Nr 7 (496) 2015

Spis treści 7/2015

 Table of Contents

Pobierz numer

WSPIERANIE AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ GRUP PROBLEMOWYCH

OD REDAKTORA TEMATYCZNEGO NUMERU – Zenon Wiśniewski
PRACA – ZATRUDNIENIE – ZATRUDNIALNOŚĆ: IDEOLOGICZNE ZAŁOŻENIA DYSKURSU – Kaz­imierz W. Frieske
AKTYWIZACJA ZAWODOWA DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH – NOWE TENDENCJE I SPOSOBY DZIAŁANIA – Monika Mak­sim, Zenon Wiśniewski
SREBRNY RYNEK PRACY, CZYLI O SPOSOBACH PODTRZYMYWANIA I PRZYWRACANIA AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ STARZEJĄCYCH SIĘ ZASOBÓW PRACY – Elż­bi­eta Kryńska
SYSTEMY WSPIERANIA AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ RODZINNYCH OPIEKUNÓW OSÓB STARSZYCH — Agnieszka Furmańska-Maruszak
O POLITYKĘ RODZINNĄ SPRZYJAJĄCĄ PRACY KOBIET – Alek­san­dra Bronk
NIERÓWNOŚCI ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ NA RYNKU PRACY W POLSCE – Jarosław Oczki
DETERMINANTY PODEJMOWANIA AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ I PRACY PRZEZ OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE – Monika Wojdyło-Preisner, Kamil Zawadzki
WSPIERANIE ZATRUDNIENIA MŁODZIEŻY W NIEMCZECH – Zenon Wiśniewski, Monika Mak­sim
MOŻLIWOŚCI ZMNIEJSZANIA ATRAKCYJNOŚCI ZATRUDNIENIA NIEREJESTROWANEGO – Agnieszka Szulc
PROFILOWANIE BEZROBOTNYCH W OPINII PRACOWNIKÓW SŁUŻB ZATRUDNIENIA – Monika Mak­sim, Monika Wojdyło-Preisner

DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ

Zenon Wiśniewski (prof., Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
OD REDAKTORA TEMATYCZNEGO NUMERU
Od wielu lat próbuje się znaleźć odpowiedź na pytanie, za pomocą jakich instru­men­tów można skutecznie odd­zi­ały­wać na rynek pracy. W grun­cie rzeczy nie ma tu jed­nej ogól­nej i wiążącej odpowiedzi, gdyż trzeba najpierw zdefin­iować prob­lemy, które powinny być rozwiązane przez inter­wencję państwa. Doty­chcza­sowe doświad­czenia kra­jów Unii Europe­jskiej pokazują, że jest wiele dróg prowadzą­cych do sukcesu zatrud­nieniowego. Rozwiąza­nia pode­j­mowane w celu zwięk­szenia zatrud­nienia związane są bowiem z trady­cją i his­torią sto­sunków prze­mysłowych, określa­ją­cych sys­te­mowy charak­ter danego mod­elu gospo­dar­czego. W toc­zonej dyskusji pod­kreśla się, że pomimo obsz­ernej lit­er­atury przed­miot, ist­niejące ustal­e­nia naukowe wyjaś­ni­ają jedynie pewne frag­menty sze­roko pojętej poli­tyki państwa na rynku pracy.
Zagad­nie­niem wyma­ga­ją­cym badań jest między innymi wspieranie grup prob­le­mowych na rynku pracy. Do grup najwięk­szego ryzyka należą bezro­botni w najtrud­niejszym położe­niu, w przy­padku których wys­tępuje niskie praw­dopodobieństwo uzyska­nia zatrud­nienia. Grupy prob­le­mowe domin­ują w pop­u­lacji bezro­bot­nych i są najbardziej podatne na wyk­lucze­nie społeczne. Rodzi się zatem pytanie o przy­czyny trud­nej sytu­acji tych osób i możli­wości wspiera­nia ich akty­wiz­a­cji zawodowej za pomocą pro­gramów poli­tyki rynku pracy.
Jeśli popa­trzymy na pro­gramy zatrud­nienia, to od pewnego czasu ścier­ają się dwie kon­cepcje ich adresowa­nia: sol­i­darnoś­ciowa i proe­fek­ty­wnoś­ciowa. Ta pier­wsza oznacza konieczność pod­porząd­kowa­nia akty­wnych instru­men­tów poli­tyki rynku pracy potrze­bom wybranych grup prob­le­mowych. Zgod­nie z tą dok­tryną akty­wne instru­menty powinny być w pier­wszej kole­jności kierowane do bezro­bot­nych w najtrud­niejszym położe­niu, którzy bez odpowied­niego wspar­cia nie są w stanie pod­jąć zatrud­nienia. Sol­i­darnoś­ciowa kon­cepcja poli­tyki rynku pracy była sze­roko propagowana w lat­ach 90. przez kraje OECD, które borykały się z prob­le­mem wysok­iego bezrobo­cia, w tym bezrobo­cia dłu­gookre­sowego.
W nowej per­spek­ty­wie finan­sowej Unii Europe­jskiej w ramach Pro­gramu Oper­a­cyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) przewidziano ogromne środki finan­sowe na wspieranie zatrud­nienia grup prob­le­mowych. Postrzegamy to jako wyzwanie do dyskusji nad kon­cepc­jami akty­wiz­a­cji zawodowej bezro­bot­nych szczegól­nej troski i dlat­ego artykuły w niniejszym numerze „Poli­tyki Społecznej” łączy to mery­to­ryczne spoiwo.
Przed­kładany zeszyt monotem­aty­czny rozpoczyna się rozważa­ni­ami o ide­o­log­icznych założe­ni­ach dyskursu nad pracą, zatrud­nie­niem i zatrud­nial­noś­cią. Jed­nym z najbardziej palą­cych prob­lemów społecznych i gospo­dar­czych XXI wieku jest bezrobo­cie dłu­gotr­wałe. Dlat­ego w drugim artykule zajęto się meto­dami prze­ci­wdzi­ała­nia temu zjawisku, a w szczegól­ności skutecznoś­cią dwóch konku­ru­ją­cych ze sobą pode­jść train– i work first. Następ­nie doko­nano anal­izy potenc­jal­nych sposobów podtrzy­ma­nia i przy­wraca­nia akty­wności zawodowej osób starszych. Pokazano też wybrane formy wspar­cia pracu­jącego opiekuna osoby starszej pod kątem ich przy­dat­ności w godze­niu pracy z obow­iązkami opiekuńczymi. W anal­izie sytu­acji kobiet na rynku pracy w Polsce przed­staw­ione zostały nierówności ze względu na płeć na tle pozostałych kra­jów Unii Europe­jskiej oraz wykazano, że akty­wność zawodową matek małych dzieci znacząco pod­noszą rozwiąza­nia ułatwia­jące godze­nie życia zawodowego z rodzin­nym.  W naszym kraju stanęliśmy wobec pil­nej potrzeby lep­szego rozpoz­na­nia uwarunk­owań pracy osób  niepełnosprawnych. Wyniki badań nad deter­mi­nan­tami pode­j­mowa­nia akty­wności zawodowej i pracy przez osoby niepełnosprawne zilus­trowane zostały na pod­stawie danych indy­wid­u­al­nych pochodzą­cych z Bada­nia Akty­wności Eko­nom­icznej Lud­ności.
Bardzo dobre rezul­taty Niemiec w walce z bezrobo­ciem młodzieży zachę­cają do poz­na­nia źródeł ich sukcesów. W artykule pode­j­mu­ją­cym te zagad­nienia wskazano na wysokie zaan­gażowanie part­nerów społecznych w ksz­tałce­nie zawodowe w ramach dual­nego sys­temu, umożli­wia­jącego młodzieży zdoby­cie umiejęt­ności prak­ty­cznych i relaty­wnie łatwe wchodze­nie na rynek pracy, a także sze­roko rozbu­dowane instru­men­tar­ium akty­wnej poli­tyki rynku pracy. W numerze zawarto też artykuły doty­czące możli­wości zmniejsza­nia atrak­cyjności zatrud­nienia w szarej stre­fie i opinii pra­cown­ików pub­licznych służb zatrud­nienia na temat pro­filowa­nia bezro­bot­nych, wyrażone jeszcze przed wprowadze­niem usta­wowego obow­iązku jego przeprowadza­nia.
Złożoność prob­lematyki wspier­ana akty­wności zawodowej grup prob­le­mowych przesądza o tym, że niek­tóre rozważa­nia zawarte w artykułach tego numeru „Poli­tyki Społecznej” mogą zaw­ierać ele­menty dyskusyjne i stanowić jed­nocześnie inspirację do dal­szych badań. Mamy nadzieję, że cho­ciaż częś­ciowo przy­czyn­imy się do lep­szego poz­na­nia tego skom­p­likowanego zagad­nienia i wzrostu skuteczności akty­wnej poli­tyki rynku pracy w Polsce.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

