Nr 2 (407) 2008

Spis treści nr 2/2008

Table of Contents

KONCENTRACJA I REGRESYWNOŚĆ ŚWIADCZEŃ SPOŁECZNYCH – Ewa Aks­man
TRANSFORMACJA ZASOBÓW PRACY W POLSCE W LATACH 1990–2006 – Mag­dalena Knapińska
PRAWO WOBEC KWESTII ŻEBRACTWA – Radosław Kra­jew­ski

Z PRAC NAUKOWO-BADAWCZYCH
KOMPLEMENTARNA ROLA AGENCJI ZATRUDNIENIA I PUBLICZNYCH SŁUŻB ZATRUDNIENIA NA RYNKU PRACY – Jarosław Pichla
MIGRACJE POLSKICH PIELĘGNIAREK – WSTĘPNE INFORMACJE – Joanna Leśniowska

DYSKUSJE
REFORMOWANIE SŁUŻBY ZDROWIA – WYMIARY SPORU DYLEMATY WOKÓŁ REFORMY SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA W POLSCE —  Grażyna Sor­dyl, Joanna Niżnik
PEŁNYM ZDANIEM O PRYWATNYCH UBEZPIECZENIACH ZDROWOTNYCH — Christoph Sowada

RECENZJE
Beata Bury: PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH JAKO OBOWIĄZEK PRACOWNIKA – rec. Marcin Wojew­ódka

WSPÓŁCZESNA POLITYKA SPOŁECZNA. DATA O PRZEMIANACH W KRAJU I ZA GRANICĄ
ŚWIAT WSPÓŁCZESNY – MISCELLANEA

INFORMACJE
ZMODYFIKOWANE MINIMUM SOCJALNE WE WRZEŚNIU 2007 R. – Piotr Kurowski
GOSPODAROWANIE ZASOBAMI PRACY NA POCZĄTKU XXI WIEKU. ASPEKTY MAKROEKONOMICZNE I REGIONALNE. KONFERENCJA NAUKOWA W GONIĄDZU – Beata Kaczyńska
JAKA POLITYKA SPOŁECZNA DLA EUROPY? JAKA POLITYKA SPOŁECZNA DLA POLSKI? KONFERENCJA IPS UW – Maria Theiss

NOWOŚCI WYDAWNICZE IPISS
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ

W numerze szczegól­nie pole­camy artykuły:

Ewa Aks­man
Kon­cen­tracja i regresy­wność świad­czeń społecznych
Celem artykułu jest anal­iza świad­czeń społecznych w Polsce z punktu widzenia ich kon­cen­tracji i regresy­wności. Główne źródło danych stanow­iło GUS-owskie badanie budżetów gospo­darstw domowych w lat­ach 2000–2005. W statystyczno-ekonometrycznej anal­izie wyko­rzys­tano współczyn­niki kon­cen­tracji i regresy­wności łącznych świad­czeń, a także dekom­pozy­cję tych mierników w świ­etle podzi­ału całkow­itych świad­czeń na świad­czenia objęte ubez­piecze­niem społecznym i nie objęte tym ubez­piecze­niem (mierniki te zostały wprowad­zone przez N.C. Kak­waniego). Przeprowad­zone badanie empiryczne pokazało, że zagre­gowane świad­czenia społeczne w Polsce są ujem­nie skon­cen­trowane wzglę­dem dochodów pier­wot­nych gospo­darstw, a w kon­sek­wencji są też regresy­wne — w omaw­ianym okre­sie współczyn­nik ich kon­cen­tracji wyniósł od –0,4022 do –0,3521, nato­mi­ast współczyn­nik ich regresy­wności osiągnął poziom od 0,6824 do 0,7414. Świad­czenia poza ubez­pieczeniowe cechuje zarówno wyraźnie sil­niejsza ujemna kon­cen­tracja wzglę­dem dochodów pier­wot­nych, jak i w rezulta­cie też znacznie więk­sza regresy­wność w porów­na­niu ze świad­czeni­ami ubez­pieczeniowymi. Dodatkowo przeanal­i­zowano redys­try­bucyjny efekt wszys­t­kich świad­czeń — w branym pod uwagę przedziale cza­sowym przyjął on wartość od –7,16% do –6,40%.
Pobierz plik »

