Nr 4 (457) 2012

Spis treści 4/2012

Pobierz numer

Table of Contents

SOLIDARNOŚĆ MIĘDZYPOKOLENIOWA W POLSKIEJ I UNIJNEJ POLITYCE SPOŁECZNEJ – Gertruda Uścińska
PODNIESIENIE WIEKU EMERYTALNEGO: UWARUNKOWANIA GOSPODARCZE I SPOŁECZNE – Jacek Męcina
DOSTĘPNOŚĆ USŁUG ŚRODOWISKOWYCH DLA OSÓB STARSZYCH – Monika Brzyska, Beata Tobiasz-Adamczyk
WPŁYW PRACY ZAWODOWEJ MATKI NA CZAS SPĘDZONY Z DZIECKIEM
– Anna Nowak

DYSKUSJE
ZRÓŻNICOWANIE KLASOWE WSPÓŁCZESNEGO SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNYCH BADAŃ – Andrzej Przymeński

RECENZJE
Zenon Wiśniewski, Kamil Zawadzki (red.), EFEKTYWNOŚĆ POLITYKI RYNKU PRACY W POLSCE – rec. Zofia Hasińska
Zenon Wiśniewski, Kamil Zawadzki (red.), EFEKTYWNOŚĆ POLITYKI RYNKU PRACY W POLSCE – rec. Euge­niusz Kwiatkowski
Joanna Kur­czewska, Hanna Bojar (red.), WYCISKANIE BRUKSELKI? O EUROPEIZACJI SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH NA POGRANICZACH – rec. Maria Theiss

INFORMACJE
EDUKACJA DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. DEBATA PUBLICZNA IPiSS – Bożena Kołaczek

NOWOŚCI WYDAWNICZE IPISS
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ

W numerze szczegól­nie pole­camy artykuły:

Gertruda Uścińska
SOLIDARNOŚĆ MIĘDZYPOKOLENIOWA W POLSKIEJ I UNIJNEJ POLITYCE SPOŁECZNEJ
W państ­wach członkows­kich Unii Europe­jskiej i na poziomie uni­jnym pode­j­muje się wiele dzi­ałań mają­cych na celu zapewnie­nie sta­bil­ności finan­sowej sys­temów emery­tal­nych, utrzy­ma­nia adek­wat­nego poziomu świad­czeń emery­tal­nych, wresz­cie zwięk­szenia współczyn­nika akty­wności zawodowej kobiet i starszych pra­cown­ików. We wszys­t­kich tych propozy­c­jach i dzi­ała­ni­ach uwzględ­ni­ane są różne wartości, cele i zasady. Zasada sol­i­darności pokoleń jest w więk­szym stop­niu dostrze­gana w dzi­ała­ni­ach UE niż w samych państ­wach członkows­kich. Z drugiej strony wskazuje się na potrzebę indy­wid­u­al­iza­cji uprawnień w sys­temach emery­tal­nych. Pod­sta­wowym pytaniem jest więc, w jakim kierunku należy budować uprawnienia emery­talne? Wzmac­niać indy­wid­u­alną odpowiedzial­ność za poziom zabez­pieczenia na starość, czy takie dzi­ała­nia, które gwaran­tują spójność społeczną (min­i­malną emery­turę, finan­sowanie uspraw­iedli­wionych prz­erw pracy, np. pod­czas opieki nad osobami pozosta­ją­cymi na utrzy­ma­niu i inne)? Na te pyta­nia starano się odpowiedzieć w artykule.