Kaz­imierz W. Frieske (prof., Insty­tut Pracy i Spraw Soc­jal­nych)
PRACA – ZATRUDNIENIE – ZATRUDNIALNOŚĆ: IDEOLOGICZNE ZAŁOŻENIA DYSKURSU
Autor artykułu usiłuje pokazać, po pier­wsze, że pop­u­larne sposoby myśle­nia o pracy, zatrud­nie­niu i zatrud­nial­ności mają tę wadę, że albo prowadzą do poważnych paradok­sów wymusza­ją­cych prze­ci­w­staw­ie­nie roli pra­cown­ika roli oby­wa­tela i – szerzej – prze­ci­w­staw­ie­nie tego, co gospo­dar­cze temu, co poli­ty­czne. Po drugie, stara się on uza­sad­nić tezę, wedle której praca i zatrud­nie­nie to dalece nie to samo, bo prze­cież ludzie zatrud­nieni zaj­mują się wieloma sprawami, które z pracą niewiele mają wspól­nego. Kon­sek­went­nie wypada sądzić, że poli­tyki pub­liczne kon­cen­trują się na zatrud­nie­niu, nie zaś na pracy i w sposób nieuprawniony wyko­rzys­tują moralną reto­rykę towarzyszącą pracy po to, aby legi­t­ymi­zować nacisk na zatrud­nie­nie. Po trze­cie, usiłuje on uza­sad­nić myśl, wedle której współczesny nacisk na zatrud­nial­ność służy bardziej tworze­niu atrapy racjon­al­nego wyko­rzys­ta­nia zasobów pracy niż ich racjon­al­nej alokacji.

Słowa kluc­zowe: praca, zatrud­nie­nie, zatrud­nial­ność, racjon­alna alokacja zasobów pracy

BIBLIOGRAFIA
Ander­son P. (1974), Pas­sages from Antiq­uity to Feu­dal­ism, New Left Books, Lon­don.
Arendt H. (2000), Kondy­cja ludzka, tłum. Anna Łagodzka, Wyd. Fun­dacja ALETHEIA, Warszawa.
Brown P., Hes­keth A. (2004), The Mis­man­age­ment of Tal­ent. Employ­a­bil­ity and Jobs in the Knowl­edge Econ­omy, Oxford Uni­ver­sity Press, Oxford.
Har­vey A.S., Ger­shuny J., Fisher K., Akbari A. (2003), Sta­tis­tics on work­ing time arrange­ments based on time use sur­vey data, Con­di­tions of Work and Employ­ment Series No. 3, ILO, Geneva.
Jemiel­niak D. (2009), Time as sym­bolic cur­rency in knowl­edge work, „Infor­ma­tion and Orga­ni­za­tion” no. 19.
O’Carroll A. (2015), Work­ing Time, Knowl­edge Work and Post-Industrial Soci­ety: Unpre­dictable Work, Pal­grave Macmillan.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: socjolo­gia, nauki o poli­tyce publicznej

Monika Mak­sim (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Zenon Wiśniewski (prof., Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
AKTYWIZACJA ZAWODOWA DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH – NOWE TENDENCJE I SPOSOBY DZIAŁANIA
W artykule zaprezen­towano nowe ten­dencje i sposoby dzi­ała­nia w zakre­sie akty­wiz­a­cji i inte­gracji dłu­gotr­wale bezro­bot­nych, jakie pode­j­muje się w różnych kra­jach Unii Europe­jskiej, w tym również w Polsce. Szczególny nacisk położono na wskazanie moc­nych i słabych stron dwóch konku­ru­ją­cych ze sobą pode­jść train– i work first, które sto­suje się do zwal­cza­nia dłu­gotr­wałego bezrobo­cia. Na pod­stawie doświad­czeń opisy­wanych kra­jów pod­jęto również próbę nakreśle­nia  głównych kierunków dzi­ałań zmierza­ją­cych do budowy skutecznej strate­gii akty­wiz­a­cji dłu­gotr­wale bezrobotnych.

Słowa kluc­zowe: dłu­gotr­wałe bezrobo­cie, akty­wiz­a­cja dłu­gotr­wale bezro­bot­nych, akty­wne pro­gramy rynku pracy

BIBLIOGRAFIA
Card D., Kluve J., Weber A. (2010), Active Labour Mar­ket Pol­icy Eval­u­a­tions: A Meta-Analysis, NBER Work­ing Paper nr 16173, Cam­bridge.
Duchemin C., Manoudi A. (2014), PES approaches for sus­tain­able acti­va­tion of the long-term unem­ployed – Peer Review Com­par­a­tive Paper, Euro­pean Com­mis­sion, Brus­sels.
Duell N. (2012), Can active labour mar­ket pro­grammes reduce long-term unem­ploy­ment?, Mutual Learn­ing Pro­gramme, Euro­pean Com­mis­sion, Brus­sels.
Duell N., Ter­geist P., Bazant U., Cim­per S. (2010), Acti­va­tion Poli­cies in Switzer­land, OECD Social, Employ­ment and Migra­tion Work­ing Papers nr 112, www.oecd.org/els/workinpapers [dostęp 12.02.2015].
Duell N., Vogler-Ludwig K. (2011), The role of Pub­lic Employ­ment Ser­vice in Youth Inte­gra­tion. A review of Good Prac­tice, Mutual Learn­ing Pro­gramme, Euro­pean Com­mis­sion, Brus­sels.
Euro­pean Com­mis­sion (2012), Long-term Unem­ploy­ment 2012. Euro­pean Employ­ment Obser­va­tory Review, Euro­pean Employ­ment Obser­va­tory, Brus­sels.
Euro­pean Com­mis­sion (2013), Pub­lic Employ­ment Ser­vices’ Con­tri­bu­tion to EU 2020. PES 2020 Strat­egy Out­put Paper, Brus­sels, ec.europa.eu [dostęp 12.02.2015].
Kluve J. (2006), The Effec­tive­ness of Euro­pean Active Labour Mar­ket Pol­icy, IZA Dis­cus­sion Paper nr 2018, Bonn.
Kuddo A. (2009), Employ­ment Ser­vices and Active Labour Mar­ket Pro­grammes in East­ern Euro­pean and Cen­tral Asian Coun­tries, World Bank SP Dis­cus­sion Paper nr 0918, Wash­ing­ton D.C.
Machin S., Man­ning A. (1999), The causes and con­se­quences of long-term unem­ploy­ment in Europe, w: O. Ashen­fel­ter, D. Card, Else­vier (eds.), Hand­book of Labour Eco­nom­ics, vol. 3.
Mar­tin J.P. (2014), Acti­va­tion and Active Labour Mar­ket Poli­cies in OECD Coun­tries: Styl­ized Facts and Evi­dence on their Effec­tive­ness, IZA Pol­icy Paper nr 84, Bonn.
MPiPS (2014), Pro­filowanie pomocy dla osób bezro­bot­nych. Podręcznik dla pra­cown­ików powia­towych urzędów pracy, Warszawa.
OECD (2010), Off to a Good Start? Job for Youth, Paris.
Scharle Á., Weber T., Puch­wein Roberts I. (2014), Approaches for Sus­tain­able Inte­gra­tion of Long-Term Unem­ployed – Toolkit, Euro­pean Com­mis­sion, Brus­sels.
Wojdyło-Preisner M. (2013), Kon­cepcje pro­filowa­nia bezro­bot­nych, „Poli­tyka Społeczna”, nr 3.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

Elż­bi­eta Kryńska (prof., Insty­tut Pracy i Spraw Soc­jal­nych)
SREBRNY RYNEK PRACY, CZYLI O SPOSOBACH PODTRZYMYWANIA I PRZYWRACANIA AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ STARZEJĄCYCH SIĘ ZASOBÓW PRACY
Jed­nym z najis­tot­niejszych prob­lemów pol­skiego rynku pracy – mocno zarysowu­ją­cym się już dziś i z ten­dencją do pogłębia­nia w dającej się przewidzieć przyszłości – będzie starze­nie się zasobów pracy. Celem artykułu jest iden­ty­fikacja obszarów defa­woryza­cji osób starszych na rynku pracy oraz wskazanie potenc­jal­nych sposobów podtrzy­ma­nia i przy­wraca­nia ich akty­wności zawodowej. W opra­cow­a­niu omówiono poję­cie „osoby starszej” na rynku pracy, sytu­ację osób starszych na pol­skim rynku pracy, wyko­rzysty­wane w Polsce instru­menty utrzy­ma­nia bądź przy­wraca­nia akty­wności zawodowej osób starszych oraz rozwiąza­nia stosowane w tym zakre­sie w pozostałych kra­jach Unii Europe­jskiej. W kon­kluz­jach pod­kreślono niek­tóre walory „sre­brnego rynku pracy” oraz wskazano zale­cane dla Pol­ski ścieżki akty­wiz­a­cji zawodowej osób starszych.

