Nr 7 (412) 2008

Spis treści nr 7/2008 

Table of Contents

numer monotem­aty­czny poświę­cony prob­lematyce zatrud­nienia, wyna­grodzenia i dia­logu społecznego w ochronie zdrowia

RYNEK PRACY W SEKTORZE ZDROWOTNYM. ZANIEDBANY OBSZAR ZARZĄDZANIA – Stanisława Goli­nowska
KADRY MEDYCZNE W OCHRONIE ZDROWIA. TENDENCJE ZMIAN W KRAJU I NA ŚWIECIE – Alicja Doma­gała
PŁACE I RELACJE PŁAC W GOSPODARCE Z PERSPEKTYWY SEKTORA ZDROWOTNEGO – Anna Ruzik
ZARZĄDZANIE WYNAGRODZENIAMI W PUBLICZNEJ SŁUŻBIE ZDROWIA – Zdzisław Cza­jka
MECHANIZMY WYNAGRADZANIA LEKARZY – Hanna Karaszewska
BRYTYJSKIE DOŚWIADCZENIA W KSZTAŁTOWANIU WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW PUBLICZNEJ SŁUŻBY ZDROWIA ZA POMOCĄ WARTOŚCIOWANIA PRACY – Wiesław Gol­nau
CZAS PRACY LEKARZY. DYLEMATY NA TLE ZMIAN WYWOŁANYCH DOSTOSOWANIEM DO STANDARDÓW UNII EUROPEJSKIEJ – Marcin Mikos, Jarosław Kycia
KONFLIKTY I INTERESY W SEKTORZE ZDROWOTNYM — ICH INSTYTUCJONALIZACJA I ROZWIĄZYWANIE – Dar­iusz Zalewski

WSPÓŁCZESNA POLITYKA SPOŁECZNA, DANE O PRZEMIANACH W KRAJU I ZA GRANICĄ
ŚWIAT WSPÓŁCZESNY — MISCELLANEA

NOWOŚCI WYDAWNICZE IPISS
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ

 W numerze szczegól­nie pole­camy artykuły:

Stanisława Goli­nowska
Rynek pracy w sek­torze zdrowot­nym. Zanied­bany obszar zarządza­nia
W artykule postaw­iono tezę, że rynek pracy sek­tora zdrowot­nego jest obszarem zanied­banym anal­i­ty­cznie, co ma wpływ na słabości w pro­ce­sie zarządza­nia jego zasobami pracy (labour resources), a w kon­sek­wencji na niższą efek­ty­wność funkcjonowa­nia w sto­sunku do możli­wej do osiąg­nię­cia. Pon­adto ten rodzaj słabości zarządza­nia w sek­torze zdrowot­nym zwięk­sza zagroże­nia utr­wale­nia się poważnej nierównowagi między podażą pracy a popy­tem na nią. Nierównowaga ta już wys­tępuje i wzrasta; ma przy tym charak­ter glob­alny. Braki spec­jal­istów w zawodach medy­cznych w skali glob­al­nej sza­cuje się na około 4,3 mln zatrud­nionych. Jed­nocześnie po stronie popytu mamy ogromny wzrost potrzeb. Główny doty­chczas czyn­nik wzrostu potrzeb zdrowot­nych — wzrost dochodów — wzmoc­niony jest obec­nie przez zmi­any demograficzne i epi­demi­o­log­iczne, związane przede wszys­tkim z pro­ce­sem starzenia się pop­u­lacji. W artykule zwraca się uwagę na to, że aby podołać wyzwa­niu kur­czenia się rynku pracy zawodów medy­cznych w nowej sytu­acji demograficznej potrzebne są pilne dzi­ała­nia doty­czące ksz­tałce­nia i poprawy warunków pracy i płacy białego per­son­elu oraz wprowadze­nie insty­tucji dia­logu społecznego w ramy ist­niejącego w Polsce sys­temu rozwiązy­wa­nia sporów zbiorowych.
Pobierz plik »

