Nr 2 (491) 2015
Spis treści 2/2015
OD NORMATYWNEGO MODELU PRZEBIEGU ŻYCIA DO POLITYKI PRZEBIEGU ŻYCIA – Piotr Szukalski
REZERWA SIŁY ROBOCZEJ? AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA W POLSCE – Ewa Gałecka-Burdziak
MAKROEKONOMICZNE UWARUNKOWANIA POZIOMU ŻYCIA SPOŁECZEŃSTWA W PRL I III RP. ANALIZA PORÓWNAWCZA – Tomasz Grabia
PRACUJĄCY-BIEDNI W POLSCE – DEFINICJA, GŁÓWNE PRZYCZYNY, ZJAWISKA POWIĄZANE – Wojciech Goleński
Z PRAC NAUKOWO-BADAWCZYCH
NIERÓWNOŚĆ W DOSTĘPIE DO ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH W POLSCE W PORÓWNANIU Z DANIĄ I NIEMCAMI. ANALIZA NA PODSTAWIE DANYCH Z BADANIA SHARE – Tomasz Hermanowski, Katarzyna Kolasa, Anna Zawada, Tomasz Rybnik, Daniel Rabczenko, Urszula Cegłowska
POLITYKA SPOŁECZNA ZA GRANICĄ
ZATRZYMANA REWOLUCJA? ZMIANY W PODZIALE PRACY W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH – MIĘDZYNARODOWE BADANIA PORÓWNAWCZE – Piotr Michoń
RECENZJE
Robert Skidelsky, Ewdard Skidelsky: HOW MUCH IS ENOUGH? MONEY AND THE DOOD LIFE – rec. Michał Dobrołowicz
INFORMACJE
REEMIGRACJA OBYWATELI POLSKICH – PROBLEMY PRAWNE I SPOŁECZNE – Antoni Kolek
NOWOŚCI WYDAWNICZE IPISS
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
Polecamy artykuły naukowe:
Piotr Szukalski (dr hab., prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki)
OD NORMATYWNEGO MODELU PRZEBIEGU ŻYCIA DO POLITYKI PRZEBIEGU ŻYCIA
Poszukując bardziej skutecznych metod działania, teoria i praktyka polityki społecznej w coraz większym stopniu odkrywa wagę analiz uwarunkowań pomyślnego przebiegu życia, zgodnego ze społecznymi preferencjami odnośnie do udanego życia. W artykule przedstawiono pojęcie przebiegu życia, społeczne preferencje odnośnie do pomyślnego życia przybierające postać normatywnego modelu przebiegu życia oraz stosowane w nauce o polityce społecznej podejścia analityczne do przebiegu życia. Dodatkowo wskazano wagę współczesnych przemian biegu życia, prowadzących do destandaryzacji karier, ich wydłużenia i niestabilności, a w efekcie do wyłaniania się nowych ryzyk socjalnych.
Słowa kluczowe: przebieg życia, cykl życia, polityka społeczna wobec cyklu życia, polityki publiczne wobec cyklu życia, instytucjonalizacja polityki społecznej
BIBLIOGRAFIA
Bovenberg A.L. (2007), The life-course perspective and social policies: An overview of the issues, w: Modernising social policy for the new life course, OECD, Paris, s. 23–74, browse.oecdbookshop.org/oecd/pdfs/product/8107171e.pdf [dostęp 4.10.2014].
Czepulis-Rutkowska Z. (2013), Nowe ryzyka socjalne, „Polityka Społeczna”, nr 11–12.
Dannefer D., Settersten R.A. jr. (2011), The study of the life-course: implications for social gerontology, w: D. Dannefer, Ch. Phillipson (eds.), The Sage handbook of social gerontology, Sage, London.
Erhel Ch. (2007), Life-course policies and the labour market, w: OECD, Modernising social policy for the new life course, Paris, browse.oecdbookshop.org/oecd/pdfs/product/8107171e.pdf [dostęp 4.10.2014].
Esping-Andersen G. (2010), Społeczne podstawy gospodarki postindustrialnej, przeł. R. Włoch, Wyd. WSP TWP, Warszawa.
Ferraro K.F. (2001), Aging and role transition, w: R.H. Binstock, L.K. George (eds.), Handbook of aging and the social sciences, 5th ed., Academic Press, San Diego.
Leisering L. (2004), Government and the life course, w: J.T. Mortimer, M.J. Shanahan (eds.), Handbook of life course, Springer, New York.
Marshall V.W., Taylor P. (2005), Restructuring the life-course: work and retirement, w: M.J. Johnson (ed.), The Cambridge handbook of age and ageing, Cambridge University Press, Cambridge.
Rysz-Kowalczyk B., Szatur-Jaworska B. (2004), Polityka społeczna wobec cyklu życia. Faza starości, w: J.T. Kowaleski, P. Szukalski (red.), Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia, Wyd. UŁ, Łódź, http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/handle/11089/3693 [dostęp 4.10.2014].
Szukalski P. (2009), Przygotowanie do starości jako zadanie dla jednostek i zbiorowości, w: P. Szukalski (red.), Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się, ISP, Warszawa, www.zus.pl/files/dpir/20090629_Przygotowanie_do_starosci.pdf [dostęp 4.10.2014].
Szukalski P. (2012), Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych, Wyd. UŁ, Łódź.
von Kondratowitz H.-J. (2003), The legacy of social constructionism for social gerontology, w: S. Biggs, A. Lowenstein, J. Hendricks (eds.), The need for theory. Critical approaches to social gerontology, Baywood Publishing, Amityville-New York.