Mag­dalena Knapińska
Trans­for­ma­cja zasobów pracy w lat­ach 1990–2006
Celem opra­cow­a­nia jest prezen­tacja, anal­iza i ocena ten­dencji wys­tępu­ją­cych w zakre­sie ksz­tał­towa­nia się pod­sta­wowych mierników eko­nom­icznych związanych z poziomem, struk­turą i dynamiką podaży pracy w Polsce po roku 1990. W pier­wszej części opra­cow­a­nia zaprezen­towano wielkość zasobów ludz­kich biorąc pod uwagę pop­u­lację lud­ności w wieku pro­duk­cyjnym w relacji z pop­u­lacją w wieku przed– i popro­duk­cyjnym. Następ­nie zaprezen­towano i doko­nano oceny zmian akty­wności zawodowej i poziomu wyk­sz­tałce­nia w Polsce. W kole­jnej części artykułu pod­jęto próbę oceny ten­dencji w migrac­jach zagranicznych związanych z inte­gracją Pol­ski z Unią Europe­jską. Wresz­cie zaprezen­towano także popyt na pracę w szczegól­ności biorąc pod uwagę poziom i dynamikę liczby pracu­ją­cych w gospo­darce nar­o­dowej.
Pobierz plik »

 Radosław Kra­jew­ski
Prawo wobec kwestii żebractwa
Żebranie jest sposobem zdoby­wa­nia środ­ków egzys­tencji w drodze wyprasza­nia datków pieniężnych lub rzec­zowych i to o charak­terze względ­nie stałym. Prawo przewiduje odpowiedzial­ność karną osoby, która żebrze w miejscu pub­licznym, mając środki egzys­tencji lub będąc zdolną do pracy, jak również osoby żebrzącej w miejscu pub­licznym w sposób natar­czywy lub oszukańczy. Odpowiedzial­ności karnej podlega także ten, kto skła­nia do żebra­nia mało­let­niego lub osobę bezradną albo pozosta­jącą w sto­sunku zależności od niego lub odd­aną pod jego opiekę. Przepisy te nie są jed­nak stanow­czo egzek­wowane przez insty­tucje wymi­aru spraw­iedli­wości, co przy pode­jś­ciu soc­jal­nym należy uznać za właś­ciwe, zaś z per­spek­tywy lib­er­al­nej pos­tu­lować można więk­szy rygo­ryzm w tym zakre­sie.
Pobierz plik »

Jarosław Pichla
Kom­ple­men­tarna rola agencji zatrud­nienia i pub­licznych służb zatrud­nienia rynku pracy
Na przestrzeni min­ionego dwudziestole­cia w wielu kra­jach możemy zaob­ser­wować istotne zmi­any w mod­elu insty­tucjon­al­nej obsługi rynku pracy, pole­ga­jące m.in. na utra­cie monopolu pub­licznych służb zatrud­nienia w zakre­sie świad­czenia usług rynku pracy. Kon­sek­wencją tego jest rozwój wielu różnorod­nych pod­miotów niepub­licznych kieru­ją­cych swoją ofertę zarówno do pra­co­daw­ców jak i osób poszuku­ją­cych pracy. Tam gdzie agencje zatrud­nienia obsługują te same grupy klien­tów co pub­liczne służby zatrud­nienia tam jest miejsce na międzyin­sty­tucjon­alną współpracę (ewen­tu­al­nie na konkurencję). Tam gdzie obsługa doty­czy różnych seg­men­tów rynku i zróżni­cow­anej oferty usłu­gowej, tam można mówić o kom­ple­men­tarności niepub­licznych i pub­licznych insty­tucji rynku pracy.
Pobierz plik »

