Nr 7 (316) 2000

Spis treści nr  7/2000

Table of Contents

SPOŁECZEŃSTWO POLSKIE W LATACH DZIEWIĘĆDZIESIĄTYCH – Leszek Gile­jko
O POTRZEBIE AKTYWNEJ POLITYKI SPOŁECZNEJ WOBEC OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH – Jerzy Mikul­ski
METODY AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W Polsce i W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ – Bożena Kołaczek
FINANSOWANIE SYSTEMU EDUKACYJNEGO: PUBLICZNE PIENIĄDZE I PRYWATNE DECYZJE. SPORY O KONCEPCJĘ BONU EDUKACYJNEGO – Anna Chaber
DEMOGRAFICZNE UWARUNKOWANIA KONSUMPCJI – Agata Niem­czyk
PARYTET DOCHODOWY LUDNOŚCI ROLNICZEJ W LATACH DZWIĘĆDZIESIĄTYCH – Mał­gorzata Leszczyńska

POLITYKA SPOŁECZNA ZA GRANICĄ
JAKOŚĆ I STANDARDY W PRACY SOCJALNEJ I POMOCY SPOŁECZNEJ W LITERATURZE BRYTYJSKIEJ – Jerzy Krzyszkowski
WSKAŹNIKI POZIOMU ŻYCIA LUDNOŚCI W REPUBLICE BIAŁORUSKIEJ – Irina Gurowa

RECENZJE
Danuta Graniewska (red.): WARUNKI ŻYCIA EMERYTÓW I RENCISTÓW – rec. K.W.F
Didier Demaz­ière, Maria-Teresa Pignoni:  CHÔMEURS: DU SILENCE À LA RÉVOLTE. SOCIOLOGIE D’UNE ACTION COLLECTIVE rec. Danuta Graniewska
Julian Auleyt­ner, Katarzyna Głąbicka: POLITYKA SPOŁECZNA POMIĘDZY OPIEKUŃCZOŚCIĄ A POMOCNICZOŚCIĄ –  rec. Zdzisław Pisz
Julian Auleyt­ner, Katarzyna Głąbicka:POLITYKA SPOŁECZNA POMIĘDZY OPIEKUŃCZOŚCIĄ A POMOCNICZOŚCIĄ; ZADANIA SPOŁECZNE pod red. Zdzisława Pisza – rec. K.W.F
Ewa Leś: OD FILANTROPII DO POMOCNICZOŚCI. STUDIUM PORÓWNAWCZE ROZWOJU I DZAŁALNOŚCI ORGANZACJI SPOŁECZNYCH – rec. Dar­iusz Zalewski

INFORMACJE
PAKIETOWE SYSTEMY WYNAGRODZEŃ. KONFERENCJA IPiSS – Izabela Hebda-Czaplicka
PRZECIW BIEDZIE. PROGRAMY, POMYSŁY, INICJATYWY. KONFERENCJA W WIŚLE – Monika Abucewicz

NOWOŚCI WYDAWNICZE
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ

W numerze szczegól­nie pole­camy artykuły:

Leszek Gile­jko
W numerze szczegól­nie pole­camy artykuły: społeczeństwo pol­skie w lat­ach dziewięćdziesią­tych
Zmi­any nazy­wane pol­ską trans­for­ma­cją trwają już ponad dziesięć lat i nie są byna­jm­niej zakońc­zone. Ład nazy­wany post-monocentrycznym ma struk­turę hybry­dalną. Współwys­tępują w nim ele­menty starego i nowego, kon­tynu­acji i zmi­any, trwają wieloaspek­towe pro­cesy przys­tosowaw­cze. Na złożoność  pro­cesu trans­for­ma­cji i jej dłu­gotr­wały charak­ter wskazy­wało już wielu autorów, a jed­nym z najbardziej znaczą­cych sądów jest ocena R. Dahren­dorfa odnosząca się do wszys­t­kich kra­jów postko­mu­nisty­cznych. Ralf Dahren­dorf już na początku przemian pisał, że kraje postko­mu­nisty­czne mogą w ciągu sześ­ciu miesięcy osiągnąć wstępne porozu­mie­nie w sprawie demokraty­cznej kon­sty­tucji, ale minie sześć lat, zanim ujawnią się pożytki z lib­er­al­nych reform demokraty­cznych i 60 lat – nim demokraty­czna kon­sty­tucja i insty­tucje rynku ugrun­tują się w „krzep­kim społeczeńst­wie obywatelskim”.

