Nr 8 (437) 2010

Spis treści 8/2010

Table of Contents

ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU REGIONÓW POLSKI W KONTEKŚCIE RAPORTU “POLSKA 2030″ — Biruta Skrę­tow­icz
KRYZYS MIĘDZYNARODOWY W POLSCE A DIALOG SPOŁECZNY NA POZIOMIE ZAKŁADU PRACY — PERSPEKTYWY DLA POLSKIEGO RYNKU PRACY — Jacek Męcina
DZIAŁANIA PARTNERÓW SPOŁECZNYCH W OBLICZU KRYZYSU EKONOMICZNEGO — Bar­bara Surdykowska

Z PRAC NAUKOWO-BADAWCZYCH
MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA NA PODLASIU. WYNIKI BADAŃ — Halina Sobocka-Szczapa

POLITYKA SPOŁECZNA ZA GRANICĄ
BŁĘDY I NADUŻYCIA NA TLE KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO — Piotr Popek

RECENZJE
Irena E. Kotowska (red.), STRUKTURALNE I KULTURALNE UWARUNKOWANIA AKTYWNOŚCI ZAWODOWYCH KOBIET W POLSCE — rec. Danuta Graniewska
 Lud­wik Flo­rek: USTAWA I UMOWA W PRAWIE PRACY — rec. Marta Derlacz-Wawrowska
Tomasz Rakowski: ŁOWCY, ZBIERACZE, PRAKTYCY NIEMOCY — rec. Jan Dzierz­gowski

INFORMACJE
PROCESY DEMOGRAFICZNE A ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY POLSKI W OKRESIE TRANSFORMACJI. KONFERENCJA W KLICZKOWIE — Beata Kaczyńska
ZWIĄZKI ZAWODOWE A NIEZWIĄZKOWE PRZEDSTAWICIELSTWA PRACOWNICZWE W GOSPODARCE POSTTRANSFORMACYJNEJ. KONFERENCJA NAUKOWA PiSS — Marta Derlacz-Wawrowska

NOWOŚCI WYDAWNICZE IPISS
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ

W numerze szczegól­nie pole­camy artykuły:

Biruta Skrę­tow­icz
Zróżni­cow­anie roz­woju regionów Pol­ski w kon­tekś­cie raportu “Pol­ska 2030″
W pracy prześled­zono dynamikę, wybranych mierników, reprezen­tu­ją­cych sfery uznane za wysoce diag­nos­ty­czne dla oceny poziomu roz­woju społeczno-gospodarczego regionu (para­me­try rynku pracy, infra­struk­tura, pro­dukcja, inwest­y­cje) za lata 2000–2008. Uwzględ­nione w anal­izie para­me­try ujawniły wzrost dys­pro­por­cji roz­wo­jowych między wojew­ództ­wami. Szy­bko ros­nącą przewagę nad pozostałymi odno­towano w Mazowieck­iem. Lid­erami roz­woju były pon­adto: śląskie, dol­nośląskie, wielkopol­skie i pomorskie, zaś regiony tzw. Pol­ski Wschod­niej zaj­mowały w rankingu pięć kole­jnych miejsc od końca. A zatem pro­ces polaryza­cji uległ znacznemu pogłę­bi­e­niu. W tym kon­tekś­cie poważnym zagroże­niem dla idei kon­wer­gencji wydaje się potenc­jalna real­iza­cja pos­tu­latów zawartych w rapor­cie “Pol­ska 2030. Wyzwa­nia roz­wo­jowe”. Autorzy raportu opowiada­ją­cym się za koniecznoś­cią wdraża­nia na tere­nie naszego kraju “polaryzacyjno-dyfuzyjnego” mod­elu roz­woju. Szanse “relaty­wnie bied­nych obszarów” upa­trują w uczest­nicze­niu w sukce­sie “loko­mo­tyw wzrostu” (obszarów met­ro­pol­i­tarnych), a nie w oczeki­wa­niu pomocy “w ramach poli­tyki redys­try­bucji i przywilejów”.