Joanna Leśniowska
Migracje pol­s­kich pielęg­niarek – wstępne infor­ma­cje
W wielu kra­jach UE nasila się zjawisko defi­cytu i migracji per­son­elu medy­cznego. Przy­czyną wzrostu popytu na lekarzy i pielęg­niarki jest zjawisko starzenia się społeczeństwa. Braki kadrowe wynikają również ze zjawiska starzenia się per­son­elu i zmniejsza­nia się liczby pra­cown­ików opieki zdrowot­nej. Wyma­ga­jące warunki pracy i umi­arkowane płace prowadzą do wysok­iej fluk­tu­acji per­son­elu. Jest to szczegól­nie widoczne w przy­padku pol­s­kich pielęg­niarek, które migrują do „starych” kra­jów UE. Autorka przed­stawia wybrane wyniki bada­nia przeprowad­zonego w kra­jach UE. Dokonuje anal­izy skali zjawiska migracji pol­s­kich pielęg­niarek do wybranych kra­jów UE. Prezen­tuje również dane doty­czące defi­cytu pielęg­niarek w Polsce.
Pobierz plik »

Grażyna Sor­dyl, Joanna Niżnik
Dylematy wokół reformy sys­temu ochrony zdrowia w Polsce
W artykule przed­staw­iono i pod­dano anal­izie kon­cepcje reformy sys­temu ubez­pieczeń zdrowot­nych w Polsce, opra­cow­ane przez zespół ekspertów powołanych przez Rzecznika Praw Oby­wa­tel­s­kich oraz Pio­tra Kulpę Dyrek­tora Depar­ta­mentu Ubez­pieczeń Zdrowot­nych Min­is­terstwa Zdrowia. W oby­dwu pro­jek­tach przyjęto trój­fi­larowy model sys­temu ubez­pieczeń zdrowot­nych, jed­nakże wprowad­zono odmi­enne zasady związane z funkc­jami pry­wat­nych ubez­pieczeń i dobrowol­noś­cią zawar­cia umowy. Celem pro­ponowanych rozwiązań jest usprawnie­nie sys­temu ochrony zdrowia poprzez dostar­cze­nie dodatkowych środ­ków poz­abudże­towych sta­bi­lizu­ją­cych sys­tem, zwięk­sze­nie poziomu efek­ty­wności wydatkowa­nia środ­ków na ochronę zdrowia, pod­niesie­nie poziomu świado­mości zdrowot­nej i bez­pieczeństwa zdrowot­nego oby­wa­teli oraz ogranicze­nie negaty­wnych zjawisk. W artykule scharak­tery­zowano sys­temy ubez­pieczeń zdrowot­nych w wybranych kra­jach, które mogą stanowić odniesie­nie dla oceny pro­ponowanych zmian. 
Pobierz plik »

