Nr 4 (385) 2006
Spis treści 4/2006
POLITYKA SPOŁECZNA SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH. WARUNKI WIĘKSZEJ EFEKTYWNOŚCI – Stanisława Golinowska
FUNKCJA OCHRONNA PRZEPISÓW REGULUJĄCYCH CZAS PRACY – Magdalena Rycak
PRÓBY DORADZANIA WŁADZOM W SPRAWACH POLITYKI MIESZKANIOWEJ W OKRESIE TRANSFORMACJI USTROJOWEJ – Witold Nieciuński
DOCHÓD PODSTAWOWY – Barbara Surdykowska
POLITYKA SPOŁECZNA ZA GRANICĄ
STRATEGIA LIZBOŃSKA: REAKTYWACJA? – Rafał Graczkowski
FRANCJA – UMOWA O PIERWSZĄ PRACĘ – Aleksandra Zubrzycka
RECENZJE
Paweł Kaczmarczyk: MIGRACJE ZAROBKOWE POLAKÓW W DOBIE PRZEMIAN – rec. Justyna Godlewska
THE THIRD SECTOR IN EUROPE (EUROPEJSKIE SPOJRZENIE NA TRZECI SEKTOR) – rec. Anna Domaradzka
TRYBUNA CZYTELNIKÓW
EDUKACJA – SUKCESY, ZŁUDZENIA, ZAGROŻENIA – Ryszard Bugaj
INFORMACJE
AKTYWIZUJĄCA POLITYKA SPOŁECZNA: OD PAŃSTWA ŚWIADCZEŃ DO PAŃSTWA PRACY. KONFERENCJA NAUKOWA W POZNANIU – Beata Kaczyńska
KOMUNIKAT DLA AUTORÓW
NOWOŚCI WYDAWNICZE IPISS
W numerze szczególnie polecamy artykuły:
Stanisława Golinowska
Polityka społeczna samorządów terytorialnych. Warunki większej efektywności
Artykuł przybliża politykę społeczną samorządów terytorialnych. Według autorki ocena przebiegu polskiej reformy decentralizacyjnej wymaga osądu dwóch jej perspektyw: rozwoju procesów polityczno-społecznych oraz efektywności realizacji polityki społecznej. Taka analiza jest wyrazem troski o jakość państwa i rządzenia w nim. Także proces decentralizacji wymaga ewaluacji. Z jednej strony z punktu widzenia skuteczności realizacji zakładanych funkcji, a z drugiej – efektywności społecznej i kosztowej wykonywania powierzonych do realizacji zadań publicznych, a wśród nich – zadań społecznych. We wnioskach autorka stwierdza, że prowadzenie zdecentralizowanej polityki społecznej napotyka zarówno klasyczne trudności, jak i specyficzne, wynikające z fazy rozwoju kraju i przebiegu procesu transformacji ku gospodarce rynkowej. Problemem jest brak zdefiniowanych zasad polityki społecznej, jej koncepcji i zasadniczych kierunków, a także brak instrumentów. Na zakończenie rozważań zamieszczone są rekomendacje.
Magdalena Rycak
Funkcja ochronna przepisów regulujących czas pracy
Autorka omawia funkcję ochroną przepisów regulujących czas pracy. W artykule rozważa także zagadnienie konfliktu między prawami a interesami pracownika. Okazuje się bowiem, że niektóre przepisy służą tylko prawom pracownika, nie służą natomiast indywidualnym interesom. Omawiając funkcję ochroną przepisów regulujących wymiar i rozkład czasu pracy zastanawia się także, czy na przykład skracanie czasu pracy zawsze służy pracownikowi. We wnioskach autorka stwierdza, że uwarunkowania społeczno-ekonomiczne mają istotny wpływ na ochronę pracowników i rodzaje podmiotów decydujących o rodzaju i zakresie tej ochrony. Narastająca konkurencja globalna, wysokie koszty pracy i wzrastające bezrobocie w krajach europejskich powodują, że reorganizacja czasu pracy – nie tylko jego uelastycznienie, ale też w wielu przypadkach jego wydłużenie – staje się konieczna, jeśli polska gospodarka nie chce dalej tracić miejsc pracy.
Witold Nieciuński
Próby doradzania władzom w sprawach polityki mieszkaniowej w okresie transformacji ustrojowej
Artykuł zawiera przegląd krytycznych ocen i postulatów zmian dotyczących polityki mieszkaniowej kolejnych rządów okresu transformacji ustrojowej po przewrocie w 1989 r. Oceny te i postulaty formułowali eksperci z Instytutu Gospodarki Mieszkaniowej i inni, popierający masowe budownictwo mieszkań na wynajem (czynszowych) w Polsce. Zarówno rządy prawicowe, jak i lewicowe preferowały budownictwo własnościowe, uznając, że jedyną drogą uzyskania mieszkania jest jego budowa lub kupno. Zapowiedź rozwoju budownictwa mieszkaniowego przez premiera nowego rządu PiS nie zapowiada odejścia od popierania budownictwa własnościowego.
Barbara Surdykowska
Dochód podstawowy
Celem artykułu jest przedstawienie dyskusji toczących się wokół konstrukcji dochodu podstawowego (świadczenia powszechnego, zindywidualizowanego, niezależnego od kryterium dochodowego i nie uwarunkowanego gotowością do podjęcia pracy bądź szkolenia). Konstrukcja dochodu podstawowego zaprezentowana jest na tle obecnie zachodzących zmian na rynku pracy i toczących się dyskusji wokół przebudowania modelu polityki społecznej.
