Nr 3 (301) 1999
Spis treści nr 3/1999
POŁECZNE SKUTKI REFORMY EDUKACJI – SZANSE EDUKACYJNE SPOŁECZEŃSTWA – Jan Szczepański
DOSTĘP DO EDUKACJI – Stanisława Golinowska
MIEDZYPOKOLENIOWE PRZEPŁYWY CZASU – Piotr Szukalski
ELASTYCZNE FORMY CZASU PRACY W UNII EUROPEJSKIEJ – Wojciech Pasko-Porys
BEZROBOCIE I JEGO WPŁYW NA ROZWÓJ LOKALNEGO RYNKU PRACY. PROGNOZOWANE KIERUNKI ZMIAN – Ryszard Marszowski
WYPOSAŻENIE WIEJSKICH GOSPODARSTW DOMOWYCH – Lech Ostrowski
WSPOMNIENIA I ROZMOWY
RODZINA W SPOŁECZNEJ GOSPODARCE RYNKOWEJ. Rozmowa z Leonem Brodowskim
POLITYKA SPOŁECZNA ZA GRANICĄ
SPÓŁDZIELCZA ALTERNATYWA. Z DOŚWIADCZEŃ BASKIJSKIEGO MONDRAGONU – Sławomir G. Kozłowski
SZKOLENIE, KWALIFIKACJA I ZATRUDNIENIE MŁODZIEŻY – Andrzej Wierzbicki
RECENZJE
SYTUACJA MŁODZIEZY NA RYNKU PRACY W WYBRANYCH KRAJACH EUROPY ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ pod red. Małgorzaty Szylko-Skoczny – rec. Danuta Graniewska
MNIEJSZOSCI NARODOWE W POLSCE. PAŃSTWO I SPOŁECZEŃSTWO POLSKIE A MNIEJSZOŚCI NARODOWE W OKRESACH PRZEŁOMÓW POLITYCZNYCH (1994–1989) pod red. P. Madejczyka – rec. Cezary Żołędowski
WSPÓŁCZESNA POLITYKA SPOŁECZNA. DANE O PRZEMIANACH W KRAJU I NA ŚWIECIE
ŚWIAT WSPÓŁCZESNY – MISCELLANEA
INFORMACJE
MINIMUM SOCJALNE – Piotr Kurowski
NIEPEŁNOSPRAWNI POWODZIANIE – MIEJSCE NA RYNKU PRACY. SEMINARIUM IPiSS – Izabela Hebda-Czaplicka
NOWOŚCI WYDAWNICZE
DIARIUSZ POLITYKI SPOŁECZNEJ
W numerze szczególnie polecamy artykuły:
Jan Szczepański
Społeczne Skutki Reformy Edukacji – szanse edukacyjne społeczeństwa
Chciałbym rozpocząć artykuł od parafrazy: „takie młodzieży chowanie, jakie są Rzeczypospolite”. Próby reform społecznych podejmowane w PRL, zwłaszcza w latach 70., były zdeterminowane przekonaniem, że edukacja jest potężnym i skutecznym czynnikiem przekształcania społeczeństwa. Był to dla partii pogląd szczególnie wygodny. Pozwalał bowiem na zrzucenie odpowiedzialności za stan społeczeństwa na szkoły i inne instytucje wychowawcze. Sądzę, że podobną tendencję można zaobserwować także w Rzeczypospolitej liberalnej i demokratycznej. Szkoły państwowe, społeczne i wyznaniowe zdejmują odpowiedzialność z administracji państwowej, instytucji ideologicznych, z Kościołów, gdyż one nie prowadzą bezpośrednio działalności pedagogicznej, a tylko tworzą warunki dla skutecznego kształcenia i wychowania. Jest to oczywiście złudzenie. Różne szkoły w socjologii wychowania wykazały przekonująco, że społeczeństwa również pełnią funkcję wychowawczą, że ich struktura, stan kultury, stan systemów prawnych wywierają silny wpływ na postawy, przekonania i zachowania młodzieży.
Stanisława Golinowska
Dostęp do edukacji
Obecny raport jest już czwartym z cyklu Raportów o Rozwoju Społecznym — National Human Vevelopment Reports, przygotowywanym z inicjatywy biura UNDP w Warszawie. Opracowano go przy współpracy Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE). Wszystkie raporty dotyczą społecznych skutków procesu transformacji mających wpływ na dochody, stan zdrowia, poziom wykształcenia, bezpieczeństwo osobiste i inne aspekty życia. Celem raportów jest spojrzenie na proces transformacji z perspektywy rozwoju ludzkiego, rozumianego jako poszerzenie możliwości wyboru jednostki w różnych sferach życia.
Piotr Szukalski
Międzypokoleniowe przepływy czasu
Mówiąc o rodzinie ekonomista najczęściej podkreśla nie związki emocjonalne łączące jej członków, lecz relacje ekonomiczne, jakie się wewnątrz niej pojawiają. Najwięcej uwagi poświęca się zazwyczaj korzyściom wynikającym z zakładania rodzin oraz wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania, korzyściom związanym z podziałem pracy, efektami skali, dostarczaniem dóbr kolektywnych, rozkładem ryzyka na większą liczbę osób itp. [Ekert-Jaffé, 1997]. Rodzina bowiem zawsze była miejscem intensywnego obrotu dóbr i usług, niezależnie od — a czasami pomimo — różnorodności jej struktur.