 Christoph Sowada
Pełnym zdaniem o pry­wat­nych ubez­pieczeni­ach zdrowot­nych
W stanow­ią­cym komen­tarz do artykułu G. Sor­dyl i J. Niżnik tekś­cie autor kon­cen­truje się na oce­nie pro­jek­tów reform sys­temu ubez­pieczeń zdrowot­nych zgłos­zonych w 2007 r. przez Rzecznika Praw Oby­wa­tel­s­kich oraz P. Kulpę, dyrek­tora Depar­ta­mentu w Min­is­terst­wie Zdrowia. Autor scep­ty­cznie oce­nia możli­wość osiąg­nię­cia celów postaw­ionych przez P. Kulpę w jego kon­cepcji pry­wat­nych ubez­pieczeń zdrowot­nych (usprawnie­nie sys­tem i sta­bi­liza­cja sys­temu, zwięk­sze­nie efek­ty­wności, pod­niesie­nie bez­pieczeństwa zdrowot­nego, ogranicze­nie korupcji) for­mułu­jąc jed­nocześnie szereg wąt­pli­wości doty­czą­cych uza­sad­nienia dla pro­ponowanych rozwiązań szczegółowych, np. uza­sad­nienia dla regresy­wnie dzi­ała­ją­cych sub­wencji podatkowych dla osób zakupu­ją­cych pry­watne ubez­pieczenia, kon­cen­tracji na celu zwięk­szenia stawek dla szpi­tali, pod­wójnego płace­nia za część stan­dar­d­owej (i zgod­nie z deklaracją gwaran­towanej przez NFZ) jakości świad­czeń zdrowot­nych. Autor wskazuje pon­adto na niedostate­czne jego zdaniem propozy­cje P. Kulpy doty­czące rozwiąza­nia prob­lemu selekcjonowa­nia ryzyka przez firmy ubez­pieczeniowe oraz brak uza­sad­nienia dla odręb­nego oblig­a­to­ryjnego ale zarządzanego przez pry­watne insty­tucje ubez­pieczenia na świad­czenia częś­ciowo finan­sowane przez NFZ, pro­ponowanego przez RPO.
Pobierz plik »

Pon­adto w numerze:
Recen­zje z kra­jowych i zagranicznych pozy­cji
Spra­woz­da­nia z pol­s­kich konferencji

---

Social Pol­icy
Table of Con­tents No 2 (407), 2008

CONCENTRATION AND REGRESSIVITY OF SOCIAL BENEFITS – Ewa Aks­man
TRANSFORMATION OF LABOUR RESOURCES IN POLAND 1990–2006 – Mag­dalena Knapińska
REGULATING BEGGARS – Radosław Kra­jew­ski

FROM RESEARCH AND STUDIES
THE COMPLEMENTARY ROLE OF EMPLOYMENT AGENCIES AND PUBLIC EMPLOYMENT SERVICE ON THE LABOUR MARKET – Jarosław Pichla
SHORTAGES OF NURSING STAFF AND MIGRATION OF THE POLISH NURSES TO THE EU – Joanna Leśniowska

DISCUSSION
REFORMING HEALTH SYSTEM: DYMENSIONS OF THE DEBATE

• DILEMMAS AROUND REFORM OF THE HEALTH INSURANCE SYSTEM IN POLAND – Grażyna Sor­dyl, Joanna Niżnik
• WHAT IS MISSING IN THE DEBATE CONCERNING PRIVATE HEALTH INSURANCE – Christoph Sowada

BOOK REVIEWS
Beata Bury: ON OBLIGATORY OVERTIME – Reviewed by Marcin Wojew­ódka

DYNAMICS OF CONTEMPORARY SOCIAL POLICY: POLAND AND ABROAD
CONTEMPORARY WORLD – MISCELLANEA

INFORMATION
MODIFICATION OF SOCIAL MINIMUM – SEPTEMBER 2007 – Piotr Kurowski
MACROECONOMICS OF LABOUR MANAGEMENT. CONFERENCE IN GONIĄDZ – Beata Kaczyńska
SOCIAL POLICY FOR EUROPE? SOCIAL POLICY FOR POLAND? UNCERTAIN CONNECTION. CONFERENCE INSTITUTE OF SOCIAL POLICY WARSAW UNIVERSITY – Maria Theiss

NEW BOOKS PUBLISHED BY THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY

We Rec­om­mend the papers:

Ewa Aks­man
CONCENTRATION AND REGRESSIVITY OF SOCIAL BENEFITS
The aim of this paper is to inves­ti­gate con­cen­tra­tion and regres­siv­ity of social ben­e­fits in Poland. House­hold Bud­get Sur­veys car­ried out by the Cen­tral Sta­tis­ti­cal Office in 2000–2005 is the source of data for the study. Under sta­tis­ti­cal analy­sis ben­e­fit con­cen­tra­tion coef­fi­cient and ben­e­fit regres­siv­ity coef­fi­cient intro­duced by N.C. Kak­wani are used. The empir­i­cal results demon­strate that social ben­e­fits in Poland are neg­a­tively con­cen­trated with respect to house­hold orig­i­nal income and that is why they are regres­sive. Ben­e­fit con­cen­tra­tion coef­fi­cient was cal­cu­lated between –0.4022 and –0.3521, while the ben­e­fit regres­siv­ity coef­fi­cient was cal­cu­lated between 0.6824 and 0.7414. Ben­e­fits not cov­ered by social insur­ance sys­tem are more neg­a­tively con­cen­trated with respect to house­hold orig­i­nal income and more regres­sive as com­pared with ben­e­fits cov­ered by social insur­ance sys­tem. More­over, the analy­sis regards redis­trib­u­tive effect of all ben­e­fits: the effect reached the value between –7.16% and –6.40%.

Mag­dalena Knapińska
TRANSFORMATION OF LABOUR RESOURCES IN POLAND 1990–2006
The goal of the elab­o­ra­tion is to present, ana­lyze and eval­u­ate ten­den­cies in main eco­nomic ratios con­nected with level, struc­ture and dynam­ics of labour sup­ply in Poland after 1990. In the first part the size of human resources was pre­sented, in par­tic­u­lar it was the pop­u­la­tion at the work­ing age in rela­tion with the pop­u­la­tion at the pre– and post-working age. Than the pre­sen­ta­tion and eval­u­a­tion of changes in eco­nomic activ­ity and level of edu­ca­tion in Poland was made. In the next part of the elab­o­ra­tion the attempt to eval­u­ate the ten­den­cies in abroad migra­tions under con­di­tions of Pol­ish acces­sion to the Euro­pean Union. Finally, labour demand was pre­sented, espe­cially the level and dynam­ics of the num­ber of employed per­sons. The main the­sis of the elab­o­ra­tion is to present changes in Pol­ish human resources in the last sev­en­teen years tak­ing into con­sid­er­a­tions demo­graphic con­di­tions and Euro­pean inte­gra­tion. The main method used in the research was the descrip­tive statistics.

Radosław Kra­jew­ski
REGULATING BEGGARS
Beg­ging is a way of obtain exis­tence resources in the means of plead finan­cial alms or non-cash in per­ma­nent char­ac­ter. The law pre­dict penal respon­si­bil­ity to per­son which beg in pub­lic place in spite of own exis­tence resources or to be capa­ble of work also per­son to beg in pub­lic place impor­tu­nate or fraud­u­lent way. Per­son which to induce to beg infant or help­less per­son or which is under his atten­tion, is liable for penal respon­si­bil­ity. How­ever prin­ci­ples are not cat­e­gor­i­cally enforce through the judi­ciary insti­tu­tions, in a social approach can accept appro­pri­ate, while lib­eral per­spec­tive can call for more rig­orism in this range.

Jarosław Pichla
THE COMPLEMENTARY ROLE OF EMPLOYMENT AGENCIES AND PUBLIC EMPLOYMENT SERVICE ON THE LABOUR MARKET
Over the past twenty years we have wit­nessed impor­tant changes in the model of insti­tu­tional infra­struc­ture of the labour mar­ket in many coun­tries. Pub­lic Employ­ment Ser­vices (PES) have lost their monop­oly in job-broking ser­vices, voca­tional guid­ance etc. As a con­se­quence, there has been a dynamic growth in the num­ber of pri­vate and non-profit orga­ni­za­tions ren­der­ing a broad range of ser­vices both to employ­ers and employ­ees. There is oppor­tu­nity for coop­er­a­tion (or com­pe­ti­tion) between employ­ment agen­cies and PES, espe­cially when the insti­tu­tions deal with the same client, and there is also room for com­ple­men­tar­ity when the insti­tu­tions oper­ate in dif­fer­ent seg­ments of the labour market.