Słowa kluc­zowe: rynek pracy, sre­brny rynek pracy, ludzie starsi, akty­wność zawodowa

BIBLIOGRAFIA
Berger S., Piore M.J. (1980), Dual­ism and Dis­con­ti­nu­ity in Indus­trial Soci­ete, Cam­bridge Uni­veristy Press, Cam­bridge.
Bloom D.E., Can­ning D., Sevilla J. (2001), Eco­nomic Growth and the Demo­graphic Tran­si­tion, Work­ing Paper 8685, NBER Work­ing Paper Series, National Bureau of Eco­nomic Research, Cam­bridge.
Diag­noza dobrych prak­tyk – metod akty­wiz­a­cji zawodowej osób w wieku 50+ (2013), raport z pro­jektu „Efek­ty­wni 50+” Zarządzanie wiekiem – dobre prak­tyki, Warszawa.
Diag­noza sytu­acji osób defa­wory­zowanych na rynku pracy (2010), Raport pod­sumowu­jący bada­nia real­i­zowane przez Pen­tor Research Inter­na­tional Wrocław dla Dol­nośląskiego Wojew­ódzkiego Urzędu Pracy w Wałbrzy­chu w ramach pro­jektu Bari­ery i szanse wspar­cia i obsługi tzw. trud­nego klienta insty­tucji rynku pracy na tere­nie Dol­nego Śląska, Wałbrzych.
Gavrilov L.A., Heuve­line P. (2003), Aging of Pop­u­la­tion, w: P. Demeny, G. McNi­coll (eds.), The Ency­clo­pe­dia of Pop­u­la­tion, New York, Macmil­lan Ref­er­ence USA,  vol. 1.
GUS (2007–2014), Akty­wność Eko­nom­iczna Lud­ności Pol­ski w IV kwartale, wyda­nia z odpowied­nich lat, Warszawa.
GUS (2014), Sytu­acja demograficzna osób starszych i kon­sek­wencje starzenia się lud­ności Pol­ski w świ­etle prog­nozy na lata 2014–2050, Warszawa.
GUS (2015), Akty­wność Eko­nom­iczna Lud­ności Pol­ski w III kwartale 2014 r., Warszawa.
Kil­ian M. (2010), Zjawisko starzenia się społeczeństw wyzwaniem dla współczes­nego świata, „Praca Soc­jalna”, nr 1.
Kryńska E. (2006), Akty­wiz­a­cja zawodowa osób starszych na pol­skim rynku pracy w: E. Kryńska (red.), Poli­tyka społeczno-ekonomiczna w dobie przemian, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Łódzkiego, Łódź.
Kryńska E. (2007), Osoby starsze na rynku pracy, w: E. Kar­pow­icz (red.), Rynek pracy, Stu­dia Biura Analiz Sej­mowych Kance­larii Sejmu, Wydawnictwo Sej­mowe Kance­larii Sejmu, Warszawa.
Kryńska E. (2012), Kon­sek­wencje zmian demograficznych dla gospo­darki i rynku pracy, Stu­dia Ped­a­gog­iczne LXV – Zawód i praca w świecie urynkowienia i konkurencji glob­al­nej., red. naukowa S.M. Kwiatkowski, Pol­ska Akademia Nauk, Komitet Nauk Ped­a­gog­icznych.
Kryńska E., red. (2013), Elasty­czne formy zatrud­nienia i orga­ni­za­cji pracy a akty­wność zawodowa osób starszych, IPiSS, CIOP PIB, Warszawa.
Kryńska E., Krzyszkowski J., Urba­niak B., Wik­torow­icz J., red. (2013), Diag­noza obec­nej sytu­acji kobiet i mężczyzn 50+ na rynku pracy w Polsce. Raport koń­cowy, Uni­w­er­sytet Łódzki, Łódź.
Kryńska E., Szukalski P., red. (2013), Rozwiąza­nia sprzy­ja­jące akty­wnemu starze­niu się w wybranych kra­jach Unii Europe­jskiej. Raport koń­cowy, Uni­w­er­sytet Łódzki, Łódź.
Mikoła­jczyk B. (2012), między­nar­o­dowa ochrona praw osób starszych, Wolters Kluwer, Warszawa.
NIK, Akty­wiz­a­cja zawodowa i łagodze­nie skutków bezrobo­cia osób powyżej 50. roku życia, https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/13/111/ [dostęp 15.3.2015].
Schoen­maeck­ers R.C. (2005), Pop­u­la­tion age­ing and its eco­nomic and finan­cial impli­ca­tions, w: Pop­u­la­tion age­ing and its chal­lenges to social pol­icy, Pop­u­la­tion Stud­ies No 50, Coun­cil of Europe Pub­lish­ing.
Szukalski P. (2006), Zagroże­nie czy wyzwanie – pro­ces starzenia się lud­ności, „Poli­tyka Społeczna”, nr 9.
Urba­niak B. (1998), Praca zawodowa po prze­jś­ciu na emery­turę. Społeczno-ekonomiczne przesłanki powrotu emery­tów do akty­wnego życia zawodowego, Wydawnictwo Uni­w­er­sytetu Łódzkiego, Łódź.
Wiśniewski Z., red. (2009a), Zarządzanie wiekiem w orga­ni­za­c­jach wobec pro­cesów starzenia się lud­ności, Dom Orga­ni­za­tora, Toruń.
Wiśniewski Z., red. (2009b), Deter­mi­nanty akty­wności zawodowej ludzi starszych, Dom Orga­ni­za­tora, Toruń.
Zbonikowski A. (2010), Społeczne odd­zi­ały­wa­nia defa­woryzu­jące a poczu­cie włas­nej wartości dzieci i młodzieży, w: K. Hirszel, R. Szczepanik, A. Zbonikowski, D. Mod­rze­jew­ska (red.), Psy­chospołeczne uwarunk­owa­nia defa­woryza­cji dzieci i młodzieży, Difin, Warszawa.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

Agnieszka Furmańska-Maruszak (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
SYSTEMY WSPIERANIA AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ RODZINNYCH OPIEKUNÓW OSÓB STARSZYCH
Celem artykułu jest anal­iza wybranych form wspar­cia pracu­jącego opiekuna osoby starszej pod kątem ich przy­dat­ności w godze­niu pracy z obow­iązkami opiekuńczymi. Uelasty­cz­ni­anie czasu pracy, możli­wość sko­rzys­ta­nia z urlopu na opiekę czy dostęp do usług domowej opieki dłu­goter­mi­nowej wydat­nie zwięk­sza szanse opiekuna na pozostanie na rynku pracy. Stopień wyko­rzys­ta­nia tych form wspar­cia w Polsce jest niewielki. Wynikać to może z braku przy­wile­jów dla pracowników-opiekunów, trud­nej sytu­acji na rynku pracy i słabych warunków pracy i płacy, a także z ograniczeń w dostępie do for­mal­nej opieki dłu­goter­mi­nowej i nierozwiniętego sys­temu dobrych jakoś­ciowo i niedrogich usług opiekuńczych.

Słowa kluc­zowe: akty­wność zawodowa, opieka nad osobą starszą elasty­czny czas pracy, urlopy na opiekę, opieka długoterminowa

