Polityka Społeczna
Numer tematyczny 3/2011
PROBLEMY ZABEZPIECZENIA EMERYTALNEGO W POLSCE I NA ŚWIECIE
CZĘŚĆ II
Redakcja naukowa: dr Filip Chybalski (Politechnika Łódzka)
Recenzenci: prof. dr hab. Gertruda Uścińska (Instytut Pracy i Spraw Socjalnych), prof. dr hab. Tadeusz Szumlicz (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie), mgr Marcin Wojewódka (Wojewódka i Wspólnicy Sp. k.)
SPIS TREŚCI (CZĘŚCI II)
OD REDAKTORA NUMERU – Filip Chybalski
ZACHOWANIA, ZAUFANIE I ODPOWIEDZIALNOŚĆ W ZABEZPIECZENIU EMERYTALNYM
PRZEZORNOŚĆ EMERYTALNA STUDENTÓW (NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH ŁÓDZKICH UCZELNI) – Dominika Cichońska, Petre Iltchev
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYBÓR FORM OSZCZĘDZANIA W CELU ZABEZPIECZENIA EMERYTALNEGO (NA PRZYKŁADZIE STUDENTÓW WYBRANYCH ŁÓDZKICH UCZELNI) – Petre Iltchev, Dominika Cichońska
DYSKONTOWANIE HIPERBOLICZNE I BEHAWIORALNA HIPOTEZA CYKLU ŻYCIA W PROCESIE OSZCZĘDZANIA NA EMERYTURĘ – Maria Kaźmierska-Zatoń, Wojciech Zatoń
SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ ORGANIZACJI SEKTORA EMERYTALNEGO JAKO ŹRÓDŁO ZAUFANIA – Grzegorz Baran, Małgorzata Marzec
ZAUFANIE DO OFE – Małgorzata Marzec
PRAWNE ŚRODKI ZABEZPIECZENIA REALIZACJI UPRAWNIEŃ EMERYTALNYCH W REPUBLICE BIAŁORUŚ – Piotr Mazuruk
KRYZYS GOSPODARCZY A UKŁAD GRUP STRATEGICZNYCH NA RYNKU OFE W POLSCE – Iwona Staniec, Agnieszka Zakrzewska-Bielawska
RYZYKO I INWESTYCJE W ZABEZPIECZENIU EMERYTALNYM
TRANSFER RYZYKA DŁUGOWIECZNOŚCI – Marcin Bartkowiak
RYZYKO OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH – Ewa Mazurek-Krasodomska
RYZYKO INWESTYCYJNE W OFE – Sylwia Flaszewska, Iwona Staniec
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM PORTFELA INWESTYCYJNEGO OFE W LATACH 2005–2010 – Janusz Rychlewski, Tomasz Nawrocki
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PPE W POLSCE. BADANIA OPINII PRACODAWCÓW – Marek Szczepański, Tomasz Brzęczek
RYZYKA KREDYTOBIORCY – BENEFICJENTA ODWRÓCONEGO KREDYTU HIPOTECZNEGO I INSTRUMENTY JEGO OCHRONY PRAWNEJ – Elwira Macierzyńska-Franaszczyk
BADANIA SYMULACYJNE EFEKTYWNOŚCI INWESTYCYJNEJ W DOTYCHCZASOWYM I ZNOWELIZOWANYM SYSTEMIE EMERYTALNYM Z PERSPEKTYWY PRZYSZŁEGO EMERYTA – Bożena Mielczarek
METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI INWESTYCYJNEJ FUNDUSZY EMERYTALNYCH W POLSCE I WYBRANYCH KRAJACH ŚWIATA – Elżbieta Ociepa-Kisińska
PASYWNE INWESTYCJE FUNDUSZY EMERYTALNYCH – Tomasz Miziołek
FUNDUSZE INWESTYCYJNE W ZABEZPIECZENIU EMERYTALNYM W PAŃSTWACH UE – Dorota Krupa
STRATEGIA REGULARNYCH INWESTYCJI NA RYNKU AKCJI JAKO DOBROWOLNA FORMA GROMADZENIA KAPITAŁU EMERYTALNEGO – Karol Ciesielski
INWESTYCJE W RODZINNYCH GOSPODARSTWACH ROLNYCH JAKO FORMA GROMADZENIA KAPITAŁU EMERYTALNEGO – Damian Walczak
NOTKI O AUTORACH
OD REDAKTORA NUMERU
Niekorzystne procesy demograficzne stały się kilkadziesiąt lat temu główną przesłanką zapoczątkowania refom emerytalnych w wielu krajach na całym świecie. Generalnym kierunkiem tych zmian jest częściowa prywatyzacja systemów emerytalnych, uzupełnianie modelu niefinansowego pay-as-you-go (unfunded) modelem finansowym (funded) oraz coraz większa otwartość na zagraniczne rynki finansowe. Ma to na celu poprawę stabilności finansowej systemów emerytalnych, zwiększenie efektywności ich funkcjonowania, a w konsekwencji zapewnienie adekwatnych pod względem dochodowym świadczeń.