Wojciech Pasko-Porys
Elastyczne formy czasu pracy w Unii Europejskiej
Problematyką czasu pracy intensywnie zajmowały się w latach 90. instytucje Unii Europejskiej, w tym Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia i Polityki Socjalnej (DG V) Komisji Europejskiej, gdzie powołano w tym celu stałe zespoły, zorganizowano liczne konferencje, przygotowano liczne sprawozdania, którym nadano rangę oficjalnych dokumentów Unii Europejskiej. Zmiany w organizacji pracy w krajach UE zachodzą nie tylko poprzez wprowadzanie nowych środków technicznych, ale również poprzez elastyczną organizację czasu pracy, łączenie pracy ze stałym podnoszeniem kwalifikacji, ułatwienie bezrobotnym dostępu do zatrudnienia. W tym celu poszczególne kraje UE przeprowadziły zmiany ustawowe i utworzyły systemy finansowego stymulowania odpowiednich zmian na rynku pracy. Niniejszy artykuł jest przeglądem materiałów dostępnych w Dyrekcji Generalnej V w Brukseli i nie uwzględnia ewentualnych zmian stanu prawnego w prawie krajowym państw członkowskich po 1997 roku. Źródła te mają charakter publicystyczny; w języku angielskim wypowiadano się w nich na temat prawa narodowego, pisanego w innych językach, co wyklucza możliwość aby materiał ten mógł być napisany ścisłym językiem prawniczym. Zapoznanie się z językiem tych publikacji, od którego autor starał się nie odbiegać, ma też pewną wartość poznawczą, bo jest to język i styl charakterystyczny dla wielu innych publikacji sygnowanych przez instytucje Unii Europejskiej.
Ryszard Marszowski
Bezrobocie i jego wpływ na rozwój lokalnego rynku pracy. Prognozowane kierunki zmian
Gliwice, Zabrze, Knurów i Pyskowice to centralne miasta rejonu, w którym zamieszkuje ogółem blisko 580 tysięcy osób. Ludność tych miast stanowi 83% ludności rejonu. Populacja ta jest w wieku młodości demograficznej (wiek środkowy wynosi 33 lata). Osoby w wieku 16–64 lata stanowią 63% ogólnej liczby ludności. Stopa aktywności zawodowej wynosi 52%, a stopa bezrobocia – średnio 10,5%.
Lech Ostrowski
Wyposażenie wiejskich gospodarstw domowych
Lata 1992–96, ze względu na dobre zaopatrzenie rynku i bogatą ofertę handlową, były korzystne dla ludności wiejskiej pod względem poprawy stanu zaopatrzenia gospodarstw domowych w przedmioty trwałego użytkowania. Barierą była tylko trudna sytuacja dochodowa pewnej części rodzin rolniczych i nierolniczych, które mimo ewidentnych braków w zagospodarowaniu materialnym, potwierdzonych opiniami zebranymi w tej sprawie, nie mogły zrealizować swoich potrzeb.
Social Policy
Table of Contents No 3 (301), 1999
SOCIAL CONSEQUENCES OF THE EDUCATION REFORM – EDUCATION OPPORTUNITIES FOR THE SOCIETY – Jan Szczepański
THE ACCESS TO EDUCATION – Stanisława Golinowska
THE INTERGENERATIONAL TIME-FLOWS – Piotr Szukalski
FLEXIBLE FORMS OF THE LABOUR TIME IN EUROPEAN UNION – Wojciech Pasko-Porys
UNEMPLOYMENT AND ITS INFLUENCE ON THE DEVELOPMENT OF LOCAL LABOUR MARKET. PROJECTIONS OF FURTHER CHANGES – Ryszard Marszowski
THE OUTFIT OF THE RURAL HOUSEHOLDS IN POLAND – Lech Ostrowski
RECOLLECTIONS AND REVIEWS
THE FAMILY IN THE SOCIAL MARKET ECONOMY (RODZINA W SPOŁECZNEJ GOSPODARCE RYNKOWEJ). An interview with Rozmowa z Leonem Brodowskim
SOCIAL POLICY ABROAD
THE ALTERNATIVE OF CO-OPERATIVES: LESSONS FROM THE BASK MONDRAGON – Sławomir G. Kozłowski
TRAINING, COMPETENCE AND EMPLOYMENT OF YOUTH (KWALIFIKACJA I ZATRUDNIENIE MŁODZIEŻY) – Andrzej Wierzbicki
BOOK REVIEWS
Małgorzaty Szylko-Skoczny (ed.) THE POSITION OF YOUTH ON LABOUR MARKET IN SELECTED COUNTRIES OF CENTRAL AND EASTERN EUROPE – reviewed by Danuta Graniewska
Madejczyk P. (ed.) NATIONAL MINORITIES IN POLAND: STATE AND SOCIETY OF POLAND TOWARDS NATIONAL MINORITIES DURING POLITICAL LANDMARKS (1994–1989)– reviewed by Cezary Żołędowski
CONTEMPORARY SOCIAL POLICY: DATA ON CHANGES IN POLAND AND THROUGHOUT THE WORLD
A CONTEMPORARY WORLD – MISCELLANEA
INFORMATION
SOCIAL MINIMUM – Piotr Kurowski
THE POSITION ON THE LABOUR MARKET OF DISABLED PEOPLE AFTER THE FLOOD:. IPISS SEMINAR – Izabela Hebda-Czaplicka
NEW BOOKS
DIARY OF SOCIAL POLICY
BOOK REVIEWS
Stanisława Borkowska: COLLECTIVE BARGAINING – Reviewed by Jan Wojtyła
Elżbieta Kryńska, Eugeniusz Kwiatkowski, Henryk Zarychta – LABOUR MARKET POLICY IN POLAND IN 90. – Reviewed by Zenon Wiśniewski