BIBLIOGRAFIA
Błę­dowski P. (2012), Zaspoka­janie potrzeb opiekuńczych ludzi starych, w: Strate­gie dzi­ała­nia w starze­ją­cym się społeczeńst­wie. Tezy i rekomen­dacje, RPO,  Warszawa.
Błę­dowski P., Macie­jasz M. (2013), Rozwój opieki dłu­goter­mi­nowej w Polsce – stan i rekomen­dacje, „Nowiny Lekarskie”, nr 82.
Bojanowska E. (2009), Opieka nad ludźmi starszymi, w: P. Szukalski (red.). Przy­go­towanie do starości. Polacy wobec starzenia się, ISP, Warszawa.
Carmichael F., Charles S. (1998), The labour mar­ket costs of com­mu­nity care, „Jour­nal of Health Eco­nom­ics”, no. 17.
Colombo F. i in. (2011), Help Wanted? Pro­vid­ing and Pay­ing for Long-Term Care, OECD Health Pol­icy Stud­ies, OECD Pub­lish­ing.
Di Rosa M., Prin­cipi A., San­tini S., Lamura G. (2011), The rec­on­cil­i­a­tion of employ­ment and elder­care in the EUROFAMCARE find­ings: a sec­ondary data analy­sis, w: A. Prin­cipi, J. Perek-Białas (red.), Carers@work. The rec­on­cil­i­a­tion of employ­ment and elder­care: a sec­ondary data analy­sis, Raport z badań, INCRA – Uni­w­er­sytet Jagieloński, Kraków.
Euro­pean Com­mis­sion. 2007. Health and long-term care in the Euro­pean Union, „Spe­cial Euro­barom­e­ter”, no. 283.
Furmańska-Maruszak A., Wójtewicz A., Zamo­jska M. (2014), Dobra i usługi społeczne dla najs­tarszego pokole­nia. Szanse roz­woju w kon­tekś­cie real­iów społeczeństwa masowej kon­sumpcji, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
GUS (2012), Praca a obow­iązki rodzinne w 2010 r., Warszawa.
Komen­tarz do ustawy o pomocy osobom niesamodziel­nym, [online], http://mieczyslawaugustyn.pl/projekty/upon/ [dostęp 01.02.2015].
Kroeger T., Yean­dle S., red. (2013), Com­bin­ing paid work and fam­ily care. Poli­cies and expe­ri­ences in inter­na­tional per­spec­tive, Pol­icy Press, Bris­tol.
MPiPS (2015), Aktu­al­ności MPiPS, http://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/art,5543,7071,1319-firm-z-elastycznym-czasem-pracy.html [dostęp 15.02.2015].
MPiPS (2008), Deza­k­ty­wiz­a­cja osób w wieku około emery­tal­nym, Raport z badań. Warszawa.
OECD/European Com­mis­sion (2013), A Good Life in Old Age? Mon­i­tor­ing and Improv­ing Qual­ity in Long-term Care, OECD Health Pol­icy Stud­ies, OECD Pub­lish­ing, Paris.
Pavalko E., Hen­der­son K. (2006), Com­bin­ing Care Work and Paid Work: Do Work­place Poli­cies Make a Dif­fer­ence?, „Research on Aging”, no. 28.
Szatur-Jaworska B. (2012), Sytu­acja rodzinna i więzi rodzinne ludzi starych i osób na przed­polu starości, w: M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błę­dowski (red.), Aspekty medy­czne, psy­cho­log­iczne, socjo­log­iczne i eko­nom­iczne starzenia się ludzi w Polsce, Ter­me­dia, Poz­nań.
Więck­owska B., Szwałkiewicz E. (2011), Usługi społeczne w opiece dłu­goter­mi­nowej, w: M. Grewiński, B. Więck­owska (red.), Przeo­braże­nia sfery usług w sys­temie zabez­pieczenia społecznego w Polsce, WSP TWP w Warsza­wie, Warszawa.
ZUS, [online], Zasiłek opiekuńczy, http://www.zus.pl/default.asp?p=4&id=433 [dostęp 20.02.2015].

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

Alek­san­dra Bronk (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
O POLITYKĘ RODZINNĄ SPRZYJAJĄCĄ PRACY KOBIET
Praca kobiet w znacznie więk­szym niż w przy­padku mężczyzn stop­niu warunk­owana jest sytu­acją rodz­iną (w tym liczbą i wiekiem dzieci). Rezul­taty badań między­nar­o­dowych wskazują, że akty­wność zawodową matek małych dzieci znacząco pod­noszą rozwiąza­nia ułatwia­jące godze­nie życia zawodowego z rodzin­nym. W Polsce stopień wyko­rzys­ta­nia takich rozwiązań jest jed­nak bardzo ogranic­zony. Dzi­ała­nia w ramach sze­roko rozu­mi­anej poli­tyki rodzin­nej powinny więc zmierzać w kierunku zwięk­sza­nia możli­wości pracu­ją­cych w zakre­sie dos­tosowa­nia form i czasu pracy do obow­iązków rodzin­nych oraz dostęp­ności tanich i dopa­sowanych do potrzeb rodz­iców usług opiekuńczych dla dzieci.

Słowa kluc­zowe: poli­tyka rodzinna, praca kobiet, godze­nie życia zawodowego z rodzin­nym, elasty­czne formy pracy, opieka insty­tucjon­alna nad dzieckiem

BIBLIOGRAFIA
Baranowska-Rataj A., Rynko M. (2013), Dos­tosowanie sposobu orga­ni­za­cji czasu pracy do obow­iązków rodzin­nych w Polsce, Zeszyty Naukowe Insty­tutu Statystyki i Demografii SHG nr 29,  Warszawa.
Boulin J.Y., Lalle­ment M., Mes­sen­ger J.C., Michon F., red. (2006), Decent work­ing time: New trends, new issues, Inter­na­tional Labour Office, Geneva.
Bukowski M., red. (2010), Zatrud­nie­nie w Polsce 2008. Praca w cyklu życia, IBS/CRZL, Warszawa.
Del Boca D., Pasqua S., Pron­zato C. (2004), Employ­ment and Fer­til­ity Deci­sions in Italy France and the U.K., CHILD Work­ing Papers, CHILD – Cen­tre for House­hold, Income, Labour and Demo­graphic Eco­nom­ics, Italy.
Del Boca D., Pasqua S., Pron­zato C. (2008), Moth­er­hood and mar­ket work deci­sions in insti­tu­tional con­text: A Euro­pean per­spec­tive, Work­ing Paper No. 11, Carlo F. Don­dena Cen­tre for Research on Social Dynam­ics, Uni­ver­sità Com­mer­ciale Luigi Boc­coni, Italy.
Engel­hardt H., Kögel T., Prskawetz A. (2001), Fer­til­ity and Female employ­ment recon­sid­ered: A macro-level time series analy­sis, Max Planck Insti­tute for Demo­graphic Research Work­ing Paper WP 2001-021, Ros­tock.
Euro­found (2010), Drugie europe­jskie badanie jakości życia: Życie rodzinne i praca, Europe­jska Fun­dacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy, Luk­sem­burg.
GUS (2012), Praca a obow­iązki rodzinne w 2010 r., Warszawa.
Kurowska A. (2010), Bari­ery i uwarunk­owa­nia akty­wności zawodowej młodych matek w Polsce, „Poli­tyka Społeczna”, nr 11–12.
Kłos B., Szy­mańczak J. (2013), Insty­tucje opieki dla dzieci w wieku do lat 3 w Polsce, „Anal­izy BAS” nr 8 (97).
Machol-Zajda L. (2008), Elasty­czne formy pracy – fakty i mity, w: C. Sadowska-Snarska (red.), Równowaga praca-życie-rodzina, Wydawnictwo WSE w Białym­stoku, Białys­tok.
Matysiak A., Vig­noli D. (2006), Fer­til­ity and women’s employ­ment: a meta-analysis, Max Planck Insti­tute for Demo­graphic Research Work­ing Paper WP 2006-048, Ros­tock.
Mills M., Tsang F., Präg P., Rug­geri K., Miani C., Hoorens S. (2014), Gen­der equal­ity in the work­force: Rec­on­cil­ing work, pri­vate and fam­ily life in Europe, Final Report, Rand Europe, Euro­pean Com­mis­sion.
MPiPS (2014), Spra­woz­danie Rady Min­istrów z real­iza­cji Ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 w 2013 r., Warszawa, http://www.mpips.gov.pl [dostęp 12.01.2015].

STRONY INTERNETOWE
http://ec.europa.eu/eurostat/web/lfs/data/database [baza danych online]
http://stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks [baza danych online]
http://www.oecd.org/social/family/database.htm [baza danych online]

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

Jarosław Oczki (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
NIERÓWNOŚCI ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ NA RYNKU PRACY W POLSCE
W artykule pod­jęto prob­lematykę nierówności na rynku pracy ze względu na płeć w Polsce na tle pozostałych kra­jów Unii Europe­jskiej. Doko­nano anal­izy rzeczy­wis­tej i sko­ry­gowanej luki pła­cowej oraz nierówności związanych z zatrud­nie­niem na wyższych stanowiskach menedżer­s­kich. Wyko­rzys­tano dane Eurostatu, OECD, GUS-u i opub­likowane wyniki badań przeprowad­zonych przez innych autorów. Anal­iza umożli­wiła sfor­mułowanie wniosków o wys­tępu­ją­cych w Polsce: niewielkiej i male­jącej w cza­sie luce dochodowej oraz istot­nych nierównoś­ci­ach ze względu na płeć w dostępie do wyso­kich stanowisk zarządczych.