Ewa Gałecka-Burdziak (dr, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie)
REZERWA SIŁY ROBOCZEJ? AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA W POLSCE
Osoby bierne zawodowo stanowią niejednolitą grupę tych będących poza zasobem siły roboczej. Przyczyny braku aktywnego uczestnictwa w rynku pracy są różnorodne i dotyczyć mogą poszukiwania zatrudnienia czy gotowości do jego podjęcia. Przegląd literatury pokazuje dobór różnorodnych metod ilościowych w badaniu istnienia efektu zniechęconych pracowników. Bierni zniechęceni bezskutecznym poszukiwaniem zatrudnienia oraz bierni poszukujący pracy, ale niegotowi do jej podjęcia stanowią rezerwową siłę roboczą. W przypadku sprzyjających okoliczności rynkowych mogą konkurować z bezrobotnymi o wolne miejsca pracy, którzy stanowią jedynie frakcję ogółu osób poszukujących zatrudnienia.
Słowa kluczowe: aktywność zawodowa, bierni zniechęceni bezskutecznym poszukiwaniem zatrudnienia
BIBLIOGRAFIA
Altavilla C., Garofalo A., Vinci C.P. (2005), Is the Discouraged Worker Effect Time-Varying?, CELPE Discussion Papers 97, Centre of Labour Economics and Economic Policy, University of Salerno, Italy.
Benati L. (2001), Some empirical evidence on the ‘discouraged worker’ effect, „Economics Letters”, 70.
Benitez-Silva H. (2002), Job search behaviour at the end of the life cycle, Center for Retirement Research at Boston College WP 2002-10, December.
Blundell R., Ham J., Meghir C. (1998), Unemployment, discouraged workers and female labour supply, „Research in Economics” 52.
Brandolini A., Cipollone P., Viviano E. (2004), Does the ILO Definition Capture All Unemployment?, Economic working papers 529, Bank of Italy, Economic Research and International Relations Area.
Buss T.F., Redburn F.S. (1988), Hidden Unemployment. Discouraged Workers and Public Policy, Praeger Publishers, New York.
Cahuc P., Zylberberg A. (2004), Labor Economics, The MIT Press, Cambridge.
Castillo M. (1998), Persons outside the labor force who want a job, „Monthly Labor Review”, July.
Clark K., Summers L. (1982), Labor Force Participation: Timing and Persistence, „The Review of Economics Studies”, vol. 49, no. 5, Special Issue on Unemployment.
Dagsvik J., Kornstad T., Skjerpen T. (2006), Analysis of the discouraged worker phenomenon. Evidence from micro data, Discussion Papers No. 453, April, Statistics Norway, Research Department.
Dagsvik J., Kornstad T., Skjerpen T. (2010), Labor force participation and the discouraged worker effect, Discussion Papers No. 642, December, Statistics Norway, Research Department.
Darby J., Hart R., Vecchi M. (1998), Labour Force Participation and the Business Cycle: A Comparative Analysis of Europe, Japan and the United States, Working Papers 9802, Business School – Economics, University of Glasgow.
Filatriau O., Reynes F. (2012), A New Estimate of Discouraged and Additional Worker Effects on Labor Participation by Sex and Age in OECD Countries, OFCE Document de travail, 2012-09.
Finegan T. (1981), Discouraged Workers and Economic Fluctuations, „Industrial and Labor Relations Review”, vol. 36, no. 1.
Garibaldi P., Wasmer E. (2002), A survey of the literature on Labor Market Flows between activity and inactivity, CEPR, manuscript, http://www.cepr.org/RESEARCH/Networks/LESER/LESER_survey.pdf [dostęp 1.07.2014].
Gong X. (2010), The Added Worker Effect and the Discouraged Worker Effect for Married Women in Australia, IZA DP No. 4816.
Góra M. (2005), Trwale wysokie bezrobocie w Polsce. Wyjaśnienia i propozycje, „Ekonomista”, nr 1.
GUS (2014), Aktywność Ekonomiczna Ludności Polski, różne wydania, http://www.stat.gov.pl [dostęp 1.07.2014].
Jones S., Riddell W. (1998), The Measurement of Unemployment: An Empirical Approach, Canadian International Labour Network Working Papers 09, McMaster University.
Long C. (1953), Impact of effective demand on the labor supply, „American Economic Review, Paper and Proceedings”, 43.
Maestas N., Li X. (2006), Discouraged Workers? Job Search Outcomes of Older Workers, University of Michigan Retirement Research Center Working Paper WP 2006-133.
O’Brien M. (2011), Discouraged Older Male Workers and the Discouraged Worker Effect, „Australian Journal of Labour Economics: a journal of labour economics and labour relations”, 14 (3).
Schweitzer S., Smith R. (1974), The persistence of the discouraged worker effect, „Industrial and Labor Relations Review”, vol. 27, issue 2.
van Ham M., Mulder C. H., Hooimeijer P. (2001), Local underemployment and the discouraged worker effect, „Urban Studies”, September, vol. 38, no. 10.