Jacek Męcina
PODNIESIENIE WIEKU EMERYTALNEGO: UWARUNKOWANIA GOSPODARCZE I SPOŁECZNE
Rozwój demograficzny oraz jego społeczno-ekonomiczne skutki stały się szcze­gólnie ważne i aktu­alne w obliczu zjawiska starzenia się społeczeństwa i naras­ta­ją­cych prob­lemów demograficznych. Prob­lemy te stanowią zagroże­nie nie tylko dla bez­pieczeństwa soc­jal­nego i zabez­pieczenia emery­tal­nego, ale także dla rynku pracy, a w kon­sek­wencji zagrażają roz­wo­jowi gospo­dar­czemu i społecznemu. Dlat­ego też tak ważne jest wypra­cow­anie w obszarze ubez­pieczeń społecznych rozwiązań prze­myślanych i efek­ty­wnych oraz trwałych w per­spek­ty­wie kilku dziesię­ci­oleci. Skala wyzwań, ale i kon­trow­er­sje wokół szczegółowych rozwiązań prowadz­iły w ostat­nich lat­ach do wielu zmian, które zach­wiały sta­bil­noś­cią sys­temu. W tej atmos­ferze wielu ekspertów i poli­tyków pod­jęło dyskusję na temat reformy sys­temu emery­tal­nego. Domin­u­ją­cym dziś nurtem tej dyskusji jest wydłuże­nie wieku emery­tal­nego i zrów­nanie wieku emery­tal­nego kobiet i mężczyzn. Kierunki takich zmian są również obser­wowane w więk­szości kra­jów europe­js­kich. Dy­skusje są prowad­zone pod presją coraz bardziej pesy­mi­stycznych prog­noz demograficznych, które z kolei dały początek kon­cen­trowa­niu spec­jal­nej uwagi na wza­jem­nych związkach między roz­wo­jem gospo­darczym, społecznym i demo­graficznym i kon­sek­wencjom kierunków roz­woju demograficznego dla sfery gospo­dar­czej i społecznej, w szczegól­ności dla rynku pracy. Zarówno zwolen­nicy, jak i prze­ci­wnicy zmian pod­kreślają znacze­nie zagrożeń dla sytu­acji osób 50+ zwłaszcza w kon­tekś­cie rynku pracy. Przed­miotem anal­izy są właśnie te zagad­nienia – iden­ty­fikacja zagrożeń, zdefin­iowanie wyzwań i wskazanie pożą­danych dzi­ałań w tym obszarze.

Monika Brzyska, Beata Tobiasz-Adamczyk
DOSTĘPNOŚĆ USŁUG ŚRODOWISKOWYCH DLA OSÓB STARSZYCH
Zmi­any związane z postępu­ją­cym pro­ce­sem starzenia się oraz przeo­braże­ni­ami społecznymi, zachodzące w społeczeńst­wie pol­skim, wyma­gają odpowied­niej orga­ni­za­cji sys­temu usług, z których osoby starsze mogłyby korzys­tać w swoim środowisku zamieszka­nia. Na pod­stawie przeprowad­zonego w ramach pro­jektu „Zwięk­sze­nie dostępu do środowiskowych form opieki dla osób starszych, mieszka­ją­cych w gospo­darst­wach domowych” przeglądu lit­er­atury przed­staw­iono dostęp­ność do tego rodzaju usług ofer­owanych seniorom w ramach sys­temu opieki zdrowot­nej i pomocy społecznej oraz doko­nano anal­izy SWOT ist­niejącego for­mal­nego sys­temu wspar­cia oraz jego funkcjonowania.

Anna Nowak
WPŁYW PRACY ZAWODOWEJ MATKI NA CZAS SPĘDZANY Z DZIECKIEM
Akty­wność zawodowa rodz­iców wpływa na alokację ich czasu pomiędzy obow­iązki zawodowe a rodzinne i opiekuńcze. Wyniki badań prowad­zonych do tej pory w Polsce wskazują na negaty­wny wpływ pracy zawodowej matek na nakład czasu przez­naczanego na opiekę nad dzieck­iem. Tym­cza­sem czas obow­iązków służbowych oraz opieki nad dzieck­iem jest uza­leżniony od szeregu czyn­ników, takich jak: struk­tura rodziny, dzień tygod­nia lub dzień week­endu, opinia kobi­ety na temat jej roli w społeczeńst­wie, dochody inne niż wyna­grodze­nie za pracę zawodową matki, poziom wyk­sz­tałce­nia i kwal­i­fikacje zawodowe. Czas przez­naczany na zaję­cia z dzieck­iem może mieć różną wartość. W lit­er­aturze przed­miotu domin­uje podział na czas opieki fizy­cznej, czas inter­ak­ty­wnych zajęć z dzieck­iem i czas pasy­wny. Wyniki badań wskazują, iż matki, które spędzają więcej godzin na pracy zawodowej, równocześnie poświę­cają mniej czasu na pasy­wną kon­trolę nad swoim dzieck­iem. Wynika to z faktu, iż obow­iązki te można sto­sunkowo łatwo dele­gować na inne osoby. Spośród trzech, wspom­ni­anych wyżej rodza­jów akty­wności z dzieck­iem tą, która w najm­niejszym stop­niu zostaje zre­dukowana w wyniku zaan­gażowa­nia zawodowego matki, jest inter­ak­ty­wny czas z dzieckiem.