Publiczna dyskusja na temat zabezpieczenia emerytalnego oraz kierunków reformy emerytalnej w Polsce jest wciąż bardzo żywa, szczególnie od 2009 r., kiedy pojawiły się propozycje dość radykalnych zmian w systemie, zmierzające do ograniczenia roli otwartych funduszy emerytalnych. Jak się okazało, w 2011 r. te zmiany weszły w życie, czego skutkiem jest ponowne zwiększenie roli państwa i ograniczenie roli rynku w zabezpieczeniu emerytalnym. W numerze „Polityki Społecznej” zatytułowanym Problemy zabezpieczenia emerytalnego w Polsce i na świecie, składającym się z dwóch części, zamieszczono artykuły stanowiące głos w tej dyskusji. Podejmują one problematykę różnych aspektów zabezpieczenia emerytalnego i reform emerytalnych w Polsce i na świecie.
Prezentowana druga część numeru, podobnie jak pierwsza, zawiera teksty pogrupowane w dwa działy. W dziale pierwszym skupiono artykuły traktujące o tematyce zachowań, zaufania i odpowiedzialności w zabezpieczeniu emerytalnym. Trzy artykuły dotyczą przezorności emerytalnej oraz oszczędzania na emeryturę. Inne trzy pozycje w tym dziale poświęcono zachowaniom, odpowiedzialności społecznej i zaufaniu do instytucji sektora emerytalnego. Jeden tekst traktuje o systemie emerytalnym w Republice Białorusi, a dokładnie o prawnych środkach zabezpieczenia realizacji prawa do emerytury.
Dział drugi tej części numeru zawiera artykuły, w których podjęto tematykę ryzyka i inwestycji w zabezpieczeniu emerytalnym. Poszczególne teksty zostały poświęcone problematyce ryzyka długowieczności w systemie emerytalnym, ryzyka inwestycyjnego otwartych funduszy emerytalnych, zarządzania ryzykiem w pracowniczych programach emerytalnych czy też ryzyku ponoszonemu przez beneficjenta odwróconego kredytu hipotecznego. W artykułach z zakresu inwestycji w zabezpieczeniu emerytalnym podjęto następujące problemy dotyczące funduszy emerytalnych: porównanie efektywności inwestycyjnej w II filarze polskiego systemu emerytalnego przed i po zmianach wprowadzonych w 2011 r., metody oceny efektywności inwestycyjnej funduszy emerytalnych w Polsce i w wybranych krajach oraz inwestycje pasywne funduszy emerytalnych.
Pozostałe artykuły z zakresu inwestycji dotyczą dobrowolnych form akumulacji kapitału emerytalnego. Omówiono w nich rolę funduszy inwestycyjnych w zabezpieczeniu emerytalnym, strategię regularnych inwestycji na rynku akcji oraz inwestycje w rodzinnych gospodarstwach rolnych jako dobrowolne produkty emerytalne.
Filip Chybalski
Katedra Zarządzania, Politechnika Łódzka
AUTORZY
Grzegorz Baran: dr, pracownik Instytutu Spraw Publicznych na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Naukowo zajmuje się zarządzaniem strategicznym i marketingiem, w szczególności tworzeniem wartości społecznej i rynkowej oraz społeczną odpowiedzialnością biznesu.
Marcin Bartkowiak: dr, pracownik Katedry Matematyki Stosowanej na Wydziale Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Naukowo zajmuje się instrumentami pochodnymi i ich wykorzystaniem do zarządzania ryzykiem.
Tomasz Brzęczek: dr, pracownik Katedry Nauk Ekonomicznych na Wydziale Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej. Zajmuje się optymalizacją, prognozowaniem i ekonometrią w zarządzaniu przedsiębiorstwem oraz ryzykiem finansowym.
Filip Chybalski: dr, adiunkt w Katedrze Zarządzania Politechniki Łódzkiej. Naukowo zajmuje się problematyką funkcjonowania systemów emerytalnych, oceną skuteczności i efektywności oraz prognozowaniem gospodarczym.
