Nr 3 (480) 2014
Spis treści 3/2014
Pobierz numer 
Numer monotematyczny: Rozwój zawodowy w procesie pracy
OD REDAKTORA TEMATYCZNEGO NUMERU – Urszula Jeruszka
DETERMINANTY ROZWOJU ZAWODOWEGO W PROCESIE PRACY
ROZWÓJ ZAWODOWY JAKO ELEMENT CAŁOŻYCIOWEGO ROZWOJU CZŁOWIEKA – Ryszard Gerlach
IMPERATYW ROZWOJU ZAWODOWEGO PRACOWNIKÓW – Stanisława Borkowska
KSZTAŁCENIE W MIEJSCU PRACY. ORIENTACJA NASTAWIONA NA ROZWÓJ I UCZENIE SIĘ – Urszula Jeruszka
RÓWNOWAGA PRACA-ŻYCIE CZYNNIKIEM WSPOMAGAJĄCYM ROZWÓJ ZAWODOWY – Renata Tomaszewska-Lipiec
BADANIE, PLANOWANIE I REALIZACJA KARIER ZAWODOWYCH
ZARYS KONCEPCJI BADANIA KARIER ZAWODOWYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH – Stefan M. Kwiatkowski
KARIERY ZAWODOWE W DOBIE TRANSFORMACJI KULTUROWYCH (SOCJOPEDAGOGICZNA PERSPEKTYWA OGLĄDU) – Magdalena Piorunek
MOŻLIWOŚCI, SZANSE I BARIERY ROZWOJU PRACOWNIKÓW W WYBRANYCH ZAWODACH/GRUPACH ZAWODÓW
ROZWÓJ ZAWODOWY NAUCZYCIELA – Franciszek Szlosek
ROZWÓJ ZAWODOWY DORADCY ZAWODOWEGO – Justyna Bluszcz
PRACOWNICY SOCJALNI, SŁUŻBY SPOŁECZNE – PROFESJONALIZACJA I ROZWÓJ ZAWODOWY – Marek Rymsza
ROZWÓJ ZAWODOWY CZŁONKÓW KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ – Zdzisław Czajka
ZAWODY PRAWNICZE W OBOWIĄZUJĄCYCH REGULACJACH PRAWNYCH – Gertruda Uścińska, Konrad Kijewski
ROZWÓJ ZAWODOWY RZEMIEŚLNIKÓW – Maciej Prószyński
NOWOŚCI WYDAWNICZE IPISS
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
Szczególnie polecamy artykuły:
Ryszard Gerlach
ROZWÓJ ZAWODOWY JAKO ELEMENT CAŁOŻYCIOWEGO ROZWOJU CZŁOWIEKA
Przyjąć należy, że rozwój zawodowy jest jedną z kategorii ogólnego, całożyciowego rozwoju człowieka. Zdaniem K. Czarneckiego rozwój zawodowy można traktować jako swoistą wypadkową rozwoju fizycznego, umysłowego, uczuciowego, estetycznego, politycznego, kulturowego, moralnego i społecznego. Coraz częściej rozwój zawodowy utożsamiany jest z karierą zawodową, a jego planowanie z planowaniem kariery zawodowej. Literatura dotycząca rozwoju człowieka jest bogata; najwięcej uwagi poświęca się w niej rozwojowi fizycznemu, psychicznemu i społecznemu, a znacznie mniej rozwojowi zawodowemu. Dlatego w artykule ten właśnie rozwój został przede wszystkim zaakcentowany.
Słowa kluczowe: rozwój człowieka, rozwój zawodowy, rozwój zawodowy pracownika, planowanie i rozwój kariery zawodowej
Stanisława Borkowska
IMPERATYW ROZWOJU ZAWODOWEGO PRACOWNIKÓW
Artykuł wskazuje na przesłanki wzmożonego zainteresowania rozwojem zawodowym zarówno samych pracowników, jak i organizacji ich zatrudniających. Wykazuje też, iż imperatyw rozwoju zawodowego pracowników stanowi wyzwanie zarówno dla nich samych, jak i samej organizacji, w której są zatrudnieni. Ponadto charakteryzuje zmiany związane z rozwojem organizacji, z pracą i pracownikiem, które wywierają istotny wpływ na rozwój zawodowy (kompetencyjny) zasobów ludzkich tych organizacji. Artykuł charakteryzuje formy rozwoju zawodowego: rozwój oparty na samokształceniu, rozwój wewnętrzny oraz zewnętrzny. Wskazuje też na istotną rolę przywództwa personalnego w rozwoju zawodowym pracowników.