Jacek Męcina
Kryzys między­nar­o­dowy w Polsce a dia­log społeczny na poziomie zakładu pracy. Per­spek­tywy dla pol­skiego rynku pracy
Po lat­ach dobrej koni­unk­tury na rynku pracy w lat­ach 2006–2008 już pod koniec 2008 r., a zwłaszcza w 2009 r. pojaw­iły się na pol­skim rynku pracy zagroże­nia związane z między­nar­o­dowym kryzy­sem finan­sowym. Między­nar­o­dowy wymiar kryzysu oznaczał, zwłaszcza w pier­wszych miesią­cach dyskusje na temat możli­wych i spodziewanych skutków, anal­izy branż i sek­torów gospo­darki, w których jego następstwa mogą być szczegól­nie mocno odczuwalne. Kluc­zowym zagad­nie­niem, które pojaw­iało się w dyskur­sie pub­licznym, było pytanie o skutki dla rynku pracy. Już pod koniec 2008 r. part­nerzy społeczni reprezen­towani w Komisji Trójstron­nej ds. Społeczno-Gospodarczych pod­jęli dzi­ała­nia na rzecz ogranicza­nia rozmi­arów kryzysu i prze­ci­wdzi­ała­nia jego gospo­dar­czym i społecznym następst­wom. Jed­nym z obszarów szczegól­nie wrażli­wych gospo­dar­czo i społecznie na skutki kryzysu jest rynek pracy i sto­sunki pracy. Wiele kwestii, które znalazły się w ostate­cznych zapisach paki­etu były wynikiem kom­pro­misu pra­co­daw­ców i strony związkowej. Wyniki badań prowad­zonych w 2009 r. nad dialo­giem społecznym na poziomie zakładu pracy są cen­nym źródłem infor­ma­cji o rzeczy­wistych prob­lemach firm, zagroże­ni­ach jakie dostrze­gają pra­co­dawcy, pra­cown­icy i lid­erzy związkowi. Wyniki badań są także przy­czynkiem do pro­jekcji sce­nar­iusza wydarzeń w następ­nych latach.

Bar­bara Sur­dykowska
Dzi­ała­nia part­nerów społecznych w obliczu kryzysu eko­nom­icznego
Artykuł przed­stawia dzi­ała­nia pode­j­mowane przez part­nerów społecznych (związki zawodowe i orga­ni­za­cje pra­co­daw­ców) w obliczu kryzysu eko­nom­icznego w państ­wach Unii Europe­jskiej. Dzi­ała­nia te wynikały z dwus­tron­nego lub trójstron­nego dia­logu. Wyraźnie można dostrzec, że okres kryzysu może powodować zaostrze­nie kon­flik­tów, ze względu na to, że obie strony kon­cen­trują się na swoich intere­sach. Z drugiej strony czas kryzysu może doprowadzić do tego, że part­nerzy społeczni dostrzega wspólne interesy i zin­ten­sy­fikują dia­log społeczny. Part­nerzy społeczni najczęś­ciej wypra­cowywali takie narzędzia jak: skró­cony czas pracy (i mech­a­nizmy wspar­cia pra­cown­ików obję­tych skró­conym cza­sem pracy), zam­roże­nie płac, redukcja płac pro­por­cjon­al­nie do obniże­nia wymi­aru czasu pracy, wprowadze­nie elasty­cznych ele­men­tów płacy, dobrowolne i niedo­browolne zwol­nienia, szkole­nia, częś­ciowe i wcześniejsze emery­tury. Dal­szych analiz wymaga ocena, w jaki sposób kryzys eko­nom­iczny wpłynął, na jakość dia­logu społecznego.

Halina Sobocka-Szczapa
Mobil­ność eduka­cyjna na Pod­la­siu. Wyniki badań
Artykuł zaw­iera prezen­tację frag­mentu przeprowad­zonych w wojew­ództwie pod­laskim kom­plek­sowych badań, których celem było rozpoz­nanie wszel­kich prze­jawów mobil­ności. Przed­miotem rozważań jest mobil­ność eduka­cyjna, która może w znacznym stop­niu przy­czynić się do ograniczenia niedopa­sowań struk­tu­ral­nych, wys­tępu­ją­cych na rynku pracy, a tym samym przy­czy­niać się do jego uelasty­cznienia i zwięk­szenia akty­wności eko­nom­icznej pod­miotów zlokali­zowanych na tego rodzaju obszarach. Mobil­ność eduka­cyjna jest również ważna z punktu widzenia samych benefic­jen­tów. Może bowiem wpłynąć na poprawę elasty­czności zatrud­nienia, oznacza­jącej zdol­ność dos­tosowa­nia liczby zatrud­nionych w przed­siębiorstwie do zmieni­a­ją­cych się warunków (koni­unk­tury, ren­towności, płac real­nych, wyda­jności pracy, zmian wywołanych postępem tech­nicznym i tech­no­log­icznym, czy stwarzanych przez poli­tykę struk­tu­ralną państwa).

