Nr 4 (469) 2013
Spis treści nr 4/2013
PRÓG INTERWENCJI SOCJALNEJ CZY MINIMALNY DOCHÓD SOCJALNY? REFLEKSJA NAD PROPOZYCJAMI ZMIAN W POMOCY SPOŁECZNEJ – Piotr Broda-Wysocki, Piotr Kurowski
SENIORZY AKTYWNI SPOŁECZNIE – Bogusława Urbaniak
RYZYKO NIESAMODZIELNOŚCI W ORZECZNICTWIE EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI – Gertruda Uścińska
ZMIENNE SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNE A AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA POLAKÓW – Anna Nicińska, Karol Osłowski
POLITYKA SPOŁECZNA ZA GRANICĄ
INSTRUMENTY FINANSOWE WSPARCIA RODZIN Z DZIECKIEM NIEPEŁNOSPRAWNYM W NIEMCZECH – Olga Komorowska
FORUM PRAKTYKÓW
PROCES WYCHOWAWCZY W DOMU DZIECKA – PRIORYTETY FORMALNE I REALNE – Iwona Michniewicz, Romuald Michniewicz
INFORMACJE
PRZEMIANY RODZINY W POLSCE Z PERSPEKTYWY DEMOGRAFA – Agnieszka Smoder
Z PRAC KOMITETU NAUK O PRACY I POLITYCE SPOŁECZNEJ PAN – Beata Kaczyńska
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
Szczególnie polecamy artykuły:
Piotr Broda-Wysocki, Piotr Kurowski
Próg interwencji socjalnej czy minimalny dochód socjalny? Refleksja nad propozycjami zmian w pomocy społecznej
W 2012 r. minęło 10 lat od powstania progu interwencji socjalnej. Artykuł przedstawia ocenę jego realnego funkcjonowania oraz odnosi się do nowej propozycji resortu pracy – minimalnego dochodu socjalnego. Autorzy formułują hipotezę, iż obecnie funkcjonujące rozwiązania nie były w zasadzie wykorzystywane w takiej mierze, w jakiej zostały zaplanowane. Natomiast nowe rozwiązania wydają się na obecnym etapie dość dyskusyjne, tak pod względem założeń definicyjnych, jak i możliwości zastosowania.
Słowa kluczowe: pomoc społeczna, świadczenia socjalne, polityka społeczna, minimum socjalne
BIBLIOGRAFIA
- Balcerzak-Paradowska В. (2004), Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków, IPiSS, Warszawa.
- Broda-Wysocki P. (2003), Stare i nowe funkcje pomocy społecznej, w: B. Balcerzak-Paradowska (red.), Praca i polityka społeczna wobec wyzwań integracji, IPiSS, Warszawa.
- Deniszczuk L., Kurowski P., Styrc M. (2007), Progi minimalnej konsumpcji gospodarstw domowych wyznaczane metodą potrzeb podstawowych. Rodzaje, oszacowania i zastosowania w polityce społecznej, IPiSS, Warszawa.
- EAPN (2013), Rekomendacje Polskiego Komtetu EAPN i WRZOS w stosunku do drugiej aktualizacji KPR w 2013 г., Warszawa.
- Golinowska S. (2010), Polityka wobec ubóstwa i wykluczenia społecznego w Polsce w minionym dwudziestoleciu, “Polityka Społeczna” nr 9.
- GUS (2012), Ubóstwo w Polsce w 2011 г., maj, GUS, Warszawa.
- Kłos B. (2003), Minimalny dochód gwarantowany w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Wydział Analiz Ekonomicznych i Społecznych Kancelarii Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Informacja Nr 1022, Warszawa.
- Kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń pomocy społecznej (wg informacji cenowych dla 2001 г.). Raport dla MPiPS (2002), IPiSS, Warszawa, czerwiec.
- Kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń pomocy społecznej. Raport weryfikacyjny dla MPiPS (2006), IPiSS Warszawa, styczeń.
- Szarfenberg R. (2009), Minimalny dochód gwarantowany, ekspertyza dla PK EAPN, Warszawa.
- Szumlicz J. (1993), Minimalny dochód gwarantowany w pomocy społecznej, IPiSS, Warszawa.
- Tkaczyk B. (2011), Czym jest minimalny dochód gwarantowany, wystąpienie na konferencji pt. “Minimalny dochód gwarantowany — mity i rzeczywistość”, Warszawa.
- Topolewska M. (2012), Radykalne zmiany w przyznawaniu zasiłków. Kryterium dochodowe zastąpi minimalny dochód socjalny, “Gazeta Prawna” z 2 października.