Słowa kluc­zowe:  nierówności na rynku pracy, współczyn­nik Giniego, luka dochodowa, dyskryminacja

BIBLIOGRAFIA
Atkin­son A.B. (2007), The Dis­tri­b­u­tion of Earn­ings in OECD Coun­tries, „Inter­na­tional Labour Review”, Vol. 146, No. 1–2.
Balcerzak-Paradowska B., Graniewska D., Kołaczek B., Mirosław J. (2014), Kobi­ety na stanowisku kierown­iczym. Pol­ska na tle Unii Europe­jskiej i OECDO, w: Balcerzak-Paradowska B. (red. nauk.), Kobi­ety na stanowisku kierown­iczym w sek­torze pub­licznym. Sytu­acja zawodowa i rodzinna, CPS Dialog-IPiSS, Warszawa.
Cha Y., Wee­den K.A. (2014), Over­work and the Slow Con­ver­gence in the Gen­der Gap in Wages, „Amer­i­can Soci­o­log­i­cal Review”, pub­lished online before print.
Christofides L.N., Poly­car­pou A., Vrachimis K. (2013), Gen­der wage gaps, ‘sticky floors’ and ‘glass ceil­ings’ in Europe, „Labour Eco­nom­ics”, Vol. 21.
Cukrowska-Torzewska E. (2014), Gen­der Pay Gap in Poland, „Infos” nr 19 (179), Biuro Analiz Sej­mowych, Warszawa.
Euro­pean Com­mis­sion (2013), Women and Men in Lead­er­ship Posi­tions in the Euro­pean Union, Lux­em­bourg.
Euro­stat (2015a), Sta­tis­tics on Income and Liv­ing Con­di­tions, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/microdata/eu_silc [dostęp 4.05.2015].
Euro­stat (2015b), Gen­der Pay Gap Sta­tis­tics, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Gender_pay_gap_statistics [dostęp 4.05.2015].
Goldin C. (2014), A Grand Gen­der Con­ver­gence: Its Last Chap­ter, „Amer­i­can Eco­nomic Review”, Vol. 104, No. 4.
Goraus K., Tyrow­icz J. (2014), Gen­der Wage Gap in Poland – Can It Be Explained by Dif­fer­ences in Observ­able Char­ac­ter­is­tics?, Fac­ulty of Eco­nomic Sci­ences Work­ing Papers No 11 (128).
GUS (2014), Struk­tura wyna­grodzeń według zawodów w październiku 2012 r., Warszawa.
ILO (2015), ILO Global Wage Report 2014/2015. Wages and Income Inequal­ity, Geneva.
Oczki J. (2014), Nierówności na rynku pracy w Polsce, w: B. Kłos, J. Szy­mańczak (red.), Nierówności społeczne w Polsce, Biuro Analiz Sej­mowych, Wydawnictwo Sej­mowe, Warszawa.
OECD (2012), Income Dis­tri­b­u­tion Data Review – Poland, OECD, Paris, http://www.oecd.org/els/soc/OECDIncomeDistributionDataReview-Poland.pdf [dostęp 4.05.2015].
OECD (2014), OECD Eco­nomic Sur­veys. Poland, OECD, Paris.
Olivetti C., Petron­golo B. (2014), Gen­der Gaps across Coun­tries and Skills: Demand, Sup­ply and the Indus­try Struc­ture, „Review of Eco­nomic Dynam­ics”, Vol. 17, No. 4.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

 Monika Wojdyło-Preisner (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Kamil Zawadzki (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
DETERMINANTY PODEJMOWANIA AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ I PRACY PRZEZ OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE
Celem artykułu jest anal­iza deter­mi­nant pode­j­mowa­nia przez osoby z orzec­zoną niepełnosprawnoś­cią akty­wności zawodowej i pracy na pod­stawie danych indy­wid­u­al­nych pochodzą­cych z Bada­nia Akty­wności Eko­nom­icznej Lud­ności. Wyko­rzys­tu­jąc regresję logisty­czną wykazano, że czyn­niki warunk­u­jące akty­wność zawodową osób niepełnosprawnych i ich szanse na zatrud­nie­nie nie zawsze są zbieżne co do siły i kierunku. Jest tak w odniesie­niu do płci, wieku, stop­nia niepełnosprawności, stażu pracy, sytu­acji na rynku pracy oraz poziomu i pro­filu wyk­sz­tałce­nia. Nato­mi­ast bycie w związku małżeńskim ksz­tał­tuje w podobny sposób zarówno szanse na akty­wność zawodową, jak i na pode­j­mowanie pracy przez niepełnosprawnych.

Słowa kluc­zowe:  niepełnosprawni, niepełnosprawność, deter­mi­nanty akty­wności zawodowej, zatrud­nie­nie, bier­ność zawodowa, bezrobo­cie, rynek pracy

BIBLIOGRAFIA
Brzez­ińska A. I., Kaczan R., Piotrowski K., Ryciel­ski P. (2008a), Uwarunk­owa­nia akty­wności zawodowej osób z ograniczeni­ami sprawności: czyn­niki społeczno-demograficzne, „Nauka” 1.
Brzez­ińska A. I., Kaczan R., Piotrowski K., Ryciel­ski P. (2008b), Uwarunk­owa­nia akty­wności zawodowej osób z ograniczeni­ami sprawności: kap­i­tał oso­bisty i społeczny, „Nauka” 2.
Euro­pean Com­mis­sion (2013), PES approaches for sus­tain­able acti­va­tion of peo­ple with dis­abil­i­ties. Ana­lyt­i­cal Paper, August, http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=10932&langId=en [dostęp 28.02.2015].
Gier­manowska E. (2012), Bari­ery akty­wności zawodowej młodzieży z niepełnosprawnoś­ci­ami w świ­etle badań, „Poli­tyka Społeczna”, nr tem­aty­czny 2 „Zdrowie, sprawność i akty­wność starze­jącej się pop­u­lacji”.
Goli­nowska S. (2012), Defin­iowanie niepełnosprawności, w: S. Goli­nowska (red.), Insty­tucjon­alne, zdrowotne i społeczne deter­mi­nanty niepełnosprawności, IPiSS, Warszawa.
Greve B. (2009), The labour mar­ket sit­u­a­tion of dis­abled peo­ple in Euro­pean coun­tries and imple­men­ta­tion of employ­ment poli­cies: a sum­mary of evi­dence from coun­try reports and research stud­ies, Aca­d­e­mic Net­work of Euro­pean Dis­abil­ity, Leeds.
GUS (2014), Akty­wność eko­nom­iczna lud­ności Pol­ski w lat­ach 2010–2012, Warszawa.
Kryńska E., Pater K. (2013), Zatrud­nie­nie osób niepełnosprawnych – per­spek­tywy wzrostu. Raport syn­te­ty­czny, IPiSS-PFRON, Warszawa. https://archiwum.ipiss.com.pl/wp-content/plugins/download-monitor/download.php?id=1693 [dostęp 23.02.2015].
Ruzik-Sierdzińska A. (2012), Trud­ności uczest­nictwa osób niepełnosprawnych na współczes­nym rynku pracy, „Poli­tyka Społeczna”, nr tem­aty­czny 2 „Zdrowie, sprawność i akty­wność starze­jącej się populacji”.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

Zenon Wiśniewski (prof., Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Monika Mak­sim (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
WSPIERANIE ZATRUDNIENIA MŁODZIEŻY W NIEMCZECH
Obecną sytu­ację młodzieży na rynku pracy w Niem­czech określić można jako pomyślną, cechu­jącą się niską stopą bezrobo­cia. Jest wiele czyn­ników wpły­wa­ją­cych na ten stan rzeczy, ale najważniejszym wydaje się być dualny sys­tem ksz­tałce­nia zawodowego młodzieży. Niemcy posi­adają też rozwinięty i zróżni­cow­any sys­tem porad­nictwa i doradztwa zawodowego oraz sze­roki wach­larz instru­men­tów poli­tyki rynku pracy. Akty­wne pro­gramy zatrud­nienia dla młodych ludzi skierowane są na ori­en­tację zawodową i wspieranie startu zawodowego, a dualny sys­tem szkole­nia zawodowego jest bramą otwier­a­jącą im wejś­cie na rynek pracy.

