawska_Ambroziak K. (2006), Kobi­eta pracu­jąca. Diag­noza sytu­acji kobiet na rynku pracy w Polsce, ASM Cen­trum Badań i Analiz Rynku Pracy, Kutno, cyt. za: Makuch M. (2010), Akty­wność zawodowa rodzin w Polsce, w: A. Kubow, J. Szczepa­niak (red.), Współczesne wyzwa­nia poli­tyki społecznej wobec rodziny, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Eko­nom­icznego we Wrocławiu, Wrocław.
Tyrow­icz J., Magda I., van der Velde L. (2015), Nierówności pła­cowe kobiet i mężczyzn. Pomiar, trendy, wyjaśnienia, IBS, Warszawa.
Tyrow­icz J., red. (2014), Badanie anki­etowe rynku pracy. Raport 2014, Insty­tut Eko­nom­iczny, NBP.
Wyna­grodzenia Polaków w 2013 roku. Pod­sumowanie Ogólnopol­skiego Bada­nia Wyna­grodzeń (OBW) (online), http://wynagrodzenia.pl/artykul.php/wpis.2825, [dostęp 24.11.2015].
Wysocka M. (2010), Kobi­eta kryzy­sem brzemi­enna. Sytu­acja kobiet na i poza rynkiem pracy w dobie kryzysu demograficznego, „Reflek­sje”, nr 1, Pismo naukowe stu­den­tow i dok­toran­tow WNPiD UAM.
Zaręba M., Luka pła­cowa w wyna­grodzeni­ach kobiet i mężczyzn nie wynika z dyskrymi­nacji, http://www.pracodawcyrp.pl/stanowiska/art,5724,lukaplacowa-w-wynagrodzeniach-kobiet-i-mezczyzn-nie-wynika-z-dyskryminacji.html [dostęp 24.11.2015].
Zarządzanie różnorod­noś­cią – prawo i prak­tyka (2014), „Anal­iza Tem­aty­czna” nr 1, Forum Odpowiedzial­nego Biz­nesu, http://odpowiedzialny biznes.pl [dostęp 24.11.2015].

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia

Elż­bi­eta Drogosz-Zabłocka (dr, Insty­tut Badań Eduka­cyjnych)
Agnieszka Kopańska (dr, Wydział Nauk Eko­nom­icznych UW)
Jędrzej Sta­siowski (mgr, Insty­tut Badań Eduka­cyjnych; Uni­w­er­sytet Warsza­wski)
MIĘDZY SUBWENCJĄ A BUDŻETEM – CZEMU (NIE)SŁUŻY ALGORYTM SUBWENCJI OŚWIATOWEJ W POLSCE? (s. 17–24)
W artykule anal­i­zowane jest zagad­nie­nie finan­sowa­nia szkół pod­sta­wowych i gim­naz­jal­nych biorą­cych udział w bada­niu Becker. Szkoły, jako fak­ty­czne cen­tra kosztów, finan­sowane są za pomocą sub­wencji oświa­towej kierowanej z Min­is­terstwa Edukacji Nar­o­dowej do samorządu, a następ­nie z samorządu do szkoły.  Algo­rytm nal­icza­nia sub­wencji różnicuje wysokość środ­ków kierowanych do samorządu, uwzględ­ni­a­jąc różne czyn­niki (m.in. charak­terystykę uczniów, specy­fikę pro­cesu dydak­ty­cznego, położe­nie szkoły) związane z niezbęd­nymi wydatkami. Bada­jąc uwarunk­owa­nia różnicy między budżetem szkoły a przy­pada­jącą jej sub­wencją można pokazać, że nie zawsze pow­ięk­szona z racji specy­fiki uczniów lub położe­nia szkoły sub­wencja trafia do tej placówki lub nie pokrywa niezbęd­nych wydatków. Anal­iza, która na tym etapie ma jeszcze charak­ter wstępny, pozwala ostrożnie wnioskować, że oczeki­wane jest pod­danie ponownej kry­tyce algo­rytmu, co wpłynęłoby na jego prze­jrzys­tość, w tym  stosowanych w algo­ryt­mie wag.