- Wysokość i struktura progu interwencji socjalnej (wg informacji cenowych dla 2007 г.). Raport weryfikacyjny dla MPiPS (2009), IPiSS, Warszawa, luty.
- Wysokość i struktura progu interwencji socjalnej (wg informacji cenowych dla 2010 г.). Raport weryfikacyjny dla MPiPS (2012), IPiSS, Warszawa, luty.
- Założenia do projektu ustawy o pomocy społecznej i usługach socjalnych (2012), tekst powielony, Departament Pomocy i Integracji Społecznej MPiPS, Warszawa.
Bogusława Urbaniak
Seniorzy aktywni społecznie
Aktywne starzenie się w wymiarze społecznym obejmuje zaangażowanie seniorów w działalność społeczną. Chodzi o pobudzenie aktywności społecznej, w której starsza część społeczeństwa będzie zarówno odbiorcą, jak i dawcą usług. Polscy seniorzy, jak dotąd, angażują się w stosunkowo małym stopniu w wolontariat i inne formy aktywności społecznej. Sytuacja ta się jednak zmienia. Rząd opracował specjalny program na lata 2012–2013 skierowany do jednostek organizacyjnych animatorów aktywności społecznej. Przewidziany w nim konkurs ASOS 2012 wyłonił finalistów, którzy otrzymają środki finansowe na rzecz projektów w czterech obszarach priorytetowych, realizowanych w roku 2012 i 2013. Tym samym Polska dołączyła do innych krajów stosujących wsparcie systemowe zaangażowania społecznego seniorów.
Słowa kluczowe: ludzie starsi, starzenie się społeczeństw, działalność społeczna, postawy społeczne, zachowania społeczne, polityka społeczna, zarządzanie wiekiem, społeczeństwo obywatelskie
BIBLIOGRAFIA
- Aiginger К. (2010), Nowe wyzwania dla modelu europejskiego i jak im sprostać, w: Bieńkowski W., Radło M-J. (red.), Wzrost gospodarczy czy bezpieczeństwo socjalne, WN PWN, Warszawa.
- Czapiński J., Panek T., red. (2012), Diagnoza społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków,; CRZL, MPiPS, Warszawa.
- Ehlers A., Naegele G., Reichert M. (2011), Volunteering by older people in the EU, Luxembourg: European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, Publication Office of the European Union.
- Esping-Andersen G. (2010), Społeczne podstawy gospodarki postindustrialnej, WSP TWP w Warszawie, Warszawa.
- Kryńska E., Krzyszkowski J., Urbaniak В., red. (2013), Diagnoza obecnej sytuacji kobiet i mężczyzn 50+ na rynku pracy w Polsce. Raport końcowy Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
- Rządowy program na rzecz aktywności społecznej osób starszych na lata 2012–2013 (2012), sierpień, Warszawa, http://www.mpips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/_public/1_NOWA%20STRONA/Aktualnosci/seniorzy/Rzadowy%20Program%20ASOS_2012-2013.pdf [dostęp 10.11.2012].
Gertruda Uścińska
Ryzyko niesamodzielności w orzecznictwie europejskiego trybunału sprawiedliwości
W artykule przedstawia się analizę prawną pojęcia ryzyka niesamodzielności na podstawie prawa UE i orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Ponadto ważnym elementem tego tekstu jest przedstawienie prawa niemieckiego dotyczącego ubezpieczenia pielęgnacyjnego, którego rozwiązania zostały uznane przez Komisje Europejska za niezgodne z prawem traktatowym dotyczącym swobody świadczenia usług. Problemy w nim podniesione są ważne dla prawa krajowego i unijnego dotyczącego opieki długoterminowej. Trzeba bowiem mieć na uwadze, że opieka długoterminowa ma wymiar ponadnarodowy w zakresie skutków prawnych i finansowych.
Słowa kluczowe: zabezpieczenie społeczne, opieka socjalna, świadczenia socjalne, ubezpieczenia społeczne, ryzyko społeczne, regulacje prawne, orzecznictwo Europejskiego trybunału sprawiedliwości, prawo WE
BIBLIOGRAFIA
- Y. Jorens, Some preliminary remarks on LTC-sys– tems, tekst przygotowany w ramach zespołu Think Tank w projekcie “Training and reporting on European Social Security”, Ghent University, s. 1–10.
- Some preliminary remarks on LTC-systems, “Zabezpieczenie Społeczne. Teoria, Prawo, Praktyka. Zeszyty Naukowe Zakładu Zabezpieczenia Społecznego IPS UW” 2012, nr 1, s. 71–75.