Tomasz Grabia (dr, Uniwersytet Łódzki)
MAKROEKONOMICZNE UWARUNKOWANIA POZIOMU ŻYCIA SPOŁECZEŃSTWA W PRL I III RP. ANALIZA PORÓWNAWCZA
Celem artykułu jest próba porównania warunków życia w Polsce przed rozpoczęciem procesu transformacji ustrojowej (1988–1989) oraz w czasach współczesnych (2011 r.). Próbie weryfikacji poddano hipotezę badawczą: warunki życia społeczeństwa w III RP są zdecydowanie lepsze niż w czasach PRL. W artykule przedstawiono ilustrację statystyczną dotycząca zmian przeciętnego wynagrodzenia oraz poziomu i struktury własnościowej zatrudnienia w Polsce w latach 1989–2011. Ponadto ukazano zmiany różnych miar dysproporcji dochodów oraz wpływ niezrównoważonej inflacji na sytuację różnych (biedniejszych i bogatszych) grup społecznych. W podsumowaniu zawarto wnioski końcowe oraz stwierdzono, iż postawionej hipotezy nie da się w sposób jednoznaczny zweryfikować pozytywnie.
Słowa kluczowe: przeciętne wynagrodzenie, zatrudnienie, wskaźnik Giniego, wskaźnik ubóstwa, redystrybucja dochodów
BIBLIOGRAFIA
Acocella N. (2002), Zasady polityki gospodarczej, PWN, Warszawa.
Balcerowicz L. (1997), Socjalizm, Kapitalizm, Transformacja. Szkice z przełomu epok, PWN, Warszawa.
Dzwonik-Wróbel E., Szpringer Z. (1992), W poszukiwaniu optymalnej stopy inflacji, „Ekonomista”, nr 1.
Grotowska-Leder J. (2011), Regionalne zróżnicowanie ubóstwa w Polsce na tle UE. Społeczno-ekonomiczne problemy regionów, w: A. Organiściak-Krzykowska, Regionalne aspekty rynku pracy, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, IPiSS, Warszawa-Olsztyn.
Jeż R. (2011), Nierówności dochodowe – syntetyczne wskaźniki oraz poziom nierównomiernego rozkładu dochodów w Polsce, w: A. Organiściak-Krzykowska, Regionalne aspekty rynku pracy, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, IPiSS, Warszawa-Olsztyn.
Krajewska A. (2012), Przyczyny wzrostu zróżnicowania dochodów w Polsce, „Gospodarka Narodowa”, nr 7–8.
Kryńska E. (1998), Uwarunkowania, miejsce i kierunki polityki rynku pracy, w: E. Kryńska, E. Kwiatkowski, H. Zarychta, Polityka państwa na rynku pracy w Polsce w latach dziewięćdziesiątych, Raport IPiSS, zeszyt nr 12, Warszawa.
GUS (2008), Rachunki kwartalne Produktu Krajowego Brutto w latach 2000–2006, Warszawa.
GUS (2012), Rachunki kwartalne Produktu Krajowego Brutto w latach 2006–2010, Warszawa.
GUS (2013), Rachunki kwartalne Produktu Krajowego Brutto w latach 2007–2011, Warszawa.
GUS (z lat 1990–2012), Rocznik Statystyczny, Warszawa.
Sztyber W.B. (2000), Zmiany strukturalne cen w okresie transformacji, „Ekonomista”, nr 1.
Wojciech Goleński (doktorant Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach; Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Opolu, Obserwatorium Integracji Społecznej)
PRACUJĄCY-BIEDNI W POLSCE – DEFINICJA, GŁÓWNE PRZYCZYNY, ZJAWISKA POWIĄZANE
Artykuł podejmuje kwestię operacjonalizacji pojęcia biednych pracujących (working poor) oraz wskazuje podstawowe przyczyny tego zjawiska w Polsce. Jest to możliwe poprzez przedstawienie podstawowych sposobów mierzenia ubóstwa oraz form zatrudnienia funkcjonujących w prawie krajowym. Jak dowodzą dostępne badania, to niekorzystne zjawisko determinowane jest na poziomie makro, m.in. serwicyzacją gospodarki, kryzysem czy uelastycznieniem rynku pracy. Z kolei na poziomie mikro związane jest z przyczynami bardziej złożonymi niż jedynie niskie zarobki. Ponadto bieda osób pracujących jest zjawiskiem związanym z ogólną tendencją do prekaryzacji zatrudnienia w tzw. junk jobs na podstawie tzw. umów śmieciowych.
Słowa kluczowe: biedni pracujący, ubóstwo, prekariat, junk jobs, flexicurity
BIBLIOGRAFIA
Bednarski M. (2012), Zatrudnienie na czas określony. Perspektywa pracodawców, w: M. Bednarski, K.W. Frieske (red.), Zatrudnienie na czas określony w polskiej gospodarce. Społeczne i ekonomiczne konsekwencje zjawiska, IPiSS, Warszawa.
Bednarski M., Frieske K.W., red. (2012), Zatrudnienie na czas określony w polskiej gospodarce. Społeczne i ekonomiczne konsekwencje zjawiska, IPiSS, Warszawa.
Berlińska D. (2010), Od długotrwałego bezrobocia do wykluczenia społecznego, w: M. Korzeniowski (red.), Problem pracy: między szansami i zagrożeniami, Uniwersytet Opolski, Opole.
Brynin M. (2002), Overqualification in employment, „Work, employment and society” 16(4).
CBOS (2008), Pracujący biedni. Komunikat z badań, Warszawa, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2008/K_182_08.PDF [dostęp 20.01.2014].