Słowa kluczowe: rozwój zawodowy, system zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji, przywództwo personalne
Urszula Jeruszka
KSZTAŁCENIE W MIEJSCU PRACY. ORIENTACJA NASTAWIONA NA ROZWÓJ I UCZENIE SIĘ
Artykuł prezentuje określenia pracy (dotąd obecne i nowe) oraz kształcenia w miejscu pracy. Przy tym wskazano na różnorodne formy kształcenia w miejscu pracy: formalne, pozaformalne i nieformalne. Tekst koncentruje się na ukazaniu specyfiki kształcenia w miejscu pracy oraz roli uczenia się w miejscu pracy w rozwoju zawodowym człowieka, utożsamianym często z rozwojem kapitału ludzkiego. Artykuł ukazuje czynniki determinujące orientację nastawioną na rozwój i uczenie się osób pracujących. Opisuje także walory kształcenia w miejscu pracy.
Słowa kluczowe: kształcenie, praca, rozwój
Renata Tomaszewska-Lipiec
RÓWNOWAGA PRACA-ŻYCIE CZYNNIKIEM WSPOMAGAJĄCYM ROZWÓJ ZAWODOWY
Punktem wyjścia dla refleksji poświęconej problematyce równowagi praca-życie pozazawodowe uczyniono rozwój zawodowy, który jest jedną z kategorii ogólnego rozwoju człowieka. Równowaga między wskazanymi sferami zachodząca wówczas, gdy praca nie zawłaszcza życia pozazawodowego i gdy życie pozazawodowe nie zawłaszcza obszaru pracy, może być realizowana na różne sposoby. W przeciwdziałaniu ich dysharmonii znaczącą rolę odgrywają rozwiązania prawne i organizacyjne stosowane w zakładach pracy, umożliwiające optymalne wykorzystanie posiadanych zasobów ludzkich. Problemy związane z równowagą praca-życie pozazawodowe są jednak jeszcze w Polsce słabo rozpoznane, zwłaszcza jeśli chodzi o wdrażanie programów work-life balance.
Słowa kluczowe: równowaga, praca, życie pozazawodowe, rozwój zawodowy, jakość życia
Stefan M. Kwiatkowski
ZARYS KONCEPCJI BADANIA KARIER ZAWODOWYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH
W artykule przedstawiono propozycję badań diagnostycznych dotyczących przebiegu karier w przedsiębiorstwach. Uwzględniono wielkość przedsiębiorstwa, jego kondycje finansową oraz świadomość edukacyjną pracodawców. Uwagę skoncentrowano na wyborze pierwszej pracy w warunkach bezrobocia i znikomej wiedzy kandydatów do pracy na temat swoich predyspozycji zawodowych.
Słowa kluczowe: badanie karier zawodowych, przedsiębiorstwo
Magdalena Piorunek
KARIERY ZAWODOWE W DOBIE TRANSFORMACJI KULTUROWYCH (SOCJOPEDAGOGICZNA PERSPEKTYWA OGLĄDU)
Artykuł koncentruje się na ukazaniu specyfiki karier zawodowych Polaków, które są efektem procesów globalizacji i przemian kulturowych, a także transformacji ustrojowo-gospodarczych, dla których cezurę czasową stanowił 1989 r. W artykule selektywnie zanalizowano realia społeczno-kulturowe definiujące perspektywę personalnego postrzegania rzeczywistości rynkowej. Wskazano na zróżnicowane (dotąd obecne i nowe) wzorce karier zawodowych charakterystyczne dla osób funkcjonujących obecnie na rynku pracy. Przy tym karierę traktowano jako konstrukt temporalny, odnoszący się do przebiegu zindywidualizowanego doświadczenia, na które nie nakładano zobiektywizowanych kategorii oceny, nie zaś, jak to ma miejsce w potocznym odbiorze – jako hierarchię uzyskiwanych pozycji zawodowych w biegu życia. Odwołano się także do potencjalnej roli poradnictwa zawodowego (poradnictwa kariery) w procesie konstruowania przez jednostkę kształtu swojej kariery.