Piotr Popek
Błędy i naduży­cia na tle koor­dy­nacji sys­temów zabez­pieczenia społecznego
W artykule omówiono genezę i obszar prac oraz raport koń­cowy grupy roboczej powołanej ad hoc przez Komisję Admin­is­tra­cyjną ds. Zabez­pieczenia Społecznego Pra­cown­ików Migru­ją­cych. Grupa zaj­mowała się anal­izą obszarów i ryzyk wys­tępowa­nia błędów i nadużyć wys­tępu­ją­cych na tle real­iza­cji wspól­no­towych przepisów o koor­dy­nacji sys­temów zabez­pieczenia społecznego. Artykuł sku­pia się na ustal­e­ni­ach grupy w obszarze usta­wodaw­stwa właś­ci­wego, dzi­ała­nia insty­tucji ubez­pieczeniowych na pod­stawie dwu– i wielostron­nych umów o współpracy oraz wymi­any i porówny­wa­nia zbiorów danych.

Pon­adto w numerze:
Recen­zje z kra­jowych i zagranicznych pozy­cji
Spra­woz­da­nia z kon­fer­encji naukowych

---

Social Pol­icy
Table of Con­tents No 8 (437), 2010

POLAND 2030 REPORT: ON REGIONAL POLICY — Biruta Skrę­tow­icz
INTERNATIONAL CRISIS IN POLAND AND SOCIAL DIALOGUE ONE THE ENTERPRISE LEVEL — POLISH LABOUR MARKET PERSPECTIVE — Jacek Męcina
SOCIAL PARTNERS ACTION DURING ECONOMIC CRISIS — Bar­bara Surdykowska

FROM RESEARCH AND STUDIES
EDUCATIONAL MOBILITY ON PODLASIE — TEST RESULTS — Halina Sobocka-Szczapa

SOCIAL POLICY ABROAD
FRAUD AND ERROR IN THE FIELD OF COORDINATION OF SOCIAL SECURITY SCHEMES — Piotr Popek

BOOK REVIEWS
Irena E. Kotowska (ed.): STRUCTURAL AND CULTURAL DETERMINANTS OF FEMALES LABOUR MARKET ACTIVITY — Reviewed by Danuta Graniewska
Lud­wik Flo­rek: LEGISLATION AND CONTRACT IN LABOUR LAW — Reviewed by Marta Derlacz-Wawrowska
Tomasz Rakowski: HUNTERS, GATHERERS, PRACTICIONERS OF POWERLESSNESS — Reviewed by Jan Dzierz­gowski

INFORMATION
DEMOGRAPHY AND SOCIO-ECONOMIC DEVELOPMENT IN TRANSITION. CONFERENCE IN KLICZKÓW — Beata Kaczyńska
TRADE UNIONS VS. NON-TRADE UNION WORKERS’ REPRESENTATIONS IN THE POST-TRANSITION ECONOMY. ILSS CONFERENCE — Marta Derlacz-Wawrowska

NEW BOOKS PUBLISHED BY THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY

We rec­om­mend the papers

Biruta Skrę­tow­icz
POLAND 2030 REPORT: ON REGIONAL POLICY
In the paper authors pre­sented dynam­ics of cho­sen rates, which rep­re­sents spheres rec­og­nized as highly diag­nos­tic for the level of social and eco­nomic devel­op­ment of the region (labour mar­ket para­me­tres pro­duc­tion, invest­ments) for the years 2000–2008. In this period all para­me­tres showed increase­ment of devel­op­ment dis­pro­por­tions between voivode­ships. Quickly grow­ing advan­tage over other voivode­ships was observed in Mazowieckie. Lead­ers of devel­op­ment were Sile­sian, Lower Sile­sian, Greater Poland and Pomeran­ian voivode­ships con­trary to the East­ern Poland regions, which placed on the last five places. So we can observe that polar­iza­tion process was still deep­en­ing. In this con­text the great­est dan­ger for the con­ver­ga­tion idea seems to be poten­tial real­iza­tion of pos­tu­lates included in the raport “Poland 2030. Devel­op­ment Chal­lenges”. The authors of the raport writes about the neces­sity of imple­men­tion in the com­ing years “polarization-difusion” model of devel­op­ment in Poland. The chance of “rel­a­tively poor regions” they see in the par­tic­i­pa­tion in the suc­cess of “growth loco­mo­tive”, which means the regions of metropolies and regiona city cen­tres, not in “ren­der­ing weak regions assis­tance in the frame­works of redis­tri­b­u­tion and benefits”.