Słowa kluc­zowe: budżet szkoły, sub­wencja, algo­rytm finan­sowa­nia edukacji, finan­sowanie edukacji, samorząd

BIBLIOGRAFIA
Falch T., Fis­cher J.A.V. (2012), Pub­lic sec­tor decen­tral­iza­tion and school per­for­mance: Inter­na­tional evi­dence, „Eco­nom­ics Let­ters”, Vol. 114(3), s. 76–279.
Tay­lor J., Bradley S. (2000), Resource uti­liza­tion and economies of size in sec­ondary schools, „Bul­letin of Eco­nomic Research”, No. 5.
Heine­sen E. (2004), Deter­mi­nants of local pub­lic school expen­di­ture: A dynamic panel data model, „Regional Sci­ence and Urban Eco­nom­ics”, Vol. 34(4), s. 429–453.
Dun­combe W.D., Yinger J. (1999), Per­for­mance stan­dards and edu­ca­tional cost indexes: You can’t have one with­out the other, w: H.F. Ladd, R.A. Chalk, J.S. Hansen (eds.), Equity and ade­quacy in edu­ca­tion finance: Issues and per­spec­tives, National Acad­e­mies Press, Wash­ing­ton, s. 260–297.
Herbst M., Her­czyński J., Lev­i­tas A. (2009), Finan­sowanie oświaty w Polsce — diag­noza, dylematy, możli­wości, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Her­czyński J., Siwińska-Gorzelak J. (2011), Admin­is­tra­cyjna waga wiejska w algo­ryt­mie podzi­ału sub­wencji oświa­towej, raport dla Ośrodka Roz­woju Edukacji i Min­is­terstwa Edukacji Nar­o­dowej, Warszawa.
Swian­iewicz P., Herbst M., March­lewski W. (2005), Finan­sowanie i real­i­zowanie zadań oświa­towych na obszarach wiejs­kich, raport wyko­nany na zlece­nie Związku Gmin Wiejs­kich RP, Warszawa.
Kopańska A., Sta­siowski J., Drogosz-Zabłocka E. (2015), Prob­lemy finan­sowa­nia i orga­ni­za­cji edukacji pon­adg­im­naz­jal­nej przez powiaty ziem­skie, „Wspól­nota”, nr 25–26.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

Beata Bieszk-Stolorz (dr, Uni­w­er­sytet Szczeciński)
Anna Gdakow­icz (dr, Uni­w­er­sytet Szczeciński)
Iwona Markow­icz (dr, Uni­w­er­sytet Szczeciński)
W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM. WYNIKI BADAŃ (s. 24–30)
W wojew­ództwie zachod­niopo­morskim w 2014 r. przeprowad­zono badanie Diag­noza oferty i potrzeb placówek eduka­cyjnych wojew­ództwa zachod­niopo­morskiego w obszarze szkol­nictwa zawodowego. Autorki real­i­zowały badanie na zlece­nie Wojew­ódzkiego Urzędu Pracy w Szczecinie. Celem bada­nia była diag­noza aktu­al­nej oferty oraz potrzeb placówek eduka­cyjnych w obszarze szkol­nictwa zawodowego w wojew­ództwie zachod­niopo­morskim. Zostało ono przeprowad­zone na pod­stawie kwes­t­ionar­iusza anki­ety. Anki­eta składa się z 24 pytań (zamknię­tych, otwartymi lub częś­ciowo otwartymi). Respon­denci oce­niali kadrę dydak­ty­czną, infra­struk­turę oraz współpracę z pra­co­daw­cami. Bada­nia zostały zre­al­i­zowane metodą son­dażu diag­nos­ty­cznego z wyko­rzys­taniem kwes­t­ionar­iusza anki­ety i tech­nik PAPI oraz CATI.