Jerzy Mikul­ski
O potrze­bie akty­wnej poli­tyki społecznej wobec osób niepełnosprawnych
W dekadzie lat dziewięćdziesią­tych wkład państwa w rozwiązy­wanie prob­lemów ludzi niepełnosprawnych charak­teryzuje się chwiejnoś­cią, wyraża­jącą się częstymi zmi­anami leg­is­la­cyjnymi i struk­tu­ral­nymi. Wiele wskazuje na to, że był on wyz­naczany nie tyle przez spójna kon­cepcję  poli­tyki społecznej wobec niepełnosprawnych, ile przez kole­jne obiet­nice wybor­cze. Współpraca admin­is­tracji pub­licznej z orga­ni­za­c­jami pozarzą­dowymi w zakre­sie rozwiązy­wa­nia roz­maitych prob­lemów związanych z niepełnosprawnoś­cią nie układa się dobrze. Zwłaszcza dlat­ego, że cią­gle nie są one uznawane za samodzielny pod­miot poli­tyki społecznej.
Co więcej, ambicje inte­gra­cyjne Pol­ski powinny objąć także  pro­mowanie i wdrażanie idei doty­czą­cych reha­bil­i­tacji osób niepełnosprawnych zale­canych przez Wspól­notę Europe­jską i  Między­nar­o­dową Orga­ni­za­cję Pracy. Doty­czy to, m.in. sys­temów prawa pracy, sys­temu rent i emery­tur, edukacji, ochrony zdrowia, warunków życia i pracy, warunków funkcjonowa­nia rodziny, warunków funkcjonowa­nia osób niepełnosprawnych, osób starszych, pomocy społecznej, w tym domów pomocy społecznej itp. Zmi­any w tych dziedz­i­nach powinny prowadzić do zapewnienia odpowied­niego poziomu inte­gracji społecznej tych osób i zaspoka­ja­nia ich potrzeb w środowisku lokalnym.

Bożena Kołaczek
Metody akty­wiz­a­cji zawodowej osób niepełnosprawnych w Polsce i w wybranych kra­jach Unii Europe­jskiej
Pro­mowa­niu zatrud­nienia osób niepełnosprawnych służą trzy pod­sta­wowe mech­a­nizmy eko­nom­iczne: sys­tem zachęt finan­sowych dla pra­co­daw­ców  na otwartym rynku pracy, tworze­nie i wspieranie finan­sowe zakładów pracy chro­nionej (zakładów akty­wności zawodowej, spec­jal­nych ośrod­ków pracy itd.) oraz wspieranie finan­sowe osób niepełnosprawnych pode­j­mu­ją­cych pracę na własny rachunek.

Anna Chaber
Finan­sowanie sys­temu eduka­cyjnego: pub­liczne pieniądze i pry­watne decyzje spory o kon­cepcję bonu eduka­cyjnego
Bon eduka­cyjny jest obec­nie jedną z najbardziej kon­trow­er­syjnych propozy­cji składa­ją­cych się na pakiet reform sys­temu eduka­cyjnego. Za autora tego pomysłu uważa się Mil­tona Fried­mana, który już w lat­ach pięćdziesią­tych, w artykule The Role of Gov­ern­ment in Edu­ca­tion, pro­ponował wprowadze­nie do sys­temu edukacji mech­a­nizmów wol­nego rynku, co miało służyć bardziej racjon­al­nemu gospo­darowa­niu pieniędzmi przez­naczanymi na oświatę. Jed­nym ze sposobów na real­iza­cję tego pos­tu­latu było, zdaniem Fried­mana, przekazanie rodz­i­com pub­licznych pieniędzy na ksz­tałce­nie dzieci w postaci bonu, który oni z kolei przekazy­wal­iby wybranej przez siebie szkole (obow­iązkowa rejoniza­cja zostałaby wów­czas znie­siona). Ponieważ za dziećmi do szkół trafi­ałyby pieniądze – przekony­wał Fried­man – szkoły uzyskałyby bodziec do konkurowa­nia o uczniów, pod­nosząc jakość oferty eduka­cyjnej i zwięk­sza­jąc jej różnorod­ność. Taki mech­a­nizm alokacji środ­ków budże­towych, który pow­iązany jest z indy­wid­u­al­nymi decyz­jami ułatwiłby również – zdaniem Fried­mana – efek­ty­wne zarządzanie finansami pub­licznymi, ponieważ gwaran­towałby przetr­wanie tylko tym szkołom, które dys­ponu­jąc określoną sumą nakładów, osią­gałyby najlep­sze wyniki.

Agata Niem­czyk
Demograficzne uwarunk­owa­nia kon­sumpcji
Deter­mi­nanty ksz­tał­tu­jące kon­sumpcję są w lit­er­aturze eko­nom­icznej powszech­nie znane i opisy­wane, a ich liczba rośnie.
Rozważa­nia o demograficznych uwarunk­owa­ni­ach kon­sumpcji należałoby rozpocząć od gospo­darstwa domowego, którego kon­sumpcję wyz­nacza faza roz­wo­jowa i skład osobowy tegoż gospo­darstwa, przede wszys­tkim ich wiek i płeć. Jak pisze E. Kieżel: „wielkość gospo­darstwa wpływa na pow­stawanie efek­tów skali gospo­darowa­nia, nato­mi­ast kon­fig­u­racja cech demograficznych członków tegoż gospo­darstwa wyz­nacza hier­ar­chię potrzeb konsumpcyjnych”.