Słowa kluczowe: kariery zawodowe, transformacja kulturowa, poradnictwo zawodowe (poradnictwo kariery)
Franciszek Szlosek
ROZWÓJ ZAWODOWY NAUCZYCIELA
Artykuł koncentruje się na ukazaniu specyfiki pracy i rozwoju zawodowego nauczyciela. Przeanalizowano stadia, przejawy oraz uzasadniono konieczność rozwoju zawodowego nauczycieli w ciągu całego okresu aktywności zawodowej, traktując kolejne stadia rozwoju jako hierarchię uzyskiwanych pozycji zawodowych w toku pracy. Odwołano się także do obowiązujących uwarunkowań prawnych regulujących i wymuszających kolejne stopnie awansu nauczyciela.
Słowa kluczowe: nauczyciel, rozwój zawodowy, stadia rozwoju zawodowego
Justyna Bluszcz
ROZWÓJ ZAWODOWY DORADCY ZAWODOWEGO
Doradca zawodowy w świetle wymagań kwalifikacyjnych powinien posiadać z jednej strony szerokoprofilową wiedzę z zakresu poradnictwa zawodowego, a z drugiej strony być przygotowanym do pracy z odbiorcą o specyficznych potrzebach. Dlatego obranie drogi rozwoju zawodowego wiąże się z analizą wielu czynników, by podążając nią, mógł nie tylko spełnić pokładane oczekiwania pracodawców, lecz przede wszystkim zobaczyć na niej człowieka stojącego przed dylematami zawodowymi oczekującego profesjonalnego wsparcia. Artykuł jest próbą analizy dróg, jakie może wybrać doradca zawodowy, by osiągnąć założone cele własnego rozwoju zawodowego.
Słowa kluczowe: doradca zawodowy, rynek pracy, droga rozwoju zawodowego
Marek Rymsza
PRACOWNICY SOCJALNI, SŁUŻBY SPOŁECZNE – PROFESJONALIZACJA I ROZWÓJ ZAWODOWY
Artykuł omawia proces profesjonalizacji pracy socjalnej w Polsce po 1989 r. Uwzględnione są cztery aspekty profesjonalizacji: (1) instytucjonalny (tworzenie miejsc pracy dla pracowników socjalnych w ramach systemu pomocy społecznej), (2) edukacyjny (budowanie systemu kształcenia do pracy socjalnej), (3) praktyczny (akumulacja doświadczeń praktycznych, zwłaszcza przez podmioty trzeciego sektora), (4) ekspansyjny (wyłanianie się nowych specjalności w pracy socjalnej i nowych zawodów pomocowych). Nurty te nie są zintegrowane i nie tworzą „kultury profesjonalizacji”.
Słowa kluczowe: praca socjalna, pracownik socjalny, pomoc społeczna, usługi społeczne, służby społeczne, profesjonalizacja, zawody pomocowe
Zdzisław Czajka
ROZWÓJ ZAWODOWY CZŁONKÓW KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ
Celem artykułu jest ocena programu rozwoju zawodowego członków korpusu służby cywilnej w administracji rządowej. Zasady i procedury rozwoju określa ustawa o służbie cywilnej oraz odpowiednie rozporządzenia Rady Ministrów. Członkowie korpusu służby cywilnej mają dwie możliwości rozwoju: poziomy – w ramach danego stanowiska, polegający na poszerzaniu i pogłębianiu kompetencji oraz pionowy – w formie awansu na wyższe stanowisko. Rozwój zawodowy jest powiązany ze strategią zasobów ludzkich. Dla nowego pracownika rozwój rozpoczyna się służbą przygotowawczą, w czasie której pracownik odbywa szereg szkoleń. Po jej zakończeniu bezpośredni przełożony oraz kierownik komórki i kierownik urzędu ustalają indywidualny program rozwoju na okres dwuletni, w czasie którego pracownik odbywa także szkolenia. Pracownik po dwóch latach pracy może ubiegać się o status „urzędnika mianowanego”, którego dalszy rozwój zawodowy mierzony jest stopniami 1–9. Uzyskanie kolejnych stopni zależy od oceny kwalifikacji urzędnika. Z badań prowadzonych przez autora w 2011 r. oraz z informacji DSC wynika, że w większości urzędów programy rozwoju zawodowego nie zostały jeszcze wdrożone.