Słowa kluc­zowe: szkol­nictwo zawodowe, badanie anki­etowe, oferta i potrzeby placówek eduka­cyjnych, wojew­ództwo zachodniopomorskie

BIBLIOGRAFIA
Dziedziczak-Foltyn A., Brzez­iński K. (2013), Ksz­tałce­nie zawodowe i ksz­tałce­nie dualne w Polsce i wojew­ództwie łódzkim. Stan obecny i per­spek­tywy roz­woju, HRP Group, ASM Cen­trum Badań i Analiz Rynku.
Gaj­dos A., Żmurkow-Poteralska E. (2014), Prog­noza liczby pracu­ją­cych według zawodów w Polsce, „Poli­tyka Społeczna”, nr 1 tem­aty­czny pt. „Prog­no­zowanie zatrud­nienia”.
Jeruszka U., red. (2012), Unowocześ­ni­anie metod i form ksz­tałce­nia zawodowego w Polsce. Diag­noza i oczeki­wane kierunki zmian, IPiSS, Warszawa.
Kabaj M. (2011), Sys­tem ksz­tałce­nia zawodowego i kierunki jego doskonale­nia w warunk­ach inte­gracji i wzrostu konkuren­cyjności. Diag­noza i ele­menty pro­gramu szer­szego wdroże­nia dual­nego sys­temu ksz­tałce­nia w Polsce, Związek Rzemiosła Pol­skiego, Warszawa.
Kryńska E. (2014), Od redak­tora tem­aty­cznego numeru, „Poli­tyka Społeczna”, nr 1 tem­aty­czny pt. „Prog­no­zowanie zatrud­nienia”.
Mon­i­tor­ing zawodów defi­cy­towych i nad­wyżkowych w wojew­ództwie zachod­niopo­morskim w I półroczu 2014 roku (2014), Wojew­ódzki Urząd Pracy w Szczecinie, Szczecin, http://www.wup.pl/images/uploads/II_DLA_INSTYTUCJI/statystyka_analizy_badania/analizy_i_opracowania/2013/Monitoring_zawod%C3%B3w_deficytowych_i_nadwy%C5%BCkowych_w_I_p%C3%B3%C5%82roczu_2014_roku.pdf [dostęp: 27.11.2014].
Nowacki T.W. (2004), Leksykon ped­a­gogiki pracy, ITeE-PIB, Radom.
Strate­gia roz­woju edukacji na lata 2007–2013 (2015), Min­is­terstwo Edukacji Nar­o­dowej i Sportu, Warszawa.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

---

Social Pol­icy
Table of Con­tents No 8/2016

ANALYSIS OF RELATIONS BETWEEN THE LEVEL OF EDUCATION AND SELECTED MEASURES OF HEALTH SITUATION OF PEOPLE – Marek Kunasz
SICKNESS ABSENCE AND UNEMPLOYMENT IN THE LABOUR MARKET IN POLAND – Ewa Kusideł, Mał­gorzata Striker
ANALYSIS OF FACTORS SHAPING IN POLISH ECONOMY “GENDER PAY GAP” – Joanna Mirosław, Agnieszka Smoder

FROM RESEARCH AND STUDIES
BETWEEN THE EDUCATIONAL SUBSIDY AND THE  SCHOOL BUDGET – WHAT IS (NOT) THE PURPOSE OF THE EDUCATIONAL SUBIDY ALGORITHM IN POLAND – Elż­bi­eta Drogosz-Zabłocka, Agnieszka Kopańska, Jędrzej Sta­siowski
RESEARCH RESULTS OF EDUCATIONAL INSTITUTIONS IN THE FIELD OF VOCATIONAL EDUCATION IN ZACHODNIOPOMORSKIE VOIVODSHIP – Beata Bieszk-Stolorz, Anna Gdakow­icz, Iwona Markowicz

BOOK REVIEWS
Max­i­m­il­ian Fuchs, Rob Cor­nelis­sen: EU SOCIAL SECURITY LAW. A COMMENTARY ON EU REGULATIONS 83/2004 AND 987/2009 – Rewieved by Gertruda Uścińska
Bogusław Jagu­siak: SOCIAL SECURITY OF MODERN STATE – Rewieved by Dar­iusz Zalewski
Włodz­imierz  Anioł: ROUTE NORDEN. NORDIC WAY MODERNIZATION – Rewieved by Kaz­imierz A. Kłosiński

INFORMATION
„THE PAST EXPERIENCES FOR THE FUTURE” – USES OF GERONTOLOGY AT THE LOCAL LEVEL – Wiesława Walkowska
THE MINIMUM WAGE – A QUALITATIVE LEAP OR AN INDICATOR OF UNCERTAINTY? – Iwona Zakrzewska
FORMS OF CAPITAL – WORK – PERSON – Mał­gorzata Szczęsny