Mał­gorzata Leszczyńska
Pary­tet  dochodowy  lud­ności  rol­niczej w  lat­ach  dziewięćdziesią­tych
Kwes­tia ksz­tał­towa­nia dochodów lud­ności rol­niczej w ostat­nich lat­ach jest zagad­nie­niem budzą­cym wiele kon­trow­er­sji. Najwięcej emocji budzą fakty wynika­jące z upośledzenia eko­nom­icznego rol­nictwa, wyraża­jące się m.in. dużymi waha­ni­ami dochodów lud­ności  związanej z rol­nictwem, dys­pary­tetem dochodów w sto­sunku do lud­ności nierol­niczej oraz niskim poziomem dochodu znacznej części gospo­darstw. Pon­adto można zaob­ser­wować (i ten fakt budzi najwięcej frus­tracji w środowisku wiejskim), że rozpię­tości między dochodami lud­ności rol­niczej i nierol­niczej nie zmniejszają się wraz z roz­wo­jem gospo­dar­czym. Poza tym nie ma też widocznych efek­tów  w postaci wzrostu poziomu życia na wsi. Wszys­tko to wiąże się to z poczu­ciem sil­nej społecznej degradacji rol­ników. Wyniki badań socjo­log­icznych prowad­zonych w  lat­ach 1995–1998 potwierdzają to stwierdze­nie. W 1997 r. 70% rol­ników uważało, że zaj­mują bardzo niskie pozy­cje społeczne, a 20% miało poczu­cie spadku włas­nej pozy­cji w ostat­nich lat­ach. Także według opinii lud­ności miejskiej wieś najwięcej straciła na zmi­anach sys­te­mowych i obec­nie jest w złym położe­niu. Istot­nym ele­mentem zbiorowego poczu­cia niespraw­iedli­wości jest poczu­cie opuszczenia, ale i gniewu, co powoduje, iż rol­nicy protes­tu­jąc na dro­gach żądają od państwa i rządzą­cych pod­ję­cia dzi­ałań łagodzą­cych koszty transformacji.

Social Pol­icy
Table of Con­tents No 7 (316) 2000

POLISH SOCIETY IN THE 90’S – Leszek Gile­jko
ON THE NEED OF ACTIVE POLICY TOWARDS HANDICAPPED PEOPLE – Jerzy Mikul­ski
METHODS OF VOCATIONAL RE-INTEGRATION OF HANDICAPPED PEOPLE – POLAND AND SELECTED EU COUNTRIES – Bożena Kołaczek
PUBLIC MONEY AND PRIVATE DECISIONS: DEBATES ON EDUCATIONAL VOUCHERS –  Anna Chaber
DEMOGRAPHIC DETERMINANTS OF CONSUMPTION – Agata Niem­czyk
FARMERS INCOME PARITY IN THE 90’S – Mał­gorzata Leszczyńska

SOCIAL POLICY ABROAD
INDICATORS OF THE LIVING STANDARDS IN BIELARUSSIAN REPUBLIC – Irina Gurowa

BOOK REVIEWS
Danuta Graniewska (ed.): LIVING CONDITIONS OF THE ELDERLY – Reviewed by K.W.F.
Didier Demaz­ière, Maria-Teresa Pignoni: CHÔMEURS: DU SILENCE À LA RÉVOLTE. SOCIOLOGIE D’UNE ACTION COLLECTIVE – Reviewed by Danuta Graniewska
Julian Auleyt­ner, Katarzyna Głąbicka: SOCIAL POLICY – BETWEEN ASSISTANCE AND SUBSIDIARITY PRINCIPLE – Reviewed by  Zdzisław Pisz
Julian Auleyt­ner, Katarzyna Głąbicka: SOCIAL POLICY – BETWEEN ASSISTANCE AND SUBSIDIARITY PRINCIPLE; Zdzisław Pisz (ed.): TASKS OF SOCIAL POLICY – Reviewed by K.W.F.
Ewa Leś: From PHILANTROPHY TO SUBSIDIARITY PRINCIPLE: COMARATIVE STUDY OF THE NGO’S ACTIVITIES – Reviewed by Dar­iusz Zalewski

INFORMATION
PACKAGE SALARY SYSTEMS. IL&SP CONFERENCE – Izabela Hebda-Czaplicka
AGAINS POVERTY. PROGRAMS AND LOCAL ACTIVITIES – Monika Abucewicz

NEW  BOOKS
DIARY OF SOCIAL POLICY

prze­jdź do Spisu treści

« powrót