Crettaz E., Bonoli B. (2010), Why some Workers poor? The mechanisms that produce working poverty in comparative perspective, The University of Edinburgh, Edinburgh.
Duszczyk M. (2010), Working poor – „pracujący biedni” na świecie i w Polsce, w: R. Szarfenberg, C. Żołędowski, M. Theiss (red.), Ubóstwo i wykluczenie społeczne perspektywa poznawcza, IPS UW, Warszawa.
Elastyczne formy zatrudnienia – skutki społeczne i ekonomiczne. Raport końcowy (2013), Obserwatorium Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacji, Wrocław.
Eurofound (2004), Working poor In the European Union, Luxemburg.
Eurofound (2010), Working poor in Europe, Dublin, http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2010/25/en/1/EF1025EN.pdf [dostęp 20.01.2014].
Golinowska S. (1996), Badania nad ubóstwem. Założenia i metoda. w: S. Golinowska (red.), Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, IPiSS, Warszawa.
GUS (2012), Ubóstwo w Polsce w 2011 r. (na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych), Warszawa, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/WZ_ubostwo_w_polsce_2012.pdf [dostęp 12.08.2013].
GUS (2013), Jakość życia, kapitał społeczny, ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce, Warszawa.
Kiersztyn A. (2012), Analiza ekonomicznych konsekwencji zatrudnienia na czas określony dla jednostek i gospodarstw domowych. w: M. Bednarski, K.W. Frieske (red.), Zatrudnienie na czas określony w polskiej gospodarce. Społeczne i ekonomiczne konsekwencje zjawiska, IPiSS, Warszawa.
Kozek B. (2012), Osoby młode, w: B. Kozek, D. Szwed, B. Maciejewska (red.), Zielony Nowy Ład społeczny, GEF, Fundacja im. Heinricha Bölla, Warszawa.
Kozek W., Kubisa J., Ostrowski P. (2005), Bliżej junk job niż woorking poor. Niskokwalifikowana niskopłatna praca w usługach w Polsce, „Polityka Społeczna”, nr 10.
Kryńska E. red., (2003), Elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy a popyt na pracę w Polsce, IPiSS, Warszawa.
Lis M., Potoczna M. (2013), Praca a nierówności i ubóstwo, w: M. Bukowski, I. Magda (red.), Zatrudnienie w Polsce 2011. Ubóstwo a praca, MPiPS, Warszawa.
Lister R. (2007), Bieda, tłum. A. Stanaszak, Sic, Warszawa.
Muster R. (2012a), Pracujący biedni na rynku pracy. Procesy uelastycznienia zatrudnienia a zjawisko pauperyzacji pracowników, „Studia Socjologiczne” 3(206).
Muster R. (2012b), Elastyczne formy pracy w opiniach pracowników nieetatowych, „Opuscula Sociologica”, nr 1.
PIP (2013), Formy zatrudnienia. Poznaj swoje prawa w pracy, http://www.pip.gov.pl/html/pl/wydawn/pdf/formy_zatrudnienia.pdf [dostęp 10.09.2013].
Polska 2030. Wyzwania rozwojowe (2007), Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.
Poławski P. (2012), Prekariat: stabilizacja w gorszym segmencie rynku pracy, w: M. Bednarski, K.W. Frieske (red.), Zatrudnienie na czas określony w polskiej gospodarce. Społeczne i ekonomiczne konsekwencje zjawiska, IPiSS, Warszawa.
Sen A. (2000), Social Exclusion, Asian Development Bank, Manila.
Smoczyński W. (2011), Prekariusze wszystkich krajów, „Polityka.pl” [online] 16.09, http://www.polityka.pl/swiat/analizy/1519162,1,prekariat-mlodzi-bez-perspektyw-nowa-klasa-spoleczna.read [dostęp 07.11.2013].
Standing G. (2011), The Precariat: The New Dangerous Class, Bloomsbury Academic, London.
Sytuacja życiowa rodzin wielodzietnych, korzystających z pomocy społecznej w woj. opolskim (2011), Obserwatorium Integracji Społecznej ROPS w Opolu, Opole.
Szarfenberg R. (2012), Pęczniejący prekariat. Z dr. hab. R. Szarfenbergiem rozmawia Krystyna Hanyga, [online] 29.09. http://www.sprawynauki.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=230:prekaryzacja-w-ofensywie-&catid=301&Itemid=30 [dostęp 07.11.2013].
Wójcik-Żołądek M. (2013), Bieda pracujących. Zjawisko working poor w Polsce, „Studia BAS” 4(36).
Zagrożenie ubóstwem wśród osób pracujących w województwie podlaskim (2013), WUP w Białymstoku, Podlaskie Obserwatorium Polityki Społecznej, Białystok.
Zalewski D. (2012), Zbiorowe stosunki pracy z perspektywy zatrudnienia na czas określony, w: M. Bednarski, K.W. Frieske (red.), Zatrudnienie na czas określony w polskiej gospodarce. Społeczne i ekonomiczne konsekwencje zjawiska, IPiSS, Warszawa.