Słowa kluczowe: rozwój zawodowy, korpus służby cywilnej, rozwój zasobów ludzkich, szkolenia,
Gertruda Uścińska, Konrad Kijewski
ZAWODY PRAWNICZE W OBOWIĄZUJĄCYCH REGULACJACH PRAWNYCH
W polskim systemie prawnym zawarto liczne regulacje dotyczące wymagań formalnych wykonywania różnych zawodów prawniczych. Proces edukacji akademickiej także uwzględnia te wymagania formalne. Do ich wykonywania jest wymagane wykształcenie wyższe prawnicze, które jest realizowane na podstawie ustawodawstwa dotyczącego szkolnictwa wyższego. Artykuł prezentuje te zawody i wymagania prawne względem ich wykonywania.
Słowa kluczowe: prawo, zawody prawnicze, ustawodawstwo
Maciej Prószyński
ROZWÓJ ZAWODOWY RZEMIEŚLNIKÓW
W artykule przedstawiono cechy działalności gospodarczej zaliczanej do rzemiosła oraz strukturę organizacyjną rzemiosła. Przedstawiono specyfikę procesu przygotowania zawodowego w rzemiośle oraz dwa poziomy kwalifikacyjne rzemieślników: czeladnika i mistrza. Przedstawiono drogę edukacyjno-zawodową wiodącą od nauki zawodu w zakładzie rzemieślniczym do poziomu kwalifikacji mistrzowskich.
Słowa kluczowe: rzemieślnik, rzemiosło
Ponadto w numerze:
Diariusz polityki społecznej
Od redaktora tematycznego numeru
Szczególną cechą współczesnego życia jest zmienność, lawina przeobrażeń we wszystkich sferach rzeczywistości. Cecha zmienności świata występuje ze szczególną siłą w sferze pracy, modyfikując w sposób generalny tradycyjny model przebiegu życia zawodowego człowieka. Żyć w świecie zmian – zarówno zewnętrznych, jak i nade wszystko wymagających przeobrażeń w ludziach – może tylko człowiek, który jest zdolny do ustawicznego rozwoju i którego siły twórcze, potencjał rozwojowy będzie mógł być przez cały okres produktywnego, aktywnego życia odkrywany, poszerzany, wykorzystany.
Pojęcie „rozwój człowieka” pojawia się w literaturze z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii, filozofii, nauk o zarządzaniu. Literatura dotycząca rozwoju człowieka jest bogata, najwięcej uwagi poświęca się w niej rozwojowi fizycznemu, psychicznemu i społecznemu. Znacznie miej uwagi poświęca się rozwojowi zawodowemu. Mimo że w literaturze i w mowie potocznej pojęcie „rozwój zawodowy” wydaje się dość oczywiste, posiada wiele znaczeń. Brakuje spójnego i kompleksowego ujęcia teoretycznego i praktycznego tej istotnej dla ludzkiej egzystencji kategorii.
Wyrażenie „rozwój zawodowy” wskazuje na potrzebę rozpatrywania go w kategoriach procesu ciągłych przemian atrybutów człowieka. Przebiega on w różnych miejscach – w przedsiębiorstwie i poza nim, ale to jednak przedsiębiorstwo jest naturalnym miejscem zdobywania nowych kompetencji, udoskonalania kompetencji już posiadanych, zdobywania coraz wyższego poziomu ich opanowania, a dzięki doświadczeniu – kształtowania kompetencji i uzyskiwania kwalifikacji (kwalifikacje zakładają formalne potwierdzenie kompetencji).
Wobec konieczności kształcenia ustawicznego pracowników czas poświęcany pracy zawodowej jest lub powinien być jednocześnie czasem przeznaczonym na poszerzenie i podnoszenie kompetencji, przede wszystkim w miejscu pracy. Współczesne organizacje (przedsiębiorstwa) są nie tylko miejscem wytwarzania dóbr materialnych, kulturalnych czy też usług, ale także miejscem uczenia się. Jest to miejsce niesformalizowanego procesu uczenia się, nieujętego programem i regułami dydaktycznymi, niezależnie od procesów kształcenia zaplanowanych i sformalizowanych, przebiegających wewnątrz przedsiębiorstw w formie praktycznej nauki zawodu, rozmaitych szkoleń i kursów zawodowych.