Alicja Doma­gała
Kadry medy­czne w ochronie zdrowia. Ten­dencje zmian w kraju i na świecie
Zmi­any, jakie towarzyszyły kole­jnym refor­mom wdrażanym w naszym kraju wpłynęły negaty­wnie na sytu­ację pra­cown­ików, powodu­jąc m.in.: redukcją zatrud­nienia, spadek wskaźników zatrud­nienia we wszys­t­kich gru­pach zawodów medy­cznych, naras­ta­jące niezad­owole­nie z wyna­grodzenia i niską satys­fakcję z pracy. Pon­adto od maja 2004 r., w związku z przys­tąpi­e­niem Pol­ski do UE, rozpoczęła się emi­gracja pol­s­kich kadr medy­cznych. Obec­nie sza­cuje się, ze emi­gracja doty­czy około. 5%. pra­cown­ików, ale brak dzi­ałań i propozy­cji rozwiązań sys­te­mowych w tym zakre­sie, może skutkować nasile­niem zjawiska. Bardzo niepoko­jące jest zjawisko emi­gracji pol­s­kich pielęg­niarek, gdyż niskie wskaźniki zatrud­nienia oraz drasty­czny spadek liczby osób pode­j­mu­ją­cych ksz­tałce­nie w tym zawodzie, stanowi realne zagroże­nie braku możli­wości sprosta­niu ros­ną­cym potrze­bom w zakre­sie świad­czeń zdrowot­nych. Prob­lem migracji pra­cown­ików medy­cznych doty­czy jed­nak nie tylko Pol­ski. Wyniki badań WHO mówią o “świa­towym kryzysie zasobów kadr medy­cznych”, który w różnym stop­niu doty­czy każdego kraju świata. Według sza­cunków WHO, braki kadrowe w opiece zdrowot­nej w uję­ciu glob­al­nym, wynoszą około 4 mln pra­cown­ików medy­cznych. W celu upo­ra­nia się z prob­le­mami migracji między­nar­o­dowej konieczne jest pod­ję­cie dzi­ałań zarówno w kra­jach źródłowych, kra­jach docelowych, jak i na are­nie między­nar­o­dowej.
Pobierz plik »

Anna Ruzik
Płace i relacje płac we gospo­darce z per­spek­tywy sek­tora zdrowot­nego
Artykuł prezen­tuje zmi­any płac w ochronie zdrowia i ich relacji do prze­cięt­nych wyna­grodzeń w gospo­darce w ostat­nich lat­ach w Polsce. Okres anal­izy obe­j­muje lata 1998–2007, z bardziej szczegółowym uwzględ­nie­niem zmian od 2004 r. Pokazano, że płace w ochronie zdrowia w ostat­nich lat­ach rosły, popraw­iła się też relacja wyna­grodzeń w ochronie zdrowia do prze­cięt­nych wyna­grodzeń w gospo­darce. Obser­wowane ten­dencje na rynku pracy i w sek­torze oraz możliwe niedobory niek­tórych rodza­jów kadry medy­cznej mogą mieć wpływ na wzrost udzi­ału kosztów pracy per­son­elu medy­cznego w kosz­tach ochrony zdrowia.
Pobierz plik »

Zdzisław Cza­jka
Zarządzanie wyna­grodzeni­ami w pub­licznej służ­bie zdrowia
Celem artykułu jest prezen­tacja różnych dzi­ałań ze strony rządu, orga­ni­za­cji związkowych, dyrek­torów szpi­tali oraz per­son­elu medy­cznego, charak­teryzu­ją­cych zarządzanie wyna­grodzeni­ami w pub­licznych zakładach służby zdrowia po ich reformie z 1999 r. Poczy­na­jąc od tego roku, kwes­tia wyna­grodzeń sprowadza się do żąda­nia ze strony zain­tere­sowanych takiego wzrostu płac, aby ich poziom był adek­watny do rangi i funkcji służby zdrowia oraz kwal­i­fikacji lekarzy i pielęg­niarek. W tym zakre­sie wys­tępują różnice między propozy­c­jami rządu i oczeki­wa­ni­ami per­son­elu. Konieczność sfi­nan­sowa­nia dzi­ałal­ności pub­licznych zakładów ze środ­ków zgro­mad­zonych ze składek na ubez­pieczenia zdrowotne spowodowała, że brakuje nie tylko środ­ków na pod­wyżki płac, ale także na opłace­nie pon­ad­planowych świad­czeń zdrowot­nych. Dlat­ego orga­ni­za­cje związkowe i samorząd medy­czny w wyniku różnych akcji protes­ta­cyjnych, rezy­gnacji z pracy i stra­jków chcą wymusić na rządzie zmi­anę zasad finan­sowa­nia pub­licznych placówek, gwaran­tu­ją­cych także znacznie wyższy poziom płac. Rząd przez cały okres pode­j­muje dzi­ała­nia doraźne i próbuje odwró­cić uwagę, wskazu­jąc dyrekcje placówek, jako odpowiedzialne za ksz­tał­towanie płac w tym ich wzrost. Związkowcy i per­sonel medy­czny oczekują jed­nak rozwiązań kom­plek­sowych. Zgłos­zono nawet propozy­cję określe­nia min­i­mal­nej płacy dla lekarzy i pielęg­niarek.
Pobierz plik »