Tomasz Hermanowski (prof., Warszawski Uniwersytet Medyczny), Katarzyna Kolasa (dr, Warszawski Uniwersytet Medyczny), Anna Zawada (mgr, Warszawski Uniwersytet Medyczny), Tomasz Rybnik (dr, Wydział Nauk Ekonomicznych UW), Daniel Rabczenko (dr, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny), Urszula Cegłowska (doktorantka, Warszawski Uniwersytet Medyczny)
NIERÓWNOŚĆ W DOSTĘPIE DO ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH W POLSCE W PORÓWNANIU Z DANIĄ I NIEMCAMI. ANALIZA NA PODSTAWIE DANYCH Z BADANIA SHARE
Celem artykułu jest analiza porównawcza zjawiska nierówności horyzontalnej oraz wydatków katastroficznych w Polsce, Dani i Niemczech. Badanie wykonano w ramach projektu Interquality na podstawie bazy SHARE (2006–2007). SHARE to badanie kwestionariuszowe prowadzone na populacji 85 tys. osób w wieku powyżej 50 lat w 19 krajach europejskich oraz w Izraelu. Po wykluczeniu braków danych do analizy włączono 1562 obserwacji z Danii, 1290 z Niemiec oraz 1560 z Polski. Rezultaty dla tego ostatniego wyróżniały się na tle badanych populacji dwojako. Po pierwsze, konsumpcja odpłatnych usług medycznych rozkładała się na korzyść najbardziej zamożnych respondentów. Po drugie, w polskiej populacji zaobserwowano największy odsetek gospodarstw domowych z wydatkami katastroficznymi. Niniejsze badanie kieruje uwagę na znaczenie prywatnego sektora ochrony zdrowia oraz braku regulacji poprawiających egzekwowanie konstytucyjnego prawa równości dostępu do publicznej opieki zdrowotnej w Polsce.
Słowa kluczowe: wydatki katastrofalne, poziom nierówności, Polska, Dania, Niemcy, badanie SHARE
BIBLIOGRAFIA
Baji P. i in. (2012), Changes in Equity in Out-of-pocket Payments during the Period of Health Care Reforms: Evidence from Hungary, „International Journal for Equity in Health”, tom 11, nr 1, s. 36–46.
Bryndova L. i in. (2009), Czech Republic: Health System Review, Health Systems in transition, tom 11, nr 1, s. 1–122.
Ettelt S. i in. (2006), Health care outside hospital. Accessing generalist and specialist care in eight countries, WHO Regional Office for Europe (w imieniu European Observatory on Health Systems and Policies), Kopenhaga, http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0009/108963/E892592.pdf [dostęp 18.05.2013].
Kolasa K., Rybnik T. (2012), Socio-demographic determinants of inequity of access to health care in Poland in 2011 based on Social Diagnosis, „Przegląd Epidemiologiczny” nr 4, tom 66, s. 681–688.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
Leung G., Tin K., O’Donnell O. (2009), Redistribution or horizontal equity in Hong Kong’s mixed public–private health system: a policy conundrum, „Health Economics”, tom18, nr 1, s. 37–54.
Mackenbach J. i in. (2011), Sharp upturn of life expectancy in the Netherlands: effect of more health care for the elderly?, „European Journal of Epidemiology”, tom 26, nr 12, s. 903–914.
Mooney G. (1983), Equity in health care: Confronting the confusion, „Effective Health Care”, tom 1, nr 4, s. 179–185.
Nowosielska K. (2013a), Nie widać żeber? Leku nie będzie!!, „Rzeczpospolita” [online], http://prawo.rp.pl/artykul/969190.html [dostęp 27.03.2013].
Nowosielska K. (2013b), Zmagania o prawo do życia, „Rzeczpospolita” [online], http://archiwum.rp.pl/artykul/1176818-Zmagania-o-prawo-do-zycia.html [dostęp 27.03.2013].
O’Donnell O. i in. (2008), Analyzing Health Equity Using Household Survey Data: A Guide to Techniques and their Implementation, The World Bank, Waszyngton, s. 96.
Olejaz M. i in. (2012), Denmark: Health System Review, „Health Systems in Transition”, tom 14, nr 2, s. 1–192.
Sagan A. i in. (2011), Poland: Health System Review, „Health Systems in Transition”, tom 13, nr 8, s. 55–86.
Thomson S. i in (2012), International Profiles of Health Care Systems, 2012, The Commonwealth Fund, online, http://www.commonwealthfund.org/~/media/Files/Publications/Fund%20Report/2012/Nov/1645_Squires_intl_profiles_hlt_care_systems_2012.pdf [dostęp 11.09.2014].
van Doorslaer E. i in. (2000), Equity in the Delivery of Health Care in Europe and the US, „Journal of Health Economics”, tom 19, nr 5, s. 553–584.
van Doorslaer E., Koolman X., Jones A. (2004), Explaining income-related inequalities in doctor utilization in Europe, „Health Economics”, tom 13, nr 7, s. 629–647.
WHO (2005), Distribution of Heath payments and catastrophic expenditures, Methodology, Discussion Paper nr 2, Geneva, online, http://www.worldbank.org/ [20.02.2012].
Wyszewianski L. (1986), Financially Catastrophic and High-Cost Cases: Definitions, Distinctions and Their Implications for Policy Formulation, „Inquiry”, tom 23, nr 4, s. 382–394.
STRONY INTERNETOWE
WHO Regional Office for Europe, www.who.org [27.03.2013].
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, http://stats.oecd.org/Index.aspx?QueryId=24057 [dostęp 27.03.2013].