Opłacalnym przedsięwzięciem inwestycyjnym jest kształtowanie kompetencji w procesie pracy, a więc podczas realizacji zadań zawodowych. Inwestycje w ludzi, poprzez upowszechnianie różnych form kształcenia silnie związanego z pracą zawodową, są warunkiem sprostania wyzwaniom rozwoju, dyktowanym procesami wykorzystującymi technologie informacyjne i telekomunikacyjne, procesami globalizacji, przechodzenia od społeczeństwa pracy do społeczeństwa wiedzy oraz działaniami podejmowanymi przez gospodarczych liderów współczesnego świata.
Rozwój zawodowy ma znaczenie bytowe dla pracowników. Od tego bowiem zależy ich pozycja i autorytet pracowniczy, wzrost dochodów z pracy, mniejsze ryzyko utraty pracy, poprawa konkurencyjności. Wymaga to systematycznego aktualizowania, rozszerzania oraz pogłębiania wiedzy i umiejętności w ciągu całego okresu aktywności zawodowej. Należy zwrócić uwagę na konieczność rozwoju zawodowego każdego pracownika, niezależnie od zawodu, specjalności i stanowiska pracy oraz na znaczenie przejścia w organizacji od uczenia się indywidualnego do uczenia się kolektywnego – tworzenia potencjału organizacji uczącej się.
W odniesieniu do pojęcia rozwój zawodowy, kariera zawodowa jest pojęciem węższym, bardzo ściśle z nim związanym i podobnie jak ono dynamicznym. Ścieżka kariery zawodowej obejmuje dwa zasadnicze rodzaje aktywności − planowanie kariery i rozwój w zakresie modyfikacji wykonywanej pracy. Zaplanowanie kariery zawodowej pomaga człowiekowi zidentyfikować własne możliwości, wartości i cele, silne i słabe strony. Rozwój w zakresie możliwości wykonywanej pracy pozwala jednostce zdobyć niezbędne doświadczenie w pracy, zrealizować swoje cele i wartości życiowe (a przynajmniej niektóre z nich), wykorzystać w pracy swoje silne strony i możliwości, zminimalizować posiadane ograniczenia bądź wyeliminować własne słabości, np. poprzez zwiększenie poziomu swoich kompetencji.
Planowanie kariery zawodowej musi być poprzedzone rzetelnym oszacowaniem własnych możliwości i samooceną. Jednakże realizacja przez organizację ścieżki kariery zawodowej wymaga uwzględnienia potrzeb zarówno jednostki, jak i organizacji. Tak więc potrzeby jednostki muszą zostać zrelatywizowane w odniesieniu do zapotrzebowania, oczekiwań i wymagań danej organizacji. Program rozwoju w zakresie charakteru wykonywanej pracy stanowi ogniwo łączące konkretny plan kariery zawodowej danej jednostki z oczekiwaniami i wymaganiami organizacji. W praktyce działania zgodne są z następującymi zasadami: aktualnie wykonywana praca jest czynnikiem w największym stopniu modyfikującym planowaną karierę zawodową, zróżnicowane rodzaje pracy lub zadań wymagają rozwoju zróżnicowanych umiejętności, rozwój jednostki jest możliwy tylko wówczas, gdy nie rozwinęła ona jeszcze swoich zdolności i umiejętności wymaganych w określonym miejscu pracy.
Przez sformułowanie i dokładne określenia kroków rozwoju wymagań w odniesieniu do konkretnego stanowiska pracy można skrócić okres niezbędny do opanowania przez pracowników wymaganych umiejętności. Dodać należy, iż w warunkach aktualnej sytuacji na rynku pracy, m.in. wysokiej stopy bezrobocia młodzieży, powszechne stało się zjawisko tzw. odroczonych karier zawodowych. Dla wielu młodych ludzi, którzy zdobyli zawód, wydłuża się okres podjęcia pierwszej pracy zawodowej. Bezrobocie, trudności w uzyskaniu pracy przez absolwentów szkół powodują, że ludzie młodzi chętnie korzystają z możliwości dalszej nauki i poszerzania swoich kompetencji i kwalifikacji podnoszących ich wartość na rynku pracy. Można powiedzieć, że dla tych osób praca jest wartością odroczoną, do której zmierzają przez edukację.