Hanna Karaszewska
Mech­a­nizmy wyna­gradza­nia lekarzy
W artykule pod­jęto próbę sfor­mułowa­nia pod­sta­wowych dylematów decyzyjnych leżą­cych u pod­staw ksz­tał­towa­nia plac lekarzy. Zasad­niczą część rozważań stanowi prezen­tacja doświad­czeń pub­licznych zakładów opieki zdrowot­nej w dziedzinie kon­trak­towa­nia usług medy­cznych z lekarzami w Polsce. Wzbo­ga­cono ją o doświad­czenia zagraniczne.

Wiesław Gol­nau
Bry­tyjskie doświad­czenia w ksz­tał­towa­niu wyna­grodzeń pra­cown­ików pub­licznej służby zdrowia za pomocą wartoś­ciowa­nia pracy
National Health Ser­vice jest pub­liczną orga­ni­za­cją, świad­czącą usługi zdrowotne na tere­nie Wielkiej Bry­tanii. Z jej usług korzysta więk­szość oby­wa­teli tego kraju. W 1999 r. rząd Wielkiej Bry­tanii opub­likował doku­ment zaty­tułowany Agenda for Change — Mod­ernising the NHS Pay Sys­tem. Zawarł w nim propozy­cję wyko­rzys­ta­nia jed­nej metody do wartoś­ciowa­nia wszys­t­kich stanowisk pracy w NHS, w celu zmi­any doty­chcza­sowego sys­temu płac. Nowy sys­tem płac wprowad­zono w życie w grud­niu 2004 r. Celem tego artykułu jest anal­iza i ocena wartoś­ciowa­nia pracy stosowanego w bry­tyjskiej pub­licznej służ­bie zdrowia pod kątem wyko­rzys­ta­nia zebranych tam doświad­czeń do tworzenia sys­temu wyna­grodzeń w pol­skiej pub­licznej służ­bie zdrowia. Treść artykułu podzielono na cztery części. W pier­wszej omówiono prze­bieg prac zmierza­ją­cych do przy­go­towa­nia metody wartoś­ciowa­nia pracy. W drugiej części przed­staw­iono przyjętą kon­strukcję metody. Kole­jna, trze­cia część doty­czy stosowanych pro­ce­dur wartoś­ciowa­nia pracy, a w czwartej zaprezen­towano sposób wyko­rzys­ta­nia wyników wartoś­ciowa­nia pracy do ksz­tał­towa­nia płac zasad­niczych.
Pobierz plik »

Marcin Mikos, Jarosław Kycia
Czas pracy lekarzy. Dylematy na tle zmian wywołanych dos­tosowaniem do stan­dardów Unii Europe­jskiej
W sys­temie prawa kra­jowego oraz w prawie wspól­no­towym od kilkudziesię­ciu lat trwa ewolucja rozwiązań prawnych doty­czą­cych ochrony bez­pieczeństwa pra­cown­ika, w tym ochrony pra­cown­ika przed wydłużaniem czasu pracy. W przy­padku per­son­elu medy­cznego real­iza­cja tej ochrony powoduje znaczny wzrost kosztów zatrud­nienia oraz naras­tanie defi­cytu kadrowego. W tekś­cie pokazana została droga ewolucji rozwiązań prawnych doty­czą­cych czasu pracy per­son­elu medy­cznego, towarzyszące jej kon­trow­er­sje oraz rysu­jące się per­spek­tywy.
Pobierz plik »