SHARE, oficjalna strona internetowa projektu: www.share-project.org/ [dostęp 27.03.2013]
Piotr Michoń (dr, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu)
ZATRZYMANA REWOLUCJA? ZMIANY W PODZIALE PRACY W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH – MIĘDZYNARODOWE BADANIA PORÓWNAWCZE
O zatrzymanej rewolucji pisze się w kontekście podziału pracy w gospodarstwach domowych, a szczególnie w odniesieniu do obciążenia kobiet pracą niepłatną. W literaturze na temat pracy niepłatnej dominuje ujęcie, w którym autorzy poświęcają uwagę głównie podziałowi pracy niepłatnej w domu, badając ją w oderwaniu od pracy płatnej; badania dotyczą przede wszystkim krajów bogatych; a przy tym często brakuje w nich rozróżnienia na pary, w których oboje partnerów pracuje zawodowo i pary, w których jeden z partnerów pozostaje w domu. Celem artykułu jest porównanie podziału pracy płatnej i niepłatnej w gospodarstwach domowych w krajach o zróżnicowanym poziomie bogactwa. Podstawowy wniosek z przeprowadzonego badania: wraz z bogaceniem się społeczeństw maleje ilość pracy płatnej i niepłatnej wykonywanej w gospodarstwie domowym, a spadek ten dotyczy głównie kobiet.
Słowa kluczowe: praca niepłatna, praca płatna, płeć, porównania międzynarodowe, podział pracy w gospodarstwie domowym, bogactwo narodów, nierówności płciowe
BIBLIOGRAFIA
Aassve A., Goisis A., Sironi M. (2011), Happiness and Childbearing Across Europe, „Social Indicators Research”, 108(1), s. 65–86.
Anderson R. i in. (2009), Second European quality of life survey: Overview, Dublin.
Anxo D. i in. (2007), Time Allocation between Work and Family over the Life-Cycle: A Comparative Gender Analysis of Italy, France, Sweden and the United States. Institute for the Study of Labor, IZA Discussion Papers, (3193).
Baxter J., Western M. (1997), Women’s satisfaction with the domestic division of labour, „Family Matters”, 47 (Winter), s. 16–20.
Baxter J., Hewitt B., Haynes M. (2008), Life Course Transitions and Housework: Marriage, Parenthood, and Time on Housework, „Journal of Marriage and Family”, 70(2), s. 259–272.
Baxter J., Hewitt B., Western M. (2005), Post-familial families and the domestic division of labour, „Journal of Comparative Family Studies”, 36(4), s. 583–600.
Bianchi S.M., Milkie M.A. (2010), Work and Family Research in the First Decade of the 21st Century, „Journal of Marriage and Family”, 72(3), s. 705–725.
Bianchi S.M. i in. (2000), Is Anyone Doing the Housework? Trends in the Gender Division of Household Labor, „Social Forces”, 79(1), s. 191–228.
Bittman M., Wajcman J. (2000), The rush hour: The character of leisure time and gender equity, „Social Forces”, 79(1), s. 165–189.
CBOS (2013), O roli kobiet w rodzinie, Warszawa.
Craig L., Mullan K. (2011), How Mothers and Fathers Share Childcare: A Cross-National Time-Use Comparison, „American Sociological Review”, 76(6), s. 834–861.
Craig L., Sawrikar P. (2007), Housework and divorce: the division of domestic labour and relationship breakdown in Australia, referat HILDA Conference,: http://melbourneinstitute.com/downloads/hilda/Bibliography/HILDA_Conference_Papers/2007_papers/Sawrikar, Pooja_final paper.pdf [dostęp 5.05.2014].
Craig L. (2006), Does Father Care Mean Fathers Share?: A Comparison of How Mothers and Fathers in Intact Families Spend Time with Children, „Gender & Society”, 20(2), s. 259–281.
Davis S.N., Greenstein T.N. (2004), Cross-national variations in the division of household labor, „Journal of Marriage and Family” 66(5), s. 1260–1271.
Dribe M., Stanfors M. (2009), Does parenthood strengthen a traditional household division of labor? Evidence from Sweden, „Journal of Marriage and Family”, 71(1), s. 33–45.
ESS Round 5: European Social Survey Round 5 Data (2010), Data file edition 3.1. Norwegian Social Science Data Services, Norway – Data Archive and distributor of ESS data.
Evertsson M. (2014), Gender Ideology and the Sharing of Housework and Child Care in Sweden, „Journal of Family Issues” (online first), http://jfi.sagepub.com/cgi/doi/10.1177/0192513X14522239 [dostęp 27.03.2014].
Folbre N., Yoon J. (2008), Economic Development and Time Devoted to Direct Unpaid Care Activities, UNRISD Flagship Report on Poverty, United Nations Research Institute for Social Development, Geneva.
Frenette M. (2011), How does the stork delegate work? Childbearing and the gender division of paid and unpaid labour, „Journal of Population Economics”, 24(3), s. 895–910.
Fuwa M. (2004), Macro-level gender inequality and the division of household labor in 22 countries, „American Sociological Review, 69(6), 751–767.
Goldin, C., (2006), The quiet revolution that transformed women’s employment, education, and family, „American Economic Review”, 96(2), s. 1–21.
Gupta S. (2007), Autonomy, dependence, or display? The relationship between married women’s earnings and housework, „Journal of Marriage and Family”, 69(May), s. 399–417.
Gupta S., Ash M. (2006), Whose Money, Whose Time? A Nonparametric Approach to Modeling Time Spent on Housework, University of Massachusetts Amherst working paper, (6).
Gupta S., Evertsson M., Grunow D., Nermo M., Sayer L.C. (2010), Economic Inequality and Housework, w: J. Treas, S. Drobnić, Dividing the Domestic. Men, Women, & Household Work in Cross-National Perspective, Stanford University Press, Standford, s. 105–122.
