Nr 10 (319) 2000
Spis treści nr 10/2000
POZIOM PŁAC A KOSZT UTRZYMANIA RODZINY– Zofia Jacukowicz
POMOC SPOŁECZNA WOBEC PROBLEMÓW LOKALNEGO UBÓSTWA (NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO) – Elżbieta Trafiałek
ZWOLNIENIA GRUPOWE – STUDIUM PRZYPADKU – Grażyna Spytek
BEZDOMNOŚĆ JAKO PROBLEM SPOŁECZNY W ŚWIADOMOŚCI OSÓB BEZDOMNYCH – Eugeniusz Moczuk
TELEPRACA – NOWA SZANSA NA ZATRUDNIENIE – Zbigniew Olejniczak
STRUKTURY EDUKACYJNE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ – Bożena Kołaczek
RECENZJE
Mirosława Marody: MIĘDZY RYNKIEM A ETATEM. SPOŁECZNE NEGOCJOWANIE POLSKIEJ RZECZYWISTOŚCI – rec. K.W.F.
ZROZUMIEĆ BIEDNEGO. O DAWNEJ I NOWEJ BIEDZIE praca zbiorowa pod red. Elżbiety Tarkowskiej – rec. Lucyna Frąckiewicz
Tadeusz Borkowski, Aleksander Marcinkowski (wybór): SOCJOLOGIA BEZROBOCIA – rec. Anna Chaber
AUXILIUM SOCIALE – WSPARCIE SPOŁECZNE NR 1/2 – rec. Joanna Lustig
INFORMACJE
WSPÓŁCZESNA POLSKA POLITYKA SPOŁECZNA NA TLE UNII EUROPEJSKIEJ. KONFERENCJA POLITYKÓW SPOŁECZNYCH – Beata Kaczyńska
NOWOŚCI WYDAWNICZE
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
W numerze szczególnie polecamy artykuły:
Zofia Jacukowicz
Poziom płac a koszt utrzymania rodziny
Różne badania dotyczące poziomu życia w naszym kraju wskazują na występowanie szerokiego pola biedy z tendencją do jego rozszerzania. Wynika to z empirycznych badań naukowych, a także z sondaży opinii publicznej. Zjawisko biedy wyjaśniane jest jako następstwo bezrobocia, niskich rent lub sytuacji rodzinnej kobiet samotnie wychowujących dzieci.
Nie negując tych źródeł biedy chciałabym podkreślić, że występuje ona również w rodzinach pracowników i wynika z niskich zarobków. Płace w Polsce są tak niskie, że wynagrodzenie jednej osoby nie wystarcza na utrzymanie rodziny, nawet małej, trzyosobowej. Nie chodzi przy tym o płacę minimalną lub wynagrodzenie w niskich przedziałach zarobkowych, ale o płacę pobieraną przez znaczną większość zatrudnionych.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sytuacji materialnej rodzin pracowników po dziesięciu latach przekształceń ustrojowo-gospodarczych w Polsce.
Elżbieta Trafiałek
Pomoc społeczna wobec problemów lokalnego ubóstwa (na przykładzie województwa świętokrzyskiego)
Województwo świętokrzyskie, powstałe w wyniku reformy administracyjnej kraju w styczniu 1999 r., obejmuje znaczną część dawnego województwa kieleckiego oraz niewielkie obszary dawnych województw: tarnobrzeskiego, piotrkowskiego i częstochowskiego. W nowym podziale Polski na szesnaście regionów, świętokrzyskie pod względem powierzchni zajmuje piętnaste miejsce (11 672 km2), a pod względem stanu zamieszkałej ludności (1 326, 3 tys.) – trzynaste. Jego strukturę tworzą 102 gminy (w tym 5 miejskich), 13 powiatów ziemskich, 2842 wsie, 29 miast i jedno miasto na prawach powiatu grodzkiego – Kielce, będące stolicą województwa.
Grażyna Spytek
Zwolnienia grupowe – studium przypadku
W Polsce w okresie transformacji systemowej następują zasadnicze zmiany na rynku pracy. Kształtuje się nowy ład społeczny i tworzy gospodarka rynkowa. Wraz z restrukturyzacją wielkich przedsiębiorstw państwowych pojawiły się zwolnienia grupowe, których skutkiem jest masowe bezrobocie. W niedługim czasie zjawisko ograniczania liczby zatrudnionych w zakładach pracy stało się trwałym elementem naszej rzeczywistości. Zwolnienia grupowe, a w szczególności towarzyszące im negatywne skutki społeczne, to newralgicznym problemem głównie regionów o słabo rozwiniętej infrastrukturze, niższym poziomie rozwoju gospodarczego lub o wyraźnie wyspecjalizowanej gałęzi przemysłu.