Rozwój zawodowy w procesie pracy stanowi swoiste merytoryczne spoiwo ─ motto artykułów niniejszego numeru. Zawartość treści numeru dobrana została w taki sposób, by prezentowała stanowiska zarówno z teoretycznego, jak i z praktycznego punktu widzenia i by odpowiadała na istotne pytania, jakie pojawiają się w związku z planowaniem i realizacją rozwoju zawodowego. W części pierwszej opisującej determinanty rozwoju zawodowego w procesie pracy, rozważania koncentrują się na wynikach prac analitycznych i badawczych dotyczących uwarunkowań rozwoju zawodowego człowieka pracującego. Próbowano też udowodnić tezę, iż optymalne relacje zachodzące pomiędzy sferą pracy zawodowej a życiem prywatnym człowieka stanowią czynnik wspomagający rozwój zawodowy. W części drugiej zaprezentowane zostały metody badania karier zawodowych w organizacji (przedsiębiorstwie) możliwe do wykorzystania w badaniach nad przebiegiem kariery zawodowej, traktowanym jako zmienna zależna. Zaprezentowano typowe modele karier oraz wskazano na zróżnicowane wzorce karier zawodowych, charakterystyczne dla osób funkcjonujących obecnie na rynku pracy. Przy tym karierę traktowano jako konstrukt temporalny, odnoszący się do przebiegu zindywidualizowanego doświadczenia. W części trzeciej zobrazowane zostały możliwości, szanse i bariery rozwoju pracowników w wybranych zawodach i grupach zawodów. Dokonując wyboru, kierowano się faktem, że w gospodarce uwidacznia się ekspansja sektora usług, przy ograniczeniu rolnictwa i przemysłu. Wybrano zawody i grupy zawodów, w których wykonywaniu dominuje świadczenie usług na rzecz innych osób, tzw. zawody społeczne. Ich istotą jest praca na rzecz drugiego człowieka. W perspektywie najbliższych 10 lat będą odznaczały się one wysoką dynamiką zatrudnienia. Wybranymi zawodami są nauczyciel i doradca zawodowy, a wybranymi grupami zawodowymi – pracownicy służb społecznych, pracownicy administracji państwowej, prawnicy oraz rzemieślnicy.
Liczymy, że zaprezentowane artykuły przyczynią się do lepszego poznania tego skomplikowanego zagadnienia, jakim jest rozwój zawodowy w procesie pracy i badanie przebiegu kariery zawodowej, a wykorzystanie przedłożonych rozwiązań w praktyce pozwoli na skuteczniejszą interwencję i motywację do uczenia się oraz rozwoju jednostki i organizacji.