Guryan J., Hurst E., Kearney M. (2008), Parental Education and Parental Time with Children, „Journal of Economic Perspectives”, 22(3), s. 23–46.
GUS (2014), Warunki życia rodzin w Polsce, Warszawa.
Hakim C. (2000), Work-Lifestyle Choices in the 21st Century. Preference Theory, Oxford University Press, Oxford.
Hakim C. (2004), Key Issues in Women’s Work, 2 ed., Glass House Press, London.
Hochschild A.R., Machung A. (2003), The Second Shift 2nd ed., Penguin Books, New York.
Hook J. (2006), Care in context: Men’s unpaid work in 20 countries, 1965–2003, „American Sociological Review”, 71(4), s. 639–660.
Kan M.Y., Sullivan O., Gershuny J. (2011), Gender Convergence in Domestic Work: Discerning the Effects of Interactional and Institutional Barriers from Large-scale Data, „Sociology”, 45(2), s. 234–251.
Kemmer D. (2000), Tradition and Change in Domestic Roles and Food Preparation, „Sociology”, 34(2), s. 323–333.
Kluwer E., Heesink J., Vliert E. (2002), The division of labor across the transition to parenthood: A justice perspective, „Journal of Marriage and Family”, 64(November), s. 930–943.
McRae S. (2008), Working full-time after motherhood, w: J. Scott, S. Dex, H. Joshi, Women and Employment. Changing Lives and New Challenges, Edward Elgar, Cheltenham, s. 179–198.
Michoń P. (2005), Economics And The Debate On Care In Social Policy. What Can Economists Learn From Mothers Caring For Their Children?, Zeszyty Studiów Doktoranckich Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Wydział Ekonomii, Poznań, s. 57–83.
Michoń P. (2006), Niepłatna praca matek z perspektywy ekonomicznej. Konsekwencje dla polityki państwa, w: H. Januszek, Praca w perspektywie ekonomicznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań, s. 143–155.
Michoń P. (2008a), Praca matek w polityce krajów Unii Europejskiej. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
Michoń P. (2008b), Woda czy diament, opieka nad dzieckiem w koncepcji obywatelstwa społecznego, w: J. Sikora, D. Walczak-Duraj (red.), Praca w perspektywie humanistycznej, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku, Płock-Poznań, s. 277–290.
Reich N. (2014), Fathers’ Childcare: The Differences Between Participation and Amount of Time. Journal of Family and Economic Issues, 35(2), 190–213.
Sayer L., Gornick J. (2011), Cross-national Variation in the Influence of Employment Hours on Child Care Time, „European Sociological Review”, 28(4), s. 421–442.
Sayer L. (2010), Trends in Housework, w: J. Treas, S. Drobnić, Dividing the Domestic. Men, Women and Household Work in Cross-National Perspective, Stanford University Press, Stanford, s. 19–40.
Schober P. (2013), The parenthood effect on gender inequality: Explaining the change in paid and domestic work when British couples become parents, „European Sociological Review”, 29(1), s. 74–85.
Sullivan O., Billari F.C., Altintas E. (2014), Fathers’ Changing Contributions to Child Care and Domestic Work in Very Low-Fertility Countries: The Effect of Education, „Journal of Family Issues”, s. 1–18.
World Bank (2010), GDP per capita (current US$), http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?order=wbapi_data_value_2010+wbapi_data_value+wbapi_data_value-first&sort=asc [dostęp 20.10.2014].
van der Lippe T. (2010), Women’s Employment and Housework, w: J. Treas, S. Drobnić, Dividing the Domestic. Men, Women, Household Work in Cross-National Perspective, Stanford University Press, Standford, s. 41–58.
Social Policy
Table of Contents No 2/2015
FROM NORMATIVE MODEL OF LIFE-COURSE TO LIFE-COURSE POLICY – Piotr Szukalski
RESERVE LABOUR FORCE? LABOUR MARKET ACTIVITY IN POLAND – Ewa Gałecka-Burdziak
LIVING CONDITIONS IN PEOPLE’S REPUBLIC OF POLAND AND THE THIRD POLISH REPUBLIC — COMPARATIVE ANALYSIS – Tomasz Grabia
WORKING POOR IN POLAND. DEFINICTION, MAIN REASONS AND RELATED ISSUES – Wojciech Goleński
FROM RESEARCH AND STUDIES
INEQUITY IN ACCESS TO HEALTH CARE SERVICES IN POLAND COMPARED TO DENMARK AND GERMANY. ANALYSIS OF DATA FROM THE SHARE STUDY – Tomasz Hermanowski, Katarzyna Kolasa, Anna Zawada, Tomasz Rybnik, Daniel Rabczenko, Urszula Cegłowska
SOCIAL POLICY ABROAD
STALLED REVOLUTION? CROSS-COUNTRY COMPARATIVE STUDY OF THE CHANGES IN THE DIVISION OF HOUSEWORK – Piotr Michoń
BOOK REVIEWS
Robert Skidelsky, Ewdard Skidelsky: HOW MUCH IS ENOUGH? MONEY AND THE DOOD LIFE – Reviewed by Michał Dobrołowicz
INFORMATION
RETURNING FROM MIGRATION.CONSEQUENCES FOR THE SOCIAL SECURITY SCHEME – Antoni Kolek
NEW BOOKS PUBLISHED BY THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY
We recommend the papers:
Piotr Szukalski (Professor, University of Lodz)
FROM NORMATIVE MODEL OF LIFE-COURSE TO LIFE-COURSE POLICY
Looking for more effective way of doing social policy, its theory and practice is more and more discovering role played by circumstances and determinants of “good life”, i.e. of life-course consistent with social preferences how defined is successful life. In the article attention is paid to concept of life-course, its social preferences – normative model of life course – and to analytical approaches applied by social policy decision-makers and researchers. Additionally significance of changes in the modern life-course was underlined, what is observed as life-course destandarisation resulting in emergence of new social risks.