- Joint report on social protection and social inclusion2008, European Commission, Brussels 2008, ec.europa.eu/employment_social/spsi/joint_reports_en.htm
- F. Marhold, Modernisation of European Coordination of Sickness Benefits, “European Journal of Social Security” 2009, nr 1–2, s. 119–132.
Anna Nicińska, Karol Osłowski
Zmienne społeczno-demograficzne a aktywność społeczna Polaków
W artykule zbadano wpływ wieku i kohorty na aktywność społeczną Polaków oraz to, jak zmienia się wpływ czynników istotnych dla aktywności społecznej wraz ze zmianą grupy wiekowej na podstawie danych Diagnozy Społecznej oraz badania Survey on Health, Ageing and Retirement in Europe. Nie zaobserwowano istotnego wpływu wieku na aktywność społeczną w próbie panelowej, ale wyniki badania wskazują na istotne znaczenie kohorty. W starszych grupach wiekowych wzrasta znaczenie czynników niesprzyjających aktywności społecznej, a spada znaczenie czynników sprzyjających aktywności społecznej, z wyjątkiem dochodu, którego rola wzrasta.
Słowa kluczowe: ludzie starsi, młodzież, pobudzanie aktywności, postawy społeczne, działalność społeczna, społeczeństwo obywatelskie, zarządzanie wiekiem, struktura demograficzna
BIBLIOGRAFIA
- Chabior A. (2008), Z badań nad aktywnością seniorów — doświadczenia polskie i niemieckie, w: A. Fabiś (red.), Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa seniorów, Biblioteka Gerontologii Społecznej, Bielsko-Biała, s. 29–38.
- Chimiak G. (2006), How individuals make solidarity work, Biblioteka Pożytku Publicznego, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa.
- Czapiński J. (2009), Psychological and social well-being of Poles aged 50+ compared to selected European societies, Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA Research Note Series nr RN01en/09.
- Czarniewicz M. (1962), Aktywność społeczna dziecka 12– –14-letniego, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
- Czerwińska E. (2006), Ocena aktywności życia osób starszych — wyniki badań, w: Z. Olejniczak (red.), Aktywność zawodowa i społeczna osób z grupy wiekowej 50 plus. Opracowania, analizy, badania, dobre praktyki, Wyższa Szkoła Marketingu i Zarządzania w Lesznie, Leszno, s. 94–105.
- Frieske K.W., Pawłowska K. (2011), Kapitał społeczny — lek na całe zło?, “Polityka Społeczna” nr 5–6, s. 21–26.
- Greene W. (2009), Discrete Choice Modeling, w: T.C. Mills, К. Patterson (red.), Palgrave handbook of econometrics, Volume 2: applied econometrics, Palgrave Mac– millan, Nowy Jork, s. 473–556.
- Gurycka A. (1976), W poszukiwaniu psychologicznych mechanizmów społecznej aktywizacji, w: A. Gurycka (red.), Aktywność i aktywizacja społeczna, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 5–11.
- Halicka M., Halicki J. (2008), Czas wolny i aktywność społeczna ludzi starszych na Podlasiu na przykładzie badań w środowisku miejskim i wiejskim, w: A. Fabiś (red.), Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa seniorów, Biblioteka Gerontologii Społecznej, Bielsko-Biała, s. 47–59.
- Leś E. (1994), Organizacje obywatelskie w Europie Środkowo-Wschodniej, CIVICUS Światowy Sojusz na rzecz Wspierania Inicjatyw Obywatelskich, Waszyngton.
- Michalak T., Wilkin J. (2003), Rynek, społeczeństwo obywatelskie, państwo a sytuacja grup zmarginalizowanych — ujęcie ekonomiczne, w: T. Kaźmierczak, M. Rymsza (red.), W stronę aktywnej polityki społecznej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, s. 39–73.
- Prokosz M. (2000), Aktywność społeczna młodzieży szkół średnich w środowisku wielkomiejskim, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
- Raport o kapitale intelektualnym Polski (2008), Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.
- Rowiński R., Dąbrowski A. (2011), Physical recreation in the relation of the functional efficiency and the quality of life felderly people, “Polityka Społeczna” wydanie w języku angielskim pt. Medical, psychological, sociological and economic aspects of ageing in Poland, s. 44–51.
- Rymsza M. (2010), Działalność dobroczynna: tradycje i współczesność, “Trzeci sektor” nr 22, s. 2–7.
- Sirven N., Debrand T. (2011), Social capital and health of older Europeans. From reverse causality to health inequalities, Institute de Recherche et Documentation en Economie de la Sante Working Paper nr 40.