URSZULA JERUSZKA
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie
Social Policy
Table of Contents No 3/2014
VOCATIONAL DEVELOPMENT IN THE WORK PROCESS
PREFACE – Urszula Jeruszka
VARIABLES INFLUENCING VOCATIONAL DEVELOPMENT
VOCATIONAL DEVELOPMENT AS ELEMENT OF LIFELONG HUMAN DEVELOPMENT – Ryszard Gerlach
VOCATIONAL DEVELOPMENT OF WORKERS – Stanisława Borkowska
EDUCATION IN THE PLACE OF EMPLOYMENT. ORIENTATION PUT ON THE DEVELOPMENT AND THE LEARNING – Urszula Jeruszka
WORK-LIFE BALANCE A FACTOR SUPPORTING VOCATIONAL DEVELOPMENT – Renata Tomaszewska-Lipiec
VOCATIONAL CEREERS: RESEARCH, PLANNING AND IMPLEMENTATION
THE OUTLINE OF THE CONCEPT OF RESEARCH ON VOCATIONAL CAREERS IN ENTERPRISES – Stefan M. Kwiatkowski
VOCATIONAL CAREERS AT THE TIME OF CULTURAL TRANSFORMATIONS (A SOCIAL AND PEDAGOGICAL REVIEW PERSPECTIVE) – Magdalena Piorunek
OPPORTUNITIES AND LIMITATIONS OF VOCATIONAL DEVELOPMENT IN SELECTED VOCATIONAL GROUPS
THE PROFESSIONAL DEVELOPMENT OF TEACHER – Franciszek Szlosek
The Professional development of vocational counsellor – Justyna Bluszcz
SOCIAL WORKERS AND SOCIAL SERVICES OCCUPATIONS: PROFESSIONALIZATION AND VOCATIONAL DEVELOPMENT – Marek Rymsza
MEMBERS OF CIVIL SERVICE CORP PROFESSIONAL DEVELOPMENT – Zdzisław Czajka
LEGAL PROFESSIONS UNDER THE CURRENT LAW – Gertruda Uścińska, Konrad Kijewski
VOCATIONAL DEVELOPMENT OF CRAFTMEN – Maciej Prószyński
NEW BOOKS PUBLISHED BY THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY
We recommend the papers:
Ryszard Gerlach
VOCATIONAL DEVELOPMENT AS ELEMENT OF LIFELONG HUMAN DEVELOPMENT
It has to be accepted that vocational development is one of the categories of a general lifelong human development. According to K. Czarnecki vocational development can be treated as an average of physical, mental, emotional, esthetical, political, cultural, moral and social development. More and more often vocational development is identified with career development and its planning equals career planning. Literature concerning human development is very rich; most attention is devoted to physical, psychical and social development. Less attention is devoted to vocational development that is why this article highlights mainly this type of development.
Keywords: human development, vocational development, employee’ s vocational development, planning and career development
Stanisława Borkowska
VOCATIONAL DEVELOPMENT OF WORKERS
This article discusses the background behind the increased interest in vocational development of workers. It presents the arguments showed that norm of vocational development workers is challenge for workers and their organization. Moreever it presents changes connection with development organization, with job and worker, with influences on vocational (competency) development of the human resources of these organization. This article discusses the forms vocational development – support on self-education development, inside and outside development. Indicates a important role of the vocational development workers has personal leader in organization.
Keywords: vocational development, the human resource management system in of organization, personal leader
Urszula Jeruszka
EDUCATION IN THE PLACE OF EMPLOYMENT. ORIENTATION PUT ON THE DEVELOPMENT AND THE LEARNING
The article introduces the definitions of job (existing and new) and of educate in the place of employment. In the article indentifies various forms educate in the place of employment: formal learning, non-formal learning and informal learning. The article focuses on presenting the specific features educate in the place of employment and a potential role of educate in the place of employment in of vocational development of man, identification with of development human capital. The article presents factors determined orientation put on the development and the learning. This paper attempts to analyse the values of educate in the place of employment.
Keywords: education, job, development
Renata Tomaszewska-Lipiec
WORK-LIFE BALANCE A FACTOR SUPPORTING VOCATIONAL DEVELOPMENT
Starting point for the reflections devoted to the problems of work-life balance is vocational development, which is one of the categories of a general human development. Balance between the pointed spheres is when work does not influence life after work and when life after work does not influence the sphere of professional life; it can be fulfilled in different ways. An important role in counteracting their disharmony is played by legal and organizational solutions used in work places which allow optimal use of human resources. Problems connected with work-life balance are still not fully discovered in Poland especially if implementations of Work-Life Balance programmes are concerned.
Keywords: balance, work, life, vocational development, quality of life, facilitation
Stefan M. Kwiatkowski
THE OUTLINE OF THE CONCEPT OF RESEARCH ON VOCATIONAL CAREERS IN ENTERPRISES
The article presents a proposal to conduct diagnostic tests concerning careers process in enterprises. It takes into account the size of the company, its financial condition and the educational awareness of the employers. The attention is focused on the selection of the first work in conditions of unemployment and job candidates’ insignificant knowledge about their vocational predispositions.