Andrzej Przymeński
ZRÓŻNICOWANIE KLASOWE WSPÓŁCZESNEGO SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNYCH BADAŃ
Celem artykułu jest ocena aktu­al­nego stanu wiedzy na temat struk­tury kla­sowej współczes­nego społeczeństwa pol­skiego. Ocena ta ogranicza się do prac pub­likowanych w ostat­nich kilku lat­ach w zakre­sie socjologii, w których przed­stawia się model tej struk­tury. Na ten temat sys­tem­aty­cznie wypowiada się ostat­nio dwóch badaczy – Hen­ryk Domański i Jacek Tit­ten­brun. Ich pub­likacje stały się zatem przed­miotem zain­tere­sowa­nia w tym artykule. Na pod­stawie przeprowad­zonych badań autor uza­sad­nia tezę, że w pol­skiej socjologii nie opra­cow­ano dotąd – opier­a­jąc się na bada­ni­ach empirycznych – mod­elu, który mógłby stanowić teo­re­ty­czną pod­stawę do opisy­wa­nia, objaś­ni­a­nia i prog­no­zowa­nia zjawisk z zakresu struk­tury kla­sowej współczes­nego społeczeństwa pol­skiego i jej dynamiki. W rezulta­cie społeczeństwo pol­skie nie dys­ponuje wystar­cza­jącą samowiedzą w zakre­sie pro­cesów społecznych, które dokon­ały się w trak­cie trans­for­ma­cji ustro­jowej, i cią­gle się dokonują wraz z proce­sami roz­wo­jowymi. W artykule uza­sad­nia się twierdze­nie o konieczności pod­ję­cia nowych badań w tym zakresie.

Pon­adto w numerze:
Recen­zje z kra­jowych i zagranicznych pozy­cji
Spra­woz­da­nia z kon­fer­encji naukowych

---

Social Pol­icy
Table of Con­tents No 4 (457), 2012

INTERGENERATIONAL SOLIDARITY IN THE POLISH AND THE EUROPEAN UNION SOCIAL POLICY– Gertruda Uścińska
INCREASE OF THE RETIREMENT AGE: ECONOMIC AND SOCIAL CONDITIONS – Jacek Męcina
THE AVAILABILITY OF THE COMMUNITY-BASED SERVICES FOR OLDER PEOPLE – Monika Brzyska, Beata Tobiasz-Adamczyk
THE EFFECT OF THE MATERNAL EMPLOYMENT ON TIME SPENT CARING FOR CHILDREN – Anna Nowak

DISCUSSION
THE CLASS STRATIFICATION IN MODERN POLISH SOCIETY IN THE LIGHT OF CURRENT VESTIGATIONS – Andrzej Przymeński

BOOK REVIEWS
Zenon Wiśniewski, Kamil Zawadzki (eds.), THE EFFECTIVENESS OF LABOUR MARKET POLICIES IN POLAND – Reviewed by Zofia Hasińska
Zenon Wiśniewski, Kamil Zawadzki (eds.), THE EFFECTIVENESS OF LABOUR MARKET POLICY IN POLAND – Reviewed by Euge­niusz Kwiatkowski
Joanna Kur­czewska, Hanna Bojar (eds.), MILKING THE BRUSSELS SPROUT. ON THE EUROPEANIZATION OF LOCAL COMMUNITIES AT THE BORDERLANDS – Reviewed by Maria Theiss

INFORMATION
EDUCATION OF DISABLED CHILDREN. PUBLIC DEBATE  IN THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES – Bożena Kołaczek

NEW BOOKS PUBLISHED BY THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY

We rec­om­mend the papers

Gertruda Uścińska
SOLIDARITY IN THE POLISH AND THE EUROPEAN UNION SOCIAL POLICY
The present study sets to exam­ine the social and polit­i­cal issues which the EU Mem­ber States need to address in order to ensure coher­ent func­tion­ing of pen­sion schemes. It focuses on the imple­men­ta­tion of the prin­ci­ple of inter­gen­er­a­tional sol­i­dar­ity in the EU law. Fur­ther on, it dis­cusses the viable activ­i­ties nec­es­sary for the strength­en­ing of both indi­vid­ual pru­dence and secur­ing the future income main­te­nance. Both aspects link with the idea of sol­i­dar­ity between gen­er­a­tions and are nec­es­sary in order to guar­an­tee secu­rity and sta­bil­ity for pen­sion schemes and pro­tect the right to secure income in the old-age.