- Solidarne społeczeństwo, bezpieczna rodzina. Praca dla osób starszych (2011), Forum Debaty Publicznej, materiały pokonferencyjne.
- Zalewski D., Poławski P. (2009), Udział NGOs w tworzeniu samorządowej polityki społecznej, “Polityka Społeczna” nr 11–21, s. 17–22.
- Ziębińska B. (2009), Uniwersytety trzeciego wieku — wybrane aspekty funkcjonowania organizacji, “Polityka Społeczna” nr 3, s. 21–26.
Olga Komorowska
Instrumenty finansowe wsparcia rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym w Niemczech
Polska jest aktualnie na etapie zmian w polityce wobec osób niepełnosprawnych, co widać zarówno w pozytywnej ewolucji postaw społeczeństwa, jak i w przepisach prawnych. Istniejące rozwiązania, mające na celu pomoc osobom niepełnosprawnym, często są niezadowalające. Dlatego też ważne jest, aby bliżej przyjrzeć się rozwiązaniom obowiązującym w kraju, który w kontekście prawno-instytucjonalnym oraz w kontekście postaw społecznych jest bardziej zaawansowany niż Polska. W artykule scharakteryzowana zostanie pomoc finansowa, jaką mogą otrzymać rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym w Niemczech. Niemcy są przykładem państwa, w którym zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych jest traktowane jako podstawowe zadanie polityki społecznej.
Słowa kluczowe: osoby niepełnosprawne, świadczenia socjalne, opieka nad dzieckiem, instrumenty finansowe, polityka społeczna
BIBLIOGRAFIA
- Abschlussbericht, Begleitung und Auswertung der Erprobung trägerübergreifender Persönlicher Budgets (2007), Bundesministerium für Arbeit und Soziales, Berlin.
- Dąbrowska M. (2005), Zjawisko wypalenia wśród matek dzieci niepełnosprawnych, Impuls, Kraków.
- Die farbigen Seiten der Lebenshilfe (2008), “Zeitung” nr 3, September, Bundesvereinigung Lebenshilfe für Menschen mit geistiger Behinderung, Marburg.
- Komorowska О. (2011a), Własny budżet — nowa forma świadczeń dla osób z niepełnosprawnością w Niemczech, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego (Wybrane problemy rozwoju demograficzno-społecznego Polski i metody ich badania) nr 2/3.
- Komorowska O. (2011b), Osoba niepełnosprawna w Polsce i w Niemczech — wybrane aspekty prawne, Studia Prawno-Ekonomiczne, t. LXXXIII.
- Kruse К. (2009), Mein Kind ist behindert-diese Hilfen gibt es, Bundesverband für körper– und mehrfachbehinderte Menschen e.V., Düsseldorf.
- Kruse K. (2011), Steuermerkblatt für Familie mit behinderten Kinder, Bundesverband für körper– und mehrfachbehinderte Menschen e.V., Düsseldorf.
- Majerski-Pahlen M., Pahlen R. (2006), Mein Recht als Schwerbehinderter, C.H. Beck, Münschen.
- Moraczewska B. (2008), Sytuacja rodzinna i społeczna rodzeństwa pełnosprawnego mającego brata lub siostrę z niepełnosprawnością w: Seminare, t. 25, Tnfs, Łomianki.
- Röger В. (2010), Finanzielle Hilfen für Menschen mit Behinderung, Walhalla, Regensburg.
- Schritt für Schritt– von der Idee bis zum Ziel (2008), Ein “Fahrplan” für Menschen mit Behinderung, Landesverband Baden-Württemberg der Lebenshilfe für Menschen mit Behinderung e.V, Stuttgard.
- Sekułowicz M. (2000), Matki dzieci niepełnosprawnych wobec problemów życiowych, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
- Steuerwegweiser für behinderte Menschen (2008), Thüringer Finanzministerium.