Dominika Cichońska: dr, pracownik Zakładu Zarządzania Ochroną Zdrowia Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Naukowo zajmuje się problematyką zarządzania zakładami opieki zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem procesu restrukturyzacji i zarządzania ryzykiem.
Karol Ciesielski: mgr, doktorant Katedry Finansów na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Naukowo oraz w praktyce zajmuje się problematyką opcji realnych, finansami osobistymi oraz private bankingiem.
Sylwia Flaszewska: mgr inż., asystent w Katedrze Zarządzania Politechniki Łódzkiej. Aktualnie realizuje pracę doktorską z zakresu metod zarządzania ryzykiem.
Petre Iltchev: dr, pracownik Pracowni Ekonomiki Zdrowia przy Zakładzie Zarządzania Ochroną Zdrowia w Katedrze Polityki Ochrony Zdrowia Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Naukowo zajmuje się problematyką: nowych źródeł finansowania, zarządzaniem procesami biznesowymi, outsourcingiem, analizami farmako-ekonomicznymi oraz zastosowaniem systemów informatycznych w ochronie zdrowia.
Maria Magdalena Kaźmierska-Zatoń: dr, pracownik Instytutu Finansów i Rachunkowości w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Skierniewicach (uprzednio w Katedrze Badań Operacyjnych Uniwersytetu Łódzkiego). Naukowo zajmuje się zastosowaniami metod optymalizacyjnych w ekonomii oraz problematyką prognozowania gospodarczego.
Dorota Krupa: dr, adiunkt w Katedrze Zarządzania Finansami na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Naukowo zajmuje się innowacjami produktowymi w zakresie form wspólnego inwestowania.
Małgorzata Marzec: dr, pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Spraw Publicznych UJ na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prowadzi badania naukowe obejmujące analizę instytucji finansowych, instytucji publicznych oraz problematykę zaufania.
Elwira Macierzyńska-Franaszczyk: mgr inż., pracownik Katedry Prawa Cywilnego Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego oraz aplikantka radcowska Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie. W obszarze jejzainteresowań naukowych znajduje się prawo cywilne, prawo upadłościowe, prawo handlowe.
Ewa Mazurek-Krasodomska: dr inż., pracownik Katedry Analizy Ekonomicznej i Finansów Politechniki Gdańskiej. Naukowo zajmuje się finansami gospodarstw domowych i ich powiązaniami z rynkiem finansowym.
Piotr Mazuruk: dr, pracownik Katedry Marketingu i Przedsiębiorczości na Wydziale Zarządzania Politechniki Białostockiej. Naukowo zajmuje się problematyką zabezpieczenia społecznego na Białorusi.
Bożena Mielczarek: dr inż., pracownik Instytutu Organizacji i Zarządzania na Wydziale Informatyki i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej. Naukowo zajmuje się problematyką wykorzystania symulacji komputerowej w zagadnieniach wspomagania procesów decyzyjnych zarządzania.
Tomasz Miziołek: dr, adiunkt w Katedrze Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych Uniwersytetu Łódzkiego. W pracy naukowej zajmuje się w szczególności funkcjonowaniem instytucji wspólnego inwestowania w Polsce i na świecie.
Tomasz Nawrocki: dr inż., adiunkt w Katedrze Finansów i Bankowości w WSFiP w Bielsku-Białej. Autor publikacji z zakresu innowacyjności i finansów przedsiębiorstw oraz rynku finansowego. Wieloletni praktyk rynku kapitałowego.
Elżbieta Ociepa-Kisińska: mgr inż., doktorantka Katedry Bankowości i Finansów Porównawczych na Uniwersytecie Szczecińskim. Naukowo zajmuje się problematyką związaną z funkcjonowaniem systemów emerytalnych. Zawodowo związana z jednym w największych Powszechnych Towarzystw Emerytalnych w Polsce.
Janusz Rychlewski: dr, aktualnie adiunkt w GWSH w Katowicach i na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej. Wieloletni menedżer bankowy, specjalizuje się w tematyce rynku, ze szczególnym uwzględnieniem bankowości.
Iwona Staniec: dr inż., pracownik Katedry Zarządzania na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Łódzkiej. Naukowo zajmuje się problematyką zarządzania ryzykiem.
Marek Szczepański: dr, pracownik naukowy Katedry Nauk Ekonomicznych Politechniki Poznańskiej. Specjalizuje się w badaniach z zakresu polityki społecznej (zwłaszcza w badaniach porównawczych publicznych, dodatkowych i uzupełniających systemów emerytalnych) oraz finansów przedsiębiorstw (szczególnie: zarządzanie ryzykiem). Autor 40 publikacji naukowych, w tym 2 monografii.