Keywords: Life-course, life-cycle, life-course policy, institutionalization of the life-course
Ewa Gałecka-Burdziak (Junior Professor, Warsaw School of Economics)
RESERVE LABOUR FORCE? LABOUR MARKET ACTIVITY IN POLAND
The inactive cannot be called as homogenous group of those of the labour force. Inactivity can result from lack of job search or readiness to start working. Literature survey shows that various quantitative methods can be applied to verify existence of the discouraged worker effect. Discouraged workers and the inactive looking for work but not ready to start working constitute reserve labour force. In favourable circumstances on the market they can compete for job posts with the unemployed, who are only the fraction of all those who look for work.
Keywords: labour market activity, discouraged workers
Tomasz Grabia (Junior Professor, University of Lodz)
LIVING CONDITIONS IN PEOPLE’S REPUBLIC OF POLAND AND THE THIRD POLISH REPUBLIC — COMPARATIVE ANALYSIS
The purpose of the article is to compare macroeconomic factors that determine the standard of living in Poland prior to the beginning of the process of transformation (1988–1989) and nowadays (2011). The article consists of six parts: introduction, four main parts and summary. The main parts present statistics on changes in GDP, the level of employment and unemployment and the average wage in Poland in the years 1989–2011. Furthermore, they analyse changes in different measures of income disparities, taking into account the effects of inflation on the situation of different (poorer and wealthier) social groups. The summary contains brief conclusions.
Keywords: GDP per capita, employment, average wage, Gini ratio, the poverty rate, income redistribution, structural changes in prices
Wojciech Goleński (PH.D student, University of Economics in Katowice)
WORKING POOR IN POLAND. DEFINICTION, MAIN REASONS AND RELATED ISSUES
This article offers an operationalization of working poor and analyses the main causes of this phenomenon in Poland. To this end, it presents the basic approaches to the measurement of poverty and lists the various employment arrangements applicable under the national law. As the available research results show, the phenomenon of working poor is determined at the ‘macro’ level by, among other things, servicing of the economy, the economic crisis or by the jobs market becoming more flexible. On the other hand, at the ‘micro’ level, it is related to causes more complex than just low income. Additionally, the poverty of those in employment is closely related to the tendency towards precarious employment in the so-called “junk jobs” or “junk contracts”.
Keywords: working poor, poverty, precariat, junk jobs, underemployment
Tomasz Hermanowski (Senior Professor, Medical University of Warsaw), Katarzyna Kolasa (Junior Professor, Medical University of Warsaw), Anna Zawada (Research Assistant, Medical University of Warsaw), Tomasz Rybnik (Junior Professor, University of Warsaw, Faculty of Economic Sciences), Daniel Rabczenko (Junior Professor, National Institute of Public Health – National Institute of Hygiene), Urszula Cegłowska (Ph.D student, Medical University of Warsaw)
INEQUITY IN ACCESS TO HEALTH CARE SERVICES IN POLAND COMPARED TO DENMARK AND GERMANY. ANALYSIS OF DATA FROM THE SHARE STUDY
The objective of the study was to compare horizontal inequity and incidence of catastrophic healthcare payments in Poland vs Denmark and Germany. The research was conducted as a part of Interquality project. It was based on SHARE wave 2006–2007. SHARE is a questionnaire study based on 85 000 responders aged above 50 across 19 European countries and Israel. After the omitting of missing data, 1562, 1290 and 1560 observations were included from Denmark, Germany and Poland respectively. The results for the Polish cohort differ from others in two ways. Firstly, the incidence of private out of pocket payments was much higher among affluent responders in Poland compared to Germany and Denmark. Secondly, there were more households with catastrophic healthcare payments compared to other two countries. Our research drives the attention towards the role of private healthcare sector as well as the constitutional rule of equal access to public healthcare sector in Poland.
Keywords: catastrophic expenditure, horizontal inequity, healthcare payments, Poland, Denmark, Germany, data from the SHARE study
Piotr Michoń (Junior Professor, Poznań University of Economics)
STALLED REVOLUTION? CROSS-COUNTRY COMPARATIVE STUDY OF THE CHANGES IN THE DIVISION OF HOUSEWORK
The idea of stalled revolution appears in the writings on division of work, particularly housework, in the households. The literature is dominated with the studies that focus on the division of housework without taking paid work into consideration; the studies related primarily to the very rich countries, and often lack the distinction between couples where both partners are employed and couples where one of the partners is not employed. The purpose of the paper is to compare the distribution of paid and unpaid work in the households in countries with different level of wealth. The main conclusion of the empirical study: along with the enrichment of the population decreases the amount of paid and unpaid work in the household, and the decline relates mostly to women.
Keywords: unpaid work, paid work, gender, international comparison, division of work, wealth of nations, gender inequality