Ponadto w numerze:
Informacje
Nowości wydawnicze
Diariusz polityki społecznej
Social Policy
Table of Contents No 4 (469) 2013
SOCIAL INTERVENTION THRESHOLD OR MINIMUM SOCIAL INCOME? THOUGHTS ABOUT CHANGE PROPOSALS IN SOCIALS ASSISTANCE SYSTEM – Piotr Broda-Wysocki, Piotr Kurowski
SOCIALLY-ACTIVE SENIORS – Bogusława Urbaniak
THE RISK OF DEPENDENCE IN THE CASE LAW OF THE EUROPEAN COURT OF JUSTICE – Gertruda Uścińska
IMPACT OF SOCIAL AND DEMOGRAPHIC VARIABLES ON SOCIAL INVOLVEMENT OF POLES – Anna Nicińska, Karol Osłowski
SOCIAL POLICY ABROAD
FINANCIAL BENEFITS FOR A FAMILY RAISING HANDICAPPED CHILD IN GERMANY – Olga Komorowska
PRACTITIONERS’ OPINIONS
THE PROCESS OF EDUCATION IN A CHILDREN’S HOME – FORMAL AND REAL PRIORITIES – Iwona Michniewicz, Romuald Michniewicz
INFORMATION
FAMILY CHANGES IN POLAND IN DEMOGRAPHIC PERSPECTIVE – Agnieszka Smoder
ON THE AGENDA OF THE COMMITTEE ON LABOUR AND SOCIAL POLICY POLISH ACADEMY OF SCIENCES – Beata Kaczyńska
DIARY OF SOCIAL POLICY
We recommend the papers:
Piotr Broda-Wysocki, Piotr Kurowski
SOCIAL INTERVENTION THRESHOLD OR MINIMUM SOCIAL INCOME? THOUGHTS ABOUT CHANGE PROPOSALS IN SOCIALS ASSISTANCE SYSTEM
In 2012, it’s been 10 years since the establishment of the Social Intervention Threshold. This paper presents an assessment of its real function and refers to the new proposal the labor department – Minimum of social income. The authors formulate a hypothesis that is currently functioning solutions are not generally used in the measure in which they are scheduled. However, new developments seem to be at this stage quite a discussion, both in terms of the assumptions of definition and application possibilities.
Keywords: social assistance, social benefits, social policy, social minimum
Bogusława Urbaniak
SOCIALLY-ACTIVE SENIORS
The social dimension of active aging includes seniors’ involvement in community work. The goal is to stimulate a type of social activity where the older group of society can be both a service recipient and a service provider. Until now, Polish seniors have been relatively weakly involved in volunteerism and other forms of community-benefitting activities. This situation is changing, though. The government has developed a special programme for the organizations of community activity leaders to be implemented in the years 2012–2013. The finalists of its ASOS 2012 contest will be granted funds to carry out projects within four priority areas. In this way, Poland has joined the group of countries using systemic support to stimulate the social involvement of seniors.
Keywords: elderly people, ageing of the population, social activity, social attitudes, social behaviour, social policy, age management, civic society
Gertruda Uścińska
THE RISK OF DEPENDENCE IN THE CASE LAW OF THE EUROPEAN COURT OF JUSTICE
The article presents a legal analysis of the concept of risk based on the dependence of EU law and the European Court of Justice. In addition, an important part of this text is to present the German law on care insurance, the solutions have been recognized by the European Commission to be incompatible with the treaty law on the freedom to provide services. Issues raised in it are important to national and EU for long-term care. One must bear in mind that the long-term care has a transnational dimension in the legal and financial implications.
Keywords: social security system, social welfare, social benefits, social insurance, social risk, legal regulations, judgments of the European Court of Justice, european community law
Anna Nicińska, Karol Osłowski
IMPACT OF SOCIAL AND DEMOGRAPHIC VARIABLES ON SOCIAL INVOLVEMENT OF POLES
The paper investigates the impact of age and cohort on social activity in Poland together with the impact of age groups on the role of other factors affecting social activity using data from Diagnoza Społeczna and Survey on Health, Ageing and Retirement in Europe. No significant impact of age on social activity is found in the panel sample. The negative impact of relevant factors on social activity is more pronounced in higher age groups, whereas the positive impact is less pronounced except for income that plays a bigger role in larger ages.
Keywords: elderly people, young people, activity stimulation, social attitudes, social activity, civic society, age management, demographic structure
Olga Komorowska
FINANCIAL BENEFITS FOR A FAMILY RAISING HANDICAPPED CHILD IN GERMANY
Poland is currently at the stage of changes in the policy regarding disabled people. This can be seen in both positive evolutions of the social attitude as well as legal regulations. Existing solutions, designed to help people with disabilities, are often unsatisfactory. For this reason it is important to take a closer look at legal regulations valid in the country, which is more advanced than Poland in the context of legal and institutional regulations as well as social attitudes. The article deals with financial aid that can be received by families with a disabled child in Germany. Germany is an example of a country, where preventing social exclusion of disabled people is the primary task of the social policy.
Keywords: disabled people, social benefits, childcare, financial instruments, social policy
Furthermore:
Book Reviews
Information