Dar­iusz Zalewski
Kon­flikty i interesy w sek­torze zdrowot­nym — ich insty­tucjon­al­iza­cja i rozwiązy­wanie
Kon­flikty i interesy to dwie strony tego samego medalu. Funkcją dia­logu społecznego jest insty­tucjon­al­iza­cja kon­flik­tów pow­stałych wokół artyku­lacji odmi­en­nych interesów grupowych. Zmi­any zachodzące w sys­temie ochrony zdrowia wyma­gają uwzględ­nienia roz­maitych interesów grupowych tak, aby ograniczać wys­tępowanie otwartych kon­flik­tów. Ist­niejące insty­tucje dia­logu społecznego, w tym przede wszys­tkim Trójstronna Komisja ds. Społeczno-Gospodarczych, nie są wyko­rzysty­wane do reg­u­lowa­nia napięć pow­stałych wokół spornych kwestii funkcjonowa­nia sys­temu ochrony zdrowia. Zasad­niczy spór toczy się poza insty­tucją dia­logu społecznego prowadząc do dys­funkcji pub­licznej służby zdrowia. Celem artykułu jest wskazanie na możliwy, aczkol­wiek trudny, sposób insty­tucjon­al­iza­cji toczącego się kon­fliktu tak, aby roz­maite grupowe interesy były artykułowane w ramach ist­nieją­cych insty­tucji dia­logu społecznego.
Pobierz plik »

Pon­adto w numerze:
Recen­zje z kra­jowych i zagranicznych pozy­cji
Spra­woz­da­nia z pol­s­kich konferencji

 

---

Social Pol­icy — Spe­cial issue

 Employ­ment, pay­ment and social dia­logue in health care system

Table of Con­tents No 7 (412), 2008

LABOUR MARKET IN HEALTH SECTOR – NEGLECTED FIELD OF GOVERNANCE – Stanisława Goli­nowska
HUMAN RESOURCES FOR HEALTH. NATIONAL AND GLOBAL TRENDS OF CHANGES IN HEALTH EMPLOYMENT – Alicja Doma­gała
ABSOLUTE AND RELATIVE WAGES IN POLISH ECONOMY WITH THE FOCUS ON THE HEALTH CARE SYSTEM – Anna Ruzik
MANAGEMENT OF PAYMENT IN PUBLIC HEALTH SERVICE – Zdzisław Cza­jka
PHYSICIAN WAGES SETTING PATERNS – Hanna Karaszewska
BRITISH EXPERIENCES IN MODERNIZING THE PAY SYSTEM USING JOB EVALUATION IN THE PUBLIC HEALTH CARE SYSTEM – Wiesław Gol­nau
MEDICAL DOCTOR‘ WORKING TIME. DILEMMAS CONCERNING IMPLANTATION OF EUROPEAN UNION STANDARDS – Marcin Mikos, Jarosław Kycia
CONFLICTS AND INTERESTS IN PUBLIC HEALTH CARE SYSTEM; THEIR INSTITUTIONALISATION AND SOLVING – Dar­iusz Zalewski

DYNAMICS OF CONTEMPORARY SOCIAL POLICY: POLAND AND ABROAD
CONTEMPORARY WORD — MISCELLANEA

NEW BOOKS PUBLISHED BY THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY

We rec­om­mend the papers:

Stanisława Goli­nowska
LABOUR MARKET IN HEALTH SECTOR – NEGLECTED FIELD OF GOVERNANCE
Accord­ing to the the­sis stated in the arti­cle, the labour mar­ket of the health sec­tor is the ana­lyt­i­cally neglected area, which influ­ences the weak­nesses of the process of labour resources man­ag­ing and, as a con­se­quence, the lower effi­ciency of func­tion­ing in rela­tion to the pos­si­ble level. More­over, this kind of weak­ness in the health sec­tor man­age­ment increases the dan­ger of main­tain­ing the seri­ous unbal­ance between the labour sup­ply and the labour demand. Such an unbal­ance is already present and is increas­ing; addi­tion­ally, it has a global char­ac­ter. The lack of spe­cial­ists in the med­ical pro­fes­sions is esti­mated glob­ally at around 4,3 mln employed. Simul­ta­ne­ously, there is a huge increase of needs on the demand side. The main fac­tor of increase of health needs – the increase of income – is nowa­days inten­si­fied by the demo­graphic and epi­demi­o­log­i­cal changes, con­nected mainly with the pop­u­la­tion aging process. It is stressed in the arti­cle that in order to fight effi­ciently the shrink­ing of labour resources of med­ical pro­fes­sions, one should under­take imme­di­ate actions in the field of edu­ca­tion, improve­ment of work­ing con­di­tions and wages of doc­tors and nurses, and intro­duce the insti­tu­tion of social dia­log into the cur­rent sys­tem of col­lec­tive bar­gain­ing in Poland.

Alicja Doma­gała
HUMAN RESOURCES FOR HEALTH. NATIONAL AND GLOBAL TRENDS OF CHANGES IN HEALTH EMPLOYMENT
This paper presents an overview of health care staff sit­u­a­tion in Poland. Dur­ing last years we can observe sig­nif­i­cant decrease of indi­ca­tors of num­ber of med­ical staff per pop­u­la­tion (in all med­ical staff groups). Work­ing con­di­tions of health care staff were not improved after imple­men­ta­tion of health care reform in Poland, and some of changes were neg­a­tive for health care staff (e.g. staff reduc­tion). Low level of the remu­ner­a­tion and dif­fi­cult sit­u­a­tion at the labour mar­ket, make Pol­ish doc­tors and nurses to work in other Euro­pean Union coun­tries. This trends and low indi­ca­tors of health care per­son­nel in Poland is very wor­ri­some. The prob­lem of the migra­tion of health care per­son­nel refers not only Poland. Results of the research of WHO inform about „the world cri­sis of resources of health care per­son­nel”. Accord­ing to esti­ma­tion of the WHO, under­man­ning in the global health care sys­tem is about 4 mln of med­ical staff. In accor­dance with the strat­egy of the WHO, for the pur­pose of deal­ing with prob­lems of the inter­na­tional migra­tion, it is nec­es­sary to take actions, both at national and inter­na­tional level. To find the best solu­tion for these prob­lems coun­tries must work both indi­vid­u­ally and together.

Anna Ruzik
ABSOLUTE AND RELATIVE WAGES IN POLISH ECONOMY WITH THE FOCUS ON THE HEALTH CARE SYSTEM
The paper describes changes in the health sec­tor wages in Poland in absolute terms as well as in rela­tion to an aver­age wage in the econ­omy. The period of the analy­sis cov­ers years 1998–2007, with a spe­cial focus on changes since 2004. It has been shown that nom­i­nal wages in the health sec­tor have been increas­ing in the last years. Quite recently also their rela­tion to an aver­age has improved. Observed labour mar­ket and sec­tor trends strengthen by a pos­si­ble future labour sup­ply short­ages could have an effect on the increase in med­ical labour cost share in total costs of the Pol­ish health care system.

Zdzisław Cza­jka
MANAGEMENT OF PAYMENT IN PUBLIC HEALTH SERVICE
This arti­cle aims is pre­sent­ing dif­fer­ent actions, by gov­ern­ment, trade unions, hos­pi­tal man­agers and med­ical per­son­nel within the con­fines of pay­ment man­age­ment in pub­lic health ser­vice after the reforms in 1999 y. All the time the main pay­ment prob­lem was increase salaries for med­ical per­son­nel. Trade unions to demand level of salaries ade­quate to impor­tance and func­tion health ser­vice in whole econ­omy and doc­tors and nurses qual­i­fi­ca­tions. Between gov­ern­ment sug­ges­tions and med­ical per­son­nel expec­ta­tion of salary increase was con­sid­er­able dif­fer­ence. Changes in rules of pub­lic health ser­vice financed (as one of rule reforms in 1999) to cause decrease wages bud­get to hap­pen. In this con­nec­tion trade unions to orga­nized dif­fer­ent protests, like strike, sick leave and dis­missed doc­tors from work. Gov­ern­ment to show trade unions, that hos­pi­tal man­agers to bear respon­si­bil­ity for salary increase. Trade unions are wait­ing from gov­ern­ment strate­gic con­cep­tion of pay­ment sys­tem for doc­tor and nurses