Słowa kluc­zowe: niemiecki rynek pracy, prze­ci­wdzi­ałanie bezrobo­ciu młodzieży, dualny sys­tem ksz­tałce­nia zawodowego

BIBLIOGRAFIA
Bun­de­sagen­tur für Arbeit (2015), Der Arbeits– und Aus­bil­dungs­markt in Deutsch­land. Dezem­ber und das Jahr 2014, Nürn­berg.
Caliendo M., Künn S., Schmidl R. (2011), Fight­ing youth unem­ploy­ment: The effects of active labor mar­ket poli­cies, IZA DP No. 6222, Bonn.
Diet­rich H. (2001), Wege aus der Jugen­dar­beit­slosigkeit – Von der Arbeit­slosigkeit in die Mass­nahme?, „Mit­teilun­gen aus der Arbeits­markt– und Berufs­forschung“, Nr. 4.
Diet­rich H., Dietz M., Stops M., Wal­wei U. (2008), Aus­bil­dungs­markt: Mehr Schwung durch neue poli­tis­che Instru­mente?, „Ori­en­tierungspunkte für Wirtschaft und Gesellschaft“, Heft 115.
Diet­rich H. (2013), Jugen­dar­beit­slosigkeit: Aktive Arbeits­mark­t­poli­tik, „Wirtschafts­di­enst“, Heft 6.
Dorsett R. (2006), The new deal for young peo­ple: effect on the labor mar­ket sta­tus of young men, „Labor Eco­nom­ics”, 13.
Dust­mann Ch., Schoen­berg U. (2008), Why does the Ger­man appren­tice­ship sys­tem work?, w: K. Mayer, U. Solga (red.), Skill For­ma­tion. Inter­dis­ci­pli­nary and Cross-National Per­spec­tives, Cam­bridge Uni­ver­sity Press, Cambridge/New York.
Kölling A. (2012), Beruf­sori­en­tierungscamps für Hauptschüler, Schuler­folg und Inte­gra­tion auf dem Aus­bil­dungs­markt. Eval­u­a­tion einer Mass­nahme der erweit­erten ver­tieften Beruf­sori­en­tierung, „Sozialer Fortschritt“, Nr. 4.
Kupka P., Melanie W. (2010), Erweit­erte ver­tiefte Beruf­sori­en­tierung. Überblick Praxis­er­fahrun­gen und Eval­u­a­tion­sper­spek­tiven, „IAB-Forschungsbericht“, Nr.  10.
Neu­mann M., Schmidt J., Werner D. (2010), Die Inte­gra­tion Jugendlicher in Aus­bil­dung und Beschäf­ti­gung, Insti­tut der deutschen Wirtschaft, Köln.
Nadol­ska J. (2010), Rynek pracy w pro­ce­sie przek­sz­tałceń państwa soc­jal­nego we współczes­nych Niem­czech, Ofi­cyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Rothe T., Tin­ter S. (2007), Jugendliche auf dem Arbeits­markt. Eine Analyse von Bestän­den und Bewe­gun­gen, „IAB-Forschungsbericht“, Nr. 4.
Ulrich J.G., Eber­hard V. (2008), Die Entwick­lung des Aus­bil­dungs­mark­tes in Deutsch­land seit der Wiedervere­ini­gung, w: U. Beicht, M. Friedrich, J.G. Ulrich (red.), Aus­bil­dungschan­cen und Verbleib von Schu­la­b­sol­ven­ten, Ber­tels­mann, Biele­feld.
Youth employ­ment mea­sures (2010), Euro­pean Employ­ment Obser­va­tory Review, Brus­sels
Wiśniewski Z. (1994), Poli­tyka zatrud­nienia i rynku pracy w Repub­lice Fed­er­al­nej Niemiec, UMK, Toruń.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

Agnieszka Szulc (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
MOŻLIWOŚCI ZMNIEJSZANIA ATRAKCYJNOŚCI ZATRUDNIENIA NIEREJESTROWANEGO
Anal­iza możli­wości zmniejsza­nia atrak­cyjności zatrud­nienia niere­je­strowanego wymaga w pier­wszej kole­jności zdefin­iowa­nia opisy­wanego zjawiska. Kole­jnym niezbęd­nym krok­iem jest anal­iza przy­czyn oraz skutków wys­tępowa­nia zatrud­nienia niere­je­strowanego. W artykule przeprowad­zono również przegląd celów i sposobów prowadzenia poli­tyki wobec wys­tępowa­nia zatrud­nienia niere­je­strowanego. Artykuł wieńczy zestaw­ie­nie rekomen­dacji w zakre­sie możli­wości zmniejsza­nia atrak­cyjności zatrud­nienia niere­je­strowanego. Źródłem infor­ma­cji były pozy­cje książkowe, cza­sopisma, raporty pub­likowane w języku pol­skim i angielskim.

Słowa kluc­zowe: zatrud­nie­nie niere­je­strowane, szara strefa

BIBLIOGRAFIA
Belev B. (2003), The Infor­mal Econ­omy in the EU Acces­sion Coun­tries. Size, Scope, Trends and Chal­lenges to the Process of EU Enlarge­ment, Cen­ter for Study of Democ­racy, Sofia.
Carter M. (1984), Issues in the Hid­den Econ­omy – A Sur­vey, „The Eco­nomic Record”, no. 60.
Dekker H., Oranje E., Renooy P., Ros­ing F., Williams C. (2010), Join­ing up in the fight against unde­clared work in Europe, Euro­pean Com­mis­sion, Ams­ter­dam.
Dreher A., Kot­so­gian­nis Ch., McCor­ris­ton S. (2009), How do insti­tu­tions affect cor­rup­tion and the shadow econ­omy?, „Inter­na­tional Tax Pub­lic Finance”, no. 16.
Eilat Y., Zinnes C. (2000), The evo­lu­tion of the Shadow Econ­omy in Tran­si­tion Coun­tries: Con­se­quences for Eco­nomic Growth and Donor Assis­tance, CAER II Dis­cus­sion Paper No. 65, Cam­bridge.
Euro­barom­e­ter (2007), Unde­clared Work in the Euro­pean Union, Direc­torate Gen­eral Employ­ment, Social Affairs and Equal Oppor­tu­ni­ties, Octo­ber, Brus­sels.
Euro­barom­e­ter (2014), Unde­clared Work in the Euro­pean Union, Direc­torate Gen­eral Employ­ment, Social Affairs and Equal Oppor­tu­ni­ties, March, Brus­sels.
Euro­found (2008), Tack­ling unde­clared work in the Euro­pean Union, Dublin.
Euro­found (2013), Tack­ling unde­clared work in 27 Euro­pean Union Mem­ber States and Nor­way: approaches and mea­sures since 2008, Dublin.
Euro­pean Com­mis­sion (1998), Com­mu­ni­ca­tion of the Com­mis­sion on unde­clared work, COM (98) – 219, Brus­sels.
Europe­jski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (2014), Opinia w sprawie strate­gii w zakre­sie zwal­cza­nia szarej strefy oraz pracy niere­je­strowanej, SOC/480, Brus­sels.
GUS (2014), Rachunki nar­o­dowe według sek­torów i pod­sek­torów insty­tucjon­al­nych w lat­ach 2009–2012, Warszawa.
Kałaska M., Kostru­biec S., Witkowski J. (1996), Praca niere­je­strowana w Polsce w 1995 roku, GUS, Warszawa.
Kostru­biec S., red. (1999), Praca niere­je­strowana w Polsce w 1998 roku, GUS, Warszawa.
Oviedo A., Thomas M., Karakurum-Ozdemir K. (2009), Eco­nomic Infor­mal­ity. Causes, Costs, and Poli­cies – a Lit­er­a­ture Sur­vey, The World Bank, Wash­ing­ton.
Renooy P.H., Ivars­son S., Wusten-Gritsai O., Mei­jer R. (2004), Unde­clared work in an enlarged Union. An Analy­sis of Unde­clared Work: An In-Depth Study of Spe­cific Items, Euro­pean Com­mis­sion, Directorate-General for Employ­ment and Social Affairs, Brus­sels.
Schnei­der F., Buehn A., Mon­tene­gro C. (2010), New Esti­mates for the Shadow Economies all over the World, „Inter­na­tional Eco­nomic Jour­nal”, no. 4.
Siedlecki M., Szewc K., Zgier­ska A. (2005), Praca niere­jestrowana w Polsce w 2004 roku, GUS, Warszawa.
Szulc A. (2012), Przy­czyny i skutki zatrud­nienia niere­je­strowanego w Polsce, CeDeWu, Warszawa.
Williams C., Winde­bank J. (1998), Infor­mal Employ­ment in the Advanced Economies: Impli­ca­tions for Work and Wel­fare, Rout­ledge, Lon­don, New York.
Zagorsek H., Jak­lic M., Hribernik A. (2009), The Shadow Econ­omy and Its Impact on National Com­pet­i­tive­ness: The Case of Slove­nia, „South East Euro­pean Jour­nal of Eco­nom­ics and Busi­ness” no. 01.
Zgier­ska A., Cendrowska A., Biały I., Cacko M., Kałaska M. (2011), Praca niere­je­strowana w Polsce w 2009 roku, GUS, Warszawa.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

Monika Mak­sim (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Monika Wojdyło-Preisner (dr, Uni­w­er­sytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
PROFILOWANIE BEZROBOTNYCH W OPINII PRACOWNIKÓW SŁUŻB ZATRUDNIENIA
W artykule zaprezen­towano opinie pra­cown­ików pub­licznych służb zatrud­nienia o pro­filowa­niu bezro­bot­nych. Infor­ma­cje na ten temat zebrano pod­czas sem­i­nar­iów upowszech­ni­a­ją­cych rezul­taty pro­jektu pn. Anal­iza czyn­ników wpły­wa­ją­cych na zwięk­sze­nie ryzyka dłu­gookre­sowego bezrobo­cia – opra­cow­anie metodologii pro­filowa­nia bezro­bot­nych na lokalnym rynku pracy. W oce­nie badanych pro­filowanie jest użytecznym narzędziem, dzięki któremu można trafniej adresować akty­wne pro­gramy rynku pracy, osią­gać więk­szą skuteczność dzi­ałań pode­j­mowanych przez urząd pracy oraz racjon­al­nie wydatkować środki pub­liczne. Jako główne słabości pro­filowa­nia badani wskazali efekty szu­flad­kowa­nia i styg­matyza­cji bezrobotnych.