Keywords: careers process, enterprises
Magdalena Piorunek
VOCATIONAL CAREERS AT THE TIME OF CULTURAL TRANSFORMATIONS (A SOCIAL AND PEDAGOGICAL REVIEW PERSPECTIVE)
Vocational careers at the time of cultural transformations (a social and pedagogical review perspective) focuses on presenting the specific features of vocational careers among Poles that are an outcome of globalisation and cultural transformations, combined with the system and economic transformations for which 1989 was a turning point. It selectively analyses the social and cultural reality that defines a perspective of personal perception of the market reality. The article identifies various (existing and new) vocational career patterns that are specific for people currently active in the labour market. In the article, the career is viewed as a temporal construct that concerns an individual experience to which no objective evaluation criteria were applied; it is not a hierarchy of vocational positions acquired during the course of one’s life – as this concept is popularly understood. References are also made to a potential role of vocational guidance (career guidance) during the structuring by individuals of their career forms.
Keywords: vocational careers, cultural transformation, vocational guidance (career guidance)
Franciszek Szlosek
THE PROFESSIONAL DEVELOPMENT OF TEACHER
The article focuses on presenting the specific of the job and the professional development of teacher. The article contains analyses of stages, symptoms and grounds form necessary of teacher professional development within the whole professional activity. Successive stages of development are treated as hierarchy of vocational positions acquired during professional career. References are also to legal regulations in regulating and inducing another stages of professional development.
Keywords: teacher, professional development, stages of professional development
Justyna Bluszcz
THE PROFESSIONAL DEVELOPMENT OF VOCATIONAL COUNSELLOR
Vocational counsellor, in view the qualification requirements, on the one hand, should have multi-profile knowledge of vocational guidance and, on the other hand, be prepared to work with the customer of specific needs. Therefore, recourse to a specific professional career path involves analysis of numerous factors in order not only to meet the expectations reposed employers, but before all others requires seeing a human standing in front of the professional dilemmas and awaiting professional support. This article is an attempt to analyse paths that can choose vocational counsellors to help them in achieving professional development goals.
Keywords: vocational counsellor, labour market, way of professional development
Marek Rymsza
SOCIAL WORKERS AND SOCIAL SERVICES OCCUPATIONS: PROFESSIONALIZATION AND VOCATIONAL DEVELOPMENT
Paper describes process of social work processionalization in Poland after 1989. Four aspects of professionalization are distinguished: institutional (creating job placements for social workers), (2) educational (building system of education for social work), (3) practical-oriented (accumulation of practical experiences, especially in the framework of NGOs), (4) expansion (appearance of new social work specializations and new helping profession). These tensions are not integrated and do not create a ‘culture of professionalization’.
Keywords: Social work, social worker, social welfare, social services, professionalization, helping professions
Zdzisław Czajka
MEMBERS OF CIVIL SERVICE CORP PROFESSIONAL DEVELOPMENT
The aim of article is opinion on program of professional development members of civil services corps in government administration. Rules and procedures of development describe act of civil services corps and Council of Ministers decree. Members of civil services corps have two possibility of professional development – horizontal, on the job, which depend on broaden and deepen of competences, and vertical, in promotion to higher job. Professional development is connected with strategy of human resources. For new employee professional development to start with “preparatory service”. After end of this service, superior, department manager and general manager describe individual program of professional development for two years (to next employee performance appraisal). Employee with two years of experience can have applied for a status “nominate civil servant”. His further professional development is measuring in 1–9 degree. To obtain next degree depend on individual performance appraisal. Result from research conducted in 2011 y. and information from Civil Service Department is, that in majority of government administration departments programs of professional development so far didn’t initiate.
Keywords: Professional development, civil service corps, development of human resources, training
Gertruda Uścińska, Konrad Kijewski
LEGAL PROFESSIONS UNDER THE CURRENT LAW
The Polish legal system contains regulations concerning the formal requirements of the various legal professions. The process of academic education also takes into account these formal requirements. Their execution is required education to a higher law, which is realized on the basis of regulations concerning higher education. The paper presents the legal professions are performed on the basis of Polish law.
Keywords: polish law, legal profession
Maciej Prószyński
VOCATIONAL DEVELOPMENT OF CRAFTMEN
This article presents of signs economic activity included to of craft and of organization structure craft. This article introduces of specific process vocational prepare in craft and the two of qualification levels of craftsman: journeyman and master. This article introduces education-professional way from learning profession in craft works to master qualification level.
Keywords: craftsman, craft
Furthermore:
New Books published by the ILSS
Diary of Social Policy