Damian Walczak: dr, pracownik Katedry Zarządzania Finansami na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Naukowo zajmuje się problematyką ubezpieczeniową.
Agnieszka Zakrzewska-Bielawska: dr inż., adiunkt w Katedrze Zarządzania Politechniki Łódzkiej. W kręgu jej zainteresowań naukowych znajdują się zagadnienia związane z: nowoczesnymi tendencjami w zarządzaniu strategicznym, ewolucją struktur organizacyjnych i ich wpływem na strategię firmy oraz zarządzaniem przedsiębiorstwem wysokich technologii.
Wojciech Zatoń: dr, pracownik Zakładu Bankowości Centralnej i Rynku Pieniężnego Uniwersytetu Łódzkiego (wcześniej w Katedrze Ekonometrii). Naukowo zajmuje się modelowaniem gospodarczym i problematyką psychologii w ekonomii i finansach.
Social Policy
Table of Contents Special Issue No 3 2011 (PART II)
NOTE FROM EDITOR – Filip Chybalski
BEHAVIOR, TRUST AND RESPONSIBILITY IN PENSION SYSTEM
PENSION FORETHOUGHT OF STUDENTS (CASE OF SELECTED UNIVERSITIES IN LODZ) – Dominika Cichońska, Petre Iltchev
SOCIO-ECONOMIC FACTORS AFFECTING THE RETIREMENT INVESTMENT CHOICE (CASE OF THE STUDENTS OF SELECTED UNIVERSITIES IN LODZ ) – Petre Iltchev, Dominika Cichońska
HYPERBOLIC DISCOUNTING AND BEHAVIORAL LIFE-CYCLE HYPOTHESIS IN SAVING FOR RETIREMENT – Maria Kaźmierska-Zatoń, Wojciech Zatoń
SOCIAL RESPONSIBILITY OF PENSION SECTOR ORGANIZATION AS A SOURCE OF TRUST – Grzegorz Baran, Małgorzata Marzec
CONFIDENCE IN PENSION FUNDS – Małgorzata Marzec
LEGAL PROTECTION RESOURCES OF IMPLEMENTATION OF PENSION IN THE BYELORUSSIA – Piotr Mazuruk
ECONOMIC CRISIS AND CONFIGURATION OF THE STRATEGIC GROUPS ON THE MARKET OF OPEN PENSION FUNDS IN POLAND – Iwona Staniec, Agnieszka Zakrzewska-Bielawska
INVESTMENT AND RISK IN PENSION SYSTEM
THE LONGEVITY RISK TRANSFER – Marcin Bartkowiak
THE RISK OF THE PENSION FUNDS – Ewa Mazurek-Krasodomska
INVESTMENT RISK IN OPEN PENSION FUNDS – Sylwia Flaszewska, Iwona Staniec
INVESTMENT PORTFOLIO RISK MANAGEMENT OF OPEN PENSION FUNDS IN THE YEARS 2005–2010 – Janusz Rychlewski, Tomasz Nawrocki
EMPLOYERS’ VIEWS ON RISK MANAGEMENT OF THE OCCUPATIONAL PENSION SCHEMES IN POLAND (SURVEY) – Marek Szczepański, Tomasz Brzęczek
RISKS OF CREDITOR – BENEFICIARY OF REVERSE MORTGAGE INSTITUTION AND INSTRUMENTS OF HIS LEGAL PROTECTION – Elwira Macierzyńska-Franaszczyk
USING SIMULATION AS A TOOL IN ASSESSING THE INVESTMENT EFFECTIVENESS IN THE FORMER AND THE PRESENT RETIREMENT SYSTEM – Bożena Mielczarek
METHODS OF ESTIMATION OF THE INVESTMENT EFFECTIVENESS OF PENSION FUNDS IN POLAND AND SELECTED COUNTRIES – Elżbieta Ociepa-Kisińska
PASSIVE INVESTMENTS OF PENSION FUNDS – Tomasz Miziołek
INVESTMENT FUNDS IN THE RETIREMENT PROTECTION IN EU COUNTRIES – Dorota Krupa
THE STRATEGY OF REGULAR INVESTMENT IN THE STOCK MARKET AS A FORM OF VOLUNTARY ACCUMULATION OF PENSION CAPITAL – Karol Ciesielski
THE FAMILY FARMS’ INVESTMENTS AS A FORM OF ACCUMULATING THE PENSION CAPITAL – Damian Walczak
ABOUT AUTHORS