Joanna Leśniowska
SHORTAGES OF NURSING STAFF AND MIGRATION OF THE POLISH NURSES TO THE EU
Many Euro­pean Union coun­tries face seri­ous prob­lems with the lack and migra­tion of health­care per­son­nel. The main rea­son of the increase of demand for doc­tors and nurses is soci­ety aging. Short­ages of employ­ees in the health­care sec­tor are also a result of the aging of health­care per­son­nel and decreas­ing of the num­ber of work­ing staff. More­over chal­leng­ing and effort­ful work con­di­tions together with low salary leads to sig­nif­i­cant staff turnover. Phe­nom­e­non of nurs­ing per­son­nel turnover can be observed espe­cially on the exam­ple of Pol­ish nurses migrat­ing to the “old” EU countries.

Grażyna Sor­dyl, Joanna Niżnik
DILEMMAS AROUND REFORM OF THE HEALTH INSURANCE SYSTEM IN POLAND
The arti­cle presents an analy­sis of pro­pos­als of the reform of the health insur­ance sys­tem in Poland, cre­ated by teams of experts estab­lished by the Civil Rights Ombuds­man (first) and by Piotr Kulpa, Direc­tor of the Health Insur­ance Depart­ment in the Min­istry of Health (sec­ond). Both projects adopt a tri-partite model for the health insur­ance sys­tem, but intro­duce dif­fer­ent prin­ci­ples regard­ing the func­tions of pri­vate insur­ance and the free­dom of enter­ing a con­tract. The aim of the pro­posed solu­tions is to increase the effi­ciency of the health­care sys­tem by mak­ing avail­able addi­tional, extra-budgetary resources, which would sta­bi­liz­ing the sys­tem, increas­ing the level of effi­ciency of allo­cat­ing resources in the health ser­vice, rais­ing health aware­ness of cit­i­zens and health secu­rity and lim­it­ing neg­a­tive fac­tors. The work char­ac­terises the health insur­ance sys­tems in selected coun­tries, which could pro­vide a basis for the assess­ment of the pro­posed changes.

Christoph Sowada
WHAT IS MISSING IN THE DEBATE CONCERNING PRIVATE HEALTH INSURANCE
In the text which is a com­men­tary to the arti­cle writ­ten by G. Sor­dyl and J. Niżnik, the author con­cen­trates on the eval­u­a­tion of the health insur­ance reform projects for­mu­lated by the Pol­ish ombuds­man and P. Kulpa Direc­tor in the Min­istry of health in 2007. The author is skep­ti­cal to the pos­si­bil­ity of achiev­ing the goals stated by P. Kulpa in rela­tion to pri­vate health insur­ance (mod­ern­iza­tion and sta­bi­liza­tion of the sys­tem, increas­ing the effi­ciency, ris­ing health secu­rity and lim­it­ing the cor­rup­tion). At the same time the author for­mu­lates a num­ber of doubts con­cern­ing the sug­gested detailed solu­tions, e.g. the lack of jus­ti­fi­ca­tion for regres­sive tax sub­ven­tion for peo­ple pur­chas­ing pri­vate insur­ance, con­cen­tra­tion on the increase of the hos­pi­tal rates, lack of jus­ti­fi­ca­tion for dou­ble pay­ment for stan­dard (and quar­an­teed by NHF) qual­ity of ser­vices. The author finally points to the insuf­fi­cient tools for reduc­ing the cream skim­ming by pri­vate insur­ance com­pa­nies and the lack of jus­ti­fi­ca­tion for a sep­a­rate (but pri­vate man­aged) oblig­a­tory health insur­ance for partly paid by NHF health ser­vices rec­om­mended by the ombudsman.

Fur­ther­more:
Book reviews
Information

prze­jdź do Spisu treści

« powrót