Jacek Męcina
INCREASE OF THE RETIREMENT AGE: ECONOMIC AND SOCIAL CONDITIONS
Demo­graphic devel­op­ment and its socio-economic con­se­quences have become par­tic­u­larly impor­tant and timely in the face of an aging pop­u­la­tion and increas­ing demo­graphic prob­lems. These prob­lems are a threat not only to social secu­rity and pen­sion sys­tems, but also for the labour mar­ket and, con­se­quently, threaten the eco­nomic and social devel­op­ment. There­fore, it is so impor­tant to develop in the area of ​​social insur­ance the effec­tive and sta­ble solu­tions for the next few decades. The scale of the chal­lenges, but also con­tro­versy about the detailed arrange­ments in recent years led to many changes that have shaken the sta­bil­ity of the sys­tem. In this atmos­phere, many experts, but also the politi­cians took the debate on pen­sion reform. The dom­i­nant trend of the dis­cus­sion today is to extend the retire­ment age and equal­iz­ing the retire­ment age for men and women. The direc­tions of such changes are also observed in most Euro­pean coun­tries. Dis­cus­sions are con­ducted under the pres­sure of an increas­ingly pes­simistic demo­graphic pro­jec­tions, which in turn gave rise to focus­ing atten­tion on the rec­i­p­ro­cal rela­tion­ship between eco­nomic, social and demo­graphic devel­op­ments and con­se­quences of demo­graphic devel­op­ments for eco­nomic and social spheres, in par­tic­u­lar the labour mar­ket. Both sup­port­ers and oppo­nents of the changes high­light the impor­tance of threats to the sit­u­a­tion of per­sons 50 + in par­tic­u­lar in the con­text of the labour mar­ket. The analy­sis is pre­cisely these issues — the iden­ti­fi­ca­tion of threats, defin­ing chal­lenges, and to indi­cate the desired action in this area.

Monika Brzyska, Beata Tobiasz-Adamczyk
THE AVAILABILITY OF THE COMMUNITY-BASED SERVICES FOR OLDER PEOPLE
Changes related to the ongo­ing process of aging and the social trans­for­ma­tions tak­ing place in Pol­ish soci­ety, require proper orga­ni­za­tion of the sys­tem of ser­vices for older peo­ple liv­ing in the com­mu­nity. As a part of the project “Improv­ing Access to Community-Based Ser­vices for Older Peo­ple Liv­ing at Home” the review of the lit­er­a­ture on the community-based ser­vices for older peo­ple was con­ducted. In this arti­cle the acces­si­bil­ity and avail­abil­ity of the community-based ser­vices for older peo­ple which are offered within the frame of health and social care sys­tem were pre­sented; addi­tion­ally the SWOT-analysis of the func­tion­ing of the sys­tem was conducted.

Anna Nowak
THE EFFECT OF THE MATERNAL EMPLOYMENT ON TIME SPENT CARING FOR CHILDREN
The mater­nal employ­ment may have both pos­i­tive and neg­a­tive effects on chil­dren. The pos­i­tive effects con­cern improved eco­nomic well-being of the fam­ily and life sat­is­fac­tion of the mother. The neg­a­tive effects may stem from less care and inter­ac­tion pro­vided by the mother. Author presents the list of fac­tors affect­ing time spent by the mother at work and in child care, such as fam­ily struc­ture, week­day or week­end, atti­tudes towards women’s roles, income other than mater­nal earn­ings and mother’s work­force qual­i­fi­ca­tions. Time spent car­ing for chil­dren con­sists of qual­i­ta­tively dif­fer­ent types of activ­i­ties: phys­i­cal care, inter­ac­tive care and pas­sive super­vi­sion. Moth­ers who spend more time at work spend less time in pas­sive super­vi­sion because this task cam be del­e­gated eas­ily. Among the three types of child care men­tioned above, time spent in inter­ac­tive care is least affected by time spent at work.

Andrzej Przymeński
THE CLASS STRATIFICATION IN MODERN POLISH SOCIETY IN THE LIGHT OF CURRENT VESTIGATIONS
The aim of this arti­cle is eval­u­a­tion of cur­rent state of knowl­edge on the class struc­ture in mod­ern Pol­ish soci­ety. Eval­u­a­tion pre­sented in it is lim­ited to papers pub­lished in recent years in the field of soci­ol­ogy. Recently in Poland on the class struc­ture reg­u­larly speaks only two inves­ti­ga­tors: Hen­ryk Domański i Jacek Tit­ten­brun. In this arti­cle I am try­ing to jus­tify the the­sis that in cur­rent Pol­ish soci­ol­ogy is not devel­oped a model which could form the basis for describ­ing, explain­ing or pre­dict­ing phe­nom­ena occur­ring in the class struc­ture of con­tem­po­rary Pol­ish soci­ety. As a result, the Pol­ish peo­ple haven’t suf­fi­cient self-knowledge in the social processes which have taken place dur­ing the sys­temic tran­si­tion and are con­tem­po­rary con­tin­u­ing. In this arti­cle, I point out to the need to under­take new research in this area.

Fur­ther­more:
Book reviews
Infor­ma­tion

prze­jdź do Spisu treści

 

« powrót