Jacek Męcina
INTERNATIONAL CRISIS IN POLAND AND SOCIAL DIALOGUE ONE THE ENTERPRISE LEVEL — POLISH LABOUR MARKET PERSPECTIVE
After years of good sit­u­a­tion in the labor mar­ket in the years 2006 — 2008, at the end of 2008, and espe­cially in 2009. the risks related to the inter­na­tional finan­cial cri­sis appeared on the Pol­ish labor mar­ket. The inter­na­tional dimen­sion of the cri­sis meant, espe­cially in the first months of dis­cus­sions on the pos­si­ble and expected effects, the analy­sis of indus­tries and eco­nomic sec­tors in which the con­se­quences can be par­tic­u­larly hard felt. A key issue, which appeared in the pub­lic dis­course, was a ques­tion regard­ing the impact on the labor mar­ket. At the end of 2008 the social part­ners rep­re­sented on the Tri­par­tite Com­mis­sion for Socio-Economic took mea­sures to reduce the size of the cri­sis and pre­vent its eco­nomic and social con­se­quences. One area par­tic­u­larly vul­ner­a­ble eco­nom­i­cally and socially to the effects of the cri­sis is the labor mar­ket and labor rela­tions. Many issues that were in the final record­ings were the result of a com­pro­mise pack­age of employ­ers and trade unions. Results of research con­ducted in 2009 on social dia­logue at the enter­prise level are valu­able sources of infor­ma­tion about the real prob­lems of com­pa­nies, risks that are rec­og­nized by the employ­ers, employ­ees and union lead­ers. The results also con­tribute to a pro­jec­tion sce­nario in the com­ing years.

Bar­bara Sur­dykowska
SOCIAL PARTNERS ACTION DURING ECONOMIC CRISIS
The arti­cle is about actions which have been under­taken by social part­ners (trade unions and employer orga­ni­za­tions) in the time of eco­nom­i­cal cri­sis in EU. These actions resulted from bilat­eral or tri­par­tite dia­logue. One can see that time of cri­sis can sharpen social dia­logue because of social part­ners’ con­cen­tra­tion on their par­tic­u­lar inter­ests. But from the other per­spec­tive cri­sis can lead to sit­u­a­tion when social part­ners see com­mon goals and social dia­logue start to be more intense. Social part­ners often used such tools as: short time scheme (and mech­a­nism of sup­port for work­ers), reduc­tion of salaries con­nected with shorter work­ing time arrange­ments, intro­duc­tion of flex­i­ble ele­ments of wages, vol­un­tary and invol­un­tary dis­missal, early or partly retir­ing scheme. There is still need for car­ry­ing out of more exten­sive research con­cern­ing the impact of eco­nomic cri­sis on the qual­ity of social dialogue.

Halina Sobocka-Szczapa
EDUCATIONAL MOBILITY ON PODLASIE — TEST RESULTS
Arti­cle con­tains the pre­sen­ta­tion por­tion in Pod­laskie Voivod­ship was launched com­pre­hen­sive study, which aimed to iden­tify any man­i­fes­ta­tions of mobil­ity. Explored is edu­ca­tional mobil­ity that can con­tribute sig­nif­i­cantly to reduc­ing mis­matches are struc­tural, occur­ring in the labour mar­ket, and thus con­tribute to its flex­i­bil­ity and increase eco­nomic activ­ity enti­ties located in such areas. Edu­ca­tional Mobil­ity is also valid with ben­e­fi­cia­ries. Can improve flex­i­bil­ity, adapt­abil­ity, mean­ing the num­ber employed in the under­tak­ing to chang­ing con­di­tions (eco­nomic via­bil­ity, real wages, pro­duc­tiv­ity, changes induced tech­no­log­i­cal progress and tech­no­log­i­cal, whether offered by the struc­tural pol­icy of the State).

Piotr Popek
FRAUD AND ERROR IN THE FIELD OF COORDINATION OF SOCIAL SECURITY SCHEMES
Arti­cle describes gen­e­sis, work­ing area and final rap­port made by ad hoc group which was cre­ated by Admin­is­tra­tive Com­mis­sion on Social Secu­rity of Migrant Work­ers. Group focused on analy­sis of risk areas in which fraud and error, in the field of imple­men­ta­tion of Com­mu­nity reg­u­la­tions on coor­di­na­tion of social secu­rity schemes, occur. Arti­cle focuses on find­ings of the group in the field of: cash ben­e­fits, applic­a­ble leg­is­la­tion, act­ing of insur­ance insti­tu­tion under bi and mul­ti­lat­eral agree­ments on coop­er­a­tion and data shar­ing and data matching.

Fur­ther­more:
Book reviews
Information

prze­jdź do Spisu treści

« powrót