DIARY OF SOCIAL POLICY

Marek Kunasz (Pro­fes­sor, Uni­ver­sity of Szczecin)
ANALYSIS OF RELATIONS BETWEEN THE LEVEL OF EDUCATION AND SELECTED MEASURES OF HEALTH SITUATION OF PEOPLE (p. 1–6)
The paper is of the­o­ret­i­cal and empir­i­cal char­ac­ter. The aim of the paper is to answer fol­low­ing ques­tion: Does the increase of the level of edu­ca­tion sup­ports longer and health­ier life? The paper con­tains inves­ti­ga­tion of inter­re­la­tions between the level of edu­ca­tion and selected mea­sures of health sit­u­a­tion of peo­ple. A cru­cial rela­tion between the level of edu­ca­tion and length of life of respon­dents was iden­ti­fied. Selected empir­i­cal data col­lected at the level of groups of peo­ple with var­i­ous level of edu­ca­tion: Euro­stat researches, Social Diag­no­sis and within the frames of LEECH project car­ried out by the Insti­tute of the Occu­pa­tional Med­i­cine were ana­lyzed while ver­i­fy­ing causes of revealed differentiations.

Key­words: health, edu­ca­tion, life expectancy, Euro­pean Union

Ewa Kusideł (Pro­fes­sor, Uni­ver­sity of Lodz)
Mał­gorzata Striker (Junior Pro­fes­sor, Uni­ver­sity of Lodz)
SICKNESS ABSENCE AND UNEMPLOYMENT IN THE LABOUR MARKET IN POLAND (p. 6–10)
Accord­ing to the research pub­lished in inter­na­tional sci­en­tific jour­nals, level of sick­ness absence is due not only to the health sit­u­a­tion, but also the sit­u­a­tion on the labour mar­ket. The aim of the arti­cle is to present changes in the sick­ness absence rate in Poland in the years 2005–2014 (the period the sta­tis­tics were avail­able) and to indi­cate the impact of the sit­u­a­tion on the labour mar­ket to changes in the level of sick­ness absence. The­o­ret­i­cal back­ground allowed to the research hypoth­e­sis that in Poland (sim­i­lar to the results of the world) the unem­ploy­ment rate is des­tim­u­lant of sick­ness absence rate (the higher / lower the unem­ploy­ment rate, the lower / higher level of absence). This hypoth­e­sis was ver­i­fied. The rate of unem­ploy­ment (espe­cially long-term and in the group of women of repro­duc­tive age) is an impor­tant des­tim­u­lant of sick­ness absence, which indi­cates other than just health, moti­va­tion for pres­ence or absence at work.

Key­words: absence, sick­ness absence rate, labour mar­ket, unemployment

Joanna Mirosław (Ph.D Stu­dent, Insti­tute of Labour and Social Stud­ies)
Agnieszka Smoder (Ph.D Stu­dent, Insti­tute of Labour and Social Stud­ies)
ANALYSIS OF FACTORS SHAPING IN POLISH ECONOMY “GENDER PAY GAP  (p. 10–17)
The aim of the arti­cle is to review research for fac­tors asso­ci­ated with the occur­rence of wage inequal­i­ties between women and men. Research shows that in our coun­try there are wage dis­par­i­ties between women and men: women doing the same pro­fes­sion as men and hav­ing the same edu­ca­tion receive lower wages for their work. The authors have pre­sented the fol­low­ing fac­tors affect­ing the earn­ings of men and women: age, work expe­ri­ence, edu­ca­tion, employ­ment struc­ture, char­ac­ter­is­tics of employ­ment, stereo­typ­i­cal per­cep­tions of men and women, the divi­sion of home and pro­fes­sional respon­si­bil­i­ties, insti­tu­tional avail­abil­ity of child­care and care of depen­dents. As the most impor­tant fac­tors asso­ci­ated with the observed dis­crep­an­cies in pay between women and men should be con­sid­ered: dif­fer­ences in the struc­ture of the posi­tions, senior­ity and struc­ture of edu­ca­tion in the age groups. Lower aver­age wages of women are also the result of dif­fer­ent employ­ment struc­tures. Women more than men work in lower-paid occu­pa­tions, but giv­ing greater sta­bil­ity of employ­ment. Fur­ther­more, greater need for rec­on­cil­ing pro­fes­sional and child care results in lower invest­ments in each other dur­ing their work­ing lives.