Hanna Karaszewska
PHYSICIAN WAGES SETTING PATERNS
The arti­cle tries to explain basic dilem­mas as for deci­sions con­cern­ing the sys­tem of doc­tors’ rev­enues. The major part of it presents the expe­ri­ences of PZOZ in the field of con­tract­ing med­ical ser­vices with doc­tors in Poland. It was enlarged by for­eign experiences.

Wiesław Gol­nau
BRITISH EXPERIENCES IN MODERNIZING THE PAY SYSTEM USING JOB EVALUATION IN THE PUBLIC HEALTH CARE SYSTEM
The National Health Ser­vice is the pub­licly funded health care sys­tem of the United King­dom. The orga­ni­za­tion pro­vides the major­ity of health care in the UK. In 1999, The British Gov­ern­ment pub­lished a paper enti­tled Agenda for Change – Mod­ernising the NHS Pay Sys­tem. The pro­pos­als set out in that paper included a sin­gle job eval­u­a­tion scheme for all jobs in the health ser­vice to replace the old pay sys­tem. The Agenda for Change pay sys­tem began to be imple­mented in Decem­ber 2004. The aim of this arti­cle is to analyse and eval­u­ate the NHS job eval­u­a­tion scheme from the point of view of future reforms in the Pol­ish pub­lic health ser­vice pay sys­tem. The con­tents of the arti­cle are divided into four parts. The first part is devoted to the prepa­ra­tion of the NHS job eval­u­a­tion scheme. The sec­ond part con­cerns the ele­ments of the NHS job eval­u­a­tion scheme. The third part presents the pro­ce­dures which the NHS uses to eval­u­ate jobs. The fourth part of the arti­cle describes the method of imple­ment­ing job eval­u­a­tion results for estab­lish­ing pay grade and pay structure.

Marcin Mikos, Jarosław Kycia
MEDICAL DOCTOR‘ WORKING TIME. DILEMMAS CONCERNING IMPLANTATION OF EUROPEAN UNION STANDARDS
From sev­eral decades in both Pol­ish domes­tic law and Euro­pean law a legal approach towards pre­ven­tion of work­ing time elon­ga­tion can be seen as the evo­lu­tion in increase of work­ing safety. How­ever in case of med­ical staff fol­low­ing this rule resulted in sig­nif­i­cant increase in costs of employ­ment and deficit in health care pro­fes­sion­als. The text presents evo­lu­tion of legal solu­tions con­cern­ing med­ical staff work­ing time with coex­ist­ing con­tro­ver­sies and perspectives.

Dar­iusz Zalewski
CONFLICTS AND INTERESTS IN PUBLIC HEALTH CARE SYSTEM; THEIR INSTITUTIONALISATION AND SOLVING
Con­flicts and inter­ests are the two sides of the same coin. Social dia­logue func­tion is to be insti­tu­tion­alised if con­flicts come into exis­tence in con­nec­tion with dif­fer­ent inter­ests. The changes in health care sys­tem are required to take into con­sid­er­a­tion dif­fer­ent groups’ inter­ests so as to limit open con­flicts occur­ring. Exist­ing social dia­logue insti­tu­tions, espe­cially Tri­par­tite Com­mis­sion, are not used to reg­u­late con­flicts around func­tion­ing of the pub­lic health care sys­tem. The main nego­ti­a­tions is held with­out social dia­logue insti­tu­tions con­duct­ing to dys­func­tion of pub­lic health care. The aim of this arti­cle is to show how we can con­trol the con­flicts in order to inter­est groups would by artic­u­lated in social dia­logue institutions

Fur­ther­more:
Book reviews
Information

prze­jdź do Spisu treści

« powrót