Słowa kluc­zowe: pro­filowanie bezro­bot­nych, bezrobo­cie dłu­gotr­wałe, pub­liczne służby zatrudnienia

BIBLIOGRAFIA
Euro­pean Com­mis­sion (2001), Study on Early Iden­ti­fi­ca­tion of High Risk Unem­ployed; Final Report and Annex Report I, DG Employ­ment and Social Affairs, Brus­sels
Matryca Kur­cmana – od pomysłu do real­iza­cji (2008), Cen­trum Doradztwa Strate­gicznego, Kraków.
Mazurek-Łopacińska K. (2005), Bada­nia mar­ketingowe. Teo­ria i prak­tyka, PWN, Warszawa.
Model zle­ca­nia oper­a­torom niepub­licznym zada­nia doprowadzenia do zatrud­nienia osób bezro­bot­nych (2013), opra­cow­anie pow­stałe w pier­wszym etapie real­iza­cji pro­jektu „Express do zatrud­nienia – innowa­cyjny model akty­wiz­a­cji osób bezro­bot­nych”, maszynopis, Kraków.
Pro­filowanie pomocy dla osób bezro­bot­nych. Podręcznik dla pra­cown­ików powia­towych urzędów pracy (2014), MPiPS, Warszawa.
Rudolph H. (2001), Pro­fil­ing as an instru­ment for early iden­ti­fi­ca­tion of peo­ple at risk of long-term unem­ploy­ment, w: P. Wein­ert, M. Baukens, P. Bol­lérot, M. Pineschi-Gapènne, U. Wal­wei (eds.), Employ­a­bil­ity: From the­ory to prac­tice, Library of Con­gress, USA.
Szulc A. (2014), Pode­jś­cia do pro­filowa­nia bezro­bot­nych wyko­rzysty­wane w Irlandii i Wielkiej Bry­tanii, w: A. Bronk, Z. Wiśniewski, M. Wojdyło-Preisner (red.), Ryzyko dłu­gotr­wałego bezrobo­cia w Polsce. Diag­noza i metody zapo­b­ie­ga­nia, MPiPS-CRZL, Warszawa.
Wiśniewski Z., Wojdyło-Preisner M., red. (2013), Pro­filowanie bezro­bot­nych wyma­ga­ją­cych szczegól­nego wspar­cia na lokalnym rynku pracy, UMK, Toruń.
Wiśniewski Z., Wojdyło-Preisner M., red. (2014), Diag­no­zowanie stop­nia zagroże­nia dłu­gotr­wałym bezrobo­ciem. Teo­ria i prak­tyka, MPiPS-CRZL, Warszawa.
Wojdyło-Preisner M. (2014), Doświad­czenia prekur­sorów pro­filowa­nia bezro­bot­nych, w: A. Bronk, Z. Wiśniewski, M. Wojdyło-Preisner (red.), Ryzyko dłu­gotr­wałego bezrobo­cia w Polsce. Diag­noza i metody zapo­b­ie­ga­nia, MPiPS-CRZL, Warszawa.
Wojdyło-Preisner M., Zawadzki K. (2014), Rozwiąza­nia w zakre­sie pro­filowa­nia bezro­bot­nych wprowad­zone w wybranych kra­jach Europy kon­ty­nen­tal­nej, w: A. Bronk, Z. Wiśniewski, M. Wojdyło-Preisner (red.), Ryzyko dłu­gotr­wałego bezrobo­cia w Polsce. Diag­noza i metody zapo­b­ie­ga­nia, MPiPS-CRZL, Warszawa.

Dziedziny naukowe doty­czące artykułu: nauki eko­nom­iczne, nauki społeczne
Dyscy­pliny naukowe doty­czące artykułu: ekono­mia, nauki o poli­tyce pub­licznej, poli­tyka społeczna

---

Social Pol­icy
Table of Con­tents No 7/2015

FROM EDITOR – Zenon Wiśniewski
WORK – EMPLOYMENT – EMPLOVABILITY: IDEOLOGICAL FRAMES OF DISCOURSE – Kaz­imierz W. Frieske
NEW APPROACHES FOR ACTIVATION OF LONG-TERM UNEMPLOYED – Monika Mak­sim, Zenon Wiśniewski
SILVER LABOUR MARKET – ON THE METHODS OF MAINTAINING AND RESTORING PARTICIPATION OF THE AGEING LABOUR FORCE – Elż­bi­eta Kryńska
POLICIES TO SUPPORT LABOUR PARTICIPATION OF FAMILY CARERS – Agnieszka Furmańska-Maruszak
FAMILY POLICY: SUPPORTING THE EMPLOYMENT OF WOMEN – Alek­san­dra Bronk
GENDER INEQUALITIES IN THE LABOUR MARKET IN POLAND – Jarosław Oczki
DETERMINANTS OF ECONOMIC ACTIVITY AND WORK AMONG DISABLED PERSONS – Monika Wojdyło-Preisner, Kamil Zawadzki
YOUTH EMPLOYMENT PROMOTION IN GERMANY – Zenon Wiśniewski, Monika Mak­sim
POSSIBILITIES OF REDUCING THE ATTRACTIVENESS OF UNDECLARED WORK – Agnieszka Szulc
UNEMPLOYED PROFILING IN THE OPINIONS OF THE PUBLIC EMPLOYMENT SERVICES STAFF – Monika Mak­sim, Monika Wojdyło-Preisner

DIARY OF SOCIAL POLICY

Zenon Wiśniewski (Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń)
FROM EDITOR

Kaz­imierz W. Frieske (Pro­fes­sor, Insti­tute of Labour and Social Stud­ies)
WORK – EMPLOYMENT – EMPLOVABILITY: IDEOLOGICAL FRAMES OF DISCOURSE
The aim of the paper is to con­sider the most pop­u­lar – and dom­i­nant – frames of dis­course on work, employ­ment and employ­a­bil­ity and to indi­cate para­doxes or cog­ni­tive traps accept­ing these frame­works. For the first, author indi­cates that con­tem­po­rary focus on ‘work’ and ‘labor mar­ket par­tic­i­pa­tion’ opposes tra­di­tion of cit­i­zen­ship con­sid­ered as a major respon­si­bil­ity and leads to con­tra­dic­tions between ‘eco­nomic’ and ‘polit­i­cal’. For the sec­ond, the author claims that at the cen­tre of con­tem­po­rary debate is not that much ‘work’, as ‘employ­ment’, and indi­cates that when ‘employed’ we do many dif­fer­ent things, apart from ‘work­ing’. If so, the con­clu­sion goes, pub­lic poli­cies focused not on ‘work’ but on ‘employ­ment’ unjustly use the moral rhetoric of the first to legit­imize the sec­ond. For the third, it is indi­cated that the idea of ‘employ­a­bil­ity’ hardly pro­duces out­comes founded upon pop­u­lar but uncon­firmed assump­tion of ratio­nal human resources allo­ca­tion. To the con­trary, author quotes one of the con­clu­sions based on empir­i­cal find­ings say­ing that …our analy­sis found a seri­ous mis­match between what it takes to get a good job and what it takes to do a good job…

Key­words: work, labor, employ­ment, employ­a­bil­ity, ratio­nal allo­ca­tion of human resources

Monika Mak­sim (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń), Zenon Wiśniewski (Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń)
NEW APPROACHES FOR ACTIVATION OF LONG-TERM UNEMPLOYED
The paper presents new approaches for acti­va­tion and inte­gra­tion of long-term unem­ployed in var­i­ous Euro­pean coun­tries and in Poland. The main focus is put on analysing pos­si­ble ben­e­fits and lim­i­ta­tions of train-first and work-first strate­gies used to fight long-term unem­ploy­ment. Based on the expe­ri­ence from dif­fer­ent Euro­pean coun­tries it attempts to out­line key mes­sages and iden­tify suc­cess fac­tors for build­ing an effec­tive acti­va­tion strat­egy of the long-term unemployed.