Key­words: gen­der pay gap, sit­u­a­tion between women and men in the labour mar­ket, fac­tors affect­ing the earn­ings of men and women

Elż­bi­eta Drogosz-Zabłocka (Junior Pro­fes­sor, Edu­ca­tional Research Insti­tute)
Agnieszka Kopańska (Junior Pro­fes­sor, War­saw Uni­ver­sity)
Jędrzej Sta­siowski (Ph.D Stu­dent, Edu­ca­tional Research Insti­tute; War­saw Uni­ver­sity)
BETWEEN THE EDUCATIONAL SUBSIDY AND THE  SCHOOL BUDGET – WHAT IS (NOT) THE PURPOSE OF THE EDUCATIONAL SUBIDY ALGORITHM IN POLAND (p. 17–24)
The arti­cle cov­ers some of the crit­i­cal issues of the financ­ing of pri­mary and sec­ondary schools in Poland. The pre­sented analy­sis was based on the ques­tion­naire data col­lected dur­ing the “Becker study” con­ducted on behalf of the Insti­tute of Edu­ca­tional Research. Schools in Poland are funded by tar­geted edu­ca­tional sub­si­dies which are defined by the Min­istry of National Edu­ca­tion and sent to local gov­ern­ment which has respon­si­bil­ity to finance schools located at its dis­trict. The algo­rithm for cal­cu­lat­ing the sub­sidy varies the amount of funds directed to local gov­ern­ment, tak­ing into account var­i­ous fac­tors (includ­ing the char­ac­ter­is­tics of the stu­dents, the speci­ficity of the edu­ca­tional process, the loca­tion of the school) relat­ing to the nec­es­sary expen­di­ture. Dur­ing the analy­sis, the deter­mi­nants of the dif­fer­ence between the school’s bud­get and the amount of sub­sidy assigned to this school were exam­ined. It occurs that sub­sidy, which might be increased for the school due to the spe­cific nature of the stu­dents or its school loca­tion, is not always tar­geted at the school. The analy­sis, which at this stage is still pre­lim­i­nary, allows cau­tiously con­clude with a cri­tique of the algo­rithm. The fol­low­ing debate might pos­i­tively affect trans­parency of the algo­rithm used for cal­cu­lat­ing the sub­sidy, includ­ing the para­me­ters used in the algorithm.

Key­words: school bud­get, local gov­ern­ment, financ­ing edu­ca­tion, algo­rithm for cal­cu­lat­ing the subsidy

Beata Bieszk-Stolorz (Junior Pro­fes­sor, Uni­ver­sity of Szczecin)
Anna Gdakow­icz (Junior Pro­fes­sor, Uni­ver­sity of Szczecin)
Iwona Markow­icz (Junior Pro­fes­sor, Uni­ver­sity of Szczecin)
RESEARCH RESULTS OF EDUCATIONAL INSTITUTIONS IN THE FIELD OF VOCATIONAL EDUCATION IN ZACHODNIOPOMORSKIE VOIVODSHIP (p. 24–30)
In the Zachod­niopo­morskie Voivode­ship in 2014 was con­ducted a research Offer diag­no­sis and needs of edu­ca­tional insti­tu­tions in the Zachod­niopo­morskie Voivode­ship of voca­tional edu­ca­tion. This research was real­ized by authors at the request of Voivode­ship Labour Office in Szczecin. The aim of the study was to diag­nose the cur­rent offer and the needs of edu­ca­tional facil­i­ties in the area of voca­tional edu­ca­tion in Zachod­niopo­morskie Voivode­ship. The sur­vey was con­ducted based on a ques­tion­naire. The ques­tion­naire con­sisted of 24 ques­tions (closed, open or par­tially open). Respon­dents eval­u­ated the teach­ing staff, infra­struc­ture and coop­er­a­tion with employ­ers. The research was real­ized by diag­nos­tic sur­vey using a ques­tion­naire and CATI and PAPI techniques.

Key­words: voca­tional edu­ca­tion, ques­tion­naire study, offer and needs of edu­ca­tional insti­tu­tions, Zachod­niopo­morskie Voivodeship

  prze­jdź do Spisu treści

« powrót