Filip Chybalski
Fundusze emerytalne w krajach OECD
W dobie procesu starzenia społeczeństw coraz mniej efektywne stają się repartycyjne systemy emerytalne, oparte na solidaryzmie międzypokoleniowym. Wymusza to przeprowadzanie reform systemów emerytalnych, które prowadzą do generalnie w jednym kierunku, mianowicie do rozwoju części kapitałowej systemu emerytalnego. Kapitałowe ubezpieczenia emerytalne są realizowane przede wszystkim przez fundusze emerytalne. Przedmiotem artykułu jest klasyfikacja funduszy emerytalnych, charakterystyka ich działalności w krajach OECD oraz metod prowadzenia nadzoru nad ich działalnością
Ponadto w numerze:
Recenzje polskich publikacji
Sprawozdania z krajowych konferencji
Trybuna czytelników
Social Policy
Table of Contents No 4 (385), 2006
CONDITIONS FOR INCREASING EFFECTIVENESS OF LOCAL SELF-GOVERNMENTS SOCIAL POLICIES – Stanisława Golinowska
THE PROTECTIVE FUNCTION OF REGULATIONS GOVERNING WORKING TIME AND WORK SCHEDULES – Magdalena Rycak
FUTILE ATTEMPTS TO ADVICE ON HOUSING POLICY – Witold Nieciuński
BASIC INCOME – Barbara Surdykowski
SOCIAL POLICY ABROAD
PENSION FUNDS IN OECD COUNTRIES – Filip Chybalski
BOOK REVIEWS
Paweł Kaczmarczyk: LABOUR MIGRATIONS OF POLES AT THE TIME OF TRANSITION – Reviewed by Justyna Godlewska
THE THIRD SECTOR IN EUROPE – Reviewed by Anna Domaradzka
INFORMATION
TOWARDS ACTIVE SOCIAL POLICY. FROM WELFARE TO WORK-FARE. CONFERENCE IN POZNAŃ – Beata Kaczyńska
SOCIAL INCLUSION IN THE EU8 – Anna Ruzik
READERS’ TRIBUNE
EDUCATION: SUCCESS, MYTHS AND FAILURES – Ryszard Bugaj
NEW BOOKS PUBLISHED BY THE INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
DIARY OF SOCIAL POLICY
We recommend the papers:
Stanisława Golinowska
CONDITIONS FOR INCREASING EFFECTIVENESS OF LOCAL SELF-GOVERNMENTS SOCIAL POLICIES
Decentralisation, encompassing also deconcentration and devolution, is an important factor influencing social policy. Social policy institutions since 1999 carry out their activities at different levels of the territorial governments and social sectors have different placement structure at the territorial self-governments. Moreover Poland – as the member of the European Union — has now one additional level of social policy – European one. At that level Poland carries out several European social strategies within the framework of the OMC (open method of coordination). Out comes of the new institutional situation are not yet well known. At the same time, one could observe difficulties in the process of coordination from the common interest point of view as well as from the long – term perspective. Proper assessment of efficiency and adequacy of decentralised activities in social policy, improvement of management and better state level governance require development of information base and analytical capabilities at all levels, increase in skills and knowledge of administration staff and greater consistency in rules defining who is responsible for particular areas and tasks at every level of territorial self– government.
Magdalena Rycak
THE PROTECTIVE FUNCTION OF REGULATIONS GOVERNING WORKING TIME AND WORK SCHEDULES
The paper focuses on the protective function of regulations concerning working time and works schedules. This function is first of all carried out by providing employees with the right to rest. It may happen, however, that while labour law grants all workers the right to rest, it sometimes makes again their individual interests. This problem is discussed from the perspective of the constitutional right to live. The popular view, widely shared within the employment law doctrine, that shortening working hours always serves the protection of workers, is criticized here. The analysis of Polish and European Union regulations time working leads to unexpecteds conclusions.
Witold Nieciuński
FUTILE ATTEMPTS TO ADVICE ON HOUSING POLICY
Critical evaluation of transitory housing policy is offered by authors from the Housing Research Institute and those who support massive public involvement in supply of relatively inexpensive apartments for rent. Both right as well as left governments in Poland supported housing policies based on an idea of individual ownership, new political declarations do not indicate any significant changes in these policies.
Barbara Surdykowska
BASIC INCOME
Persisting unemployment, poverty and social exclusion, labour market flexibility, job insecurity and higher wage inequality, changing patterns of work and family life are among the factors that exert pressure on welfare states in Europe. The paper explores the potential of an unconditional basic income, without means test or work requirment, to meet the challenges posed by the new social question. The idea of basic income apart from a brief period of the 1960s and 1970s has not been a significant part of the public debate. However, interest in the basic income is growing; numerous paper and books have been written on the topic. Most of the recent interest has arisen in Europe but there has been some growing interest in the United States too.
Filip Chybalski
PENSION FUNDS IN OECD COUNTRIES
Ageing society makes the repartition pension systems (PAYG – pay as you go) ineffective. This is the main reason for reforming PAYG systems and for the development of capital pension insurances. These insurances are mainly or framed by pension funds that are responsible for investing contributions paid to them and accumulating pension capital. The main topic the paper is the classification of pension funds, the profile of their activity in OECD countries and methods of supervising them.