Key­words: long-term unem­ploy­ment, acti­va­tion of the long-term unem­ployed, active labour mar­ket measures

Elż­bi­eta Kryńska (Pro­fes­sor, Insti­tute of Labour and Social Stud­ies)
SILVER LABOUR MARKET – ON THE METHODS OF MAINTAINING AND RESTORING PARTICIPATION OF THE AGEING LABOUR FORCE
One of the main prob­lems of the Pol­ish labour mar­ket, that has strongly emerged already and will be more and more impor­tant in the future, is aging of the labour force. The aim of this paper is to iden­tify areas in which older peo­ple are treated dis­ad­van­ta­geously on the labour mar­ket, and to indi­cate the poten­tial ways of main­tain­ing and restor­ing their labour mar­ket par­tic­i­pa­tion. The paper dis­cusses the con­cept of “elderly per­son” on the labour mar­ket; sit­u­a­tion of the elderly on the Pol­ish labour mar­ket; instru­ments aimed at main­tain­ing and restor­ing labour mar­ket par­tic­i­pa­tion of the elderly in Poland and the other EU coun­tries. The con­clu­sions empha­sise some of the advan­tages of “the sil­ver labour mar­ket” and iden­ti­fies path­ways of increas­ing labour mar­ket par­tic­i­pa­tion of the elderly that may be rec­om­mended for Poland.

Key­words: labour mar­ket, sil­ver labour mar­ket, elderly person

Agnieszka Furmańska-Maruszak (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń)
POLICIES TO SUPPORT LABOUR PARTICIPATION OF FAMILY CARERS
The aim of the paper was to ana­lyze the selected forms of sup­port ded­i­cated to work­ing fam­ily careers of the elderly in terms of their use­ful­ness in rec­on­cil­ing work and car­ing respon­si­bil­i­ties. Greater flex­i­bil­ity in work­ing time, the oppor­tu­nity to take leave for care or access to home care ser­vices, greatly increase the chances of long-term care­giver to remain in the labor mar­ket. The use of these forms of sup­port in Poland is not very broad. It might be caused by the lack of careers’ rights in employ­ment, dif­fi­cult sit­u­a­tion on the labour mar­ket and poor work­ing con­di­tions and wages, as well as restric­tions on access to for­mal long-term care and an under­de­vel­oped sys­tem of high-quality and afford­able care.

Key­words: labour mar­ket par­tic­i­pa­tion, elder­care, flex­i­ble time sched­ule, care leaves, long-term care

Alek­san­dra Bronk (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń)
FAMILY POLICY: SUPPORTING THE EMPLOYMENT OF WOMEN
The family’s sit­u­a­tion deter­mines women’s par­tic­i­pa­tion in employ­ment to a greater extent than men’s. Find­ings from inter­na­tional research show that work-life bal­ance instru­ments sig­nif­i­cantly sup­port the eco­nomic activ­ity of moth­ers of small chil­dren. How­ever, such mea­sures are not widely used in Poland. Fam­ily pol­icy should pro­mote flex­i­ble work arrange­ments, as well as tai­lored to par­ents low-cost child care services.

Key­words: fam­ily pol­icy, women’s employ­ment, rec­on­cil­i­a­tion between work and fam­ily life, flex­i­ble work, child care services

Jarosław Oczki (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń)
GENDER INEQUALITIES IN THE LABOUR MARKET IN POLAND
In the arti­cle gen­der inequal­i­ties in Pol­ish labour mar­ket have been inves­ti­gated in com­par­i­son to other Euro­pean Union coun­tries. Observed and adjusted gen­der pay gap, as well as gen­der inequal­i­ties regard­ing access to top man­age­r­ial posi­tions, have been analysed. Data from Euro­stat, OECD and Pol­ish Cen­tral Sta­tis­ti­cal Office, as well as find­ings from stud­ies by other authors, have been dis­cussed. The arti­cle con­cludes that the gen­der pay gap in Poland is rel­a­tively small and decreas­ing, and that there are sig­nif­i­cant gen­der inequal­i­ties in access to top man­age­r­ial positions.

Key­words: inequal­i­ties in the labour mar­ket, Gini coef­fi­cient, gen­der pay gap, discrimination

Monika Wojdyło-Preisner (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń), Kamil Zawadzki (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń)
DETERMINANTS OF ECONOMIC ACTIVITY AND WORK AMONG DISABLED PERSONS
The aim of this arti­cle is to analyse the deter­mi­nants of eco­nomic activ­ity and work among dis­abled per­sons. The indi­vid­ual data from the Pol­ish Labour Force Sur­vey was used for the logis­tic regres­sion esti­mates. It appeared that the deter­mi­nants of dis­abled per­sons’ par­tic­i­pa­tion in labour force and of the like­li­hood of being employed are not always con­ver­gent con­cern­ing the strength and direc­tion. It regards to such covari­ates as: sex, age, dis­abil­ity, work expe­ri­ence, unem­ploy­ment rate and the edu­ca­tional stage and pro­file of an indi­vid­ual. In con­trast, being mar­ried is asso­ci­ated with sim­i­lar like­li­hood of eco­nomic activ­ity and employment.

Key­words: dis­abled, dis­abil­ity, deter­mi­nants of eco­nomic activ­ity, employ­ment, eco­nomic inac­tiv­ity, unem­ploy­ment, labour market

Zenon Wiśniewski (Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń), Monika Mak­sim (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń)
YOUTH EMPLOYMENT PROMOTION IN GERMANY
The cur­rent labour mar­ket sit­u­a­tion of young peo­ple in Ger­many is favourable due to a low youth unem­ploy­ment rate. Rea­sons for that sit­u­a­tion are man­i­fold, but the most impor­tant fac­tor appears to be the dual appren­tice­ship train­ing sys­tem for ado­les­cents. More­over, Ger­many has a devel­oped a highly dif­fer­en­ti­ated set of guid­ance and coun­selling tools, as well as a wide port­fo­lio of labour mar­ket pol­icy instru­ments. Active labour mar­ket pro­grammes for young peo­ple are mainly focused on pre-training activ­i­ties, while the appren­tice­ship train­ing acts as an entry gate to the labour market.

Key­words: Ger­man labour mar­ket, fight­ing youth unem­ploy­ment, appren­tice­ship training

Agnieszka Szulc (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń)
POSSIBILITIES OF REDUCING THE ATTRACTIVENESS OF UNDECLARED WORK
The start­ing point for the analy­sis of the pos­si­bil­ity of reduc­ing the attrac­tive­ness of the unde­clared work is the def­i­n­i­tion of the phe­nom­e­non. Sec­ondly, the analy­sis of the causes and con­se­quences of the unde­clared work is done. In the next part, a review of objec­tives and ways of pol­icy towards the pres­ence of unreg­is­tered employ­ment is made. Arti­cle ends with the list of rec­om­men­da­tions with regard to the pos­si­bil­ity of reduc­ing the attrac­tive­ness of unde­clared work. The sources were books, jour­nals, reports and sta­tis­tics pub­lished in Eng­lish and Polish.

Key­words: unde­clared work, shadow econ­omy, black labour market

Monika Mak­sim (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń), Monika Wojdyło-Preisner (Junior Pro­fes­sor, Nico­laus Coper­ni­cus Uni­ver­sity in Toruń)
UNEMPLOYED PROFILING IN THE OPINIONS OF THE PUBLIC EMPLOYMENT SERVICES STAFF
This paper attempts to analyse the opin­ions of the Pol­ish Pub­lic Employ­ment Ser­vices staff about the unem­ployed pro­fil­ing. The research is based on the qual­i­ta­tive data col­lected dur­ing the sem­i­nars dis­sem­i­nat­ing the results of the project titled Analy­sis of the fac­tors increas­ing the risk of long-term unem­ploy­ment – devel­op­ing method­ol­ogy of the unem­ployed pro­fil­ing on the local labour mar­ket to be applied by the Pub­lic Employ­ment Ser­vices. As the obtained results show, case­work­ers per­ceive pro­fil­ing as an use­ful tool which can sup­port bet­ter tar­get­ing of active labour mar­ket mea­sures, the improve­ment of the PES per­for­mance and bet­ter allo­ca­tion of pub­lic spend­ing to labour mar­ket pol­icy. At the same time they point out that pro­fil­ing may cause pigeon­hol­ing effect and stig­ma­ti­sa­tion of the unemployed.

Key­words: unem­ployed pro­fil­ing, long-term unem­ploy­ment, pub­lic employ­ment services

Prze­jdź do Spisu Treści

« powrót