Niezbędne więc stało się stworzenie ram prawnych, które regulowałyby przebieg zwolnień i łagodziły ich negatywne skutki oraz przeciwdziałały zwiększającemu się bezrobociu. W związku z tym na początku lat dziewięćdziesiątych wraz z pakietem ustaw gospodarczych weszły w życie dwie ustawy. Obok ustawy o zatrudnieniu uchwalona została z 28 grudnia 1989 r. ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw, zwana powszechnie ustawą o zwolnieniach grupowych. Celem obu ustaw było łagodzenie ujemnych skutków reformy gospodarczej kraju i w tym znaczeniu miały one mieć charakter ochronny.
Eugeniusz Moczuk
Bezdomność jako problem społeczny w świadomości osób bezdomnych
Bezdomność to względnie trwała sytuacja człowieka nie posiadającego własnego mieszkania albo w ogóle pozbawionego dachu nad głową. Jak pisała M. Pisarska bezdomny to człowiek nie posiadający własnego mieszkania lub osoba o specyficznych predyspozycjach, która nie akceptuje norm społecznych i w imię wolności dokonała wyboru pewnego sposobu życia – typ wędrowca, tułacza”, ale która także wskutek niekorzystnych zdarzeń losowych znalazła się na marginesie życia społecznego i nie ma w nim oparcia. Bezdomność może być rozpatrywana jako: element sytuacji życiowej określonej jednostki, zjawisko społeczne, przejaw patologii społecznej lub problem społeczny. Bezdomność może być efektem dobrowolnie wybranego stylu życia (np. włóczęgostwo), desperackich decyzji (np. uchodźstwo), własnych lub cudzych zachowań dewiacyjnych (np. wykwaterowanie, odtrącenie od wspólnego ogniska domowego), zdarzeń losowych (np. klęski żywiołowe, sieroctwo), wadliwej polityki społecznej (np. deficyt mieszkaniowy, ubóstwo).
Zbigniew Olejniczak
Telepraca – nowa szansa na zatrudnienie
Telepraca (ang. telework, telecommuting) to w istocie praca zdalna, albo inaczej praca wykonywana w pewnej odległości od stałego miejsca zatrudnienia. Jednak przy takim określeniu telepraca nie oznacza nic szczególnie nowego. Podobnie można oceniać wykonywanie pracy na zasadzie chałupnictwa.
W tzw. Raporcie Bangemanna (Europa i społeczeństwo globalnej informacji. Zalecenia dla Rady Europy) o telepracy mówi się nawet jako o biurze rozproszonym na małe oddziały zlokalizowane obok miejsc zamieszkania lub wręcz w domu pracownika. Jest to zatem jeszcze dalej idące pojmowanie telepracy, aniżeli tylko jej zdalne świadczenie przez pojedynczych pracowników. Tutaj już mówi się o organizacji pracy, a raczej zespołów telepracowników w postaci wirtualnych tworów – biur zorganizowanych w szczególny sposób.
Bożena Kołaczek
Struktury edukacyjne w krajach unii europejskiej
Edukacja jest dziś pojmowana jako stały element ludzkiej egzystencji. Kształcenie to nie tylko przyswajanie pewnych treści wiedzy i umiejętności, ale i instrument mający służyć przygotowaniu człowieka do szeroko pojmowanej aktywności poznawczej, rozumienia siebie i świata. Kształcenie to także instrument przygotowania do pracy i podnoszenia kwalifikacji zawodowych, przy szybko zmieniającym się rynku pracy.
Social Policy
Table of Contents No 10 (319) 2000
INCOME LEVELS AND FAMILY EXPENDITURES – Zofia Jacukowicz
SOCIAL ASSISTANCE AND POVERTY (CASE STUDY AT THE VOIVIDSHIP LEVEL) – Elżbieta Trafiałek
GROUP LAYOUTS – CASE STUDY – Grażyna Spytek
HOMELESS PERCEPTIONS OF HOMELESSNESS – Eugeniusz Moczuk
TELEWORK – NEW EMLOYMENT OPPORTUNITIES – Zbigniew Olejniczak
EDUCATIONAL STRUCTURES IN THE EU COUNTRIES – Bożena Kołaczek
BOOK REVIEWS
Elżbieta Tarkowska (eds.): MEANINGS OF POVERTY. OLD AND NEW POVERTY IN POLAND – Reviewed by Lucyna Frąckiewicz
Tadeusz Borkowski, Aleksander Marcinkowski (eds.): SOCIOLOGY OF UNEMPLOYMENT – Reviewed by Anna Chaber
AUXILIUM SOCIALE – SOCIAL ASSISTANCE No 1/2 – Reviewed by Joanna Lustig
INFORMATION
CONTEMPORARY SOCIAL POLICY IN POLAND IN EUROPEAN UNION PERSPECTIVE. SOCIAL POLICY PROFESSIONALS CONFERENCE – Beata Kaczyńska
NEW BOOKS
DIARY OF SOCIAL POLICY
